ေရြးေကာက္ပြဲ စက္ဝန္းနဲ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ဓမၼတာ

ဘုိဘုိလန္းစင္

(၁)

တတိယကမၻာ ေနာက္ၿမီးဆြဲ ႏုိင္ငံမ်ား ထုံးစံ ႏုိင္ငံေရးအာဏာ ခြဲေဝမႈ အင္မတန္ မမွ်တတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆုိတာေတြကုိ ျပန္ၾကည့္လုိက္ရင္ အုပ္စုိးသူလူတစု အာဏာပုိင္မႈ တရားဝင္ေရး ႏုိးၾကားလာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုအသစ္ေတြဆီ အာဏာလက္ဆုပ္ေျဖမေပးရေရးအတြက္ ဦးတည္ေလ့ရွိတဲ့ ေစတနာဆုိးက အထင္းသား ေပၚေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီေခတ္လုိ႔ စသတ္မွတ္တဲ့ ၁၉၂၃ ဒုိင္အာခီ (အဂၤလိပ္-ျမန္မာ) ပူးတြဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အစကေန ၂ဝ၁ဝထိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးအေလ့မွာ မည္ကဲ့သုိ႔ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ေရးထား သတ္မွတ္ေစကာမူ အာဏာပုိင္အလုိက် ဇြတ္တရြတ္ အုပ္ခ်ဳပ္တာ၊ အာဏာရမ်ားအတြက္ အပုိင္စားရ အမတ္ေနရာေတြကုိ ဥပေဒျပဳပီး ခ်န္ထားတတ္တာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာတာ၊ သပိတ္ေမွာက္ခံရတာ၊ လက္ေအာက္ခံေတြ ဖီဆန္ ပုန္ကန္တာနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး ဖိႏွိပ္ခြဲျခားမႈေတြဟာ အစဥ္အၿမဲ ဒြန္တြဲလ်က္ပါပဲ။ ျခစားတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ညံ့ဖ်င္းတာ လူထုဘဝ ႏုံခ်ာတာေတြကေတာ့ အစဥ္ေတြ႔ရေသာ ျမန္မာ့ လူမႈႏုိင္ငံေရး လကၡဏာမ်ားေပါ့။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ Burma and India: Some aspects of intellectual life under colonialism (1990) ယွဥ္ျပခဲ့သလုိ ျမန္မာအထက္လႊာရဲ့ ပညာတတ္ေျမာက္မႈဟာ အိႏၵိယလုိ ကမၻာမွာ တုိးႏုိင္တဲ့ အဆင့္မဟုတ္ေတာ့ လူထုကုိ ေခတ္သစ္ထဲ အပါေခၚႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး ပညာေရး လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ထင္သေလာက္ မေပါက္ခဲ့ပဲ အထက္လႊာဟာလဲ တက္သမွ်အစုိးရ ဒုိ႔အစုိးရဆုိပီး အခြင့္အေရးရွာစားတဲ့ အလုိေတာ္ရိ အမ်ိဳးသား သစၥာေဖာက္ေတြ ဘဝတန္းေလွ်ာကုန္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြၾကား ဖိႏွိပ္သူကုိ တြန္းလွန္မယ့္ နည္းဗ်ဴဟာမၾကြယ္ဝတာ၊ အစိတ္စိတ္ကြဲၿပဲပီး ေခါင္းေဆာင္ေတြက အရာရာ ခ်ဳပ္ကုိင္လြန္းတာ၊ ႏုိင္ငံေရး ပညာေရး အေျခခံ ညံ့ဖ်င္းတာနဲ႔ ပညာတတ္ အထက္လႊာနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေလာက အၿမဲေစာင္ေနတာေတြက ဖိႏွိပ္မႈမွအပျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးေလာက ေနာက္က်က်န္ေနရျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းရင္းခံမ်ားပါပဲ။

(၂)

ပေဒသရာဇ္ေခတ္ၾကီး ႐ုတ္တရက္ ျပည္ဖုံးကား ခ်လုိက္ရတဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ဓေလ့က နယ္ခ့်ဲဆုိတဲ့ သခင္သစ္ အဂၤလိပ္ဆီကရတဲ့ အေလ့လုိ႔ ထင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ တကယ္က ရာဇဝင္ထဲက ကမၻာဦး မဟာသမၼတပုံျပင္နဲ႔ စခန္းတည္ခ်င္တဲ့ ဗမာရွင္ဘုရင္ေတြအတြက္ “အမ်ားျပည္သူ ၾကည္ျဖဴစြာ တင္ေျမႇာက္ေသာ”ဆုိတဲ့ ရာဇဝိေသသ ဓမၼရာဇ္ (တရားေသာမင္း)ျဖစ္ဖုိ႔က ႏုိင္ငံေရး အာဏာပုိင္မႈရဲ့ အႏၲိမ ပန္းတုိင္ပါ။ ဒီအတြက္ ဘိသိက္ခံပီး ျပည္သူကုိ က်ိန္စာအထပ္ထပ္နဲ႔ ေၾကာက္ဖြယ္ ကတိေတြ ေပးရေပမယ့္ တကယ္လက္ေတြ႔ မင္းက်င့္တရား ၁ဝ ပါး ျပည့္ေအာင္ ထိန္းလားဆုိတာကုိေတာ့ ဗမာဖာ႐ုိဘုရင္ေတြရဲ့ ပေဒသရာဇ္ ဖိႏွိပ္မႈေတြက ျငင္းဆန္ပါလိမ့္မယ္။ “ထီးလုိမင္းလုိ” ဆုိတာ တကယ္က နန္းတြင္း အုပ္စုေတြၾကားက အားၿပိဳင္ပြဲပဲဆုိတာ ၁၈၇၈က သီေပါမင္းသားကုိ ေရြးခဲ့တဲ့ ဝန္ၾကီးမ်ားရဲ့ နန္းလ်ာေရြးပြဲက ျပေနပါတယ္။

