ဘဝမွတ္တမ္း

အစိမ္းရင့္ေရာင္ေတာင္ေတြၾကားက ပုလဲလို ၾကဲပက္ထားတဲ့ ႏွင္းစက္ေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းေလးမွာ သတင္းေတြနဲ႔ အိပ္ယာက ႏိုးရပါတယ္။ ဝါးၾကမ္းခင္းထဲကုိ ကလူက်ီစယ္လိုက္တဲ့ ေဆာင္းေလကို ဒုကၡသည္ေတြ ေဘထုတ္အေႏြးထည္နဲ႔ ကာကြယ္ထားရတယ္။ ေဘမကယ္ ေသဘြယ္ရာရိွတဲ့ ေနရာေလ၊ သတင္းေတြ မရွိရင္လည္း မျဖစ္တဲ့ ေနရာေပါ့။

၁၉၉၈ မွာ ခင္ပြန္းသည္ကို ေဝးလံေခါင္သီတဲ့ ကေလးအက်ဥ္းေထာင္ကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္နဲ႔ ပို႔လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ က်မ အေတာ္ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့။ က်မရဲ႕ ဒုကၡကိုျမင္တဲ့ ဆရာၾကီးဦးတင္မိုးက ဘဝမွာ အၿမဲအမွတ္ရေနမယ့္စကား ေျပာပါတယ္။ သမီး ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းေရး လူဆိုတာ အဆင္ေျပသြားရင္ ဒုကၡေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကို ေမ့သြားတတ္တယ္တဲ့။ ဆရာၾကီးစကားအတိုင္း က်မ ေန႔စဥ္မွတ္တမ္း ေရးခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီတဲ့ ေထာင္ဝင္စာခရီးမွာ ဒိုင္ယာရီစာအုပ္ ၁ဝ အုပ္ေရးခဲ့တယ္။ အဲဒီ့ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းေတြက က်မကို စာေရးသူျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ အခုဒုကၡသည္ဘဝ ေရာက္ေတာ့လည္း ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းေရးတာပဲ။ ေနာက္ၿပီး သတင္းေတြကို ေန႔စဥ္နားေထာင္ရတယ္။

က်မရဲ႕ ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းေတြမွာ နံနက္မိုးေသာက္တာနဲ႔ ပထမဦးဆံုး ေရဒီယိုနားေထာင္ျခင္းပါပဲ။ BBC VOA. RFA. DVB သတင္း႒ာနကလႊင့္တဲ့ သတင္းအားလံုးကို ေန႔စဥ္မျပတ္ နားေထာင္ရပါတယ္။ ေလလႈိင္းေပၚကေန သတင္းေတြနဲ႔ အမိျမန္မာျပည္ထဲက ျပည္သူလူထုရဲ႕ ခံစားမူေတြကို က်မပါ ထပ္တူခံစားရတာပါ။ ဒီသတင္းေတြထဲမွာ ကရင့္လူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ရာေက်ာက္ၾကီးကို နအဖ က ထိုးစစ္ဆင္တဲ့ သတင္းကို စိတ္ထိခိုက္စြာ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ မိုးတြင္းမွာ နအဖ ထိုးစစ္ေၾကာင့္ ေျပးလာရတဲ့ လႈိုင္းဘြဲ႔ ကရင္ဒုကၡသည္ေတြကို ေနရပ္ျပန္ပို႔မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ၾကားေနရပါတယ္။ ဒုကၡေတြအတားအဆီးမရွိ ပင္လယ္ေဝေအာင္ ခံစားရတဲ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လက္တိုငါး႐ိုးမ်က္ဆိုတဲ့ ျမန္မာစကားပံုအတိုင္းပါပဲ။

၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁ဝ ရက္ ၁ဝ လ ၂ဝ၁ဝ ၊ ၁ဝ သံုးလံုးဆိုၿပီး က်င္းပမယ္။ ျပည္ေထာင္စု မၿပိဳကဲြေရး တို႔အေရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး တို႔အေရးဆိုၿပီး နအဖ က အသံေကာင္းလႊင့္ေနပါတယ္။ အသံသာလႊင့္ေနတာ လက္ေတြ႔ကေတာ့ မီးစတဖက္ေရမႈတ္တဖက္ လုပ္ေနတာပါ။ လႈိင္းဘြဲ႔ ကရင္လူမ်ဳိး ဒုကၡသည္ေတြ ကိုယ့္ေနရပ္ ျပန္ရမယ္ဆိုတဲ့သတင္း ထြက္လာပါတယ္။ ဘယ္သူမဆို ကိုယ့္ေနရပ္ ကိုယ္ျပန္ခ်င္ပါတယ္။ ဘဝလံုၿခံဳမႈမရွိလို႔သာ သူမ်ားႏုိင္ငံထဲ ေျပးလာရတာပါ။ တကယ္ေရာ ကရင့္လူမ်ိဳးေတြ ဘဝလံုၿခံဳမႈရွိၿပီလို႔ အာမခံၾကပါသလား။ ဒီၾကားထဲမွာပဲ ကရင့္လူမ်ဳိး ေနထိုင္ရာ ေက်ာက္ၾကီးကို နအဖ က ထိုးစစ္ဆင္ေနျပန္ၿပီ။

