အမုန္းၿမိဳ႕ရဲ႕ ေနာက္ကြယ္

ဧရာ၀တီ

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ဖက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြဟာ အခု လတ္တေလာ အေျခအေနေတြအရ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး မုုန္း တီးမႈေတြနဲ႔ ပိုုင္းျခားထားတဲ့ နယ္ေျမျဖစ္လို႔ ေနပါၿပီ။ မတူတဲ့အုပ္စုႏွစ္စုၾကား သီးျခားခြဲထုုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ တနည္း အမုန္းတရား ကအား ေပး အားေျမႇာက္ျပဳလို႔ အၾကမ္းဖက္ခံထားရတဲ့ ၿမိဳ႕လို႔လည္း ဆိုလို႔ရပါတယ္။

ရခိုင္ ကမ္းရိုုးတန္း တေလွ်ာက္ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ဘဂၤါလီမူဆလင္ေတြအၾကား ဆယ္ စုႏွစ္ မ်ားစြာၾကာ ျဖစ္ေနတဲ့ တင္းမာမႈေတြဟာ ဇြန္လမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပံုစံသစ္နဲ႔ ေပါက္ကြဲ ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္။ လူအနည္းဆံုး ၇၈ ဦးေသ ဆံုးခဲ့ရၿပီး လူေပါင္းေသာင္းခ်ီ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕နဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နားတ၀ိုက္ေတြမွာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ရသူ ၈၀,၀၀၀ ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

ျဖစ္ေနတာေတြကိုၾကည့္ရတာ ေရရွည္မွာ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈထက္ပိုတဲ့ ဆံုုးရံႈးမႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လို႔ ျပဆိုေနပါတယ္။ လက္ရိွအေနအ ထား အရ ၾကည့္မယ္ဆိုုရင္ေတာ့ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မြတ္ဆလင္ေတြအၾကား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အယူအဆဟာ ၀ိုးတ၀ါး အိပ္မက္တ ခုလိုသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

အစိုးရက ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အုပ္စုႏွစ္ခုကို သီးျခားခြဲထုတ္ပစ္ခဲ့ၿပီး ေဒသခံေတြကလည္း ပိုဆိုုးလာတဲ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ၊ လက္စားေခ် တိုုက္ ခုုိက္မႈေတြကိုု ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး ေရရွည္ လံုၿခဳံစိတ္ခ်ရမယ့္ ေဒသေတြဆီ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ခ်င္ေနၾကပါတယ္။

မဆက္ဆံျခင္း

လူဦးေရ ၂ သိန္း နီးပါးရွိတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြမွာ မၾကာခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡရဲ႕ အနာတရေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာ က်န္ရစ္ ေနခဲ့တယ္။ မီးေလာင္ထားတဲ့ အိမ္ေတြ၊ ဆိုင္ေတြနဲ႔ ေစ်းေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာအမ်ားစု ေနထိုင္ရာေတြသာမက မြတ္ဆလင္ ရပ္ကြက္ ေတြမွာ လည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ ဇြန္လကျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈရဲ႕ အပ်က္အစီးေတြက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္မုုန္ တိုုင္း တိုုက္ခဲ့တုုန္းက အေျခအေနမ်ိဳးလိုု ေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးျခားဆံုးက ၿမိဳ႕ေနလူထုရဲ႕ ၃ ပံု ၁ ပံုျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမားလူတန္းစား မြတ္ ဆလင္ ေတြ လံုး၀နီးပါး ေပ်ာက္ေနတာပါ။

ၿမိဳ႕ထဲမွာ ဆိုက္ကားနင္းသမား၊ ေစ်းနဲ႔ ဆိပ္ခံတံတားေတြမွာ ကုန္ထမ္းသမားမ်ားအျဖစ္သာ အၿမဲလုပ္ေလ့ရွိတဲ့ ဘဂၤါလီီေတြ အခု မရွိေတာ့ ပါ ဘူး။ ေလဆိပ္မွာ၊ ကၽြန္းေတြကို ဖယ္ရီေျပးဆြဲတဲ့ ေလွေတြမွာ သို႔မဟုတ္ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသကို ေျပးဆြဲတဲ့ ဘတ္စ္ကား ေတြ မွာေတာင္ မူဆလင္ေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ မေတြ႔ရေတာ့ပါဘူး။

