ေတာက္ပတဲ့ အနာဂတ္တခုကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္း

လံု႔လေဝ (ေမာ္ကြ်န္း)

စစ္တပ္အုပ္စုိးမႈနဲ႔ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြၾကား ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ကတည္းက လူဦးေရ ၁၅ဝဝဝဝ ထက္ မနည္းဟာ ျမန္မာျပည္ကေန ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္ဆီ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ ခဲ့ရပါတယ္။ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ ဒုကၡသည္စခန္းေပါင္း ၉ ခုရွိခဲ့ၿပီး ဒုကၡသည္ေတြဟာ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခ်က္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြနဲ႔ ဘဝကို ႐ုန္းကန္ရင္း ရပ္တည္လာခဲ့ရပါတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြထဲမွာ ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ ဖိစီးမႈနဲ႔ အတူေနထိုင္ရင္း ေန႔စဥ္ဘဝေတြကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတာ အခုဆိုရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။

ဒုကၡသည္အမ်ားစုဟာ စခန္းေတြထဲမွာ အခက္အခဲ၊ အက်ပ္အတည္းမ်ဳိးစံုရဲ႕ ဖိစီးမႈဒဏ္ကို ခါးစည္းခံၾကရင္း အမိျမန္မာျပည္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ ရွိတဲ့အခါ ျပန္ၿပီးအေျခခ်ႏိုင္ဖို႔အေရး ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္းအတြင္းမွာ မတူကြဲျပားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေတြ ကြဲျပားမႈ ရွိေနေပမယ့္ စခန္းေတြထဲ ထပ္ထူက်တဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡေတြကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားေနၾကရပါတယ္။

ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို အလႉရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကေပးတဲ့ ရိကၡာေတြနဲ႔ပဲ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့စြာ ရပ္တည္ ေနၾကရၿပီး အနာဂတ္အတြက္ ေရရာေသခ်ာတဲ့ ဘဝတခု ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းၾကပါတယ္။ ကိုယ့္မိသားစုဘဝကို ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးတည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ၾကပါ။ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာပဲ စခန္းစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း၊ ဥပေဒေတြနဲ႔ ေနၾကရတယ္။ စခန္းတြင္းမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြဟာ စခန္းျပင္ထြက္ျပီး အလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိၾကသလို စခန္းျပင္ပကိုလည္း လြတ္လပ္စြာ ဝင္ထြက္သြားလာခြင့္မရၾကေပ

ကိုယ့္ကေလးငယ္ေတြ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္စြမ္းမရွိဘဲ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္းစရိတ္၊ စာအုပ္ဖိုး ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာင္းဝတ္စံုနဲ႔ အျခား ပညာေရး ဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္ေတြအတြက္ ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္လို႔ ကေလးငယ္ေတြ စာသင္ေက်ာင္းနဲ႔ ေဝးခဲ့ၾကရသလို၊ တခ်ဳိ႕ကေလးငယ္ေတြဆိုရင္ မိသားစု စားဝတ္ေနေရးအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ေငြရဖုိ႔ အလုပ္ခိုင္းေစတာကို ခံခဲ့ၾကရတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေလးငယ္ေတြ အေနနဲ႔ ငယ္ရြယ္တဲ့ ညီငယ္ညီမငယ္ေတြကို ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ဖို႔နဲ႔ အိမ္မႈကိစၥေတြကို ဝိုင္းကူေပးႏိုင္ဖို႔ စာသင္ေက်ာင္းနဲ႔ ေဝးေနၾကရတဲ့ အျဖစ္ေတြလည္း ရွိခဲ့ၾကတယ္။

ပညာေရးဟာ လူေတြရဲ႕ အေျခခံျဖစ္တဲ့ အခြင့္အေရးတခု ျဖစ္တယ္။ ပညာေရးဟာ လူေတြရဲ႕ ဘဝအတြက္ အလုပ္တခု ရဖို႔နဲ႔ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ ေကာင္းမြန္စြာ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ဖို႔၊ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ အေထာက္အကူ ျပဳေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနာဂတ္ကို ဦးေဆာင္ၾကမယ့္ ကေလးလူငယ္ေတြအတြက္ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွတယ္။

