စစ္တပ္က မီးေလာင္ေနေသာ ႐ြာမ်ားကို ျဖတ္သန္းၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကို တစစီျဖစ္သြားေစနိုင္သည္ဟု စိုးရိမ္မႈ မ်ားျဖစ္ေစခဲ့သည့္ ရဲစခန္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္မွသူမ်ားကို လိုက္လံရွာေဖြရာ ေၾကာက္လန႔္ေနေသာေဒသခံမ်ား ထြက္ေျပးၾကသည္။ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာသူမ်ားမွာ ေျခလ်င္ေျပးၾကရၿပီး အခ်ိဳ႕ကို ရဟတ္ယာဥ္ျဖင့္ သြားေရာက္ကယ္ဆယ္သယ္ေဆာင္ခဲ့ၾကရသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေအာက္တိုဘာႏွင့္ နိုဝင္ဘာလက အေသအေပ်ာက္မ်ားေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားအေပၚ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ထိုေဒသတြင္ မၾကာေသးမီ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားက ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ မည္သည့္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ မဆို အႏွစ္သာရအရ ကြဲျပားျခားနားေနသည္။
နိုင္ငံတကာ ပဋိပကၡေလ့လာေရးအုပ္စု International Crisis Group သည္ ေအာက္တိုဘာႏွင့္ နိုဝင္ဘာလမ်ားက အစိုးရတပ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုဝင္အမ်ားအျပားကိုသာမက အျခားသတင္းရင္းျမစ္မ်ားကိုပါ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း၏အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေရးပါေသာ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္သစ္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္နိုင္ခဲ့သည္။
ထိုအုပ္စုက ၎တို႔ကိုယ္ ၎တို႔ ယုံၾကည္မႈဟု အာရဗီဘာသာစကားျဖင့္ အဓိပၸာယ္ရသည့္ Harakah al-Yaqin ဟုေခၚ သည္။ လူ ၂၀၀ ေက်ာ္ေသၿပီး မြတ္စလင္အမ်ားစုပါသည့္ လူ ၁၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ ခန႔္ ေနအိမ္စြန႔္ခြာ ထြက္ေျပးရသည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ်ားအၾကား ပဋိပကၡအၿပီးတြင္ စတင္ထူေထာင္သည္။ အမ်ားစုမွာ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံရၿပီး အစိုးရဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ကန႔္သတ္ခံၾကရၿပီး လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ကို တင္းက်ပ္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရသည္။
ဤလက္နက္ကိုင္ အုပ္စုသစ္ကို မကၠာရွိအေဝးေရာက္ေကာ္မတီတခုက ႀကီးၾကပ္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ၎တို႔စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို လူသိရွင္ၾကားေရွ႕ထြက္လာသူမွာ အျခားအမည္အမ်ိဳမ်ိဳးႏွင့္လည္း သိၾကေသာ Ata Ullah ဆိုသူျဖစ္သည္ၿပီး သူသည္ ထိုအုပ္စုမွ ထုတ္ျပန္သည့္ ဗီဒီယိုဖိုင္အမ်ားအျပားတြင္လည္း အဓိကေျပာဆိုသူျဖစ္သည္။
သူ႕ကို ရိုဟင္ဂ်ာဖခင္တဦးက ကရာခ်ိၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားၿပီး မကၠာတြင္ လူလားေျမာက္သည္။ သူသည္ ေခတ္သစ္ေျပာက္က်ား စစ္ေရးစစ္ရာ နိုင္ငံတကာအေတြ႕အႀကဳံရွိၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ေျမျပင္စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို ဦးေဆာင္ေသာ လူ၂၀ ရွိသည့္ အုပ္စု၏အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။