ေဒသခံ ဟိႏၵဴေတြနဲ႔ အိႏၵိယႏြယ္ဖြား ရုပ္ထြက္တဲ့ ေဒသခံေတြဟာ သူတို႔ကို ဘဂၤါလီနဲ႔မွားမွာ စိုးလို႔ နဖူးမွာ ေဆးစက္ကေလးေတြတို႔ထားရ ပါ တယ္။

ေဒသခံ သတင္းရင္းျမစ္ေတြအဆိုအရ ဘဂၤါလီီေတြဟာ လက္ေတြ႔မွာ စီးပြားေရးအရ တားျမစ္တာ၊ အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါး၊ ခရီးသြား လာ မႈနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးေတြမွာ ထိန္းခ်ဳပ္တာေတြခံေနရၿပီး ၿမိဳ႕ရဲ႕ အႀကီးဆံုးေစ်းထဲကို ၀င္ေရာက္ခြင့္ မရွိေတာ့သလို တၿမိဳ႕ကေန တၿမိဳ႕ကို ခရီး သြား လို႔လည္း မရေတာ့ပါဘူး။

ဗိုက္ဆာေနၿပီ

စစ္ေတြအေနာက္ဘက္ ကီလိုမီတာအနည္းငယ္ေလာက္ပဲေ၀းတဲ့ ဘူမီး ရြာဟာ ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ျပည့္ေနပါတယ္။ ေဒ သခံေတြ အဆိုအရ အေျခမဲ့ ၿမိဳ႕လူထုေတြ လာအေျခခ်တဲ့ စခန္းေတြထဲမွာ အဲဒီစခန္းဟာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတာက သူတို႔ဟာ ၿမိဳ႕က ေန ပထမေတာ့ လူအုပ္စုႀကီးရဲ႕၊ ေနာက္ေတာ့ လံုၿခံဳေရး အင္အားစုေတြရဲ႕ ေမာင္းထုတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရတာပါတဲ့။

ဒုကၡသည္ေတြဟာ အခု မုတ္သံုမိုးကာလမွာ ရႊံ႕ဖံုးတဲ့ တဲကေလးေတြနဲ႔ ေနေနၾကရၿပီး ကုလသမဂၢ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာ အစီအစဥ္ကေပးတဲ့ ဆန္ နဲ႔သာ အသက္ရွင္ေနေနရတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေဆးခန္းလည္းမရွိ၊ သင့္တင့္တဲ့ အိမ္သာ၊ သို႔မဟုတ္ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္ေရေတြ လည္း မရ ၾက ပါဘူး။ စခန္းကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက အခ်ိန္ျပည့္ ၀န္းရံထားပါတယ္။

“ၿမိဳ႕ထဲကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္အမ်ားစုဟာ လက္လုပ္လက္စားေတြနဲ႔ ေန႔စားအလုပ္သမားေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔ ေန႔စဥ္အသက္ ရွင္ ေရးအတြက္ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီး ႀကံဳေနရပါတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲကို ျပန္သြားရင္ ဘာမ်ားျဖစ္လာမလဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေၾကာက္ေနၾကရ တယ္။ က် ေနာ္တုိ႔ ျပန္မသြားႏိုင္ေသးဘူး။ သူတို႔အိမ္ေတြဆီ၊ ဆိုင္ေတြဆီကို အရဲစြန္႔ျပန္သြားခဲ့ၾကသူေတြကို လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ အာဏာ ပိုင္ ေတြက ေပးမသြားဘူး” လို႔ ဘူမီးက ဒုကၡသည္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေရႊေမာင္က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အစားအေသာက္ ေ၀စားၾကတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ ဗိုုက္ဆာ တယ္။ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔က အစားအ ေသာက္ အကူအညီ ေထာက္ပံ့ေပးထားေပမယ့္ ဒီေလာက္မ်ားတဲ့လူေတြအတြက္ လံုေလာက္ မႈ မရွိဘူး” လို႔ သူက ဆက္ေျပာျပတယ္။