ကေလးငယ္ေတြဟာ ပင္ကိုယ္ဥာဏ္ရည္၊ ဥာဏ္ေသြး ရွိလာၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ အခြင့္အလမ္း ေပၚေပါက္လာဖို႔ အတြက္သာ လိုအပ္တယ္။ အမ်ားစုဟာ သိခ်င္တတ္ခ်င္တဲ့၊ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား ရွိခ်င္တဲ့၊ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးခ်င္တဲ့ အေျခခံစိတ္ေလးေတြနဲ႔ ေမြးဖြားလာသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ၾကီးထြားလာဖို႔၊ တိုးတက္လာဖို႔၊ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္မႈရွိလာေစဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔ပဲ လိုတယ္။

ကေလးလူငယ္ေတြဟာ ကိုယ့္အစြမ္းအစနဲ႔ ကိုယ္ရပ္တည္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ကိုယ့္အစြမ္းအစနဲ႔ ရပ္တည္ဖို႔ ၾကိဳးစားတာဟာ သူ႔ရဲ႕ အနာဂတ္ဘဝ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ စီးပြားေရးအတြက္ အာမခံေပးႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကိုယ့္အစြမ္းအစနဲ႔ ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳသင့္တယ္လို႔ ေရွးပညာရွိေတြက ဆိုတယ္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္ထဲမွ ထိုင္းအစိုးရဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲ ပညာေရးအေထာက္အကူျပဳ လုပ္ငန္းေတြကို တရားဝင္ အတည္ျပဳေပးၿပီးေနာက္ ဒုကၡသည္ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ပညာေရးအေထာက္အကူျပဳ လုပ္ငန္းေတြ တိုးပြားလာခဲ့တယ္။ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ (NGO) အဖြဲ႔ေတြလည္း အမ်ားအျပား ဝင္ေရာက္ကူညီလာၾကတယ္။ ဒီလိုပါပဲ ျမန္မာျပည္အရပ္ရပ္က တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစံုဟာလည္း ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲကို အၿမဲမျပတ္ ဝင္ေရာက္ခိုလႈံေနၾကတယ္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး စံုလင္လာတာနဲ႔အမွ် ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာေတြလည္း စံုစံုလင္လင္ ရွိလာၾကတယ္။ လူမ်ဳိးစုတိုင္းဟာ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ လကၡဏာေတြ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးတယ္။

အခုအခါ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုတိုင္းရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာေတြ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရင္း အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကိုလည္း လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးထားႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနၾကတာကို ေတြ႔ျမင္လာရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွာ ဒုကၡသည္ကေလးေတြ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ပြဲေတာ္ကို ဒီလ ၅ ရက္ေန႔မွာ စည္စည္ကားကား က်င္းပႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြဟာ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ေရး အစီအစဥ္နဲ႔ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈေတြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာဖို႔နဲ႔ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ေတြ၊ မိမိတို႔လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ကုိယ္ပိုင္ေနာက္ခံသမိုင္းေတြကို ဂုဏ္ယူဝင့္ၾကြားစြာ ဖလွယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။

ဒုကၡသည္ကေလးေတြ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္ကို Shanti Volunteer Association (SAV) အဖြဲ႔အစည္းက ကူညီေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ၿပီး စခန္းထဲမွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြက ပူးေပါင္းပါဝင္ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကတယ္။

SAV အဖြဲ႔အစည္းဟာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ NGO အဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္ၿပီး ပညာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ကြင္းဆင္းလုပ္ငန္းေတြကို အဓိကအားျဖင့္ ထိုင္း၊ သီရိလကၤာနဲ႔ လာအိုႏုိင္ငံမွာ လုပ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းပါ။ ဂ်ပန္မွာ တရားဝင္ လူထုအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ဝန္ၾကီးရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔ တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ အဖြဲ႔တခုလည္း ျဖစ္တယ္။

Shanti ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဒါမွမဟုတ္ ၿငိမ္သက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး တကမၻာလံုးရွိ လူသားအားလံုးရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔အတူ ျပည္ဝေစေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေတာင့္တမႈ ျဖစ္တယ္လို႔ အဖြဲ႔ေၾကာ္ျငာစာမွာ ဆိုထားတယ္။

ဒုကၡသည္ကေလးေတြ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္ကို စခန္းထဲရွိ တိုင္းရင္းသား၊ လူမ်ဳိးစုအသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္ ကေလးလူငယ္ ၁၈ ေယာက္စီ ဖိတ္ေခၚၿပီး အုပ္ထိန္းသူ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ လူၾကီး ၂ ေယာက္စီလည္း ပါဝင္ရတယ္။