ဒုကၡသည္အျဖစ္နဲ႔ သူမ်ားတိုင္းျပည္မွာ မေနခ်င္ၾကပါဘူး။ ဒုကၡသည္ဆိုတာ ကိုယ့္တကိုယ္ရည္ ဂုဏ္သိကၡာ၊ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္သိကၡာပါ ညိႇဳႏြမ္းရတာပါ။ ဒုကၡသည္အတြက္ ပစၥည္းတခုရတို္င္း က်မတို႔ ဂုဏ္သိကၡာေတြ၊ စိတ္ခံစားမႈေတြ ဖဲ့ဖဲ့ေပးလိုက္ရတယ္လို႔ ခံစားရပါတယ္။ ဒုကၡသည္ျဖစ္ဖို႔ ဒုကၡမ်ဳိးစံုခံစားၿပီးမွ ဒုကၡသည္အရည္အခ်င္း ျပည့္မီမွ လက္ခံတာပါ။ ဒုကၡဆိုတာ အတုမရွိပါဘူး။

က်မတို႔စခန္းထဲမွာ ကားျပာၾကီးနဲဲ႔ တတိယႏုိင္ငံကိုသြားဖို႔ မဲေဆာက္ပို႔ရင္ ထြက္ေျပးပုန္းေအာင္းေနၾကတဲ့ ကရင့္လူမ်ဳိးေတြကို က်မတို႔ အံ့ၾသေပမယ့္ ကိုယ္ခ်င္းစာႏုိင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံကိုယ့္ေရ ကိုယ့္ေျမမွာပဲ အေျခခ်ေနထိုင္ခ်င္ေပမယ့္ ေခတ္စနစ္ေၾကာင့္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္အျဖစ္ ပုန္းေရွာင္ေနရတာ၊ ကိုယ့္တိုင္းျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အဝနဲ႔ ေနရမယ့္ေန႔ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကသူေတြပါ။ ႐ုပ္ဝတၳဳတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံမွာ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရေပမယ့္ ကိုယ့္လူမ်ဳိးနဲ႔ ကိုယ့္ေရကိုယ့္ေျမနဲ႔ နီးစပ္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းထဲက မခြာႏိုင္ေသးဘူး။ မခြာခ်င္ဘူးဆိုတာ ပိုမွန္ပါတယ္။ ဒီမွာက သဘာဝနဲ႔ နီးစပ္ရတာ။ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း မေဝးဘူး။ သဘာဝတရားထဲက ေရေျမေတာေတာင္ထဲကေန ရွာေဖြစားေသာက္လို႔ ရေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္ ေနထိုင္သူေတြ ရွိတယ္။ ဘယ္မွမသြားပါရေစနဲ႔လို႔ စခန္းအုပ္ခ်ဳပ္သူ ပလာကို ေတာင္းပန္ၾကတယ္။

က်မတို႔စခန္းထဲမွာ ကရင့္အမ်ဳိးသား ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ခ်ဳိ႕တဲ့စြာေနထိုင္ရမႈကို ျမင္ရတယ္။ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာပဲ ေနထိုင္ခဲ့ရတဲ့ သူတို႔ေတြက စခန္းထဲမွာ ရိကၡာဆန္ကို အဓိကထားၿပီး တျခားဗာရီဟအတြက္ ေတာထဲမွာ ရာသီေပၚ အသီးအႏွံခူးၿပီး ေငြရွာရပါတယ္။ လာဟူးၾကာဆိုတဲ့ ေစ်းေန႔ေတြမွာက ပြန္းရြက္၊ ဇရစ္႐ိုး၊ ကဇြန္းရြက္၊ ဝါးပိုးမွ်စ္၊ ဝါးပိုးမႈိ၊ ၾကက္ဟင္းခါးညြန္႔၊ ျမင္းခြာရြက္၊ ေညာင္ခ်ဥ္ဖူး၊ ဆူးပုတ္ေတြကို ေျမၾကိီးေပၚမွာ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္ၿပီး ေစ်းေရာင္းေနတာကို အၿမဲျမင္ရတယ္။ ရာသီသီးႏွံသာ ေျပာင္းသြားမယ္၊ ေစ်းေရာင္းေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြကေတာ့ ေျပာင္းမသြားဘူး။