ဘူမီးစခန္းမွာ အတင္းအဓမၼေနခိုင္းခံရတဲ့ ဘဂၤါလီေတြ ပံုုၾကည့္ရတာ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ေနပံုပါ။ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္က မိုးေရစိုေနတဲ့ သူမကေလးကေလးကို လက္မွာ ပိုက္ထားၿပီး ထိုင္ငိုေနတယ္။ သူမက သူတိုု႔ ဖ်ားေနလိုု႔ ျပစရာ ေဆးခန္း၊ စားစရာ အစာလည္း မရွိဘူးလို႔ ေျပာ တယ္။

“အာဏာပိုင္ေတြသာ က်ေနာ္တို႔ လံုၿခံဳေရးယူေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အိမ္ျပန္ခ်င္တယ္” လို႔ ဘူမီး က မူဟာမတ္ရွီကို က ေျပာပါ တယ္။ “က် ေနာ္ ျပန္သြားလို႔ရွိရင္ အဲဒီမွာ ဘာမွရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ရဲက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ ျပန္ခ်င္တုန္းပါပဲ”

႐ိုဟင္ဂ်ာ အလိုမရွိ

ဘဂၤါလီလို႔ အမ်ားက ေခၚေဝၚသတ္မွတ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြလို႔ ေျပာဆိုရည္ညြန္းၾကသူေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုုေနၾကသူေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကို တိုက္႐ိုက္ခံစားခဲ့ၾကရသူေတြ သာမက ဒီမိုကေရစီေရး ေထာက္ခံသူ ႏိုင္ငံေရးသမား ေတြကပါ တပ္မေတာ္ဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာလာၾကပါတယ္။

ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ALD) ဥကၠ႒ ဦးေအးသာေအာင္က ေဒသခံျပည္သူမ်ား အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္မ်ား ကာကြယ္ဖို႔၊လုံၿခဳံေရး အရအ စိုးရ၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ား အခ်ိန္ကာလ တခုအထိ ပူးေပါင္းရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊တပ္မေတာ္နဲ႔အစိုးရ က လည္း စစ္မွန္ တဲ့ ေစတနာနဲ႔ ျပည္သူမ်ားကုိ တာ၀န္ယူေပးေစလိုေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ကဆို ရခိုင္ေဒသ ျပႆနာဟာ တဘက္ႏိုင္ငံက တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးမ်ားရဲ႕ လူဦးေရတိုးပြားၿပီး ဘာသာေရး ခ်ဲ႕ထြင္လိုမႈ၊ နယ္ေျမ ပိုင္ဆိုင္လုိမႈမ်ားအေပၚ အေျခခံတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

အသက္ ၉၀ ေက်ာ္ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း သခင္ခ်န္ထြန္းက “က်ေနာ္ ၁၉၅၆ ၀န္းက်င္မွာ ပါလီမန္အတြင္း၀န္ဘ၀နဲ႔အဲဒီေဒသကုိသြား ေရာက္ ေလ့လာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက ဘဂၤါလီေတြဟာ အဲဒီနယ္စပ္ေတြမွာ ၀င္ေရာက္ ခ်ယ္လွယ္ေနၾကပါၿပီ၊ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ထိန္း မႏိုင္ေအာင္လူ ဦးေရ မ်ားေနတယ္၊ ဒီကိစၥကုိ အစိုးရအေနနဲ႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ကိုင္တြယ္မွ ရေတာ့မယ္” လို႔ ဧရာဝတီကို ေျပာပါတယ္။