၎တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေနသူမွာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ဘာသာေရးအမိန႔္ fatwa ထုတ္ျပန္ခြင့္ရွိသူ ဘာသာေရးဥပေဒဆရာ mufti ဝါရင့္ အစၥလမ္မစ္ပညာရွင္ Ziabur Rahman ျဖစ္သည္။
၎တို႔၏ဘာသာေရးအရ တရားဝင္မႈ ပိုမိုျမင့္မားေစရန္ al-Yaqin သည္ ၎တို႔၏အေရးကို အစၥလမ္မစ္ဥပေဒအရ ေထာက္ခံေသာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားနိုင္ငံ၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ အျခားေနရာမ်ားမွ ဝါရင့္ဘာသာေရး ဆရာမ်ားထံမွလည္း ဘာသာေရးအမိန႔္ ခံယူသည္။
ဤအခ်က္ေၾကာင့္ ထိုအဖြဲ႕သည္ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအၾကားတြင္ အႀကီးအက်ယ္ ေထာက္ခံမႈ ရေစသည္။ ထိုအဖြဲ႕သည္ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒသခံလူသစ္မ်ားကို ၂ ႏွစ္ခန႔္ ေျပာက္က်ားစစ္ႏွင့္ ေဖာက္ခြဲေရးသင္တန္းေပးသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ရာေပါင္းမ်ားစြာသည္လည္း မၾကာေသးမီ ရက္သတၱပတ္မ်ားက ရခိုင္သို႔ သြားေရာက္ပူးေပါင္း ၾကသည္။
လက္ရွိ အင္အားအလုံးအရင္းျဖင့္ လုံၿခဳံေရးအရ တုံ႕ျပန္မႈသည္ al-Yaqin ကို ေမာင္းထုတ္ရန္ မျဖစ္နိုင္သေလာက္ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုတုံ႕ျပန္မႈသည္ ေဒသခံမ်ားအၾကား ေနာက္ထပ္ စိတ္ပ်က္မႈ၊ မုန္းတီးမႈမ်ားကိုသာ ျဖစ္ေစၿပီး အၾကမ္းနည္းတိုက္ခိုက္မႈကိုသာ ပိုမို အျမစ္တြယ္ေစမည္ျဖစ္သည္။
ေကာင္းစြာ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားၿပီး ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈလည္း ေကာင္းစြာ ရရွိေနမွန္း သိသာေသာ ဤအဖြဲ႕ေပၚေပါက္လာျခင္းသည္ ရႈပ္ေထြးလွေသာ ရခိုင္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ အစိုးရ၏အားထုတ္မႈမ်ားကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစေသာျဖစ္ရပ္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ မၾကာေသးမီ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ လာအေျခစိုက္ေသာ ေသးငယ္သည့္သူပုန္အုပ္စုမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ အေျခခံဝါဒ သြပ္သြင္းခံရသူမ်ားမဟုတ္ခဲ့ၾကဘဲ အမ်ားစုက အၾကမ္းနည္းသည္ ၎တို႔ ၏ၾကမၼာကို ေကာင္းမြန္ေစမည္မဟုတ္ေၾကာင္း သိရွိၿပီး ေရွာင္ရွားၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၿပီး ဖိႏွိပ္ခံရေသာအခါ ၎တို႔သည္ ဆက္လက္ရွင္သန္ရန္ ႐ုန္းကန္ၾကရၿပီး အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိသေလာက္ျဖစ္လာသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပိုမိုကင္းမဲ့လာသည္။ ရခိုင္ျပည္မွ ပိုမိုမ်ားျပားစြာ အၾကမ္းနည္းကို လက္ခံလာၾကသည္ ဟူေသာအခ်က္သည္ လႊဲေရွာင္မရေသာ မည္သည့္အေျခအေနထက္မဆို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း မူဝါဒမ်ား၏က်ဆဳံးမႈမ်ားကိုသာ ပိုမိုထင္ဟပ္ေနသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ နိုင္ငံတကာဂ်ီဟတ္ဝါဒီအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးႏွင့္ ေသြးစည္းညီၫြတ္သည့္အခ်ိတ္အဆက္လကၡဏာမ်ားရွိေနေသာ္လည္း al-Yaqin ၏ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္သမား၊ နိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ဂ်ီဟတ္ဝါဒ သေဘာထက္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားကို အုံႂကြျခင္း သေဘာေဆာင္သည္။
