ကေနဒါ ႏိုင္ငံသားမ်ား ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ႏွင့္ စီပြားေရး လုပ္ႏိုင္ဟု ဆို

ေရွးမ်ဴ မားေတာ့ဗ္

အေမရိကန္ အရာရွိေတြက မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲခံထားရတဲ့ ျမန္မာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ ေခၚ စတီဗင္ေလာနဲ႔ စီးပြားေရး လုပ္ျခင္းဟာ ကေနဒါ ဥပေဒအရ တရားဝင္ေၾကာင္း ကေနဒါ ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံ႐ံုး ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေကာင္စစ္ဝန္ Bryon Wilfert က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လဆန္းေလာက္က အာဆီယံ စီးပြားေရး ဝန္ႀကီးေတြရဲ႕ ကေနဒါမွာ က်င္းပတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတခု က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲကို ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသားစီးပြားေရးႏွင့္ စီမံကိန္း ဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ကံေဇာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔မွာ ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီအုပ္စု ပိုင္ရွင္ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္လည္း တျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ ၃ ဦး နဲ႔ အတူ တက္ေရာက္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအစည္းအေဝးပြဲကို တက္ေရာက္ဖုိ႔ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ဟာ သူ႔ရဲ႕ တ႐ုတ္နာမည္ ျဖစ္တဲ့ Lo Ping Zhong နဲ႔ ကေနဒါႏုိင္ငံက ေပးတဲ့ဗီဇာ ရခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးကေတာ့ ကေနဒါ ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း နဲ႔ ဒီလို ဗီဇာ ထုတ္ေပးခဲ့တာ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္ ဆိုတာကို ဧရာဝတီက သတင္းေရးသားတင္ျပ ခဲ့ဖူးပါတယ္။

ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ ေရာက္ရွိခဲ့စဥ္ တျခား ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ဝင္ေတြနဲ႔ အတူ ကေနဒါ အမတ္ေဟာင္း Bryon Wilfert က ပူးတြဲ စီစဥ္ခဲ့တဲ့ တုိရန္တုိၿမိဳ႕က စီးပြားေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆြးေႏြးပြဲေတြအတြင္း ကေနဒါ လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထုိးမႈေတြမွာ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ ပါဝင္ လက္မွတ္ေရးထုိးမႈ ရွိ၊ မရွိေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရပါဘူး။

“သူ (ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္) ဒီမွာ ရွိေနတုန္းက သူနဲ႔ေတြ႔ခဲ့သူ ဘယ္သူ မဆုိ၊ သူနဲ႔ စီးပြားေရး တြဲလုပ္ေနတယ္ ဆုိရင္ေတာင္ ကေနဒါ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ၾကတာ မဟုတ္ဘူး” လုိ႔ ကေနဒါႏုိင္ငံ ေအာ္တဝါ အေျခစိုက္ သံ႐ံုးရဲ႕ အပတ္စဥ္ သတင္းစာမွာ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔က Bryon Wilfert က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ သတင္းစာက ကေနဒါ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ကိစၥေတြကို အထူး ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါတယ္။

အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီအုပ္စု ပိုင္ရွင္ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္နဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ခြင့္ကုိ အေမရိကန္ အစုိးရက ပိတ္ပင္ ကန္႔သတ္ထားေပမယ့္ ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ ကေနဒါႏုိင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ စီးပြားေရး တြဲမလုပ္ရဘူးလို႔ တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားတဲ့ တသီးပုဂၢလ စာရင္းမွာ စတီဗင္ေလာ သို႔မဟုတ္ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ဆုိတာ မရွိဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။

ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ကို ကေနဒါအေနနဲ႔ ျပစ္မွတ္ထား တသီးပုဂၢလ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ အေရးယူတဲ့စာရင္းမွာ ထည့္သြင္းဖုိ႔ ရွိ၊ မရွိ ဧရာဝတီက ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ ကေနဒါ ႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီးရဲ႕ ေျပာခြင့္ရသူက တုံ႔ျပန္ေျဖၾကားမႈ မျပဳပါဘူး။

Bryon Wilfert က ကေနဒါ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္နဲ႔ စီးပြားေရး တြဲလုပ္ႏုိင္တယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ Foreign Asset Control ေခၚ အေမရိကန္ရဲ႕ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔ထားသူမ်ားရဲ႕ ေငြေၾကးနဲ႔ ပစၥည္းထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာနရဲ႕ စာရင္းမွာပါဝင္လုိ႔ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ အေနနဲ႔ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီးကုိ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပါပဲ။

ကေနဒါႏုိင္ငံ တုိရန္တုိနယ္ေျမ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေဟာင္း၊ လက္ေထာက္ဝန္ႀကီးေဟာင္း Bryon Wilfert ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းက ကေနဒါ ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေကာင္စစ္ဝန္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသူပါ။

၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေမလတုန္းက ျမန္မာစစ္အစုိးရက စနစ္တက် လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ က်ဴးလြန္ေနတာေၾကာင့္ ကေနဒါ အစိုးရအေနနဲ႔ ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ဖုိ႔ ေတာင္းဆိုမႈကိုလည္း သူက ကန္႔ကြက္မဲေပးခဲ့ၿပီး ျမန္မာနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ဖုိ႔ေတာင္ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံေပၚ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ခဲ့ၿပီး ၂ ႏွစ္အၾကာ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီ ျပစ္ဒဏ္ေတြကို ကေနဒါက ဖယ္ရွားခဲ့ပါတယ္။