ဘဂၤါလီတို႔ဟာ လူဦးေရမ်ားျပားတဲ့အတြက္ နယ္စပ္ေဒသနဲ႔ နယ္ေျမ လုံၿခဳံေရးအတြက္ ကာကြယ္ေရး တပ္တခုခ်ထားကာလူ၀င္မႈကိစၥ ကုိတင္း က်ပ္ စြာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွသာ ရခိုင္ေဒသ ေရရွည္တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိႏိုင္မယ္လို႔ ဦးခ်န္ထြန္းက ဆိုပါတယ္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ အရက္ဆိုင္ေတြမွာ တာ၀န္ခ်ိန္ျပင္ပ လံုၿခံဳေရးအရာရွိေတြနဲ႔ေျပာဆိုေမးျမန္းမႈေတြအေပၚအေျခခံၿပီး အယ္လ္ ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနက ရိုဟင္ဂ်ာအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ရဲတခ်ဳိ႕က ဘယ္လိုယူဆၾကသလဲဆိုတဲ့ ေရးသားေပးပို႔ခ်က္ကဆို ရင္လည္းမယံု ႏိုင္ဖြယ္ျဖစ္ရပါတယ္။

ေျချမန္တပ္ရင္းအမွတ္ ၃၅၂ က ရခိုင္တိုင္းရင္းသား စစ္သားတဦးက သူနဲ႔ သူ႔ရဲေဘာ္ေတြဟာ ဇြန္ ၈ ရက္ညမွာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ ေတာ ၿမိဳ႕အၾကား သံုးမိုင္ေလာက္ေ၀းတဲ့ ၿမိဳ႕သူႀကီး ရြာက “ရိုဟင္ဂ်ာ ၃၀၀” ကို သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ စစ္ သားကမြတ္ ဆလင္ ရာေပါင္းမ်ားစြာက သူတို႔ ကားကို ရပ္တန္႔ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကတဲ့အတြက္ သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရတာလို႔ ဆုိပါတယ္။

“ေသနတ္ဒင္ကို က်ေနာ့္ ညာဘက္ခါးမွာ တင္ၿပီး မူဆလင္အမ်ားႀကီးကို ပစ္လိုက္တာ။ ေနာက္ က်ေနာ့္ ဘယ္ဘက္လက္ကလည္း က်ည္ ကပ္ ေတြ ကိုင္ထားတယ္။ အဲလိုဆိုေတာ့ က်ည္ဆံေတြကုန္သြားရင္ ျမန္ျမန္ျပန္ျဖည့္လို႔ရတာေပါ့” လို႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ျပင္က ရြာတရြာမွာ စခန္းခ်ေန တဲ့ အဲဒီစစ္သားက ေျပာခဲ့တာပါ။

“အေလာင္းေတြအမ်ားႀကီးကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ျမႇဳပ္ဖို႔ ဘူဒိုဇာတစီးေတာင္ ေခၚခဲ့ရတယ္” လို႔ ေနာက္ထပ္ ရခိုင္စစ္သားတေယာက္က ေျပာ တယ္။ သူက ဇြန္လ အေစာပိုင္း အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲမႈအတြင္း သူနဲ႔ သူ႔ရဲ႕တပ္စုဟာ ေမာင္ေတာနားက ေညာင္ေခ်ာင္း ရြာမွာ မူဆလင္ ေတြ မေရ တြက္ႏိုင္ေအာင္ကို သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ထပ္ေျပာပါတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ အထက္အရာရွိေတြကိုေတာင္ ဒီအေၾကာင္း သတင္းမပို႔ဘဲ ထားတာ ပါ” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အတည္ျပဳဖို႔က မလြယ္ကူပါဘူး။ဒီလိုမျဖစ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္ဒီလိုသတင္းဆိုးမ်ိဳးကိုၿမိန္ေရရွက္ေရေျပာႏိုင္ေလာက္ ေအာင္ အမုန္းတရား မီးေတာက္ေလာင္ေနတာက အမွန္တရား ျဖစ္ေနခဲ့ပါၿပီ။

