Reuters
ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အေနာက္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရ၏ ကိုင္ တြယ္ေျဖရွင္းမႈအေပၚ အေနာက္နိုင္ငံမ်ား၏ စိုးရိမ္မႈမ်ားတိုးလာေနကာ ယင္းဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ရာႏွင့္ ခ်ီေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္မ်ား နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ ငံသို႔ ထြက္ေျပးေနၾကၿပီး လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားလည္း ထြက္ေပၚေနျခင္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၈ လသက္တမ္းရွိ အစိုးရအတြက္ အႀကီးဆုံး စမ္းသပ္ခ်က္ျဖစ္လာသည္။
ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ Samantha Power က နိုဝင္ဘာလ ၁၇ရက္ေန႕က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ ကုလသမဂၢ ႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ အေမရိကန္ နိုင္ငံ၏ ေမတၱာရပ္ခံမႈျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ တံခါးပိတ္ အစည္း အေဝးတခုတြင္ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈ အတိုင္းအတာကို ေျပာျပခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားက ေျပာသည္။
“ျမန္မာနိုင္ငံကို သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ေပးဖို႔အတြက္ နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ကနဦးက စိတ္အားထက္သန္မႈက ဒီအဆင့့္မွာေတာ့ အႏၲရယ္ရွိတဲ့ အသြင္ျဖစ္ေနပါတယ္” ဟု Samantha Power က အဆိုပါ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သံတမန္ ၂ ဦးက ဆိုသည္။
ေနာက္တေန႕တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ သံတမန္မ်ားကို စု႐ုံး၍ တုံ႕ျပန္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သူ၏ နိုင္ငံအေပၚ မမွ်တစြာ ဆက္ဆံခံေနရသည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာေၾကာင္း သတင္း ရင္းျမစ္မ်ားက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံက သံတမန္မ်ားေျပာခဲ့သည့္ အဓိက အခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ အကူ အညီမ်ားျပန္လည္ေပးခြင့္ရရန္ ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈစြပ္စြဲမႈမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ သြား ရန္ ကတိျပဳခဲ့သည္ဟု သူတို႔က ထပ္ေျပာသည္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ နိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီမိုကေရစီ သူရဲေကာင္း အျဖစ္အေနာက္နိုင္ငံမ်ားက ေလးစားခဲ့ၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အနိုင္ရရွိမႈက ျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ လမ္းေၾကာင္းတခု အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္လည္း (၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူရာႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆုံးခဲ့ရေသာ ပဋိပကၡမ်ား ေနာက္ပိုင္း တြင္ လူ အေသ အေပ်ာက္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေသာ) ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လက္ရွိ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုအသိုင္းအဝိုင္း၏ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းေအာင္ သူ အနည္းငယ္မွ်သာ လုပ္ေဆာင္ေပးနိုင္ခဲ့သည္ဟု နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း မွ ျပစ္တင္ ေဝဖန္မႈမ်ား ျပန္လည္ ထြက္ေပၚလာေစခဲ့သည္။
ရိုက္တာက အမည္မေဖာ္လိုသူ သံတမန္ႏွင့္ အကူအညီေပးေရးလုပ္သား ၁ ဒါဇင္ခန႔္ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ သူ တို႔ က ျမန္မာနိုင္ငံ ႏွင့္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တို႔မွ (သတင္းထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသာ) ေဆြးေႏြးမႈမ်ား အေၾကာင္းကို ေျပာျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
စွပ်စွဲမှုများ
ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႕က နယ္ျခားေစာင့္ တပ္စခန္း ၃ ခုတိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ရဲအဖြဲ႕ဝင္ ၉ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရျခင္းကို တုန႔္ျပန္ သည့္ အေနျဖင့္ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ရွိ ေဒသမ်ားသို႔ စစ္သည္အေျမာက္အမ်ားခ်ထားခဲ့သည္။