မနက္ပိုင္းမွာ ကစားနည္းေတြနဲ႔ တိုင္းရင္းသား ကေလးငယ္ေပါင္းစံု ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေဆာ့ကစားႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ၾကတယ္။ မတူကြဲျပားၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား ကေလးလူငယ္ေတြအားလံုးကို တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈရွိရွိနဲ႔ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ျဖစ္ေပၚလာေစဖို႔ အဓိကထားသလို၊ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး ထက္ျမန္လာေစဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ခဲ့တာလို႔ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သူ တိုင္းရင္းသားတေယာက္က ေျပာတယ္။

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း တေယာက္ျဖစ္ခဲ့သူ ကိုေအာင္ေဇာ္ရွားကလည္း ''ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းတယ္။ လုပ္ပံုလုပ္နည္းေတြလည္း စနစ္က်တယ္။ ကရင္၊ ကယား၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခိုင္း၊ ရွမ္း စတဲ့ လူမ်ဳိးေပါင္းစံုပါတယ္။ အားကစားၿပိဳင္ပြဲေတြလည္း ပါတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ တိုင္းရင္းသား ေပါင္းစံုဗ်။ စံုတဲ့အျပင္ကို အဲဒီကေလးေတြက ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ဆိုေတာ့ တခ်ဳိ႕လူမ်ိဳးစုထဲမွာလည္း ကေလးေတြက ေတာ္ေတာ္ ငယ္ငယ္ေလးေတြ ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ လူမ်ဳိးစုေတြက်ေတာ့ ခပ္ၾကီးၾကီးေတြေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ အားကစားၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ လူမ်ဳိးစုအလုိက္ ၿပိဳင္ၾကေဟ့ဆိုရင္ လူေကာင္ၾကီးၾကီးေတြပါတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြပဲႏိုင္မွာေပါ့ဗ်''

''ဒါေပမဲ့ ဦးေဆာင္လုပ္တဲ့လူေတြက လူမ်ဳိးစု ကိုယ္စားလွယ္ ကေလးအားလံုးကို ေပါင္းလိုက္တယ္။ သူတို႔ေတြကို လူမ်ဳိးစု အသင္းလိုက္ မစုေစေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ရြယ္တူခ်င္းမွ်ၿပီးေတာ့ အသင္းခြဲလိုက္တယ္ဗ်ာ။ ၿပီးမွ အဲဒီအသင္းလိုက္ကို ၿပိဳင္ခိုင္းတာေပါ့။ အသင္းတသင္းမွာက လူမ်ဳိးစုတစုထဲ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ လူမ်ဳိးစံု ပါဝင္သြားတယ္။ ရြယ္တူလိုက္ၿပိဳင္ရတာဆိုေတာ့ မွ်တမႈရွိတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေပါင္းစည္းမႈကိုလည္း ျဖစ္ေစတယ္ဗ်ာ။ သူ႔လူမ်ဳိး၊ ငါ့လူမ်ဳိးဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ မရွိေတာ့ဘူးေပါ့။ ဖက္ဒရယ္ဆိုတာ အဲဒါပဲလို႔ က်ေနာ္ နားလည္တယ္။ အားလံုး တန္းတူအခြင့္အေရးေပါ့။ သူ႔လူမ်ဳိးက အားၾကီးတယ္၊ လူေကာင္ၾကီးတယ္၊ နယ္ပယ္က်ယ္ဝန္းတယ္ ဆိုတာေတြ မရွိေစဘဲ လူဆိုတာကို လူလို႔ပဲျမင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးလိုက္တာပဲ''

၅ ရက္ေန႔ ညပို္င္းမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု အသီးသီးကေန ကိုယ္စားလွယ္ ကေလးငယ္ေတြက ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အကအလွေတြနဲ႔ ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ၾကတယ္။

ေရွးအစဥ္အဆက္ကတည္းက ဗမာတို႔ဟာ ေကာက္ရိတ္သိမ္းပြဲ၊ အလႉပြဲ၊ ကထိန္ပြဲေတြမွာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအရ တင္ဆက္ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့တာ ဒီကေန႔အထိ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾကတဲ့ ဦးေရႊ႐ိုး-ေဒၚမိုးအကကို ဗမာအမ်ဳိးသားအသင္းကေန မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေလးေတြက တင္ဆက္ကျပခဲ့ၾကတယ္။