အစိုးရ “ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္မႈ”

လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕(HRW) က ၾသဂုတ္ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအစိုးရက ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရး ကိုင္တြယ္ရာတြင္ လစ္ ဟာမႈမ်ားရွိေၾကာင္း၊ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရာ ရခုိင္ေဒသရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျပဳလုပ ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရကလည္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီမ်ားကို တင္းက်ပ္ ထားေၾကာင္း၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ တသိန္း ေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရၿပီး စားေရရိကၡာ၊ ယာယီ အမိုးအကာမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား လိုအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း ထုတ္ ျပန္လိုက္ပါ တယ္။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရက အခိုင္အမာ ျငင္းဆိုၿပီး “ထိုေဒသမ်ားတြင္ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ရရွိေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႔ အစြမ္းကုန္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္” လို႔ ဇူလိုင္ ၃၀ မွာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် တို႔ကဲ့သို႔ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေ၀ဖန္မႈေတြ ေၾကာင့္လည္း အစိုးရက “ယခုျဖစ္ရပ္အား ႏိုင္ငံေရးအသြင္ႏွင့္ ဘာသာေရးပဋိပကၡအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ က ထင္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေန တာ ေတြ ရွိတယ္” လို႔ ေ၀ဖန္ထားျပန္တယ္။

အစိုးရက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးကို ျငင္းဆိုခဲ့တယ္။ ယခင္ စစ္အစိုးရေဟာင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းမီဒီယာေတြမွာ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုတဲ့ စ ကားလံုးအသံုးကို အထူးေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး သူတုိ႔ကို “ဘဂၤါလီ မြတ္ဆလင္” မ်ားအျဖစ္ ေျပာဆိုသံုးႏံႈးၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ ဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းကို လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ သံုးေလးခု ကမွ ၀င္ေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္လာသူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ရည္ညႊန္းေျပာ ဆို တာ ျဖစ္တယ္။ ျမန္ မာအစိုးရ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး၀န္ႀကီးကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မရွိပါဘူးလို႔ ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာဆိုထားတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့လက ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ အစည္းအေ၀းမွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ ငံတြင္းက ၈ သိန္းကေန ၁ သန္းနီးပါးရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြအတြက္ တခုတည္းေသာအေျဖဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ထားရွိ ေရး သို႔မဟုတ္ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေရးသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

တိုးလာေနတဲ့ ဖိအား

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အာဆီယံ ဥကၠ႒ရာထူးကို လက္ခံယူရမွာမို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ေျဖရွင္းရာမွာ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ မြတ္ဆ လင္ ႏိုင္ငံေတြအျပင္ အမ်ားက အာရုံစိုက္ေနၾကပါတယ္။ အာဆီယံ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး မစၥတာ ဆူရင္ပစ္ဆူဝမ္က ရခိုင္အေရးဟာ ၂၀၀၈ နာဂစ္တုန္းကလို လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားေရးဆိုင္ရာ ေဘးဒုကၡအက်ပ္အတည္းအျဖစ္ယူဆေနၿပီးအာဆီယံလက္ရွိဥကၠ႒ရာထူး ယူ ထားတဲ့ ကေမာၻဒီးယားက ဩဂုတ္ ၁၄ မွာ အထူးအစည္းအေဝး ေခၚထားပါတယ္။

ျမန္မာကေတာ့ အာဆီယံ အကူအညီကို လတ္တေလာ လက္မခံေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံေတြ က စိုး ရိမ္မႈေတြ တစ ထက္တစ ပိုျမင့္လာခဲ့ျပီး မူဆလင္ ၅၇ ႏိုင္ငံပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အစၥလမ္မစ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္အသင္း Organi sation of Islamic Cooperation (OIC) က ျမန္မာအစိုးရကို သံတမန္ေရး ဖိအားေတြ ေပးလာၾကပါတယ္။