အရပ္သား သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးပစ္မွတ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္းမရွိေသးေပ။ ၎တို႔၏အၾကမ္းနည္း အသုံးျပဳျခင္းေၾကာင့္ ရည္မွန္းခ်က္ခရီးမွာ အႀကီးအက်ယ္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားေသာ္လည္း ၎၏ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားေသာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း နိုင္ငံသားအျဖစ္ ရိုဟင္ဂ်ာအခြင့္အေရး ရရွိရန္ျဖစ္သည္။
၎တို႔၏နည္းပရိယာယ္မ်ားမွာ အဆင့္ျမင့္ရႈပ္ေထြးလွသည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႕ အ႐ုဏ္မတက္မီတြင္ လုံၿခဳံေရး အခ်က္အခ်ာ ဌာနခ်ဳပ္တခုကို အတင့္ရဲစြာ တိုက္ခိုက္မႈအပါအဝင္ နယ္ျခားေစာင့္ရဲစခန္း ၃ ခုကို တိုက္သည္။ လက္လုပ္ေဖာက္ခြဲကိရိယာမ်ားေထာင္ျခင္း၊ အဝင္လမ္းမ်ားတြင္ ခ်ဳံခိုတိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လက္နက္တိုက္ကို လုယူေနခ်ိန္တြင္ လာေရာက္ေသာတပ္ကူမ်ားကို ေႏွာင့္ေႏွးေစျခင္းတို႔ ပါဝင္ေသာ အဆင့္ျမင့္တိုက္ခိုက္မႈအတြင္း ဌာနခ်ဳပ္ကို တိုက္ခိုက္သူ ရာႏွင့္ခ်ီ သုံး ၿပီး စီးနင္းတိုက္ခိုက္ခံရသည္။
နိုဝင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႕က ျဖစ္ပြားေသာ ေနာက္ထပ္တိုက္ခိုက္မႈတြင္ စစ္ဘက္ထိပ္တန္းအရာရွိတဦး ေသဆုံးခဲ့သည္။ ဤ လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ေနာင္တြင္လည္း ထပ္မံတိုက္ခိုက္ဦးမည္ျဖစ္သည္။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျပတ္သားၿပီး ေကာင္းစြာ ေလ့က်င့္ ထားေသာ ပုန္ကုန္မႈျဖစ္ေၾကာင္း ျပသေနသည္။
တိုက္ခိုက္မႈတြင္ ပါဝင္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးေရး၊ အလုခံရေသာ လက္နက္မ်ား ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ စစ္တပ္က စစ္ဆင္ေရးႀကီးတခုျဖင့္ တုံ႕ျပန္သည္။ ၎၏သိကၡာကို စိန္ေခၚၿပီး ေသေပ်ာက္မႈမ်ား ႀကဳံေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္သည္ အခ်ိဳး အစားအရ အလြန္မ်ားေသာ အင္အားကို သုံးကာ တိုက္ခိုက္သူမ်ားႏွင့္အရပ္သားမ်ားကိုလည္း လုံေလာက္စြာ ခြဲျခားရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္။ အနည္းဆုံး အိမ္ ၁၅၀၀ မီးရွို႔ခံရသည္။
လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕က ဒီဇင္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႕က ထုတ္ျပန္သည့္ ၿဂိဳလ္တုဓာတ္ပုံမ်ားအရ စစ္တပ္က မီးရွို႔သည္မွာ ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္ေနသည္။ လူ ၃၀၀၀၀ ခန႔္ ျပည္တြင္းေနအိမ္စြန္ခြာထြက္ေျပးၾကရသူမ်ားျဖစ္လာၿပီး ၂၇၀၀၀ ခန႔္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ ခိုလႈံေနရသည္။
