ပီအာရ္အေရး အမတ္မင္းကို လူထုေဆာ္ၿပီ

ေရႊရည္ဝင္းထက္

အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္(ပီအာရ္) ကို လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ က်င့္သံုးသြားရန္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း သံုးႏွစ္ကာလအတြင္း မဲဆႏၵရွင္မ်ားႏွင့္ မထိေတြ႔ ျခင္းဟူသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားျဖင့္ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ကို မဲဆႏၵရွင္တို႔က စက္တင္ ဘာ ၂၈ ရက္တြင္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။

လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦးကို မဲဆႏၵရွင္တို႔က ပထမဆံုး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသည္ကို ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွ မဲဆႏၵရွင္ ၃၀၀ ခန္႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ပန္းၿခံအတြင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဝးကြာေနခဲ့ရသည့္ ျမန္မာျပည္သူလူထုသည္ အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (ပီအာရ္) ကို လတ္တေလာတြင္ နားလည္ႏုိင္မႈ နည္းပါးေနရာ မသင့္ေလ်ာ္ေသးသည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲစနစ္ ကိုက်င့္သံုးရန္ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆႏၵျပရာတြင္ပါ၀င္ ဦးခင္ေမာင္၀င္းက ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ပီအာရစနစ္သည္ အမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳသည့္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ျခင္ေၾကာင့္ မွ်တသည့္စနစ္တစ္ခုဟု ဆႏၵျပခံရသူ ဦးေအာင္ဇင္က တုံ႔ျပန္ေျပာဆို သည္။ “ဒီမိုကေရစီဆုိတာ အမ်ားကိုယ္ စားျပဳေလဒီပီအာရ္စနစ္ဆိုတာလည္း အမ်ားကိုကိုယ္စားျပဳတဲ႔ စနစ္တစ္ခုပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ႔ ဒီမိုကေရစီလို႔ေျပာ ၿပီး ဆႏၵျပေနတဲ႔လူေတြကို ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ဘာလဲလို႔ ေမးၾကည့္ခ်င္တယ္” ဟု ဦးေအာင္ဇင္က ေျပာ သည္။

အလားတူပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ကိုက္ညီ သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ ပီအာရ္ကို လႊတ္ေတာ္သို႔တင္သြင္းရန္ အစီရင္ခံစာျပဳစုေ သည္ဟုလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္လိုက္ေလ်ာ ညီေထြမႈရွိသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေပၚ ေပါက္လာေရး ေလ့လာသံုးသပ္ေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕၀င္လည္းျဖစ္သူ ဦးေအာင္ဇင္ က ဆုိသည္။

လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေအာင္ဇင္သည္ ယင္း၏ မဲဆႏၵနယ္ျဖစ္ေသာ ပုဇြန္ေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ မဲဆႏၵရွင္တို႔ႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္စပ္မႈနည္းၿပီး သူ၏အမတ္သက္တမ္း သံုးႏွစ္ ေက်ာ္အတြင္း ျပည္သူတို႔အက်ဳိးမေဆာင္ ရြက္ခဲ့ ဟု ဆႏၵျပရာတြင္ ပါ၀င္သည့္ ဦးေက်ာ္က စြပ္စြဲေျပာဆုိသည္။

အျငင္းပြားဖြယ္ ကိစၥအတြက္ ဦးေအာင္ဇင္က ျငင္းဆိုလုိက္ၿပီး “ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ ႔နယ္မွာ လိုအပ္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ေျဖရွင္းေပးခဲ့ပါ တယ္။ ေစ်းသည္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥ ေတြ ကို လည္း စည္ပင္နဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး ကၽြန္ေတာ္လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ ႔နယ္ မွာလည္း ေရေက်ာ္ေစ်း ႀကီးကို ျပဳျပင္ေပးခဲ့တယ္” ဟု တုံ႔ျပန္ခဲ့သည္။

