ဦးသိန္းစိန္ အိမ္ျဖဴေတာ္ကို ေျခခ်ျခင္း ေနာက္ကြယ္

ရဲနည္

တနလာၤေန႕ေမလ ၂၀ ရက္မွာ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အုိဘားမားက ျမန္မာႏုိင္ငံသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကုိ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ လက္ခံေတြ႕ဆုံတာဟာ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအတြက္ မဟာဆုလဒ္ၾကီး ျဖစ္ျပီး အိုဘားမား အစိုးရရဲ့ အာရွပစိဖိတ္ေပၚလစီအတြက္လည္း ကံစမ္းမဲေပါက္သလိုပါပဲ။

ျမန္မာျပည္ဟာ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ မၾကာေသးမီ ႏွစ္မ်ားတုန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ဦးစီးတဲ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႕မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသလို ကုလသမဂၢ လုံျခဳံေရး ေကာင္စီမွာလည္း အၾကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုျပီး ကန္႕ကြက္႐ႈတ္ခ်မႈေတြနဲ႕လည္း ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ အခုေတာ့လည္း ဒါေတြ ဒါေတြ ျပီးခဲ့ပါျပီ။

စစ္အစိုးရေတြ လက္ထက္ တင္းတင္း ၾကပ္ၾကပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ ခဲ့မႈေတြ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ေျဖေလ်ာ့ လာတာကို အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ေထာက္ခံခဲ့တာမို႕ အေမရိကန္ အစိုးရက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စျပီး သံတမန္ ဆက္ဆံေရးေတြ ပံုမွန္ ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာေတာ့ မစၥတာ ဒဲရက္မစ္ရွဲလ္ကို ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္အျဖစ္ အိမ္ျဖဴေတာ္က တင္ျပခ်က္ကို ဆီးနိတ္က အတည္ျပဳေပး ခဲ့ပါတယ္။ အေထြေထြ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႕မႈကိုလည္း ယာယီ ရပ္ဆိုင္းျပီး စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ေျဖေလ်ာ့ေပး ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရ အဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္း ေတြကို ဗီဇာ ထုတ္မေပး ခဲ့တာလည္း အေမရိကန္က ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ပါျပီ။

ႏွစ္ႏိုင္ငံ သံတမာန္ဆက္ဆံေရး တရွိန္ထိုး တိုးတက္လာခဲ့တာ မႏွစ္က ႏိုဝင္ဘာလ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ရန္ကုန္ လာလည္တဲ့အထိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေနျပည္ေတာ္အစိုးရကို လိုက္ေလ်ာမႈ ျပခဲ့ျပီး ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ေရး အားေပးဖို႕ သႏၷိဌာန္လည္း ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အခုလို ဝါရွင္တန္ကို ဦးသိန္းစိန္ လာဖို႕ အိမ္ျဖဴေတာ္ရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာလည္း” ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႕ အေရးၾကီးတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အစိုးရမ်ိဳးကို ေထာက္ခံပံ့ပိုးရန္” သမၼတ အိုဘားမားက သႏၷိဌာန္ျပဳတယ္လို႕ ေရးပါတယ္။

ဒီသႏၷိဌာန္ကို လက္ေတြ႕ျပဖို႕ ေမ ၁၆ ရက္ ၾကာသပေတးေန႕က အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီ အာရွပစိဖိတ္ဆပ္ေကာ္မတီမွာျပဳလုပ္တဲ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေရးရာ ဗ်ဴရိုရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ေတာင္းခံမႈ ၾကားနာပဲြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေရွ႕အာရွဆိုင္ရာ ယာယီ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂ်ိဳးဇပ္ ယြန္းက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၅.၅ သန္းအထိ တိုးျမွင့္ေပးသြားမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၁၂ ဘတ္ဂ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေဒၚလာ ၂၈.၈ သန္းပဲ ေပးခဲ့တာပါ။