ပါေတာ္မူ အလြန္မွာ ပေဒသရာဇ္ လူတန္းစားက ကမ္းလာတဲ့ အကူအညီကုိ လ်စ္လ်ဴရႈပီး ျမန္မာ့႐ုိးရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ ဖ်က္၊ အိႏၵိယ ကုိလုိနီစံနစ္ သြတ္သြင္းမႈရဲ့ ဆုိးက်ိဳး အုံၾကြမႈ သခၤန္းစာေတြ တေထာၾကီး ရလုိက္တဲ့ အဂၤလိပ္အရင္းရွင္ နယ္ခ့်ဲဟာ ဆယ္ႏွစ္အၾကာ ၁၈၉၇ မွာ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔တရပ္ ထူေထာင္ပီး ပေဒသရာဇ္ေဟာင္းေတြ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြန္းစ ျမန္မာ လူလတ္တန္းစားေတြကုိ အဂၤလိပ္နဲ႔ လူမ်ိဳးျခားအရာရွိ အရင္းရွင္ေတြနဲ႔ အတူ ပူးတြဲအၾကံေပးခုိင္းပါတယ္။

မင္းတုိင္ပင္လုိ႔ ေခၚေပမယ့္ တကယ္က ဘာမွတုိင္ပင္ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆာဘုိးသာလုိ တခ်ိဳ ့ျမန္မာၾကီးေတြဆုိ အဂၤလိပ္လုိေတာင္ မတတ္ပါဘူး။ ပီးေတာ့ သူတုိ႔ကုိ ဘုရင္ခံစိတ္ၾကိဳက္ ေရြးခန္႔တာပါ။ ျပင္သစ္ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနား၊ မေလးယား၊ ဒတ္ခ်္အေရွ ့အိႏၵိယစတဲ့ တျခားအေရွ ့ဖ်ားကုိလုိနီေတြမွာလဲ အလားတူ လက္ေဝခံအထက္လႊာေတြကုိ အတုိင္ပင္ခံ ႐ုပ္ျပအျဖစ္ ထဲ့သုံးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ဝုိင္အမ္ဘီေအပညာတတ္ေတြ လႈံ႔ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ပထမကမၻာစစ္ၾကီးတြင္းမွာပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတုိးျမႇင့္ေပးမယ့္ အရိပ္အေယာင္ေတြ စေပၚလာပါတယ္။
တကယ္တမ္း ေပးလာေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲပါတဲ့ လက္ေဝခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတမ်ိဳးပါ။

ျမန္မာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြမွန္းတဲ့ ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ရွမ္းပေဒသရာဇ္ နယ္ေတြ၊ နယ္ျခားေဒသေတြနဲ႔လဲ ဒီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္က အက်ံဳးမဝင္ပါဘူး။ အရင္က မ်ဴနီစီပါယ္နဲ႔ အရပ္သူၾကီး ရြာသူၾကီးေရြးပြဲသာရွိခဲ့တဲ့တုိင္းျပည္က ဒီမုိကေရစီရဲ့ ကနဦးေျခလွမ္းဆုိတာေတြကုိ လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲမရွိပါဘူး။
ေတာနယ္ေတြရဲ့ ေထာက္ခံမႈရတဲ့ ဝံသာႏုဂ်ီစီဘီေအမ်ားက ေရြးေကာက္ပဲြကုိ သပိတ္ေမွာက္တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္နဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ေနာက္ အေရွ ့အာရွရဲ့ ပထမဆုံး ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ မဲေပးသူဦးေရဟာ ေပးခြင့္ရွိသူ ၇ ရာႏႈန္းေတာင္ မရွိပါဘူး။ ဥစၥာဓနနဲ႔ မဲေပးပုိင္ခြင့္ကုိ ကန္႔ထားတဲ့အတြက္ ေပးႏုိင္သူကလဲ လူဦးေရရဲ့ ၁၅ ရာႏႈန္း ရွိတာပါ။အရင္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ေဟာင္းကလုိ လူမ်ိဳးကြဲေတြနဲ႔ အရင္းရွင္ၾကီးမ်ားအတြက္ ၄ဝ ရာႏႈန္းေလာက္ရွိတဲ့ သီးသန္႔အမတ္ေနရာေတြကလဲ ေျခကုပ္ယူရေအာင္ ခ်န္ထားရေသးတာပါ။ အက်ိဳးဆက္က နယ္ခ့်ဲအလုိေတာ္ရိ “ေရႊေတာင္ၾကားပါတီ”က လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လူနဲစုမဲေတြနဲ႔ ဝန္ၾကီးေနရာေတြ အမ်ားစုယူခဲ့တာပါပဲ။