“ပီအာရ္စနစ္ အဆုိတင္သြင္းသူ ဦးေအာင္ဇင္ကို အလုိမရွိ” ဟု လက္ကိုင္ ဆိုင္းဘုတ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္က ဆႏၵျပသူ ၃၀၀ ခန္႔က ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးကို ကန္႔ကြက္ျဖဳတ္ခ် လိုပါက သက္ဆုိင္ရာ မဲဆႏၵနယ္ရွိ လူဦးေရ (၁)ရာခိုင္ႏႈန္းက အနည္းဆံုး ကန္႔ကြက္ရမည္ျဖစ္သည္။

ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ ျပ႒ာန္းထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ ခက္ခဲႏုိင္သည္ဟု ေရွ႕ေန တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က သံုးသပ္သည္။ “တိုက္႐ိုက္ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ဖုိ႔ ျပ႒ာန္းထားတာ ေတာ႔ ရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔က အခက္အခဲေတြရွိတယ္။ အခက္အခဲ ဆိုတာကေတာ့ အစိုးရနဲ႔နီးလြန္းတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ကိစၥၥေတြဆိုရင္ ေအာင္ျမင္မွာမဟုတ္ဘူး” ဟု ေျပာသည္။

သက္ဆိုင္ရာမဲဆႏၵရွင္မ်ားက ဆႏၵျပမႈ မဟုတ္သည့္ ဆႏၵျပမႈမ်ဳိးကိုမူ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (အင္န္အယ္ဒီပါတီ) ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႀကဳံ ရဖူးသည္။ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းစုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္စဥ္က ေဒသခံမ်ားႏွင့္ေတြ႔ဆုံ ရွင္းလင္းစဥ္ ေဒသခံမ်ားက သူ႕ကို အႀကီးအက်ယ္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။

လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ ပီအာရ္ကိုက်င့္သံုးရန္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အင္အားစု ပါတီ၀င္မ်ားျဖစ္သည့္ ဦးေအာင္ဇင္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္က အဆိုတင္ သြင္းခဲ့ရာ အတုိက္အခံပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အဆုိကို ကန္႔ကြက္သူ ၄၂ ဦး ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိအာဏာရပါတီ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ဳိး သားလႊတ္ေတာ္၌ ပီအာရ္က်င့္သံုးေရးကို ကန္႔ကြက္မႈမ်ားရွိခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္သား ကုိယ္စားလွယ္မ်ားကလည္း မကန္႔ကြက္ ခဲျခင္းေၾကာင့္ ဦးေအာင္ဇင္ တင္သြင္းသည့္ အဆိုသည္ ေထာက္ခံသူ ၃၁၄ ဦးျဖင့္ အဆုိမွာ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရခဲ့သည္။

လႊတ္ေတာ္အမတ္ႏွစ္ဦး၏ အဆိုတင္သြင္းမႈအၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီ ေထြမႈရွိသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစေပၚေပါက္လာေရး ေလ့လာသံုးသပ္ေရး ေကာ္မရွင္ကို အဖြဲ႔၀င္ ၃၂ ဦးျဖင့္ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းထားသည္။

အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ပီအာရ္စနစ္ကို အလိုမရွိသူမ်ားရွိေနရာ ဇူလိုင္လ အတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕တြင္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အလားတူပင္ ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ကလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ ဗိုလ္စိန္မွန္ကြင္းတြင္ ပီအာရ္ဆန္႔က်င္ေရး ေဟာေျပာပြဲကို တက္ႂကြလႈပ္ရွား သူမ်ား လုပ္ခဲ့ၾကေသး သည္။ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္တြင္မူ ပီအာရ္ စနစ္အလိုမရွိေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုး မႈကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ တြင္စတင္ခဲ့ၿပီး ေကာက္ခံရရွိသည့္ ပီအာရ္ အလိုမရွိ လက္မွတ္မ်ားကို လႊတ္ေတာ္သို႔ ေပးပို႔ခဲ့ၾကသည္။

