တဆစ္ေကြ႕ ဟံသာဝတီ

ေအာင္သက္ဝိုင္း

သံဆူးႀကဳိးေတြကာရံထားၿပီး ဗြက္ထေနတဲ့ ေျမသား လမ္းေတြရွိေနတဲ့ ေျမကြက္လပ္ႀကီး တခုထဲ ေနာက္ဆုံးေပၚ ေခတ္မီကားေတြ ေစ်း ခင္း ထားတယ္။ တုိယိုတာ၊ နစ္ဆန္း၊ မစ္ဆူဘီရွိ၊ ဆူဇူကီး ကား မ်ဳိးစုံ ပုံစံမ်ဳိးစုံပါပဲ။

ကားသစ္ေတြမကဘဲ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္က ကားအုိကားေဟာင္းေတြ၊ ျပည္တြင္းျဖစ္ ေလးဘီးကားေတြလည္း ေရာေထြးေနၿပီး အ ေရာင္အေသြး ကာလာသာမက သက္တမ္းလည္း စုံပါတယ္။ လူ ၁၂ ေယာက္အထိ စီးႏုိင္တဲ့ ေခတ္မီဇိမ္ခံကားႀကီးေတြက စလို႕ လူ ၂ ဦးသာ စီးႏုိင္တဲ့ ကားကေလးအထိ အရြယ္စုံ ဆိုက္စံုလည္း ရွိတယ္။

ႏုိင္ငံတကာမွာလို ေခတ္မီတုိက္တာ အေဆာက္အအုံေတြနဲ႔ဖြင့္လွစ္္ထားတဲ့ ကားအေရာင္းျပခန္းတစ္ခု မဟုတ္ေပမယ့္ ဒီေျမကြက္လပ္မွာ ကား အမ်ဳိးအစား ေျမာက္ျမားစြာကုိေတြ႕ျမင္ႏုိင္တယ္။

ဒီေျမကြက္လပ္က ဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္လို႔ ေခၚဆုိၾကတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆုံးေသာ ကားေစ်းကြက္ႀကီးပါပဲ။ ဒီကားပြဲစား၀င္း ေခၚ ကားေစ်းကြက္ႀကီးက အရင္က ႀကံေတာသုသာန္လို႔ အမည္တြင္တဲ့ သမိုင္းဝင္ သခ်ဳၤ ိင္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့တယ္။

အရင္ စစ္အစုိးရ လက္ထက္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္အလြန္မွာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အႏုပညာရွင္ေတြ ျမႇဳပ္ႏွံ သျဂိဳလ္ထားတဲ့ ႀကံ ေတာ သုသာန္ကို ေရြ႕ေျပာင္း ဖ်က္သိမ္းခဲ့ၿပီး ကားအ၀ယ္အေရာင္း လုပ္ကုိင္ႏုိင္တဲ့ ကားပြဲစား၀င္းႀကီးအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။

အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ စားေသာက္ဆုိင္ေတြ၊ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ေတြ၊ ပတ္၀န္းက်င္မွာ လူေနတုိက္တာအေဆာက္အဦးေတြနဲ႔ စည္ကားေန တဲ့ ကားေစ်းကြက္ႀကီးျဖစ္ေနၿပီး အမ်ားစုက သုသာန္ေျမဆုိတာေတာင္ ေမ့ေနၾကပါၿပီ။

အျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔မတူဘဲ ျမန္မာတႏုိင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ ကားေတြရဲ႕ေစ်းႏႈန္းကို ဒီဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္က သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒီကားေစ်း ကြက္မွာ ျဖစ္တဲ့ အေရာင္းအ၀ယ္နဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေတြက တႏုိင္ငံလုံးကားအေရာင္း အ၀ယ္နဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေတြကို ကုိယ္စားျပဳတာေၾကာင့္ ဘယ္ႏုိင္ ငံနဲ႔မွ မတူ၊ ဆန္းျပားတဲ့ ကားေစ်းကြက္ပုံစံတစ္ခုဆိုရင္ မမွားႏုိင္ပါဘူး။

ကားသစ္ေတြတင္သြင္းမႈကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ကုိင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အစုိးရလက္ထက္က ဟံသာ၀တီ ကားေစ်းကြက္မွာ ကားတစီးရဲ႕ အနည္းဆုံးတန္ဖိုးက သိန္းႏွစ္ရာ နီးပါးရွိခဲ့ၿပီး အမ်ားဆုံး သိန္းေလးေထာင္အထိ ေစ်းရွိခဲ့တယ္။ ေငြတတ္ ႏုိင္သူေတြ အမ်ားစု အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ရာ၊ ကုိယ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ေငြေၾကးကုိ အသြင္ေျပာင္းရာ စုေဆာင္းရာ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္အ လား ဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္က အသြင္ေဆာင္ခဲ့တယ္။