စစ္သားမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စစ္ဆင္ေရး ျပဳလုပ္ခ်ိန္အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးမ်ာကို မုဒိန္းက်င့္သည္၊ ေနအိမ္ မ်ားကို မီးရွို႔သည္၊ အရပ္သားမ်ားကို သတ္ျဖတ္သည္ ဟု ေဒသခံမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက စြပ္စြဲျခင္းကို ျမန္မာ တပ္မေတာ္ ႏွင့္ အစိုးရက ညင္းဆန္ခဲ့ပါသည္။
မမွန္ကန္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ျပန႔္ႏွံ႕ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံ က မွန္ကန္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ျပန္ေပးေနသည္ဟု သမၼတ႐ုံးေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌး ကေျပာသည္။
“နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက က်ေနာ္တို႔ကို နားလည္မႈလြဲခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးလႈပ္ရွားတဲ့ သူေတြက မမွန္မကန္ သတင္းေတြ ျဖန႔္ေဝခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ ဘယ္နိုင္ငံမွာမွ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကို တိုက္ ခိုက္တာ၊ သတ္ျဖတ္တာနဲ႕ လက္နက္ေတြကို လုယူတာကို လက္ခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု သူကေျပာသည္။
ယခင္အပတ္က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ အစည္းအေဝး၌ Samantha Power က ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ကုလသမဂၢ ၏ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း တခုျဖစ္သည့္ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး (OHCHR) တ႐ုံး ဖြင့္လွစ္ ရန္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ ေတာင္းဆိုမႈကို ထပ္မံတင္ျပခဲ့သည္။
အခြင့္အေရးမ်ားကို ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ ပိတ္ပင္ထားျခင္းေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ အခ်ိဳ႕ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ အ စြန္းေရာက္မႈမ်ား ျဖစ္လာနိုင္သည္ဟု သူက သတိေပးခဲ့သည္။
နိုဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႕က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ၏ တံခါးပိတ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ မွတ္ခ်က္ေပးရန္ အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ Nicole Thompson က ညင္းပယ္ ခဲ့သည္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႕ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ကိစၥေတြ ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း သတင္းေတြ ဆက္လက္ရရွိ ေနတဲ့ အတြက္ က်မတို႔ စိုးရိမ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Nicole Thompson ကေျပာသည္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္က အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ ယုံၾကည္လက္ခံနိုင္ေလာက္တဲ့၊ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈတခု ျပဳလုပ္ဖို႔ က်မတို႔ ဆက္လက္ေတာင္းဆိုသြားပါမယ္။ မီဒီယာေတြ ဝင္ေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔လည္း က်မတို႔ ထပ္မံေတာင္းဆိုပါ တယ္။”
ပဋိပကၡမ်ား ေၾကာင့္ ေဒသတြင္း ေ႐ႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်မႈျပႆနာမ်ား ထပ္မံေပၚေပါက္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ သည့္ မေလးရွား နိုင္ငံကဲ့သို႔ပင္ ၿဗိတိန္ နိုင္ငံကလည္း အဆိုပါ အစည္းအေဝးတြင္ စိုးရိမ္မႈမ်ား ေဖာ္ျပခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားက ေျပာသည္။
ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈအေပၚ ဆႏၵဳျပသည့္ အေနျဖင့္ မူဆလင္ လူမ်ားစုနိုင္ငံျဖစ္သည့္ မေလးရွားနိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံက ပူးတြဲ အိမ္ရွင္ အျဖစ္လက္ခံက်င္းပေပးေနသည့္ ေဒသတြင္း ေဘာလုံးပြဲတခုမွ ႏုတ္ထြက္ရန္ စဥ္းစားေန ေၾကာင္း နိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႕တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတြင္းတြင္ အစြန္းေရာက္မႈမ်ား ရွိလာေၾကာင္း သတင္းမ်ားရရွလာသည့္ အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း အီဂ်စ္ နိုင္ငံ ကိုယ္စားလွယ္ ကလည္း ေျပာသည္ဟုလည္း သိရသည္။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စိတ်မကောင်း