ေတာေတာင္ထဲကထြက္တဲ့ ရာသီေပၚ အသီးအႏွံခူးရင္း သူတို႔ေလးေတြ သီခ်င္းဆိုႏုိင္တယ္။ ဘယ္အရြက္ဘယ္အသီးက စားေကာင္းတယ္၊ အဆိပ္မသင့္ဘူးဆိုတာ သူတို႔သိတယ္။ ဆူးပုတ္ရြက္ဆိုတာ မိုးမရြာခင္ႏုတဲ့ အညြန္႔က ပိုေမႊးပိုခ်ဳိတယ္လို႔ သူတို႔သိၾကတယ္။ အခုလို ရာသီထဲက အင္ဖက္၊ ဇင္ျပြန္းရြက္ေတြကို အိမ္မိုးႏိုင္ဖို႔ ဖက္ပစ္ၾကတယ္။ မုန္႔ဟင္းရည္နဲ႔စားတဲ့ မုန္႔ဖတ္အတြက္ ဆန္ကုိ ေမာင္းထဲေထာင္းၿပီး ပံုစံခြက္နဲ႔ ညႇစ္ၿပီး ေရေႏြးနဲ႔ျပဳတ္ထားတဲ့ မုန္႔ေခါင္းေလးေတြကို ငွက္ေပ်ာညြန္႔ေပၚတင္ၿပီး ေရာင္းၾကတယ္။ အဲ့ဒီလို ဖန္တီးၿပီး ေငြရွာရတယ္။ သဘာဝတရားက ကရင့္လူမ်ဳိး ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အသက္ရွင္ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ ဖန္တီးေပးပါတယ္။

စခန္းထဲမွာ ဒုကၡသည္ကေလးငယ္ေတြအတြက္ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္လွစ္ေပးထားပါတယ္။ အဲဒီ့ေက်ာင္းမွာ က်မသားပါ စာသင္ရပါတယ္။ သားမွာ သားနဲ႔ရြယ္တူ ကရင္သူငယ္ခ်င္းေတြ ရွိပါတယ္။ လူငယ္ခ်င္းဆိုေတာ့ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈ၊ ယံုၾကည္မႈက ပိုၿပီးျမန္ဆန္ပါတယ္။ ကရင့္အမ်ဳိးသားဝတ္စံုနဲ႔ ေက်ာင္းတက္ရတဲ့ သားကလည္း အလြယ္တကူပဲ အျဖဴ၊ အစိမ္း ေက်ာင္းဝတ္စံုကို ေမ့ေဖ်ာက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သားေျပာေနတဲ့ ကရင္စကား၊ ကရင္စာကို ေန႔တုိင္း ၾကားေနရတယ္။

ဒီထဲကမွ ကရင္အမ်ဳိးသား သီခ်င္းတပုဒ္နဲ႔ က်မ ရင္းႏွီးခဲ့ရတယ္။ ျမန္မာလိုအဓိပၸာယ္က “ငါတို႔ႏုိင္ငံက သဲေသာင္ပင္လယ္နဲ႔ လွပတဲ့ႏုိင္ငံလို႔ ဘိုးဘြားေတြက ေျပာတယ္။ ငါတို႔မိဘေတြေနခဲ့တဲ့ ေနရာ၊ လွပတဲ့ ႐ိုးရာဓေလ့၊ ေတာင္တန္းလွ်ိဳေျမာင္၊ စိမ္းလဲ့တဲ့ သစ္ေတာ၊ သစ္သီးဝလံေတြနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ ေနရာ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္၊ ေက်းငွက္ေတြရဲ႕ အသံကလည္း နားဝင္ခ်ဳိတဲ့၊ သယံဇာတေပါၾကြယ္ဝတဲ့ ငါတို႔ပိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံတဲ့။ က်မရင္ထဲ ထိထိခိုက္ခိုက္ျဖစ္ရတဲ့ ကရင့္အမ်ဳိးသား သီခ်င္းပါ။ ဒီကရင့္အမ်ိဳးသား သီခ်င္းကို သားဆိုရတိုင္း ငိုခ်င္လိုက္တာ ေမၾကီးရယ္လို႔ သူ႔ခံစားခ်က္ကို ေျပာပါတယ္။

သားသူငယ္ခ်င္းေတြထဲမွာ လိႈင္းဘြဲ႔၊ ၾကာအင္းဆိပ္ၾကီး၊ ေက်ာက္ၾကီးက စစ္ေျပးဒုကၡသည္ ကရင့္လူမ်ဳိး ကေလးငယ္ေတြ ပါတယ္။ သူတို႔က အႏၲရာယ္နဲ႔ အၿမဲၾကံဳေတြ႔ေနခဲ့ရသူေတြမို႔ လူသစ္ေတြနဲ႔ ဆံုတိုင္းသတိနဲ႔ ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုလူစိမ္းေတြေၾကာင့္ သူတို႔အိုးအိမ္စြန္႔ခြာခဲ့ရတာမို႔ တိုက္ၾကက္မ်ားလို အၿမဲတမ္း အေတာင္ပံဖြထားသူေတြေပါ့။ သားကေနတဆင့္ က်မတို႔နဲ႔ ရင္းႏွီးသြားတဲ့အခါမွာ က်မကို သူတို႔ သိခ်င္တာေတြ ေမးသလို က်မကလည္း သူတို႔လူငယ္ေတြကို ေမးတယ္။