အဲဒီအခ်ိန္က ေန႔စဥ္ေရာင္းသူ၊ ၀ယ္သူေတြနဲ႔ စည္ကား အလုပ္ျဖစ္လြန္းတာေၾကာင့္ ကားပြဲစားဆိုတဲ့ ေငြကို ေရလုိသုံးႏုိင္တဲ့ လူတန္းစား တစ္ ရပ္ကလည္း ခိုင္ခိုင္မာမာေပၚထြက္ခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာ ေဒၚလာေထာင္ဂဏန္း ၀န္းက်င္မွ်သာရွိတဲ့ ကားေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သိန္းရာ ခ်ီ၊ ေထာင္ခ်ီ အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႔ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေဒၚလာေသာင္းခ်ီ၊ သိန္းခ်ီ ေစ်းေပါက္ခဲ့ပါတယ္။

သာမန္၀င္ေငြနည္းျပည္သူေတြအမ်ားစုက ဒီဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္မွာ ကား၀ယ္ဖို႔ အိပ္မက္ေတာင္ မမက္ရဲတဲ့အေျခအေနမ်ဳိးပါပဲ။ ဒါ ေပမဲ့ အဲဒီအေျခအေနေတြအားလုံး လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္းမွာပဲ ေပ်ာက္ပ်က္သြားၿပီး ဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္က သာမန္လူလတ္တန္း စားေတြ ၀င္ႏုိင္၊ ထြက္ႏုိင္တဲ့ အေရာင္းအ၀ယ္ ေစ်းကြက္တခုအသြင္ေျပာင္းသြားခဲ့ပါၿပီ။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ အာဏာရလာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္ရဲ႕ စတင္ပ်က္ယြင္းခဲ့ ပါ တယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားလို႔ ႏုိင္ငံတကာက ေခၚဆုိသုံးႏႈန္းေနတဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာကားအုိ ကားေဟာင္း လဲလွယ္ေရး အစီအစဥ္တစ္ရပ္ကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး ျမင့္တက္ေနတဲ့ ကားေစ်းႏႈန္းကို စတင္ရုိက္ခ်ဳိး လိုက္ တယ္။

ႏွစ္ ၃၀ ေက်ာ၊္ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ မိမိပုိင္ဆုိင္တဲ့ကားအုိ၊ ကားေဟာင္းေတြကို အပ္ႏွံၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၆ခုႏွစ္ေမာ္ဒယ္အထိ တပတ္ ရစ္ ဂ်ပန္ကားေဟာင္း ေတြ တင္သြင္းခြင့္ျပဳခဲ့တာေၾကာင့္ ကားေစ်းကြက္မွာ ေစ်းႏႈန္းေတြ တရွိန္ထုိးစတင္က်ဆင္းပါေတာ့တယ္။

အရင္ သိန္းရွစ္ရာအထိ ေစ်းေပါက္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၂ ေမာ္ဒယ္ တုိယုိတာမတ္တူး အမ်ဳိးအစားကားေတြက အနိမ့္ဆုံး သိန္းတစ္ရာ့ငါးဆယ္၀န္း က်င္ အထိ ေစ်းထုိးဆင္းသြားတယ္။ သိန္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ေပါက္ခဲ့တဲ့ တုိယိုတာလင့္ခရူဆာေတြကလည္း သိန္း၂၅၀ ၀န္းက်င္အထိ ထုိးဆင္း သြားတယ္။

ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္ပုံစံေဖာ္ေဆာင္ခ်င္တာေၾကာင့္ ကားမွာယူတင္သြင္းႏုိင္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ကားအေရာင္းျပခန္းေတြ၊ ကားအေရာင္း စင္ တာေတြကိုလည္း ဖြင့္လွစ္ခြင့္ျပဳလုိက္ၿပီး ဒီေန႔အထိ ကားအေရာင္းျပခန္း တစ္ရာေက်ာ္အထိ ရွိလာၿပီလို႔ စီးပြားေရးနဲ႔ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမွဴးတစ္ဦးက ဆုိပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလမွာေတာ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္က လူတုိင္း၊ ဘဏ္မွာ ေငြရွိသူတိုင္း ၂၀၀၇ ေမာ္ဒယ္ကေန ေနာက္ဆုံးေမာ္ဒယ္အထိ ပါ မစ္မ လုိဘဲ ကားတင္သြင္းခြင့္ျပဳေၾကာင္း ထပ္မံေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေၾကညာခ်က္အၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းကားေစ်းကြက္ေတြ အားလုံးမွာ အေရာင္းအ၀ယ္ မရွိသေလာက္ျဖစ္ၿပီး ေစ်းႏႈန္းေတြ ထုိးဆင္း သြား ပါတယ္။ ယခင္က သိန္းရာခ်ီေစ်းရွိခဲ့တဲ့ ကားေဟာင္းေတြက အနိမ့္ဆုံး တစ္စီးကို သိန္း ၅၀ အထိေစ်းထုိးဆင္းသြားပါတယ္။

ယခင္က ကားဆုိတာ ေငြျဖစ္လြယ္တဲ့ ရင္းႏွီးစုေဆာင္းစရာ ကုန္ပစၥည္းတခုအျဖစ္ အသြင္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ကား၀ယ္ ရင္ ရႈံးမယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံတကာပုံစံ ေစ်းကြက္အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။

“လူတုိင္းကားသြင္းခြင့္ရွိလာတယ္၊ ကားအုိကားေဟာင္းရွိတဲ့သူကလည္း ကိုယ့္ကားကုိ အပ္ၿပီး ကား သစ္သြင္းလို႔ရေတာ့ ကားေစ်းကြက္ထဲမွာ လာၿပီး ကား၀ယ္တဲ့သူ အေတာ္ကုိ နည္းသြားတယ္။ ကားေရာင္းခ်င္တဲ့သူပဲမ်ားတယ္။ ေစ်း ကြက္ပ်က္တယ္လုိ႔လဲ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ အေရာင္း အ၀ယ္က ေတာ့ အေတာ္ကို ပါးပါတယ္။ ေစ်းကလည္း က်ၿပီးရင္း က်ျဖစ္ေနတယ္” လုိ႔ ဟံသာ၀တီ ကားေစ်းကြက္က ၀ါရင့္ ကားပြဲ စားက ဆုိပါတယ္။

ကားေစ်းကြက္ပ်က္ေနတဲ့အတြက္ ယခင္ ေငြကို ေရလုိသုံးႏုိင္တဲ့ ကားပြဲစားလူတန္းစားလည္း အလုပ္အကုိင္ သိပ္မျဖစ္ေတာ့ဘဲတကၠစီ ေမာင္း သူေမာင္း၊ ကုမၸဏီမွာ ၀င္လုပ္သူလုပ္နဲ႔ ပြဲစားအေရအတြက္ အေတာ္ကို ေလ်ာ့က်သြားတယ္လို႔ ကားပြဲစားေတြက ဆုိၾကတယ္။

“တေန႔တေန႔ ကား၀ုိင္းထဲသာ လာေနရတာ။ အလုပ္မျဖစ္ဘူး။ ကားတစီး အေရာင္းအ၀ယ္ ျဖစ္ရင္ လည္း ပြဲစားခ်ည္းပဲ ေလးငါးေယာက္ဆုိ ေတာ့ ပြဲစားခ ခြဲယူရတာနဲ႔ဆုိရင္ သိပ္ၿပီးတြက္ေျခမကိုက္ဘူး။ ပြဲစား လူတန္းစားေတာ့ ေပ်ာက္မွာ မေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ္႕ နည္းသြား တာ ေတာ့ အေသအခ်ာပဲ” လုိ႔ ဟံသာ၀တီကားပြဲစားက ဆုိပါတယ္။