ေရြးေကာက္ပြဲဝင္တဲ့ ဂ်ီစီဘီေအနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေရးသမားေတြလဲ လႊတ္ေတာ္ႏုိင္ငံေရးကစားကြက္ထဲမွာပဲ လည္ပီး ကြဲၿပဲ ႏုိင္ငံေရးကြ်မ္းကစားတာနဲ႔ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနၾကတဲ့အတြက္ လူထုေထာက္ခံမႈက်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ ေမာရစ္ေကာလစ္ေရးသလုိ ရြာေတြမွာ ေယာက်္ားက မိန္းမကုိ “ဒုိင္အာခီမ”လုိ႔ ဆဲသလုိ ႏုိင္ငံျခား အရင္းရွင္ေတြ အက်ိဳးပဲ ေစာင့္ေရွာက္ေနရတဲ့ ပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဟာ အမ်ားၾကိဳက္ျဖစ္မလာပါ။

အဲဒီကစ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာ အျပင္းလုိင္း အေပ်ာ့လုိင္း အစြန္းေရာက္ဂုိဏ္း အလုိေတာ္ရိဂုိဏ္းဆုိပီး အိမ္ၾကက္ခ်င္းခြပ္တဲ့အေလ့က လႈပ္ရွားမႈတုိင္းမွာ ပါလာပါတယ္။ ေနာက္ အခုေခတ္ စပြန္ဆာေခၚမယ့္ ႏုိင္ငံေရးအလႉ ့ဒကာ အဂၤလိပ္ အိႏၵိယေငြရွင္ေတြရဲ့ ၾသဇာ၊ မဲအေရာင္းအဝယ္ေတြက အင္မတန္ ေျခရႈပ္လာပါတယ္။ အမတ္ေတြ လာဘ္စား အရည္အခ်င္းမျပည့္တာ နာမည္ပ်က္ေနတာ သိတဲ့ နယ္ခ့်ဲကလဲ အိႏၵိယနဲ႔ ခြဲေရးတြဲေရးလုိ အေရးၾကီးကိစၥမ်ိဳးမွာ ျမန္မာထိပ္သီး ကုိယ္က်ိဳးသမားေတြကုိ ဟန္ျပ ေခၚေဆြးေႏြး႐ုံကလြဲလုိ႔ ထဲ့မတြက္ပါဘူး။ ၁၉၃၂ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အိႏၵိယသူေဌးေတြ ပုိက္ဆံယူတဲ့ တြဲေရးဘက္က ႏုိင္ေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ကုိ ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာဝင္ သီးသန္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပး၊ အစုိးရအဖြဲ႔နဲ႔ အထက္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ေတြ တုိးခ့်ဲ၊ အတြင္းဝန္လုိ ရာထူးၾကီးေတြမွာ ျမန္မာေတြပုိခန္႔ စတဲ့ အထက္လႊာက လုပ္စား ႏုိင္ငံေရး ေစ်းကြက္ကုိ တမ်ိဳးခ့်ဲျပန္ပါတယ္။ ဒီခ်ိန္ထိ တုိ႔ဗမာသခင္ေတြ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ တန္ခုိးမထြက္ေသးပါဘူး။ ၁၃ဝဝျပည့္ အေရးေတာ္ပုံ ေခတ္ကမွစပီး အျပင္းစား မ်ိဳးခ်စ္လက္ဝဲ ႏုိင္ငံေရးဟာ ႏုိင္ငံျခား စီးပြားရွင္ေတြေစ်းကြက္ လယ္သမား သူပုန္ထဘူးတဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ ၾသဇာတက္လာပါတယ္။ ဒီေနာက္ ဂ်ပန္အကူအညီနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ရာက အႏွစ္ ၆ဝ တြင္း ပထမဆုံး ျမန္မာပုိင္စစ္တပ္ဟာ လက္ဝဲသခင္ေတြအစြမ္းနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုၾကီး ျဖစ္လာပါတယ္။

ဂ်ပန္ေခတ္ လြတ္လပ္ေရးမွာ အစုိးရေရာ အတုိင္ပင္ခံ လႊတ္ေတာ္ပါ အဓိပတိဗေမာ္က ဂ်ပန္ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ေရြးေကာက္တာပါ။ ေရႊရည္စိမ္ဆုိတဲ့အတုိင္း ၁၉၃၇ ၿဗိတိသွ်ျမန္မာႏုိင္ငံလုိပဲ ဂ်ပန္ေသြးစုပ္ခံ ႐ုပ္ေသး တုိင္းျပည္သက္သက္ပါ။ ဒီေနာက္ ဂ်ပန္တုိက္ရာမွာလဲ ဦးမေဆာင္ႏုိင္၊ အဂၤလိပ္ျပန္အဝင္မွာလဲ ႏုိးၾကားတဲ့ စစ္ထြက္ လူထုနဲ႔ ဖီလာျပဳပီး ဘုရင္ခံခန္႔ ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ အလွ်ိဳအလွ်ိဳ ဝင္ရာထူးယူတဲ့ လက်ာ္က်ားအုိေတြအားလုံး ဖဆပလ ျခေသၤ့ၾကီးရဲ့ ႏုိင္ငံေရးစန္းကုိ မယွဥ္ႏုိင္ပဲ ေခတ္ကုန္သြားၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္တြင္း ဒီလက်္ာလူၾကီးေတြဆီက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပညာသင္လုိက္ရတဲ့ သခင္လူငယ္ေတြဟာ စစ္ပီး အႏွစ္ ၄ဝ ေက်ာ္ တုိင္းျပည္ကုိ ျပဳလဲျပဳ ဖ်က္လဲဖ်က္ခဲ့ၾကပါတယ္။