ဒါ့အျပင္ ဒီႏွစ္ကုန္တာနဲ႕အျခား ၁၂၈ ႏိုင္ငံလို ျမန္မာက အေမရိကန္ကို ကုန္အမ်ိဳးအစား ၅ ေထာင္ေက်ာ္ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းခြင့္ရမယ့္ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကိစၥေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာခ်ဳပ္ ၂ ခု ကို အခု ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ ဝါရွင္တန္ခရီးစဥ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ရတယ္။ ဒါဟာလည္း ဧျပီလတုန္းက အေမရိကန္ ယာယီ ကုန္သြယ္ေရးဝန္ၾကီး ဒီမီထေရာ့စ္ မာရမ္းတစ္ ျမန္မာျပည္ လာျပီး ေဆြးေႏြး ၫႇိႏိႈင္းမႈ ေနာက္ဆက္တြဲပါ။

ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ ပညာရွင္အဖြဲ႕ Center for Strategic and International Studies (CSIS) က အၾကီးတန္းသုေတသီ မားေရးဟိုင္းဘတ္ ကဆို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း တျဖစ္လဲ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို အေမရိကန္ ခရီးစဥ္မွာ သမၼတ အိုဘားမားက ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ ေခၚသြားျပီး အေမရိကန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး ခ်ပ္ေဟဂယ္တို႕နဲ႕ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ေပးသင့္တယ္လို႕ တိုက္တြန္းပါတယ္။

ဝါရွင္တန္ဟာ ဦးသိန္းစိန္ သမၼတ ရာထူးကို တာဝန္ယူျပီးေနာက္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႕ ၫွိႏိႈင္းဖို႕ လမ္းဖြင့္ခဲ့ျပီးသားပါ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာမွာ ပစိဖိတ္ေဒသ အေမရိကန္ ၾကည္းတပ္ စစ္ဆင္ေရးမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဖရန္႕စစ္ ဝယ္စင္စကီး အပါအဝင္ အေမရိကန္ စစ္ဘက္အရာရွိေတြ ျမန္မာ စစ္ဘက္အရာရွိေတြနဲ႕ ေနျပည္ေတာ္မွာ ၂ ရက္တာ “လူ႕အခြင့္အေရး” နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ တပ္က ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ကိစၥေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတာ၊ ေဖေဖာ္ဝါရီတုန္းကလည္း ျမန္မာ စစ္ဘက္အရာရွိ ၂ ဦး ထိုင္းမွာ လုပ္တဲ့ ေရႊေျမြေဟာက္ ေဒသတြင္း ပူးတြဲစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ အေမရိကန္စစ္သားေတြ၊ အျခားႏိုင္ငံ ၂၀ က စစ္သားေတြနဲ႕အတူ တက္ေရာက္ျပီး လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ပံ့ေရး အကူအညီနဲ႕ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ေဆးဝါးမ်ားအေပၚ အေလးထားျပဳလုပ္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို ေလ့လာခြင့္ေပးခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စစ္ေရး ပညာသင္နဲ႕ ေလ့က်င့္ေရး U.S. International Military Education and Training (IMET) အေထာက္အပံ့ေတြ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ေပးဖို႕ အလွ်င္အျမန္ မျဖစ္လာႏိုင္ေတာင္ “စစ္ပြဲအတြင္း စည္းကမ္းမ်ား၊ အရပ္သားေတြကို ဘယ္လို ဆက္ဆံမလဲ၊ စစ္ဘက္ အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ ထိန္းသိမ္းေရး၊ စစ္တပ္ကို လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ ျပည့္ဝလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း” တို႕ဟာ ေဒသတြင္းက အေမရိကန္ရဲ့ မဟာမိတ္ ဩစေၾတးလ်၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္းတပ္ေတြနဲ႕ ပူးတြဲျပီး ေဆြးေႏြး ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈ “စတင္ဖို႕ အေကာင္းဆုံးေနရာ”လို႕ မားေရးဟိုင္းဘတ္က ေရးပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ လတ္တေလာေပၚလစီအရ ျမန္မာစစ္ဘက္ကို သတိထား ဆက္ဆံဆဲပါ။ အခုထိ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ပိုင္ သို႕မဟုတ္ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးဌာနပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မလုပ္ရလို႕ စီးပြားေရးအရ ကန္႕သတ္ထားပါတယ္။ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ားနဲ႕ နီးစပ္တဲ့ ခ႐ိုနီသူေဌးၾကီးေတြကို စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႕ထားမႈ စာရင္းကိုလည္း မ႐ုတ္သိမ္းေသးပါဘူး။ ၫွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးတာ လိုက္ေလ်ာတာေတြ ရွိလာေပမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ကဖ်က္ယဖ်က္ လုပ္မယ္၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္မယ္၊ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡကို မီးထိုးေပးမယ္၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႕ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္ေနမယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူေတြကို ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႕ အေရးယူဖို႕ အထူးအခြင့္အာဏာ ရွိေနျပီလို႕ အိမ္ျဖဴေတာ္က ဆိုတယ္။