ရထားပို႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းဇယားေတြအရ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလကေနၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမအထိ ကား အုိ ကားေဟာင္း ငါးေသာင္းကုိ အပ္ႏွံေစၿပီး ကားသစ္ေတြနဲ႔ လဲလွယ္ခြင့္ျပဳခဲ့ကာ ကားသစ္စီးေရ သုံးေသာင္းနီးပါးကို တင္သြင္းခြင့္ျပဳ တယ္ လို႔ သိရပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းမွာ အစုိးရက ကားမူ၀ါဒသစ္တစ္ရပ္ကို ထုတ္ျပန္လိုက္ၿပီး အဲဒီမူ၀ါဒသစ္အရ ကားအုိကားေဟာင္းေတြအားလုံး အ စုိးရထံအပ္ႏွံရမွာျဖစ္ၿပီး လာမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ကားမူ၀ါဒနဲ႔ ေစ်းကြက္ပုံစံက ႏုိင္ငံတကာပုံစံသြားမယ့္အေၾကာင္း၊ တကၠစီကားေတြ ကိုလည္း ကားသစ္ေတြနဲ႔ အစားထုိးၿပီး AA၊ BB၊ CC ကားနံပါတ္ေတြထုတ္ေပးမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေၾကညာခ်က္ထြက္ေပၚၿပီးတဲ့ေနာက္ ကားေစ်းႏႈန္းေတြထပ္ထုိးက်ခဲ့ၿပီး AA နံပါတ္နဲ႔ ေျပးဆြဲေနတဲ့ တကၠစီကားသစ္ေတြလည္း ရန္ ကုန္ၿမိဳ႕မွာေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ကုန္းလမ္းပုိ႔ေဆာင္ေရးညႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနက AA နံပါတ္နဲ႔ ေျပးဆြဲခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့ တကၠစီ ကားသစ္ ေတြ ၁၂၀၀ နီးပါးရွိလာၿပီလို႔ သိရပါတယ္။

ကားသစ္ေတြတင္သြင္းခြင့္ျပဳလုိက္ၿပီေပမယ့္ အမ်ားျပည္သူေတြ ေန႔တုိင္းထိေတြ႕စီးနင္းေနရတဲ့ လိုင္းကားေတြ၊ ဘတ္စ္ကားလိုင္း ေတြမွာ ေတာ့ ကားအုိကားေဟာင္းေတြနဲ႔သာ ဆက္လက္သြားေနရဆဲ ျဖစ္တယ္။ အစုိးရက ဒါကို ေျဖရွင္းဖို႔ အမ်ားပုိင္ ဘတ္စ္ကားလိုင္း ကုမၸဏီ ေတြ ထူေထာင္ခြင့္ျပဳၿပီး ဘတ္စ္ကားအသစ္ေတြ အေျမာက္အျမားတင္သြင္းခြင့္ျပဳမယ္လုိ႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာပါတယ္။

လာမယ့္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းမွာ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက ဘတ္စ္ကား ၃၀၀၀ တင္သြင္းၿပီး အုိေဟာင္းေနတဲ့ လုိင္းကားေတြေနရာမွာ အစားထုိးမယ္လို႔ စက္မႈ၀န္ ႀကီးဦးစုိးသိန္းက ဇြန္လအတြင္း က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတခုမွာ ေျပာပါတယ္။

ႏုိင္ငံတကာ ပုံစံသြားမယ္ဆုိေပမယ့္ ျမန္မာ့ကားေစ်းကြက္မွာ ကားေစ်းႏႈန္းေတြက ႏုိင္ငံတကာ ေစ်းႏႈန္းထက္ ျမင့္မားေနဆဲျဖစ္တယ္။ အ စုိးရ က ကားသစ္တစ္စီးတင္သြင္းတုိင္း အေကာက္ခြန္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ယာဥ္မွတ္ပုံတင္ခ အခြန္ ၁၀၀ ရာခုိင္ ႏႈန္းစုစုေပါင္း ကားတစီးအတြက္ အခြန္ ၁၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေကာက္ခံေနတာေၾကာင့္ ကားေစ်းႏႈန္းက က်သင့္သေလာက္ မက် ေသးပါဘူး။

လတ္တေလာ ျမန္မာ့ကားေစ်းကြက္အတြင္းကို အင္ဂ်င္ပါ၀ါ ၁၃၀၀ စီစီကားသစ္ကေလးေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ၀င္ေရာက္ေနၿပီး အဲဒီကားေတြရဲ႕ ေစ်း ႏႈန္းက အနည္းဆုံး သိန္းတစ္ရာ၀န္းက်င္မွာ ရွိေနတယ္။ ဟံသာ၀တီကားေစ်းကြက္မွာ တေန႔တျခား လာေရာက္ေရာင္းခ်တဲ့ ကား သစ္ ေတြမ်ားလာေပမယ့္ အေရာင္းအ၀ယ္မျဖစ္ဘဲ တန္းစီရပ္ထားတဲ့ ကားသစ္အေရအတြက္က တုိးပြားလို႔ လာေနတယ္။

ကားသစ္ေတြေဘးမွာ ထုိင္ေနၾကတဲ့ ကားပုိင္ရွင္၊ ကားပြဲစားေတြေတြကေတာ့ ကား၀ယ္သူမ်ားလာေလမလား ဆိုတဲ့ မ်က္၀န္းေတြနဲ႔။