“အေဒၚ… ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းထဲကလိုပဲ က်ေနာ္တို႔မွာ တိုင္းျပည္ရွိတယ္ေနာ္” ဟု သူ႔ေမးခြန္းက က်မ အသည္းႏွလံုးကို ဆုပ္ေခ်လိုက္သလိုပါပဲ။ သူတို႔နဲ႔ က်မတို႔က ေလာေလာဆယ္ ႏိုင္ငံမဲ့ေနသူေတြ။ က်မတို႔ၿမိဳ႕ျပမွာ မသိခဲ့တဲ့ ဒုကၡဆင္းရဲမ်ဳိးကို သူတို႔ ခံစားခဲ့ရတယ္။ သူတို႔ေတြ သူတို႔ဇာတ္ိရြာမွာ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ မိဘကူညီရတယ္။ သူတို႔ေတြ ဘာေတြလုပ္ရလဲလို႔ က်မေမးေတာ့ သူတို႔ရြာကို လြမ္းသြားပံုရတယ္။ သူတို႔ေလးေတြဆီမွာ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ ေဒသသံေတြ ရွိတယ္။ ”မ်ားသြားၿပီ၊ မ်ားေနၿပီ” ဆို “လက္ကုန္ပဲ” လို႔ သံုးၾကတယ္။ ”ဗမာစကားမေျပာတတ္ဘူး” ဆို ”ဗမာလိုေျပာမတတ္ဘူး” လို႔ ေျပာ တတ္ၾကတယ္။

မူးဒိုဆိုးက ေက်ာက္ၾကီးဘက္ကပါ။ အခု သူက ကရင္ဗမာ ၁ဝ တန္း တက္ေနတယ္။ သူဒုကၡသည္စခန္းထဲကို ေရာက္ေနတာ ၈ ႏွစ္ရွိၿပီတဲ့။ ေက်ာက္ၾကီးမွာ ဒူးရင္းၿခံ၊ ကြမ္းသီးၿခံေတြ ရွိတယ္။ ကြမ္းသီးက မိုးကေန ေႏြအထိ သံံုးၾကိမ္သံုးခါ သီးတယ္တဲ့။ ပိုင္ရွင္က အပင္က ကြမ္းသီးကို တံခ်ဴနဲ႔ ခ်ဴခ်တယ္။ ၿခံပိုင္မဟုတ္တဲ့ မူးဒိုဆိုးတို႔လို သူေတြက ေကာက္ေပါ့။ ဒီေတာ့ သူမ်ားထက္ အရင္ေကာက္ဖို႔ အိပ္ယာက ေစာေစာထရတယ္။ ရလာတဲ့ ကြမ္းသီးေတြကို အခြံခြာ ေနလွန္းၿပီး ထားရတယ္။ ကုန္သည္ေတြက ပစၥည္းခ်င္းလဲတာလည္း ရွိတယ္။ ကြမ္းသီးကို အလံုးေရကို ခ်င္တြယ္ဖို႔ ဝါးျခင္းဝါးပလံုးေလး ယက္ထားရတယ္။ ရာေက်ာ္တဲ့ ကြမ္းသီးကို တခါထဲ ခ်င္တြယ္လို႔ရႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတာပါ။ ကိုယ္က အလံုးေရ မ်ားသြားလည္း ဘာမွမေျပာႏုိင္ဘူးတဲ့။ ကြမ္းသီးကို ငပိ၊ ဆားနဲ႔ လဲၾကတယ္။ ငပိဆားက သူတို႔အတြက္ အဓိက အစားအစာပါ။ ငပိနဲ႔ င႐ုပ္သီးရွိရင္ ထမင္းျဖစ္တယ္။

မူးဒိုဆိုးက သူတို႔မိဘေတြက ေျမလြတ္ေျမ႐ိုင္းေတြ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းၿပီး ေတာင္ယာစပါးစိုက္တယ္။ ေတာင္ယာစပါးေပၚခ်ိန္ စစ္တပ္က ထိုးစစ္လာရင္ စပါးသိမ္းခ်ိန္မွာ စပါးေတာင္ မသိမ္းႏိုင္ဘဲ စစ္ေျပးရတယ္တဲ့။ လက္နက္ၾကီးသံေတြ၊ ေသနတ္သံေတြ ရြာနဲ႔နီးလာရင္၊ တခါတေလ ရြာကိုမီး႐ႈိ႕ရင္ ေျပးရၿပီ။ အဖီးတို႔၊ အဖူးတို႔ကေတာ့ လွည္းနဲ႔ေပါ့။ ကေလးေတြနဲ႔ အပါးအမိုးတို႔က လမ္းေလွ်ာက္ရတယ္။ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ ပုန္းၾကလဲဆိုေတာ့ သူက က်မကို မသိတတ္ရန္ေကာဆိုတဲ့ အၾကည့္နဲ႔ လွမ္းၾကည့္တယ္။