(၃)

၁၉၄၆ အေထြေထြသပိတ္နဲ႔ အာဏာရလာတဲ့ ေအာင္ဆန္းအစုိးရဟာ ကြန္ျမဴနစ္နဲ႔ ခြာၿပဲပီး နယ္ခ့်ဲနဲ႔ ေစ့စပ္ လြတ္လပ္ေရး ယူတဲ့လမ္းကုိ လုိက္ပါတယ္။ သူ႔လမ္းနဲ႔ လြတ္လပ္ေရး အျမန္ရေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရးကြဲလြဲမႈဒဏ္က တုိင္းျပည္ကုိ ခုထိဖ်က္စီးလ်က္ပါ။ ၁၉၄၇ ေရြးေကာက္ပြဲက အေျခခံဥပေဒကုိ ပထမဆုံးဆြဲခြင့္ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကုိ ေရြးေကာက္ပါတယ္ (အရင္ ဖြဲ႔စည္းပုံ ၂ခုကုိ ကုိလုိနီသခင္ေတြ မာစတာေတြက ခ်မွတ္ေပးတာပါ) ။ ဒီတခါေတာ့ ျမန္မာလက္ဝဲသမားေတြ ဦးေဆာင္ျပ႒ာန္းတဲ့အလွည့္ဆုိေတာ့ ျမန္မာနဲ႔ပူးေပါင္းမယ့္ ေတာင္တန္းသားေတြအတြက္ ရပုိင္ခြင့္ေတြအာမခံတယ္ဆုိပီး ဥပေဒဗိသုကာ ဦးခ်န္ထြန္းစကားနဲ႔ဆုိ “ ျပည္ေထာင္စုအမည္ခံေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံက တျပည္ေထာင္စံနစ္” ၊ ျပည္မကေန ရင္းျမစ္ေတြအားလုံးခ်ဳပ္ကုိင္ထားတဲ့ ျမန္မာကုိလုိနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတမ်ိဳး ဖန္တီးပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ တန္းတူဆုိေပမယ့္ လူဦးေရအမ်ားဆုံး ျမန္မာေတြ လႊမ္းမုိးတဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ၾကီးစုိးတာပါ။
အဂၤလိပ္လက္ေဝခံ အရင္းရွင္ေတြရဲ့ အမတ္ေနရာေတြဖယ္ရွားခံရသလုိ ကျပားအမတ္နယ္ေျမေတြပါ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ရတယ္။ အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ ပစားေပးခံရတဲ့ ကရင္လူမ်ိဳးရဲ့ ႏုိင္ငံေရးက႑ သတ္မွတ္မႈကေတာ့ အင္မတန္ ႔ျပႆနာၾကီး ျဖစ္သြားပါတယ္။

ထုံးစံအတုိင္း ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းသေဘာကြဲလုိ႔ သပိတ္ေမွာက္မယ့္ လက်ာ္လူေဟာင္းေတြ၊ ကရင္ထိပ္သီးမ်ားနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္အမ်ားစုကုိ အာဏာစည္းထဲက ကန္႔ပစ္လုိက္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးမယူခင္မွာ အရင္လူအဆက္ဆက္ထက္ အာဏာေတြ အမ်ားၾကီးပုိင္လာတယ္ဆုိေပမယ့္ စစ္တပ္ကုိ အကုန္မပုိင္တဲ့ ေအာင္ဆန္းအစုိးရတဝက္ေက်ာ္ နယ္ခ့်ဲလက္နက္နဲ႔ပဲ အရွင္းခံရပါတယ္။ က်န္တဲ့ ကုိသက္ျပင္းမ်ားက နယ္ခ့်ဲစီးပြားေရးနဲ႔ စစ္အက်ိဳးစီးပြားေတြကုိ အမ်ားၾကီးကာကြယ္ေပးရတဲ့ ႏု-အက္တလီစာခ်ဳပ္နဲ႔ လြတ္လပ္ေရးတမ်ိဳးယူၾကပါတယ္။ ဒီေနာက္ အာဏာရအာဏာမဲ့ လက္နက္ကုိင္တပ္ေနာက္ခံေတြရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုေတြခ်ည္းမုိ႔ လြတ္လပ္ေရးရပီး မၾကာခင္ပဲ ျပည္တြင္းစစ္စပါတယ္။