အေမရိကန္ရဲ့ “လူဆိုး စာရင္း”ဟာ ေခတ္မမီေတာ့ဘူးလို႕လည္း ေဝဖန္မႈေတြ ရွိလာပါတယ္။ ေအပီသတင္းတပုဒ္က ေရးတာက ရန္ကုန္အေျခစိုက္ အေမရိကန္သံ႐ုံးအေနနဲ႕ ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ လူသစ္ေတြ စာရင္းထပ္တိုးဖို႕ တင္ျပထားေပမယ့္ အိုဘားမားအစိုးရက လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္ခြဲကတည္းက စာရင္းကို မျပင္ေတာ့ပါဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီစာရင္းသစ္မွာ အစိုးရရဲ့ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ထိပ္တန္း စီးပြားေရးသမားေတြနဲ႕ တပ္ပိုင္ စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြ ပါတယ္။

တကယ္လည္း အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ေပၚလစီသစ္အရ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ျမန္မာျပည္ လာထူေထာင္ရင္ေတာင္ ဖက္စပ္လုပ္မယ့္သူ ရွာေဖြရာမွာ အေမရိကန္ရဲ့ စံခ်ိန္စံၫႊန္းေတြ မီမယ့္သူ ရွာေဖြဖို႕ အခက္ေတြ႕မွာ မလြဲပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္ကုမၸဏီကို ဘယ္သူ ဘယ္ေလာက္ပိုင္သလဲ ဆိုတာသိရဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ “တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ ၫႇိႏိႈင္း အလုပ္ျဖစ္ေနခဲ့ျခင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားသည္ တ႐ုတ္ေငြမ်ား အလုံးအရင္း အရင္းအႏွီးျပဳျပီး ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားထံမွ တခါတရံ ရက္ရက္စက္စက္ အမ်ားအားျဖင့္ မ႐ိုးမသား အျမတ္ထြက္ေနေသာ စီးပြားေရးသမား လူ႕မလိုင္မ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့သည္” လို႕ ေအပီသတင္းက ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ပြင့္လင္းလြတ္လပ္လာခါစ မီဒီယာနဲ႕ အီလက္ထေရာနစ္ လူမႈကြန္ရက္ေတြကို အသုံးျပဳျပီး လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈနဲ႕ ပုဂၢလိက အာဃတေတြ ေသြးထိုးလံႈ႕ေဆာ္ေနၾကတဲ့ အဖ်က္အေမွာင့္ေတြကို အခုထိ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက လႊတ္ေပးထားတာကိုလည္း အေမရိကန္အစိုးရက သေဘာေတြ႕ပံု မရပါဘူး။ အေမရိကန္ သံအမတ္ ဒဲရက္မစ္ရွယ္က ေဖ့ဘြတ္နဲ႕ အင္တာနက္ေပၚမွာ အမုန္းမီးထိုးေပးေနသူေတြဟာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးမွာ အေႏွာက္အယွက္လို႕ အစည္းအေဝးတခုမွာ မၾကာခင္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

အဓိက႐ုဏ္းေတြမွာ အဖ်က္သမားေတြနဲ႕ လူစုလူေဝးကို လက္နက္ကိုင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕က မထိန္းခ်ဳပ္ မျဖိဳခြဲဘဲ လႊတ္ထားေပးတာ၊ ကခ်င္နဲ႕ ရွမ္းျပည္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ထိုးစစ္ဆင္လို႕ စစ္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတာကလည္း အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္နဲ႕ အိမ္ျဖဴေတာ္ အရာရွိေတြၾကားမွာ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရကို စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနေစပါတယ္။

