သဘာဝ အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အညႊန္း ျမန္မာ အနိမ့္ဆံုးတြင္ ရွိဆဲ

လင္းသန္႔

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညႊန္းကိန္းအရ အဆင့္ ၅၈ ျဖင့္ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေနေသးေၾကာင္း သယံဇာတ၊ အခြန္၊ ဘ႑ာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (Revenue Watch Institue) က ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။

သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ ႂကြယ္၀သည့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၈ ႏိုင္ငံအား ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ စစ္တမ္းေကာက္ယူကာ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္တင္ျပထားသည့္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညႊန္းကိန္း (Resource Governance Index) ကို Revenue Watch Institue က ေမလ ၁၅ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ေပးမွတ္ ၁၀၀ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရမွတ္ ၈ မွတ္ျဖင့္ အဆင့္ ၅၈ တြင္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

Revenue Watch Institute သည္ Open Society Institute ၏ အစီအစဥ္တခု အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွ စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ သယံဇာတ ေပါႂကြယ္၀သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေရနံ၊ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔၊ တြင္းထြက္ပစၥည္း စသည့္ သယံဇာတဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားသည္ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံသားမ်ားအတြက္ မည္မွ် အကိ်ဳးရွိသနည္းဆုိသည္ကို ေလ့လာဆန္းစစ္ တုိင္းထြာသည့္ လြတ္လပ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည္။

အဆုိပါ စစ္တမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယေန႔တြင္ ထုိင္းႏိုင္ငံ၊ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕ရွိ Holiday Gardern ဟုိတယ္၌ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ Earth Right International အဖြဲ႔မွ စည္း႐ံုးေရး ညႊန္ၾကားေရးမႉး မစၥတာ ေပါလ္ ဒုိႏို၀စ္ဇ္၊ ေရႊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔မွ ဦး၀င္းေအာင္ႏွင့္ ရွမ္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔မွ တာဝန္ရွိသူ စုိင္းေခးဆုိင္တုိ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ခ်င့္ခ်ိန္ရန္ တိုက္တြန္းေျပာဆိုသြားသည္။

“အခု အခ်ိန္မွာ ျမန္မာဟာ ပြင့္လင္းစ ျဖစ္လာတာ မွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လွ်ပ္စစ္မီးကိစၥ၊ လမ္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး စတဲ့ အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြဟာ အခုထိ ျပည့္စံုတဲ့ အေနအထားမရွိေသးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာအေနနဲ႔ ေစာေသးတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တာ” ဟု မစၥတာ ေပါလ္ ဒုိႏို၀စ္ဇ္က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သစ္၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ စသည့္ သယံဇာတဆုိင္ရာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲမႈတြင္ အလြန္ အားနည္းၿပီး အဆုိပါ လုပ္ငန္းစီမံကိန္းမ်ားသည္လည္း ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈမ်ား မရွိသည့္အျပင္ ၄င္းလုပ္ငန္းမွ ၀င္ေငြ ရာခုိင္ႏႈန္း ၉၀ ေက်ာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာစာရင္းသုိ႔ ေရာက္မလာခဲ့ေၾကာင္း မစၥတာ ေပါလ္ ဒုိႏို၀စ္ဇ္က ဆက္ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ တရားဥပေဒ စိုးမုိးမႈ အလြန္အားနည္းျခင္းမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆက္ရွိေနၿပီး သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္မႈမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမႈ၊ သတင္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သယံဇာတ က်ိန္စာ သင့္ေနရေၾကာင္း အဆုိပါသတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ဦး၀င္းေအာင္က ေျပာသည္။

မစၥတာ ေပါလ္ ဒုိႏုိ၀စ္ဇ္က “သဘာ၀ သယံဇာတေတြက ရတဲ့၀င္ေငြေတြဟာ အစုိးရက နည္းနည္းပဲ ရၿပီး က်န္တဲ့အမ်ားစုႀကီးက ျမန္မာအစုိးရ အရာရွိႀကီးေတြရဲ႕ ျပည္ပ ဘဏ္စာရင္းထဲ ေရာက္သြားတယ္။ ဥပမာ စင္ကာပူ ဘဏ္ေတြမွာ အမ်ားႀကီး သြားအပ္ထားၾကတယ္” ဟု ေျပာသည္။