“အေဒၚရယ္ … စစ္ျဖစ္တဲ့ေနရာနဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာေပါ့။ စစ္နဲ႔ေဝးတဲ့ ရြာေတြဆီ သြားရတယ္။ စစ္ပုန္းလာတဲ့ က်ေနာ္တို႔ကို သူတို႔က ေနရာေပးတယ္။ သူတို႔ရြာ စစ္ျဖစ္ရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ဆီ လာပုန္းတာပဲ။ တခါတေလလည္း ေတာထဲေတာင္ထဲ လွည့္ပုန္းရတာေပါ့။ စစ္ေျပးရင္း ေတာထဲမွာ မိတာေတြ႔တာ ခ်က္စားရယ္။ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ ပုန္းရင္း မိုးရြာရင္ တာလပတ္၊ ပလပ္စတစ္ေတြကို လက္နဲ႔ကိုင္ၿပီး ကိုယ္ေပၚ မိုးထားရတယ္။ အဝတ္အစားမပါလို႔ မိုးစိုၾကီးနဲ႔ ငုတ္တုတ္ေနရတယ္။ က်ေနာ္တို႔က .. အပါး မီးလႈံမယ္လို႔ ေျပာရင္ အပါးက မီးေရာင္ျမင္ရင္၊ မီးခိုးျမင္ရင္ ဗမာစစ္တပ္က လက္နက္ၾကီးနဲ႔ ပစ္လိမ့္မယ္တဲ့။

ထုိးစစ္ၿပီးၿပီ၊ စစ္တပ္ေတြ ျပန္ၿပီဆို က်ေနာ္တို႔ ရြာျပန္ၿပီ။ ရြာေရာက္ေတာ့ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းေတြကလည္း ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ရြာေရာက္ေတာ့ ကြမ္းၿခံထဲကို ကြမ္းသီးေကာက္ဖို႔ သြားၾကတယ္။ ကြမ္းပင္က ကြမ္းဖတ္အဝါရြက္ေတြကုိ အဖီး ေဆးလိပ္လိပ္ေသာက္ဖို႔ က်ေနာ္ ခြာတယ္။ က်ေနာ့္အကုိဝမ္းကြဲက ကြမ္းသီး ေကာက္ရင္း ကြမ္းသီးၿခံထဲက အသီးေလးကို ကိုင္ၾကည့္လုိက္မိရာမွာ ထၿပီးေပါက္ကြဲေတာ့တာပဲ။ ကြမ္းသီးပင္ ထက္ပိုင္းက်ဳိးသြားသလို အကိုလည္း လက္ႏွစ္ဖက္ျပတ္ၿပီး မ်က္လံုးတဖက္ ကြယ္သြားတယ္။ အဖီးနဲ႔ အဖူးတို႔ ငိုၾကတယ္။ ေဆး႐ံုက ဟိုးအေဝးၾကီးမွာလို႔ ေျပာတယ္။ အကို႔ကိုရြာမွာပဲ ေဆးကုရတာေပါ့။ ေဆးက ေဆးၿမီးတိုလုိ႔ အမုိးက ေျပာတယ္။ ငပိေျမအိုးဖံုးေပၚမွာ သစ္ဥသစ္ဖုေသြးလိမ္းရင္း အကို႔အနာ က်က္သြားတာပဲ။

အေဒၚက စာေရးသူဆိုေတာ့ သိမွာေပါ့။ ေက်ာက္ၾကီးနားမွာ မဲတင္းတိမ္ေတာင္နဲ႔ ဗံုမတီးေတာင္ ရွိတယ္။ အဖီးက ေျပာတယ္။ အေဒၚတို႔ ဗမာဘုရင္ မဏိစည္သူမင္း တုိင္းခန္းလွည့္လည္လာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ၾကင္ရာေတာ္က ေနမေကာင္းလို႔ ဘယ္သူမွ ဗံုမတီးရဘူးလုိ႔ ေျပာတယ္။ ဗံုမတီးရဘူးလို႔ ေျပာရကေန ဗံုမတီးေတာင္လုိ႔ ေခၚတာတဲ့။ ေတာ္ေတာ္ဆိုးတဲ့ ဗမာဘုရင္ေနာ္။ ဗံုတီးတယ္ဆိုတာ ေပ်ာ္လုိ႔တီးတာပဲ အေဒၚရယ္။ အဖီးကေတာ့ အၿမဲေျပာပါတယ္။ ဗံုမတီးေတာင္ကို အမီျပဳၿပီး ငါတို႔ ထင္းဝါးခုတ္ရတယ္။ ထင္းခုတ္ဖို႔သြားရင္ စစ္တပ္နဲ႔ KNU နယ္ေျမကို ျဖတ္ရတယ္။ စစ္တပ္က ၇၃ စစ္တပ္။ ေရွ႕တန္းမထြက္ႏုိင္တဲ့ လူေတြကို စခန္းခ်ၿပီး ဆက္ေၾကးေတာင္းခိုင္းထားတာ။ လွည္းတစီးကို အဲဒီတုန္းက တေထာင္ေပးရတယ္။ စာသင္ရတာေတာ့ ေက်ာက္ၾကီးမွာ ရြာေက်ာင္းပဲ တက္ခဲ့ရတယ္။ စာေမးပြဲေျဖေနတုန္း ထိုးစစ္တို္က္စစ္ေတြ ဝင္လို႔ ထြက္ေျပးရတာ။ ဒီဒုကၡသည္စခန္းကို ေရာက္ခဲ့တာပဲ”

ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ စာသင္ေက်ာင္း ထုိင္ခံုစားပြဲေတြက ဝါးနဲ႔လုပ္ထားတာပါ။ က်ိဳးပဲ့ေနတဲ့ ဝါးကြပ္ပ်စ္ထုိင္ခံုေပၚမွာ ဒုကၡသည္ကေလးေတြ စာသင္ရတယ္။ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ မိုးရြာရင္ မိုးလံုတဲ့ေနရာ ေျပးၾကရေရာ။

အခုအခ်ိန္မွာ စာသင္ေက်ာင္းအတြက္၊ ဒုကၡသည္အိမ္ေတြအတြက္ ဝါး၊ ေမ်ာတုိင္၊ အင္ဖက္ ေဝပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြကိုယ္တုိင္ ေက်ာင္းအေဆာက္အဦးအတြက္ ပစၥည္းေတြကို ထမ္းပိုးရပါတယ္။ စာေမးပြဲအစစ္ၾကီး ေျဖၿပီးရင္ ဆရာေတြ ဦးစီးၿပီး ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြနဲ႔အတူ အမိုးအကာမိုးၿပီး ေက်ာင္းကို ျပဳျပင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အမိုးအကာ ၿပိဳပ်က္ေနတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေလးမွာ မူးဒိုစိုး၊ ခ်ာေနမူး၊ ကဲဒိုစိုး၊ ကရင့္စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ။ သူတို႔ကေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း စာသင္ရတာကို ေက်နပ္တယ္တဲ့။ တခါတရံေတာ့လည္း ရြာကို သတိရတယ္လုိ႔လည္း ဆိုပါတယ္။

ေက်ာက္ၾကီးဆိုတာ စစ္ေတာင္းျမစ္ရဲ႕ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ကရင္၊ ဗမာ၊ ကယား၊ ကရင္ကယားစပ္ေတြ ေနထုိင္ပါတယ္။ ကယားအမ်ဳိးသမီးေလးက က်မတို႔တဲနဲ႔ ၄-၅ အိမ္ေက်ာ္ေဝးတဲ့ ေနရာမွာ ေနပါတယ္။ သူကလည္း ေက်ာက္ၾကီးကပါပဲ။ ေက်ာက္ၾကီးအေၾကာင္း ေရဒီယိုက သတင္းေတြၾကားေတာ့ က်မ သူ႔ကိုေမးမိတယ္။ သူက နင္ေမးတာကိုေျဖရင္ အဖမ္းခံရမွာလားလို႔ ေျပာတယ္။ သိေတာ့သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ မေျဖရဲဘူး။ ေၾကာက္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ က်မက နင္တို႔ေျပာမွ နင္တို႔ခံစားရတာေတြ၊ ဒုကၡေရာက္တာေတြ သူမ်ားေတြသိမွာေပါ့။ နာမည္မေျပာနဲ႔။ အျဖစ္အပ်က္ပဲေျပာလို႔ က်မ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ သူ႔နာမည္ကို က်မ မေရးေတာ့ပါဘူး။ သူေျပာတာ နားေထာင္ၾကည့္ပါဦး။

“ေက်ာက္ၾကီးက ကရင့္လူမ်ဳိးေတြကို စစ္တပ္က မသကၤာရင္ KNU နဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္ဆိုၿပီး အိမ္ေထာင္ဦးစီးေတြကို သတ္ပစ္တယ္။ ေတာတက္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ လွည္းေတြကိုပါ လူေတြနဲ႔အတူ ေပၚတာဆြဲတယ္။ စပါးသိမ္းခ်ိန္၊ ကြမ္းသီးသိမ္းခ်ိန္၊ ထိုးစစ္တိုက္စစ္ဆင္ရင္ လုပ္ငန္းမသိမ္းရေတာ့ စီးပြားပ်က္တာေပါ့။ ရြာမွာ မူလတန္းအထိပဲ စာသင္ေက်ာင္း ရွိတယ္။ အထက္တန္းပညာ သင္ခ်င္ရင္ပဲ ႏြယ္ကုန္းဇရပ္ၾကီးတက္ၿပီး စာသင္ၾကတယ္။ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေကာင္းတဲ့ လူေတြပဲ စာသင္ရတာပါ။ ငါတို႔ကေလးေတြကေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းထဲေရာက္မွ စာသင္ရတယ္။ ရြာမွာက ၁ဝ ႏွစ္၊ ၇ ႏွစ္ကေလးေတြက ေတာၾကက္ေတြလိုပဲ။ ေတာထဲေတာင္ထဲ စစ္ပုန္းေနရတာ။ ဗုန္းသံၾကားရင္၊ ေသနတ္သံၾကားရင္ ဗုံးက်င္းထဲဝပ္။ ေျမျပင္မွာ ဝပ္တတ္တယ္။ စစ္ပါးဝေနၿပီ။ ထူးၿပီး အထိတ္တလန္႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။