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးကို ဆက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားျပီး လႊတ္ေတာ္ထဲက ထြက္ခြာျပီး တပ္စခန္းျပန္ၾကဖို႕ အစီအစဥ္ မရွိတာကို မတ္လ ၂၇ ရက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး မင္းေအာင္လိႈင္ရဲ့ တပ္မေတာ္ေန႕ မိန္႕ခြန္းက အတည္ျပဳထားပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အလြယ္တကူ အႏိုင္ရႏိုင္ဖြယ္ရွိျပီး သမၼတတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္မယ္လို႕ အခိုင္အမာ ေျပာလာတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တကယ္လို႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕သစ္ကို ဦးေဆာင္ရျပီဆို တပ္မေတာ္က ခြင့္ျပဳ လိုက္နာမွာလား ဆိုတာလည္း မရွင္းလွေသးပါဘူး။

စိန္ေခၚမႈေတြ တျပံဳတမၾကီး ရွိေနေပမယ့္ အာရွေဒသတြင္း တရွိန္ထိုး ဩဇာ ၾကီးထြားလာေနတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံကို ဟန္ခ်က္ထိန္းညိွဖို႕ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒမွာ အက်ိဳးအျမတ္လည္း ျဖစ္၊ ဥေရာပသမဂၢက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႕မႈ ႐ုပ္သိမ္းသြားျပီး ဂ်ပန္ကလည္း ပံုေအာ ဝင္ေရာက္ လာေနတာမို႕ ေနာက္မက်ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားဟာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို သူေကာင္းျပဳဖို႕ ပြဲထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ဦးေနဝင္း အိမ္ျဖဴေတာ္ ေရာက္ေတာ့ အေမရိကန္သမၼတ လင္ဒန္ဂြၽန္ဆန္ကို ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဒင္းရက္စ္က “ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ အမည္သုံးျပီး ျပည္သူပိုင္သိမ္းယူမႈမ်ားက အေရးတၾကီး မွားယြင္းတဲ့ စီမံခန္႕ခြဲမႈ၊ စီးပြားေရး အစီအစဥ္ မက်မႈေတြကို ျဖစ္ေစေနတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစု ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ နာတာရွည္ လက္နက္ကိုင္သူပုန္ထမႈေတြကလည္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနတယ္”လို႕ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

၄၇ ႏွစ္ၾကာမွ ျပန္ေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာသမၼတကို အေမရိကန္အစိုးရက သိပ္ဖိအားေပးမယ့္ပံု မေပၚပါဘူး။ အဲဒီအစား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဝါဒီတဦးအျဖစ္ အိမ္ျဖဴေတာ္က ပြဲထုတ္ျပီး ေထာက္ပံ့ကူညီေရး အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း ကတိေပးဖြယ္ ရွိပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရနဲ႕ အာဏာရ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီ အသိုင္းအဝိုင္းကေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ အသိအမွတ္ျပဳ ေထာက္ခံပံ့ပိုးမႈ (လွ်ပ္စစ္မီး၊ ေသာက္ေရ၊ ကားလမ္း စတဲ့ ႏိုင္ငံ့စီးပြား အေျခခံ အေဆာက္အဦေတြ၊ ပညာေရး က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ)ေၾကာင့္ ရရွိလာႏိုင္ဖြယ္ရွိတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႕ လူမႈဖြံ႕ျဖိဳးေရး ရလဒ္ေတြကို ျပသျပီး ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲရေအာင္ လုပ္ႏိုင္မယ္ (အနည္းဆုံး အျပတ္အသတ္ မ႐ႈံးဘူး) လို႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပိုမို ယုံၾကည္လာပါလိမ့္မယ္။

ဒါကိုက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ေကာင္းတယ္လို႕ သက္ေတာင့္သက္သာ ေတြးမယ္ဆိုလည္း လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚယူဆခြင့္ကို ေထာက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာတဲ့ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အဓြန္႕ရွည္ပါေစ။