ကေနဒါႏုိင္ငံ ေအာ္တဝါမွာရွိတဲ့ ျမန္မာသံ႐ံုး ေၾကညာခ်က္အရ Bryon Wilfert ရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ကမာၻလွည့္ခရီးသြား လုပ္ငန္းေတြ တုိးတက္ေရးအတြက္ သံ႐ံုးကို အေထာက္အကူျပဳဖုိ႔ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိထားတယ္။

ကေနဒါ ႏုိင္ငံေရး အတုိက္အခံေတြကေတာ့ ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ ကေနဒါကုိ အလည္အပတ္ ေရာက္လာတဲ့ အေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ေနၾကပါတယ္။

ကေနဒါ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အင္အားအႀကီးဆံုး အတိုက္အခံ ပါတီျဖစ္တဲ့ ဒီမုိကေရစီပါတီသစ္ (New Democratic Party) က ဦးထြန္းျမင့္ႏုိင္ အဆင့္ျမင့္ ကုန္သြယ္ေရး ကုိယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ကေနဒါကို ေရာက္လာတာဟာ ကေနဒါ အစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥထက္ ကုန္သြယ္ေရးကိစၥက ပိုအေရးႀကီးတယ္လို႔ ေနာက္ဆံုး ျပသလိုက္တဲ့ နမူနာ တခုျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

ကေနဒါႏုိင္ငံ ၿဗိတိသွ် ကိုလံဘီယာနယ္က လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ Don Davies ကလည္း ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ ကုန္သြယ္ေရး အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ကေနဒါကို ေရာက္လာျခင္းဟာ ကြန္ဆာေဗးတစ္ လႊမ္းမုိးထားတဲ့ ကေနဒါအစိုးရက ဗီဇာထုတ္ေပးမႈ မူဝါဒအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ၿပီး နားမလည္ႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ရတယ္လို႔ ဧရာဝတီကို ေျပာပါတယ္။

“ကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး တုိးတက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္တာကို ဟန္ခ်က္ မထိန္းညွိ႐ံု သာမက သူတုိ႔ ဒီဆက္ႏႊယ္မႈကိုပါ လ်စ္လ်ဴ ႐ႈေနၾကတယ္” လုိ႔ Davies က ေျပာပါတယ္။

ဗဟုိအေမရိက ႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ဟြန္ဒူရပ္စ္နဲ႔ ကေနဒါ ႏုိင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူမႈတခု မၾကာေသးခင္က လုပ္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက လူသတ္လက္မရြံ႕ေတြကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးထားတဲ့ ဟြန္ဒူရပ္စ္အစုိးရနဲ႔ ဒီလို သေဘာတူစာခ်ဳပ္တာ ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းလည္း သူက ေနာက္ထပ္ နမူနာတခုအျဖစ္ ထပ္ေျပာၿပီး စတီဗင္ ဟာ့ပါရဲ႕ ကြန္ဆာေဗးတစ္ အစုိးရဟာ ကုန္သြယ္ေရးမူဝါဒကို မွားယြင္းစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ လတုန္းက ကေနဒါ ကုန္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီး Ed Fast ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္က ဧရာဝတီကို ေျဖၾကားခဲ့စဥ္မွာ ကေနဒါကို လာမယ့္ ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္ထဲ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ ပါဝင္ျခင္းဟာ ကေနဒါအစုိးရရဲ႕ အားနည္းခ်က္ မဟုတ္ဘဲ ဒါဟာ ျမန္မာအစုိးရမွာသာ တာဝန္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကေနဒါ အေျခစုိက္ Abbotsford News သတင္းဌာနကုိ မၾကာေသးခင္က သူေျပာတာမွာေတာ့ ကေနဒါႏုိင္ငံကုိ ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ လာေရာက္ႏုိင္ခ့ဲတာဟာ စိတ္ပ်က္စရာလည္းျဖစ္ခဲ့သလုိ စိုးရိမ္မႈလည္း ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆုိထားတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္ဖ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္က လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ Seng Zing ဟာ ကေနဒါမွာ လုပ္မယ့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမွင့္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲတက္ဖုိ႔ ကေနဒါ ျပည္ဝင္ခြင့္ ဗီဇာ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေပမယ့္ ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရၿပီး မူးယစ္ကုန္သြယ္မႈေတြမွာ ပါဝင္ပတ္သက္တယ္ဆုိတဲ့ နာမည္ႀကီးတဲ့ ဘိန္းဘုရင္ ေလာ္စစ္ဟန္ရဲ႕သား ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ကို ကေနဒါက ျပည္ဝင္ခြင့္ ဗီဇာေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီကိစၥအေပၚ ကေနဒါ အတုိက္အခံေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥအေပၚ ကေနဒါ အစိုးရက မ်က္ကြယ္ျပဳတာပဲလုိ႔ ေထာက္ျပ ေဝဖန္ေနၾကပါတယ္။

ကမာၻတလႊား မူးယစ္ကုန္သြယ္မႈမွာ ပါဝင္ပတ္သက္တယ္လုိ႔ သံသယျဖစ္ခံရသူ ခ႐ုိနီစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ကို ကေနဒါ ျပည္ဝင္ခြင့္ဗီဇာ ထုတ္ေပးတာကို ကြန္ဆာေဗးတစ္အစုိးရရဲ႕ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဆုိင္ရာ မူဝါဒရဲ႕ က်ဆံုးျခင္းတခုလုိ႔ အတုိက္အခံ အမတ္ Davies က ဆုိထားပါတယ္။