ဆုိရွယ္လစ္စံနစ္ကုိသြားမယ့္ ဒီမုိကေရစီလႊတ္ေတာ္ထက္ ဝင္ဒါမီယာအစုိးရနဲ႔ စစ္႐ုံးကပဲ တုိင္းျပည္ကုိ ေတာက္ေလွ်ာက္ၾကီးစုိးပါတယ္။ ဖဆပလနဲ႔ လက္ကုိင္စစ္တပ္ဟာ အဂၤလိပ္ကုိလုိနီသမားေနရာကုိယူပီး ႏုိင္ငံေရး လူမ်ိဳးေရးအရ ကြဲျပားတဲ့ အတုိက္အခံမွန္သမွ်ကုိ ေတာထဲပုိ႔ပါတယ္။ နယ္ခ့်ဲလက္ပါးေစ အထက္လႊာ ပညာတတ္မ်ားကုိလဲ မယုံတာမုိ႔ ကုိယ္ပုိင္ လူယုံပညာတတ္ေတြ ေမြးပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တရားေရး မ႑ိဳင္ေတြ ယုိင္နဲ႔ပီး ပါတီဗ်ဴ႐ုိကရက္ေတြ ၾကီးစုိးတာပဲ အဖတ္တင္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ေရးသလုိ စစ္ၿပီ းေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ပုိပီးေလးနက္ ၾကမ္းတမ္းလာပါတယ္။ စစ္တပ္က ဖဆပလကုိ နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႔ ကူတဲ့အျပင္ ခါးပုိက္ေဆာင္တပ္ ကုိယ္စီနဲ႔ နယ္က ႏုိင္ငံေရး လူမုိက္ အမတ္ၾကီးေတြရဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္သတ္ျဖတ္မႈေတြက အမည္းစက္ ထင္က်န္ခဲ့သလုိ ေတာထဲက ကြန္ျမဴနစ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈနဲ႔ ေျမေပၚကြန္ျမဴနစ္ေတြ မဲရေနတယ္လုိ႔လဲ စစ္တပ္နဲ႔ ဖဆပလက စြပ္စြဲျပန္ပါတယ္။ မပီျပင္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ဆရာေမြး တပည့္ေမြး အခြင့္ထူးခံတဲ့ အက်င့္ေတြေၾကာင့္ ဖဆပလ ၂ ျခမ္းကြဲခ်ိန္မွာ ျပန္ေစ့စပ္ဖုိ႔ ေရြးေကာက္ပြဲလမ္းက သြားဘုိ႔ထက္ အျပဳတ္တုိက္ဖုိ႔လမ္းကုိသာ ဦးတည္ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး ပမညတမဲနဲ႔ ေပါင္းတဲ့ဦးႏုကုိ ကြန္ျမဴနစ္နဲ႔ပါ ေပါင္းေတာ့မယ္ဆုိပီး တပ္က အာဏာေတာင္းတဲ့ ကိန္းၾကံဳပါေတာ့တယ္။

တပ္က အိမ္ေစာင့္တက္ထိန္းတဲ့ ၂ ႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကုိ ဖိႏွိပ္မႈက အရပ္သားေခတ္ထက္ အဆမတန္ဆုိးရြားပါတယ္။ လာေတာ့မယ့္ကာလၾကီးတခုအတြက္ နိဒါန္းလဲျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ သခင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပညာတတ္သြားပီ ထင္ၾကသလုိပဲ ဒီအကြဲအၿပဲမွာ အာဏာအနီးကပ္ ကုိင္လုိက္ဖူးတဲ့ စစ္ဗုိလ္မႉးမ်ားလဲ ပုိေျမာက္သြားပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္မွာ အသာစီးရေနတဲ့အတြက္ တုိင္းျပည္ ကယ္တင္ရွင္လုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ျပန္ထင္လာတဲ့ စစ္ဗုိလ္မ်ားဟာ ကုိယ္ပုိင္ ဆုိရွယ္လစ္ဝါဒကုိ ေဖာ္စပ္ေနသလုိ စီးပြားေရးအားျဖင့္လဲ တုိင္းျပည္ဘ႑ာေတြနဲ႔ ထူေထာင္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းၾကီးေတြနဲ႔ အၾကီးဆုံး ျပည္တြင္း အရင္းရွင္ ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ယုံတဲ့ တည္ၿမဲအုပ္စုႏုိင္ရင္ အာဏာကုိ ေနာက္ကြယ္က အရင္လုိပဲ ထိန္းႏုိင္မယ္ဆုိပီး ၁၉၆ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ က်င္းပေပးေပမယ့္ ႏွမ္းထြက္လြဲပီး ဂ်ပန္ဝင္ထဲက အႏွစ္ ၂ဝ နီးပါး ႏုိင္ငံေရးစေကာထဲမွာ လိမ့္ေနရတဲ့ ဇီးျဖဴသီးလူထုရဲ့ အန္တုမႈကုိ ခံသြားရပါတယ္။

သုိ႔ေသာ္ ဦးႏုပါတီရဲ့ ႏုိင္ငံေရးအေျခမခုိင္မႈနဲ႔ အိမ္ေစာင့္ေခတ္ ႏုိင္ငံေရး ခါးပုိက္ေဆာင္တပ္ေတြ ဖ်က္ပီးကထဲက တုိင္းျပည္ရဲ့ လက္နက္အာဏာကုိ လုံးဝပုိင္သြားတဲ့ တပ္ကုိ ပထစနဲ႔ တုိင္းရင္းသားမ်ားက ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရးအရ ၿဖိဳခြဲမွာစုိးတဲ့ သံသယေတြေၾကာင့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း ေနာက္ထပ္ အာဏာသိမ္းပြဲ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ “ပေဒသရာဇ္စြဲမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးမညီမွ်မႈကုိ တုိက္ဖ်က္ရန္ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပါလီမန္ အေဆာင္အေယာင္မ်ား ေခတၱ ျဖဳတ္ခ်ထားရပါအုံးမည္”ဆုိတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ အရင္ႏုိင္ငံေရး လူတန္းစားကုိ ပထမ သိမ္းသြင္းၾကည့္ပါေသးတယ္။