ျမန္မာအစုိးရအေနျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမွုပ္ႏွံမႈမ်ား လာေရာက္ေစလုိ၍ တြင္းထြက္သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ တူးေဖာ္ေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈ လုပ္ငန္း (Extractive Industires Transparency Initiative – EITI) အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ ျပေသာ္လည္း အဆုိပါကိစၥ အေပၚ လက္မွတ္ေရးထုိးမႈ မရွိေသးေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

စစ္တမ္းမ်ားအရ သဘာ၀ သယံဇာတ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ အရည္အေသြး ထိန္းသိမ္းမႈတြင္ တရား၀င္ႀကီးၾကပ္မႈ လံုး၀ နီးပါး မရွိေသာေၾကာင့္ ရမွတ္ ၂ မွတ္သာ ရရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

ျမန္မာအစုိးရ၏ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ စြမ္းအင္၀န္ႀကီးဌာန စသည္တုိ႔မွလည္း တြင္းထြက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္မႈ ဆုိင္ရာ ၀င္ေငြကို ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိဟုလည္း အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပသည္။

သို႔ေသာ္ ဗဟုိဘဏ္ကသာ လိုင္စင္ေၾကးႏွင့္ ျဖည့္စြက္ ေငြေၾကးပမာဏကို အစဥ္အလာအရ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ေလ့ရွိၿပီး ဗဟုိ စာရင္းအင္းဌာနက သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔မႈကိုသာ ထုတ္ျပန္သည္။

သဘာ၀ သယံဇာတဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏုိင္ငံပုိင္ ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း (MOGE) ကသာ ဦးစီးလုပ္ခြင့္ရွိေနၿပီး စာခ်ဳပ္မ်ား လက္မွတ္ေရးထုိးမႈသည္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိသည့္အျပင္ စီမံကိန္းနယ္ေျမမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားအား အသိပညာေပးမႈႏွင့္ တျခား လူမႈ၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ပ့ံပုိးမႈမ်ားလည္း မရွိေၾကာင္း ဦး၀င္းေအာင္က ဆုိသည္။

ယခုကဲ့သို႔ သဘာ၀ သယံဇာတဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေနေသာ္လည္း လက္ရွိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္တြင္ အခြင့္အလမ္းတခု အေနျဖင့္ အစုိးရက မွန္ကန္စြာ အသံုးခ်ၿပီး ျပည္သူႏွင့္ ႏုိင္ငံအက်ိဳးရွိေစမည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးမွသာ ေနာင္တြင္ ညႊန္းကိန္း ျမင့္တက္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္ဟု စုိင္းေခးဆုိင္က ေျပာသည္။

“ဒါေပမယ့္ အခု လုပ္ေနတဲ့ ဥပေဒေတြက ျပည္သူအတြက္ သိပ္အကိ်ဳးမရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ရွိေနဆဲပဲ။ စီမံကိန္းေတြကို ဘယ္သူက တာ၀န္ယူသလဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ လက္မွတ္ေရးထုိးသလဲ ဆုိတာေတြ အားလံုးက ဘယ္သူမွ မသိရဘူး။ ပါလီမန္ထဲက အမတ္ေတြေတာင္ မသိၾကဘူး” ဟု သူက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

ဦး၀င္းေအာင္ကလည္း “အခုလို ညႊန္းကိန္းအနိမ့္ဆံုး ျဖစ္ရတာေတြကေန ျပန္ျမင့္ဖုိ႔ဆုိတာ ဒါေတြက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ တုိက္႐ုိက္ ဆက္စပ္ေနေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အပိုင္းေတြမွာ ပိုၿပီး လက္ေတြ႔က်တဲ့ အေျခခံ ဥပေဒပိုင္းဆုိင္ရာေတြ၊ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ အစုိးရအေနနဲ႔ လုပ္ေပးမယ္ ဆုိတာအေပၚ မူ တည္တယ္” ဟု ဆိုသည္။

အဆုိပါ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညႊန္းကိန္းတြင္ ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံက ရမွတ္ ၉၉ မွတ္ႏွင့္ အဆင့္ ၁ တြင္ ရွိသည္။