မြတ္ဆလင္ ကမာၻရဲ႕ စိုးရိမ္မႈေတြကို မေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရင္ အက်ယ္အက်ယ္ မျငိမ္းဖြယ္ျဖစ္ၿပီး ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရးေကာင္စီအထိ ေရာက္ေစ ႏိုင္ တာမို႔ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဟာ တူရကီႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကေတာ္တို႔ ဦးေဆာင္တဲ့ သံအဖြဲ႕ကို ရခိုင္အေရး လာၾကည့္ဖို႔ လက္ခံ ခဲ့ၿပီး အင္ဒိုနီးရွား ဒု သမၼတေဟာင္း ဦးစီးလာတဲ့ OIC ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ကိုလည္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြဆီ လိုက္ျပ ခဲ့ ၾက ပါတယ္။

ရလဒ္အေနနဲ႔ လာမယ့္ OIC ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ ေတြ႕ရွိခ်က္အသီးသီးကို တင္ျပၾကရာမွာ ဘယ္လိုျဖစ္မယ္သာ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ေဆာ္ ဒီအာေရးဗ် ကေတာ့ လက္ငင္း ရခိုင္၊ ဘဂၤါလီ ခြဲျခားမႈမျပဳဘဲ ရခိုင္အေရး အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၀ လႉဖို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။

အခုဆို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္မွာ ေရရွည္ လူမႈေရးသဟဇာတ ျပန္တည္ေဆာက္ေရး ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြကို စည္း ရုံး နားခ်ေနပံု ရပါတယ္။ ALD နဲ႔ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီ (RNDP) တုိ႔က ေခါင္းေဆာင္ ၁၀ ဦးကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဩ ဂုတ္ ၉ ရက္မွာ သီးျခား ေခၚယူေတြ႕ဆံုပါတယ္။

တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ တက္ေရာက္တဲ့ ေဆြးေႏြးေတြ႕ဆံုပြဲမွာ ဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားေတြ ပိုတိုးမလာေစဖို႔၊ “သူ႔လူမ်ိဳး ကိုယ့္လူမ်ိဳး အစြန္းေရာက္အျမင္မ်ား ေရွ႕တန္းမတင္ဘဲ လူ႔အခြင့္အေရးအျမင္ ေျပာင္းလဲ လာေအာင္ ေဖ်ာင္းဖ်ရန္ လိုအပ္တယ္” လို႔ေျပာပါ တယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ ေန႔လယ္ပိုင္းက ေနျပည္ေတာ္မွာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ အခုလိုေတြ႔ဆံုမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေသး စိပ္ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးၾကတယ္ဆုိတာေတာ့ မသိရွိရေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မၾကာေသးမီကပဲ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးနဲ႔ တည္ ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ေကာ္မတီ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ လတ္တေလာ ရခိုင္အေရးျဖစ္ႏို္င္တယ္လုိ႔ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းရပ္ ကြက္ ေတြက ဆုိပါတယ္။

ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အကူအညီ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပ မယ့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ႏႈတ္ဆိတ္ေနလြန္းတယ္ဆိုၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေဝဖန္မႈေတြလည္း တဘက္က ရွိပါတယ္။

မေရရာတဲ့ အနာဂတ္

ဘဂၤါလီေတြရဲ႕ လူဦးေရတိုးမ်ားလာမႈအေပၚ ရခိုင္ေတြရဲ႕ စိုးရိမ္မႈနဲ႔ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈေတြအေပၚ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နားလည္လက္ခံႏိုင္ပါ တယ္။ လူဦးေရမ်ားလာသူက အုပ္စုတြင္း အားၿပိဳင္တဲ့အခါ ရခိုင္ေတြအေပၚ လႊမ္းမိုးလာမယ္လို႔ ျမင္ၾကတယ္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အျပင္ဘက္မွာ ဆိုရင္ သံုးပံု ၂ ပံုေလာက္က ဘဂၤါလီေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ နယ္ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့ ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕မွာ အမ်ားစုဟာ ဘဂၤါလီ ေတြျဖစ္ တယ္ ဆိုတာ တရား၀င္ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ သိရတယ္။