ေနာက္ဆုံး ၁၉၆၉ ျပည္တြင္း ညီညြတ္ေရး အၾကံေပးအဖြဲ႔ကုိ ဖ်က္လုိက္ပီးေနာက္မွ စစ္တပ္ၾသဇာခံ လက္ဝဲသမား တခ်ိဳ႕ကုိ သုံးပီး လမ္းစဥ္ပါတီ ဦးေဆာင္တဲ့ အေျခခံ ဥပေဒသစ္ကုိဆြဲကာ အရပ္သား အသြင္ေျပာင္းဘုိ႔ ဆုံးျဖတ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ အရင္အစုိးရ လက္ေဝခံ အရင္းရွင္ေတြကုိ ျပည္သူပုိင္ စံနစ္နဲ႔ အရင္ရွင္းပစ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေျပာင္းတယ္ဆုိပီး စစ္ဗုိလ္ေတြက ေနရာတကာ ဝင္ပါသလုိ မဆလကလြဲပီး က်န္တဲ့ ပါတီရွိသမွ်ဖ်က္၊ လူေတြေထာင္ခ် ေတာထဲေမာင္းပုိ႔တဲ့ ဖိႏွိပ္မႈေတြ လုပ္လာျပန္လုိ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းတုိ႔ လူဝတ္လဲပီး အေျခခံဥပေဒ ဆႏၵခံယူမယ္လုပ္ခ်ိန္မွာပဲ ႏုိင္ငံေရးက လုံးဝမီးေသေနပါပီ။

အစုိးရ အရာရွိေဟာင္းမ်ား နာမည္ခံပီး စစ္ဗုိလ္မ်ား ၾကီးစုိးတဲ့ ဆႏၵခံယူပြဲနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ေတြကေန ဆုိရွယ္လစ္ႏုိင္ငံ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီ လႊတ္ေတာ္ အစုိးရ ျပည္သူ႔တရားသူၾကီး အဖြဲ႔စတဲ့ အစုိးရ ႏုိင္ငံေရး ယႏၲရားသစ္ေတြကုိ တရားဝင္ေအာင္ လုပ္ေပးေပမယ့္ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြေပၚ မဆလ ဗဟုိေကာ္မတီနဲ႔ ေခါင္းကုိင္ၾကီး ဦးေနဝင္းအရိပ္က လုံးဝအုပ္ထားတာပါ။ ဖဆပလလႊတ္ေတာ္ထက္ အမ်ားၾကီး ပုိဆုိးတဲ့ ဒီလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ၈၈ အေရးအခင္းထိ ဘုရင္ေခတ္ ညီလာခံ သဘင္ အဆင့္ထက္ ဘာမွမပုိတဲ့ အဆင့္နဲ႔တင္ ပီးသြားပါတယ္။ မဆလ အေျခခံဥပေဒက ခြင့္ျပဳတဲ့ ဆႏၵျပခြင့္စတဲ့ ဆုိရွယ္လစ္ ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးေတြကလဲ တကယ္ေပးတာမဟုတ္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ေျပေလ်ာ့မသြားပဲ ဖိႏွိပ္ေလ ၾကြေလမုိ႔ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ လူေထာင္ခ်ီ သတ္ခံရတဲ့ ဖိႏွိပ္မႈၾကီးနဲ႔ စစ္ႏုိင္ငံေရး တေခတ္ ရပ္သြားျပန္ပါတယ္။

(၄)

အေရးအခင္းမွာ ျပန္နလံထူလာတဲ့ အရပ္သား ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားနဲ႔ စစ္အာဏာပုိင္ အေဟာင္း အသစ္ေတြ ေျပလည္ေအာင္ မညွိႏႈိင္းႏုိင္ပဲ ေရြးေကာက္ပြဲ နည္းေဟာင္းၾကီးပဲ ထပ္လုိက္တဲ့အတြက္ ၁၉၉ဝမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ NLD ပါတီအႏုိင္ရပီး မဆလပါတီသစ္ မရႈမလွျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီတခါေတာ့ လုံးဝ အာဏာမလႊဲေပးရဲေတာ့တဲ့ တပ္က လက္တလုံးျခား ညစ္ပတ္ပီး အမ်ိဳးသားညီလာခံ၊ အေျခခံ ဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲေရး စတာေတြနဲ႔ အႏွစ္ ၂ဝ အခ်ိန္ ဆက္ဆြဲပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြ လႈပ္မျဖစ္ေအာင္ ထြက္ေျပးရေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားသလုိ စီးပြားေရးအရ တႏုိင္ငံလုံးအသုံးခ်အျမတ္ထုတ္ပီး စစ္တပ္ကုိ အစြမ္းကုန္ခ့်ဲထြင္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာလဲ တပ္ကပဲ အစစ ဝင္ျခယ္လွယ္ေနတာပါ။