မိုးၾကိဳး၊ က်ားၾကီး ဆိုတဲ့ စစ္ဗုိလ္ေတြက မုိက္တီးေတြ။ သူတို႔ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးထားေတာ့ မသကၤာရင္ ပစၥည္းသိမ္းတယ္။ လူသတ္တယ္။ အိမ္မီး႐ႈိ႕တယ္။ ရိကၡာလုပ္ေပးဆိုၿပီး ရြာလူၾကီးကို ခိုင္းတယ္။ ရိကၡာေရာလူပါ သူတို႔သြားခ်င္တဲ့ဆီ လုိက္ပို႔ရတယ္။ စိတ္မထင္ရင္ မထင္သလို လုပ္တာ။ ဒါကို ေၾကာက္ၿပီး အိမ္ေထာင္ဦးစီးက ပုန္းေနရင္ မိန္းမကို ျပန္ေပးဆြဲတယ္။ မိခင္ေတြကို ျပန္ေပးဆြဲတယ္။ အိမ္ေထာင္ဦးစီး ျပန္လဲတယ္။ မဟုတ္တာကို အဟုတ္လုပ္ေျပာရင္ သိပ္မုန္းတာပဲ။ ဗီဒီယိုထဲမွာလုိ ကရင္သူပုန္က မုဒိမ္းက်င့္တယ္ဆိုတာ လံုးဝမရွိဘူး။ ေတာထဲေတာေတာင္ထဲသြားလို႔ မ်က္စိလည္ေနရင္ ကရင္သူပုန္က လမ္းျပေပးတယ္။ သစ္ခုတ္သြားသူေတြ ရိကၡာပါသြားလို႔ ပိုရင္ ေတာင္းစားတယ္။ ေက်နပ္မွ ယူတယ္။ စစ္တပ္ကေတာ့ ရက္စက္တယ္။ မုဒိမ္းက်င့္တာ စစ္တပ္ကလူေတြ က်င့္တာ။

စစ္ေၾကာင့္ ငါတို႔ကေလးေတြ စာမသင္ရဘူး။ စစ္ေၾကာင့္ ငါတို႔ ဒုကၡေရာက္ရတယ္။ ငါ့ေယာကၤ်ားကို မသကၤာလို႔ဆိုၿပီး မစစ္ေဆးဘဲနဲ႔ သတ္ပစ္တယ္။ စိတ္မထင္ရင္ မထင္သလို လုပ္တာ။ သူတို႔ရက္စက္မႈက ေနဝင္မီးၿငိမ္းပဲ။ ညဆို မီးမျမင္ရေစနဲ႔။ အျပင္မထြက္နဲ႔။ ထြက္တဲ့သူ ပစ္သတ္တာ။ လယ္ေျမေတြ သိမ္းတယ္။ လုပ္အားေပးမရွိတဲ့ရက္က ခပ္ရွားရွားပဲ။ စစ္တပ္က ေခ်ာဆြဲရင္ လွည္းေခ်ာ၊ လုပ္အားေခ်ာ အကုန္ေပးရတယ္။ ရဲကလည္း ႏွိပ္စက္တာပဲ။ ရြာဓေလ့အတိုင္း မိန္းမခ်င္း ရန္ျဖစ္ရင္ေတာင္ ရဲသိရင္ အမႈဖြင့္ေရာ။ ပိုက္ဆံေပးရင္ အမႈပိတ္ေပးတယ္။ မိုးတြင္းဆို ဆားမသယ္ရဘူး။ ဆန္မသယ္ရဘူး။ ကိုယ္စားဖို႔ ဆန္ေတာင္ သူပုန္ေပးဖို႔လားလို႔ ရန္ရွာေသးတာ။

ဓာတ္ခဲကို ၁၂ ရာသီ မသယ္ရဘူး။ ဓာတ္ခဲက မိုင္းလုပ္တာလို႔ အဆိုရွိတယ္။ KNU ကို စစ္တပ္က ေထာင္ထားတဲ့ မုိင္းေတြကို ငါတို႔ရြာသားေတြ နင္းမိၾကတာပဲ။ အိမ္မိုးဖို႔ အင္ဖက္ေကာက္တာ မိုင္းထိလုိ႔ေသတာ ရွိတယ္။ ေျခလက္ျပတ္တာ ရွိတယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းသြားဖို႔ အခက္အခဲရွိတယ္။ ထမ္းစင္နဲ႔ ထမ္းရတယ္။ ကေလးေတြ၊ မိန္းမေတြပါ ထိတာ။ စစ္ေတာင္းျမစ္ကိုျဖတ္တဲ့ တရားဝင္ တံတားရယ္လို႔ အတိအက် မရွိဘူး။ လမ္းပန္းသာတဲ့ေနရာ ေလလံဆြဲၿပီး သစ္သားတံတားလုပ္ၿပီး ကူးတယ္။ မိုးတြင္းဆို ေလွေဖာင္နဲ႔ ကူးတယ္။ မိုးတြင္းဆို ေတာင္က်ေရ ရွိတယ္။ ကမ္းျပည့္ကမ္းလွ်ံပဲ။ ေႏြရာသီဆို ေလွေသးေလွမႊားနဲ႔ ကူးတယ္။ လူက ေခ်ာင္းထဲျဖတ္ကူးတယ္။