ကုလသမဂၢ၊ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ဥေရာပ သမဂၢႏွင့္ ဒိန္းမတ္ နိုင္ငံတို႔မွ သံတမန္မ်ားႏွင့္ နိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႕က ေတြ႕ဆုံခဲ့ရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သတင္းရင္းျမစ္မ်ားက ေျပာသည္။ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း အဝိုင္းက သတင္းအခ်က္အလက္မွန္မ်ားမရွိဘဲ ပဋိပကၡကို တဘက္ထဲမွ အေလးေပးခဲ့သည္ဟု သူက စြပ္စြဲေျပာဆိုခဲ့သည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
အဆိုပါ အစည္းအေဝး က ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ အကူအညီေပးေရးကိစၥမ်ား ျပန္လည္စတင္ရန္ ဦးတည္ျခင္း ျဖစ္ သည္ဟု သံတမန္မ်ားႏွင့္ အကူ အညီေပးေရး လုပ္သားမ်ားကေျပာသည္။ စစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ ေဒသတြင္ လူ ၁၅၀၀၀၀ ခန႔္အတြက္ ေဆးဝါး ႏွင့္ အစားအစာ အကူညီမ်ား မေပးပို႔နိုင္ခဲ့သည္မွာ ရက္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ၿပီ ျဖစ္သည္။
အာဟာရ မျပည့္ဝသည့္ ကေလးငယ္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္အတြက္ အကူအညီမ်ား အေရးေပၚလိုအပ္ေနေၾကာင္း ႏွင့္ အကူအညီ မရ လွ်င္ ေသဆုံးသြားနိုင္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ေျပာသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ျပည္သူမ်ား အစားအစာအကူအညီ ရရွိေရးအတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု သံတမန္မ်ားကေျပာၾကေသာ္လည္း နိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႕ အထိ အကူအညီမ်ား ျပန္လည္ ရရွိျခင္း မရွိေသး ေပ။
သူတို႔ အေနျဖင့္ အကူအညီမ်ား ျပန္လည္ေပးအပ္ခြင့္ရရွိေအာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆြဲေဆာင္နိုင္ေရး အတြက္ တိတ္တဆိတ္ ႀကိဳးစားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပဋိပကၡကာလအတြင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ျပည္ပခရီးစဥ္မ်ားျဖင့္ အလုပ္ရႈပ္ေနခဲ့သည့္အတြက္ အခက္အခဲ ရွိခဲသည္ဟု အခ်ိဳ႕ကေျပာသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အရပ္သားအစိုးရကို ဦးေဆာင္ေနစဥ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနျဖင့္ ယခုတိုင္အာဏာရွိေနၿပီး ကာ ကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ စစ္တပ္ႏွင့္ အဆင္ေျပရန္ ႀကိဳးစားေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ သံတမန္ အခ်ိဳ႕ကလည္း သူလုပ္နိုင္သည့္ အတိုင္းအတာ အကန႔္ အသတ္ ရွိေနျခင္းကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾက သည္။
နယူးေယာက္၌ က်င္းပသည့္ အစည္းအေဝးတြင္ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပး Vijay Nambiar က ျမန္မာအစိုးရ၏ အေနအထားမွာ အရပ္ဘက္ႏွင့္ စစ္ဘက္ၾကားမွ အားၿပိဳင္မႈၾကားတြင္ ရွိေနသည္ ဟု ပုံေဖာ္ခဲ့ေၾကာင္း လုံၿခဳံေရး ေကာင္စီမွ သံတမန္တဦးကေျပာသည္။
“လုံၿခဳံေရး ေကာင္စီက သံတမန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီအခ်က္ကို လက္ခံၾကၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ အခ်ိန္ပို လိုအပ္ တယ္လို႔ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု အဆိုပါ သံတမန္ကေျပာသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံက မူလတိုက္ခိုက္မႈမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို သက္ေသျပေရး အတြက္ ေကာ္မရွင္ တခု ဖြဲ႕စည္းရန္ ႀကိဳးစားေနခဲ့သည္ကို သံတမန္မ်ားက ယုံၾကည္လက္ခံရန္လည္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ နိုဝင္ဘာလ ၁၉ ရက္ ေန႕က ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည့္ အစိုးရ မီဒီယာ သတင္းတခုအရ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို စုံစမ္းစစ္ေဆးရန္ အဖြဲ႕အစည္း တခု ဖြဲ႕စည္းခဲ့ ေၾကာင္း သိရေသာ္လည္း လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားလည္း ပါဝင္ျခင္းရွိမရွိကို ေဖာ္ျပထားခဲ့ျခင္း မရွိပါ။
သမၼတ ႐ုံးေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌး က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ နိုင္ငံမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္အမ်ားစုကို ဦးတည္သည့္ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး အစီအစဥ္တခု အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အာဏာ ရရွိလာသည့္ ေနာက္ ပိုင္းတြင္ နိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ အထူးအဖြဲ႕အစည္းတရပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ အစိုးရက ရခိုင္ျပည္နယ္က ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ ေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ေဌးက ဆိုသည္။