စစ္တပ္က အဓိက ေခ်မႈန္းေရးလုပ္ေနေသာေနရာကို လုံးဝနီးပါး ပိတ္ဆို႔ထားေသာေၾကာင့္ ႀကီးမားေသာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈစြပ္စြဲခ်က္ အႀကိမ္ႀကိမ္ကိုလည္း အတည္မျပဳနိုင္ဘဲျဖစ္ေနသည္။ သို႔ေသာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ လူမ်ား ထပ္မံေရာက္လာေနၾကၿပီး အေျခအေနကို ပိုမိုရွင္းလင္းစြာ ေတြ႕ျမင္ရစျပဳလာၿပီျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ထိုအေနအထားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆိုမႈမရွိသေလာက္ပင္ျဖစ္ၿပီး ထိုေဒသ သို႔သြားေရာက္ျခင္းမရွိ၊ ေခ်မႈန္းမႈမ်ားကို ေဝဖန္ျခင္းလည္း မလုပ္ခဲ့ေပ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ နိုင္ငံ ပိုင္မီဒီယာကလည္း လူ႕အခြင့္အေရးထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားကို ေျဗာင္ျငင္းေနသျဖင့္ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ျပစ္ဒဏ္ကင္းလြတ္ခြင့္ကို အားျဖည့္ေပးသလို ျဖစ္ေနသည္။ မေလးရွားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အပါအဝင္ မြတ္စလင္ေလာကႏွင့္ တင္းမာမႈမ်ားလည္း ျမင့္မားလာသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ အေျခအေနကို ကိုင္တြယ္ပုံ မွားယြင္းလွ်င္ အမွန္တကယ္ႀကဳံေတြ႕ရမည့္အႏၲရာယ္မ်ား ရွိေနသည္။ ဥပမာ ေရွ႕ဆက္ၿပီး အင္အားအလြန္အကြၽံသုံးလွ်င္ ေဒသခံ မြတ္စလင္မ်ားအေနျဖင့္ al-Yaqin ကို ေထာက္ခံရန္ တြန္းပို႔ခံရၿပီး ထို လက္နက္ကိုင္အုပ္ အေျခခိုင္ကာ အၾကမ္းဖက္သံသရာလည္ေနမည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၎တို႔၏အစီအစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုေသာ နိုင္ငံတကာ ဂ်ီဟတ္ဝါဒီမ်ား အျမတ္ထုတ္ အသုံးခ်နိဳင္မည့္ အစြန္းေရာက္အေျခခံဝါဒ သြပ္သြင္းျခင္းအတြက္ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးေပးရာလည္း ေရာက္ေပသည္။ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈတခုျဖစ္ပါက ျမန္မာတနိုင္လုံးတြင္ ဘာသာေရးတင္းမာမႈမ်ား မီးေမႊးေပးၿပီး ဆိုး႐ြားေသာ အက်ိဳး ဆက္မ်ားျဖစ္ေပၚလာနိုင္သည္။
ဤအႏၲရာယ္ႀကီးမားေသာ ရလဒ္မ်ားကို ေရွာင္ရွားနိုင္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ လုံၿခဳံေရးအရ တုံ႕ျပန္မႈကို အေထာက္အကူျပဳ နည္းလမ္းအျဖစ္သာ သုံးၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးနိုင္ေသာ၊ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္တို႔၏နက္ရွိုင္းေသာ နစ္နာမႈမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေသာ၊ ေဒသတြင္း နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္ေသာဆက္ဆံေရးႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္း ဖလွယ္မႈကို ဦးစားေပးေသာ ေကာင္းစြာေဖာ္ထုတ္ထားသည့္ နိုင္ငံေရးေသနဂၤဗ်ဴဟာတရပ္တြင္ ေပါင္းစပ္မွသာ ျဖစ္နိုင္ေပမည္။
ဤကဲ့သို႔ေသာ အစီအစဥ္မ်ားအတြက္ နိုင္ငံေရးအရ အေျခအေနေပးမႈမွာ က်ဥ္းလာေနၿပီျဖစ္သည္။ ထိုသို႔အေျခအေန ဆိုး ႐ြားလာေနျခင္းကို တားဆီးရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံမွ ခိုင္မာေသာ လူထုေခါင္းေဆာင္မႈလိုအပ္သည္။
(Tim Johnston နှင့် Anagha Neelakantan တို့သည် International Crisis Group ၏ Asia Program ဒါရိုက်တာများဖြစ်သည်။ TIME အွန်လိုင်းပါ ၎င်းတို့၏ The World’s Newest Muslim Insurgency Is Being Waged in Burma ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
No comments:
Post a Comment