၂ဝဝ၇ သံဃာ့အုံၾကြမႈ အၿပီးမွာေတာ့ စစ္တပ္ရဲ့ ႏုိင္ငံေရး အာဏာပုိင္မႈကုိ တရားဝင္ေအာင္လုပ္ရင္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဖိအားေတြ ေလ်ာ့တန္ရဲ့ဆုိပီး အစဥ္အဆက္ အာဏာရ လူတန္းစားမ်ား ထုံးစံ ေသခ်ာျပင္ဆင္ ဖိႏွိပ္ပီးမွ အေျခခံ ဥပေဒ ဆႏၵခံယူပြဲ၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာေတြ ျပန္ေဖာ္ပါတယ္။ ဒီတခါ ဖြဲ႔စည္းပုံမွာ လႊတ္ေတာ္ အဆင့္ဆင့္နဲ႔ အစုိးရထဲက စစ္တပ္အပုိင္ေနရာေတြ သတ္မွတ္တာ၊ ပီးေတာ့ ကာကြယ္ေရး ေကာင္စီကေန တုိင္းျပည္အာဏာကုိ အခ်ိန္မေရြး ျပန္ယူႏုိင္တာ၊ လႊတ္ေတာ္ ဖ်က္ပစ္ခြင့္ ဆုိတာေတြက ဒုိင္အာခီ လႊတ္ေတာ္ကဲ့သုိ႔ ျပည္သူ႔ကုိယ္စားျပဳခြင့္ ျပန္ဆုတ္ယုတ္သြားတာ ေတြ႔ရတယ္။ လူမ်ိဳးစုေနရာေတြ ကလဖန္ထုိးပီး တုိင္းရင္းသားေတြကုိ သိမ္းသြင္းသလုိ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္၊ အထူးေဒသ လႊတ္ေတာ္ဆုိတဲ့ သီးသန္႔ ေရြးေကာက္ရတဲ့ အမတ္ေနရာပုိေတြကလဲ “လူမ်ားပြဲမစည္” အမတ္ေတြ ဗြက္ေပါက္ပီး “ေပါ”ကုန္ေအာင္ လုပ္႐ုံသက္သက္ရွိပါတယ္။

ဒီႏုိင္ငံေတာ္ခ်ီတက္ပြဲမွာ မပါခ်င္တဲ့ အရင္အေရြးခံအႏုိင္ရ အာဏာမရေသးတဲ့ ပါတီေတြကုိ ဖ်က္ပစ္ပီး ႏုိင္ငံေရး ၾသဇာနိမ့္တဲ့ သူေတြကုိ ဝင္ၿပိဳင္ခုိင္း၊ လႊတ္ေတာ္ေပၚလာရင္ လြတ္လပ္မႈေတြ တစတစ တုိးေတာင္းႏုိင္မယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ဒ႑ာရီေတြ ဖန္တီးပီး ေရြးေကာက္ပြဲ လႈံ႔ေဆာ္စတဲ့ နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဘူးသြင္းဘုိ႔ အားထုတ္ေလရဲ့။

ပုိအ႐ုပ္ဆုိးတာက စစ္ဆုိရွယ္လစ္ေခတ္က မဆလလုိပဲ ၾကံ့ခုိင္ေရးကေန စစ္အစုိးရအာဏာလႊမ္းဘုိ႔ မတရားသျဖင့္ ဝင္ၿပိဳင္တာပါပဲ။ ဝင္ၿပိဳင္မိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အုပ္စုေတြကုိ ဘ႑ာေရး စည္း႐ုံးေရးအရ မ်ိဳးစုံေႏွာင့္ယွက္ေနတဲ့အတြက္ ဖဆပလ မဆလေခတ္ေတြလုိ တပ္အင္အား အမ်ားဆုံး ႏုိင္ငံေတာ္ပါတီကပဲ ႏုိင္မယ့္အလားအလာၾကီးေနပီး ဦးႏု၊ ေဒၚစုလုိ ၾသဇာသတၱိၾကီးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးလဲ မပါတဲ့အတြက္ ေနာက္လႊတ္ေတာ္ဟာလဲ ၾကံ့ဖြံ႔နဲ႔ စစ္တပ္ႏွီးေႏွာပြဲပဲ ျဖစ္ဖုိ႔မ်ားေနပါပီ။ ေနျပည္ေတာ္စစ္႐ုံးကပဲ အာဏာဆက္ထိန္းမယ့္ အသြင္မွန္းလုိ႔ ရေနပီပဲ။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတြကုိ အပစ္ခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ၾကိဳးလွန္ထားပီး ခုမွ လက္နက္ျဖဳတ္ခုိင္း ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခုိင္း၊ ၾသဇာ မေညာင္းမယ့္နယ္ေတြမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဖ်က္စတဲ့ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားကလဲ တဘာသာပါပဲ။