ယဥ္ေက်းမႈအေျခခံေတြးေခၚမႈကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူဦးေရတိုးပြားမႈအေပၚ စိုးရိမ္မႈေတြဟာ မိသားစု၀င္အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ အသက္ ၇၂ ႏွစ္အ ရြယ္ ဘဂၤါလီအမ်ဳိးသား ဆာယတ္အဒူလာ လို ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔မွာ ဇနီး ၄ ဦး၊ သားသမီး ၂၈ ဦးနဲ႔ သူ႔စကားအရ ေျမးေတြ “အ မ်ားႀကီး” ရွိတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက အဒူလာရဲ႕ မိသားစု ကို လူဦးေရ ေပါက္ကြဲမႈအျဖစ္ ကင္ပြန္းတပ္ၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္ အဒူလာက ကိုယ္ပိုင္ခြဲထြက္ခြင့္နယ္ေျမ ေတာင္းဆုိဖို႔ သူ႔မွာ ဆႏၵမရွိေၾကာင္းနဲ႔ ဘဂၤါလီမိသားစုေတြကို ဇနီးတဦးသာယူၿပီး က ေလး ၂ ေယာက္ပဲ ေမြးဖို႔ ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ အစိုးရရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြအေပၚ ေျပာစရာမရွိေပမယ့္ ဒါဟာ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေျပာတာမ်ိဳး သာျဖစ္ သင့္ ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ “ရခိုင္နဲ႔ ျမန္မာေတြလိုပဲ တန္းတူအခြင့္အေရး ရခ်င္တာပါ။ သာမန္လူတေယာက္ ဘ၀ထက္ပိုၿပီး ဘာမွ မလိုခ်င္ပါဘူး” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

တျခား ရိုဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ ေဒသခံအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အျမင္က လြဲမွားေနၿပီး လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အ မ်ားစု က လယ္သမားေတြနဲ႔ အလုပ္သမားလူတန္းစားေတြ ျဖစ္ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ရိုဟင္ဂ်ာေတြကေတာ့ တကၠသုိလ္ဘြဲ႔ရေတြ ျဖစ္ၿပီးစစ္ေတြ နဲ႔ ရန္ကုန္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိုင္ဆိုင္ထားတာပါ။

ဘူမီးဒုကၡသည္စခန္းမွာ အစားအစာေ၀တာကို ႀကီးၾကပ္ေနတဲ့ သိန္းေဇာ္နဲ႔ ေက်ာ္လွ ဆိုသူေတြဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲ႕လူခ်မ္းသာစာရင္း၀င္သူ ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ရဲ႕ ဘုိးဘြားေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၀ ေလာက္တည္းက ေနထိုင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္တယ္ လို႔ ဆိုပါ တယ္။

ႏွစ္ေပါင္းတာရွည္ျဖစ္ေနတဲ့ ရန္မီးပြားမႈေတြက လူမ်ဳိးေရးေၾကာင့္လား၊ ဘာသာေရးေၾကာင့္လား သို႔မဟုတ္ လူဦးေရေၾကာင့္လား။ ဘယ္ လိုု ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္အတြက္ ပ်က္ဆီးရာသာ ျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။ အမုန္းမီးေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားရတဲ့ ရပ္ရြာနဲ႔ ေစ်းေတြသာမက လူမႈဆက္ ဆံေရးစနစ္ကို ျပန္တည္ေဆာက္ဖို႔ကေတာ့ အခ်ိန္ယူရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အယ္လ္ဂ်ာဇီးရားသတင္းဌာန၏ ‘Mass graves’ for Myanmar’s Rohingya သတင္းေပးပို႕ခ်က္ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ခ်က္ အေပၚ အေျချပဳ၍ ရဲနည္က ျပန္လည္ေရးသား တည္းျဖတ္သည္။