ကရင္အမ်ိဳးသား လူငယ္ေလးေတြကလည္း ကရင့္႐ိုးရာ ဒံုးယိမ္းအကနဲ႔ ကျပခဲ့ၾကတယ္။ ကရင္တမ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ စည္းလံုးျခင္း၊ ပင္ကိုယ္စိတ္ဓာတ္ေရးရာနဲ႔ ျပည့္ဝတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈရွိျခင္း စတဲ့ သေကၤတေတြကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထုတ္ျပတဲ့ ႐ိုးရာအကလည္းျဖစ္၊ ကရင္တမ်ဳိးသားလံုးက ဒီေန႔အထိ အျမတ္တႏိုး ထိန္းသိမ္းလာခဲ့တဲ့ ႐ိုးရာအကတခုလည္းျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။

ရွမ္းတိုင္းရင္းသားေတြကလည္း ေရွးကတည္းက တည္ရွိလာခဲ့တဲ့ အမိရွမ္းျပည္ အိုးစည္ဗံုေမာင္းသံေတြနဲ႔ ေအးခ်မ္းစြာ ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေျပာေနသလို ေအာင္လံတံခြန္လႊင့္ထူလို႔ သာသနာေရာင္ဝါ ယေန႔တိုင္ ထြန္းလင္းေတာက္ေျပာင္လ်က္ပါ။ တကြဲတျပားစီ ေဝးကြာသြားတဲ့ တို႔မ်ဳိးႏြယ္ေတြကို သတိရဆဲပါ၊ ေနရာေဒသ ဝတ္စားဆင္ယင္ထံုးဖြဲမႈနဲ႔ စကားသံ အနည္းငယ္စီ ကြဲျပားတာေတြရွိေပမယ့္ တို႔ေသြးရင္းခ်ာေတြမို႔ မပစ္ပယ္ၾကေစခ်င္ပါ။ အမ်ဳိးႏြယ္တူ လူသားေတြပဲ၊ ေအးအတူပူအမွ် အၿမဲစည္းလံုးညီညြတ္ၾကပါစို႔ဆိုတဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြကို အေျခခံၿပီး ရွမ္း႐ိုးရာ သီခ်င္းနဲ႔ ရွမ္း႐ိုးရာ အကအလွေတြကို ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆုိင္ တင္ဆက္ကျပေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ၾကတယ္။

ခ်င္း႐ိုးရာ ေကာက္သစ္ရိတ္သိမ္းပြဲနဲ႔ ႐ိုးရာဓေလ့ ေတးသ႐ုပ္ေဖာ္ကိုလည္း ခ်င္းတိုင္းရင္းသား မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေလးေတြက တင္ဆက္ခဲ့ၾကေသးတယ္။

မြန္အမ်ဳိးသား လူငယ္ေလးေတြကလည္း လယ္သမားအကနဲ႔ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ လယ္သမားေတြကို ဂုဏ္ျပဳျခင္းအားျဖင့္ တင္ဆက္ကျပခဲ့ၾကတယ္။

ရခိုင္ဆိုတာ အမ်ဳိးသီလကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၿပီး ျမတ္တဲ့အက်င့္နဲ႔ ခရီိးဆက္လာခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႔ မဟာႏြယ္အကကို တက္ဆက္ကျပခဲ့ၾကတယ္။

တန္ဖိုးၾကီးလွတဲ့ ကခ်င္ေျမ၊ သဘာဝ သားရဲတိရစၦာန္ေတြ ေပါမ်ားတယ္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြလည္း ထြက္တယ္။ ေတာင္တန္းေတြထဲက ေလေကာင္းေလသန္႔ေတြကို ရႉရိႈက္လို႔ ရႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တို႔နယ္ေျမကို လာလည္ပါ။ သီးႏွံေတြ မ်ဳိးစံုၾကြယ္ဝတဲ့အေလ်ာက္ ေျမဆီလႊာေတြ၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေတာင္စြယ္ေတြေပါၿပီး ေက်းငွက္ေတးသံမ်ဳိးစံု သီက်ဴးရာ ေဒသဝန္းက်င္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြနဲ႔ ကခ်င့္႐ိုးရာ အကအလွေတြကို တင္ဆက္ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ၾကတယ္။