ပီအာရ္စနစ္သံုးမ်ဳိး

(၁) ပါတီအလိုက္ အမည္စာရင္းကိုမူတည္ၿပီး အခ်ဳိးက်ေရြးခ်ယ္သည့္စနစ္ (List Proportional Representation System)

ပါတီမ်ားသည္ မဲဆႏၵနယ္ေျမ တစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္စာရင္းကို တင္သြင္းစရာမလိုဘဲ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ လ်ာထားသူမ်ားကိုသာ အမည္စာရင္း ထုတ္ျပန္ေပးရသည္။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားက မဲေပးရာတြင္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို မဲေပးျခင္းမဟုတ္ဘဲ ပါတီ၏ မူဝါဒႏွင့္ ပါတီကလ်ာထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္စာရင္းကို ၾကည့္၍ ပါတီကိုသာ မဲေပးရျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးမွ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာျဖင့္ ပါတီအလိုက္ရရွိေသာ လူထုေထာက္ခံမႈ မဲအေရအတြက္ေပၚ မူတည္ၿပီး ပါတီမ်ားရသင့္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ခဲြေဝေပးရျခင္း ျဖစ္သည္။

(၂) ေပါင္းစပ္ထားေသာ အခ်ဳိးက် ေရြးခ်ယ္သည့္စနစ္

(Mix Member Pro-portional System)

မဲအမ်ားဆံုး ရသူ အႏိုင္ရသည့္စနစ္ (First Past the Post, FPTP) ႏွင့္ အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (Proportional Repre-sentation, PR System) တုိ႔မွ ေကာင္းက်ဳိးမ်ားအားလံုးကိုရရွိႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီး ထားေသာစနစ္ဟု ဆိုသည္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကို FPTP စနစ္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ၿပီး က်န္သည့္ အစိတ္အပိုင္းကို ပါတီစာရင္းအရ အခ်ဳိးက်စနစ္ PR ျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ ေျမႇာက္ျခင္းျဖစ္သည္။

(၃) လႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္ေသာ မဲတစ္မဲ စနစ္

(Single Transferable Vote System)

ပါတီမ်ားက မဲဆႏၵနယ္ေျမတစ္ခုအတြက္ အႏိုင္ရႏိုင္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား အမည္စာရင္းကို နာ မည္ စာရင္းတင္သြင္းရသည္။ မဲဆႏၵနယ္ေျမ တစ္ခုတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ အေျမာက္အ ျမား ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ၿပီး ရရွိသည့္ မဲမ်ားကို တစ္ဦးခ်င္း အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲရေသာ နည္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ-ကိုယ္ စားလွယ္ေလာင္း ခုနစ္ေယာက္ရွိလွ်င္ မဲေပးရမည့္အကြက္မ်ားမွာ မိမိႀကိဳက္ႏွစ္ သက္သူ တစ္ဦးထက္မက ဘဲ ႏွစ္သက္ရာ အစဥ္လိုက္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသည္။ မဲ အမ်ားဆံုးရေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း က လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ရန္ ေသခ်ာႏိုင္ေသာ မဲအေရအတြက္ကိုခ်န္ၿပီး ပိုေသာမဲမ်ားကို ဒုတိယမဲ အမ်ားဆံုးရသူ၏ မဲစာရင္းတြင္ ထည့္ေပါင္းေပးရသည္။

မဲအေရအတြက္ အနည္းဆံုးရေသာသူကို ဖယ္ထုတ္ပစ္ၿပီး ၎တို႔ရရွိေသာမဲမ်ား အားလံုးကို ဒုတိယ၊ တတိယ မဲအမ်ားဆံုး ရသူမ်ား၏ မဲစာရင္းတြင္ ထည့္ေပါင္းေရတြက္ေစကာ ေရြးခ်ယ္ရေသာစနစ္ျဖစ္သည္။