တမူထူးတာက ဒီတခါ ျပည္ပအေထာက္အပံ့ခံ တတိယအုပ္စုဆုိတဲ့ အထက္လႊာႏုိင္ငံေရးပြဲစားမ်ားက စစ္အုပ္စုေရြးေကာက္ပြဲအသစ္ကုိ ေၾကာ္ျငာဝင္ပီး အေရြးခံမယ့္သူေတြအတြက္ ႏုိင္ငံျခားက ရန္ပုံေငြ ရွာေပးေနၾကတာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲဆန္႔က်င္တဲ့ ပင္မ အတုိက္အခံေတြကုိေတာ့ ရက္ဒီကယ္ စိတ္ကူးယဥ္ေတြလုိ႔ တံဆိပ္ႏွိပ္ပီး ဒီမုိကရက္တစ္လမ္းေၾကာင္းကုိ မလုိက္ႏုိင္တဲ့ အတၱသမားေတြလုိ႔ ရႈံ႔ခ်ေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမဝင္ပဲ ပါတီအဖ်က္ခံရေသာ္လဲ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေမွာက္ေရးကုိ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားၾကားက ေရွ ့တုိးေျပာေနဆဲ NLD နဲ႔ ယခင္အေရြးခံ ပါတီမ်ားကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းမရႏုိင္ဘူး၊ အားလုံးပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကသာ ေျပလည္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္လုိ႔ သတိေပးေနၾကတုန္းပါ။

ဒီအယူအဆကုိ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းတြင္း ၾကားျဖတ္အစုိးရ ေတာင္းေနခ်ိန္ကေန ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ပြဲခံပီး ဂႏၶီခန္းမကေန NLD ကုိ အာဏာလႊဲဘုိ႔ ေတာင္းဆုိတဲ့ အခ်ိန္ေတြ တုန္းကသာ အဓိက ကုိင္စြဲခဲ့ဲ့ရင္ ခုလုိ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး အာဏာသိမ္း ေနာက္တခါ ေရြးေကာက္ပဲြစတဲ့ ႏုိင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္ ဆုတ္ယုတ္ တဖက္သတ္ ဗုိလ္က်မႈ သံသရာက ေစာေစာလြတ္ခဲ့ ေကာင္းရဲ့လုိ႔ပဲ ေအာက္ေမ့မိပါတယ္။

စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္ေတြကုိ ပုဂၢလိကပုိင္ ျပဳတယ္ဆုိပီး တပ္နဲ႔နီးစပ္ရာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မိသားစုမ်ားလက္ထဲ ထုိးထည့္ေနခ်ိန္မွာ လုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ တပ္ကုိယ္စားျပဳ ႏုိင္ငံေရးတေခတ္အတြက္ လမ္းခင္းေပး႐ုံရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ဖုိ႔ ေဇာကပ္ေနတဲ့ အေနာက္အရင္းရွင္မ်ားကလဲ တ႐ုတ္-အိႏၵိယလက္ထဲ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း ေရာက္ကုန္တဲ့ ျမန္မာ့စြမ္းအင္ ရင္းျမစ္ေတြကုိ ရဘုိ႔ဆုိရင္ ဒီ တပ္လႊတ္ေတာ္ကုိ အသိအမွတ္ျပဳဘုိ႔ ဦးမေလးပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ အေရးအခင္းေနာက္ပုိင္း အတုိက္အခံေတြကုိ ေထာက္ခံလာတဲ့ အေနာက္ႏုိင္ငံ အစုိးရနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ့ မူဝါဒေတြဟာလဲ ေရြးေကာက္ပြဲနီးတာနဲ႔ ေျပာစရာေတြ အေတာ္မ်ားလာပါတယ္။ ဂလုိဘယ္ေခတ္ရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးေၾကာင့္ စစ္အုပ္စု ဖိႏွိပ္မႈေတြ အရင္ေလာက္ လက္သံ မေျပာင္ရဲဘူး ေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ၾကီးက ျမန္မာစစ္အစုိးရနဲ႔ “ကုလားေအာင္ပ ေဆြသားမိတ္တူ” လုပ္ခ်င္ေနတာပါ။ ဖိႏွိပ္လက္စေတြ မေဖ်ာက္ရေသးလုိ႔သာ ဝင္မလုံးဝံ့ေသးတာပါ။ ျပည္တြင္းက က်ပ္တည္း ဖိႏွိပ္မႈ အမ်ိဳးစုံေအာက္မွာ ႐ုန္းေနရတဲ့ လူထုကေတာ့ ေဖာက္မထြက္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ေမ်ာကုိ ေပယ်ာလကန္ ျပဳထားပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအုပ္စုေတြလဲ အေတာ္လက္ပန္းက်ပီး ဆက္ခံမယ့္ မ်ိဳးဆက္ ေကာင္းေကာင္းကုိ ထြက္မလာသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီတေခါက္လဲ မဆလစံနစ္ကုိ အသက္သြင္းတုန္းကလုိ ႏုိင္ငံေရး အသံတိတ္ေနတဲ့ တုိင္းျပည္၊ တခ်က္တခ်က္ ထအုံၾကြတဲ့ တုိင္းျပည္မ်ိဳးပဲ ျပန္ျဖစ္ဖုိ႔မ်ားပါတယ္။

လူတစု လူတန္းစားတခု ကုိယ္က်ိဳးတြက္ တုိင္းျပည္ကုိ ဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္တဲ့ ဒီမုိကေရစီနာမည္ခံ လႊတ္ေတာ္ေခတ္ဆုိးၾကီးေတြကုိ ျမန္မာေတြ အရည္လည္ပီး အျမန္ေတာထုတ္ႏုိင္ပါေစ။ အားလုံးတန္းတူ ညီညြတ္လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးတုိင္းျပည္ကုိ ထူေထာင္ရဲၾကပါေစ။