အစၥလာမ္၊ ထားဝယ္၊ ပအိုဝ့္ စတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြကလည္း ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ေတးသံသာေတြ၊ ႐ိုးရာအကေတြနဲ႔ တင္ဆက္ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ပါေသးတယ္။

ပြဲေတာ္ ေနာက္ဆံုးအစီအစဥ္မွာေတာ့ ဒို႔ခ်စ္တဲ့ကမၻာဆိုတဲ့ သီခ်င္းကို သံၿပိဳင္သီဆိုဟစ္ေၾကြးရင္း တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္အခ်င္းခ်င္း ရင္းႏွီးခ်စ္ၾကည္မႈကို ရယူႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။
‘‘အခုလိုပြဲေတာ္ေလးကို ၾကံဳရေတာ့ မိခင္တေယာက္အေနနဲ႔ အရမ္းေပ်ာ္တာပဲ။ က်မသားလည္း ပါရတယ္ေလ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးေတြအတြက္ အနာဂတ္ကေတာ့ ေကာင္းမယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီလိုပြဲေတြ က်င္းပျခင္းအားျဖင့္ ကေလးေတြအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ နားလည္မႈ ရွိလာမယ္'' လို႔ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ အမ်ဳိးသမီးၾကီး တေယာက္က ေျပာပါတယ္။

သူက ''စင္ေပၚမွာတက္ၿပီး သီခ်င္းဆိုတယ္၊ ကိုယ့္႐ိုးရာဓေလ့ကို အကေလးေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပရတယ္ဆိုေတာ့ ကေလးေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ယ္ကို ယံုၾကည္မႈ ပိုရွိလာမယ္။ လူေတာတိုးရဲလာမယ္ေပါ့။ ၿပီးေတာ့လည္း ကိုယ့္ဘိုးဘြားေတြ အဆက္ဆက္က ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြေတြရဲ႕ တန္ဖိုးေတြကို နာလည္းသိျမင္လာၿပီး ထိန္းသိမ္းရမွန္း၊ အခြင့္အခါသင့္ရင္ ထုတ္ေဖာ္ရမွန္း သိတတ္လာမယ္ေပါ့'' လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကေလးအက်ဥ္းေထာင္မွာ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ၈ ႏွစ္တာ သက္တမ္းကို အက်ဥ္းစံရင္း ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာ ဦးေနဦးကေတာ့ ''‘camp (ဒုကၡသည္စခန္း) ဆိုတာ သာမန္လူေတြနဲ႔ တန္းတူအခြင့္အေရးရွိတဲ့ ေနရာမဟုတ္ဘူး။ ဒီထဲမွာ ေနရတဲ့လူေတြဟာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ လဲလွယ္ၿပီး ေနေနရတာ။ နိမ့္ပါးေနတဲ့ လူေတြပဲလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ အဲလိုလူေတြၾကားထဲမွာ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲအေနနဲ႔ပဲျဖစ္ေစေပါ့ဗ်ာ၊ စုစုစည္းစည္းနဲ႔ စုေပါင္းလုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတာေပါ့။ တျခား လူသာမန္ျပည္သူေတြလို ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရမွာ မေနႏိုင္ဘဲ၊ ကိုယ္ႏိုင္ငံမဟုတ္တဲ့ တျခားႏိုင္ငံမွာ လာခိုလႈံေနထိုင္ရတယ္ဗ်ာ။ ဒီမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာလုပ္ကိုင္လို႔ မရဘူး။ အဲလိုမရတဲ့ အေျခအေနမွာ ဒီလိုပြဲေတြ က်င္းပေပးတယ္။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္၊ လူမ်ဳိးစုတစုနဲ႔တစု ရင္းႏွီးမႈရေအာင္ လုပ္ကိုင္ေပးတယ္။ ဒါေကာင္းတာေပါ့ဗ်။ ဒီထက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းမယ္'' လို႔ ေျပာခဲ့တယ္။

မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေလးေတြကို ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲေတြ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ တိုင္းရင္းသား အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ နားလည္မႈရွိၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြတ္တက္တဲ့ အေလ့အထေကာင္းေတြကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုၾကီးမွာ စည္းလံုးညီညြတ္စြာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ေအာင္ အားထုတ္ၾကတဲ့အခါ တစံုတခု အက်ဳိးရလဒ္ေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါေစေၾကာင္း ေစတနာေကာင္းနဲ႔ မွ်ေဝခံစားလိုက္ပါတယ္။