စစ္ေတာင္းျမစ္ ေသာင္ထြန္းတဲ့ ေနရာမွာ ၾကက္သြန္ေျမပဲ၊ ႏွမ္း၊ ၾကံစိုက္တယ္။ ေစ်းရယ္လုိ႔ မရွိဘူး။ အိမ္ဆိုင္၊ ကုန္စံုဆုိင္ေတြပဲ ရွိတယ္။ ကြ်ဲနားကုတ္၊ ေညာင္ပင္သာ၊ ျဖဴး၊ ပဲႏြယ္ကုန္းမွာ ေစ်းတက္ဝယ္ၾကတယ္။ ငါတို႔ကေတာ့ ငပိနဲ႔ င႐ုတ္သီးရွိရင္ ထမင္းျဖစ္တယ္။ လက္ထပ္ပြဲဆိုရင္ေတာ့ ဝက္အလွ်ံပယ္ ေၾကြးတယ္။ ဒါေလးတခုပဲ ငါတို႔ လူနဲ႔တူတာပါ”

ေတာင္ငူ၊ ေညာင္ေလးပင္၊ ပဲႏြယ္ကုန္းဆိုတဲ့ ဘူတာစဥ္တေလွ်ာက္ကို က်မ ေထာင္ဝင္စာခရီး ၁ဝ ႏွစ္ ျဖတ္ဖူးတယ္။ မီးရထားေပၚကေန ေတာင္တန္းေတြ၊ လြင္ျပင္ေတြကို ျမင္ရတိုင္း သဘာဝအလွကိုပဲ ခံစားမိတယ္။ ေဒသခံေတြရဲ႕ ဒုကၡဆင္းရဲကို က်မ မသိခဲ့ရဘူး။ စစ္ေတာင္းျမစ္ အေရွ႕ဘက္ျခမ္း ေက်ာက္ၾကီးမွာ နအဖ ထိုးစစ္ေၾကာင့္ စစ္ေျပးေနရသူေတြ၊ ေျမျမဳပ္မိုင္းထိသူေတြ၊ အသက္ဆံုး႐ႈံးရသူေတြ၊ မေသဘဲ ဒုကၡဆင္းရဲ ေရာက္ေနသူေတြက နယ္စပ္မ်ဥ္းကိုေက်ာ္ၿပီး အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမွာ ဒုကၡသည္အျဖစ္နဲ႔ ေနေနရတယ္။

မီးရထားခရီးသည္ က်မတို႔ အေပ်ာ္ခရီး၊ အလြမ္းေျပခရီး၊ စီးပြားအတြက္ ခရီးေတြသြားေနၾကခ်ိန္မွာ သူတို႔ေတြက အသက္ဘဝ လံုၿခံဳမႈအတြက္ ေတာေတာင္ထဲမွာ တိရစၦာန္ေတြလို ေျပးလႊားပုန္းေအာင္းေနရတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြအတြက္ ကိုယ့္ေျမကိုယ့္ေရမွာပဲ ကန္႔သန္႔နယ္ေျမဆိုတာ ရွိသင့္ပါသလား။ မိုးတြင္းဆို ဆားသယ္ခြင့္ ကန္သတ္တယ္။ ဓာတ္ခဲကေတာ့ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ NO ပဲတဲ့။ ၿမိဳ႕စားၾကီးက မီး႐ႈိ႕ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး ရြာသားေတြ မီးထြန္းပိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ ေနရာက စစ္ေတာင္းျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ျခမ္းမုန္း၊ ေက်ာက္ၾကီးပါပဲ။

မီးေလာင္ေတာင္ယာေတြ ျမင္ရတာ ဝမ္းနည္းသေလာက္ ေတာင္ေျခေခ်ာင္းထဲက ကြ်ဲခေလာက္သံ ပံုမွန္ၾကားရရင္ ရင္ထဲမွာ ေပ်ာ္တယ္။ ဒါ ထိုးစစ္မရွိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္။ ေမာင္းေထာင္းသံ၊ ဆန္္ျပာသံကလည္း သူတို႔အတြက္ ဂီတသံတခုလို နားဝင္ခ်ဳိပါလိမ့္မယ္။ က်မတို႔တိုင္းျပည္မွာ တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းရင္ က်မတို႔ ၾကမၼာ က်မတို႔ ဖန္တီးခြင့္ရွိရင္ ဘယ္သူမွ ျပန္ပို႔စရာ မလိုပါဘူး။ က်မတို႔ ျပန္ၾကမွာပါ။

ေတာင္လဲရာ ျမက္ျပတ္၊ ေန႔စဥ္ ဒုကၡသည္ရဲ႕ ဘဝမွတ္တမ္းေတြကို ဘယ္အခ်ိန္ထိ ေရးေနရဦးမလဲဆိုတာေတာ့ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔၊ ကမၻာက ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ ဘယ့္ေလာက္ စိတ္ဝင္စားလဲဆိုတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ဆိုင္တယ္ဆိုရင္ ျငင္းမွာလား။