အေမရိကန္ သံအမတ္သစ္ အေနာက္စာနယ္ဇင္းမ်ား တစ္ေပး

ကိုေပါက္

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္သစ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ရန္ Derek J. Mitchell ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္အား ေရြးခ်ယ္ေတာ့မည္မွာ ေသခ်ာ ေၾကာင္း အေနာက္တိုင္း စာနယ္ဇင္းႀကီးမ်ားက တထစ္ခ် ေရးသားေန ၾကသည္။

ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔က အေမရိကန္အစိုးရ အရာရွိၾကီးမ်ားက “ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာရွိတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းတိုင္ပင္ၿပီး မၾကာခင္ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ ေၾက ညာမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟူ၍ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ သံအမတ္သစ္ရာထူးအတြက္ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုးမွာ အသက္ ၄၇ ႏွစ္အရြယ္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ ကိုသာ ထင္ေၾကးေပးလာၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

“၁၉၉ဝ မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ပထမဆံုး အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္အား ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ လိုက္သည္” ဟု ဧၿပီ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ Foreign Policy မဂၢဇင္းတြင္ အတည့္အလင္း ေရးသား ေဖာ္ျပလာသည္။

ထို႔ျပင္ ဧၿပီ ၆ ရက္ေန႔ထုတ္ Financial Times သတင္းစာၾကီးတြင္လည္း “ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္အၾကာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ ပထမဆံုး အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္လိုက္ၿပီ”ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ ေရးသားလာသည္။

လက္ရွိတြင္ မစၥတာမစ္ခ်ယ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ မူဝါဒေရးရာ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္သူအျဖစ္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ စက္ တဘၤာလကတည္းက အေမရိကန္ အစိုးရအတြက္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ လ်က္ရွိသူ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေမရိကန္သေဘာထားမ်ား လႈပ္ရွားေျပာင္းလဲလာသည့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဌာန၏ ၂ဝ၁၁ စက္တဘၤာလဆန္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ “စစ္မွန္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ျမန္မာလူထု၏ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ဟူေသာ တူမွ်စြာ လက္ခံထားသည့္ ပန္းတုိင္မ်ားသို႔ ေရာက္ေစရန္ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြး မႈႏွင့္ ထိေတြ႔ မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ သြားမည္”ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ေနာက္ အာရွႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ရွိခဲ့သူ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ မူဝါဒ ၫႇိႏႈိင္းေရး မႉးအျဖစ္ ခန္႔ထားရန္ သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမား က အဆိုျပဳခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္မွ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ မစၥတာမစ္ခ်ယ္အား အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္၌ စာရင္းသြင္းစဥ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့ ဒီမို ကေရစီေရး အတြက္ စစ္မွန္သည့္ ကူညီမႈ မ်ဳိးရႏိုင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာဆို ခဲ့ဖူးသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ ပိတ္ဆို႔တားျမစ္မႈမ်ား ႐ုတ္သိမ္းရန္ အခ်ိန္ မက်ေသးေၾကာင္းေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က Wall Street Journal အား ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔ ေျပာ ၾကားလိုက္ ၿပီး ေနာက္ေန႔တြင္ မစၥတာမစ္ခ်ယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဒုတိယအၾကိမ္အျဖစ္ တိုက္ဆိုင္စြာ ေရာက္ရွိလာခဲ့ကာေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ မိနစ္ ၉ဝ ၾကာ ေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ္လည္း ေဆြးေႏြးသည့္ အ ေၾကာင္းအရာမ်ားကိုမူ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ စက္တဘၤာလတြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ လာေရာက္ခဲ့စဥ္မွစ၍ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး သမိုင္းဝင္ ခရီး စဥ္ တခုျဖစ္သည့္ ဒီဇဘၤာလဆန္းပိုင္းက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ ၾကီး မစၥက္ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ခရီးစဥ္အတြက္ ေအာက္ေျခသိမ္း လုပ္စရာရွိသည္တို႔ကို စီစဥ္ျပင္ဆင္ေပးႏိုင္ခဲ့သူ အျဖစ္လည္း မစၥတာမစ္ခ်ယ္မွာ ေအာင္ျမင္လာခဲ့သည္။

စစ္ေအးေခတ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အေရွ႕ဥေရာပႏွင့္ အေရွ႕အာရွ ေဒသမ်ားတြင္သာ အခ်ိန္ ကုန္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ အေနႏွင့္ အာရွပစိဖိတ္ေဒသတြင္း အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ထိန္းညွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သမၼတ အိုဘားမား က ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလဆန္းတြင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလာခဲ့သည္။

“အေမရိကန္ရဲ႕ သူ႔ရဲ႕ၾသဇာ အေရွ႕ေတာင္အာရွိေရာ အာရွပိစိဖိတ္မွာေရာ က်လာတဲ့အတြက္ အင္နဲ႔အားနဲ႔ျပန္လာဖို႔ သူစဥ္းစားတာကိုး။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ တ႐ုတ္ရဲ႕ အင္အားကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ၫႇိခ်င္ရင္ ျမန္မာျပည္ဟာ မုခ်စည္း႐ံုးရမယ့္ Target (ပစ္မွတ္) ျဖစ္ေနတာ” ဟု ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီမွ ေဒါက္တာ လွေက်ာ္ေဇာ က မဇၥ်ိမကိုေျပာဆိုခဲ့ဖူးသည္။

ဝါရွင့္ႏိုင္ငံေရးသမားၾကီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ေဟာင္း သခင္ခ်န္ထြန္း ကလည္း အေမရိကန္ အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿပိဳင္ဘက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ေနာက္လိုက္ မျဖစ္ေစလိုသျဖင့္ ေရြးေကာက္ ပြဲကို ျဖတ္သန္းၿပီး ေပၚေပါက္လာ သည့္ အစိုးရအသစ္ လက္ထက္တြင္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေစရန္ ျပန္လည္ၾကိဳးစားလာသည္ဟု သံုးသပ္ ေျပာဆိုသည္။

၁၉၉ဝ ခုႏွစ္က က်င္းပ ၿပီးစီး ခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အား ထိုစဥ္က နဝတ စစ္အစိုးက အေကာင္အထည္ မေဖာ္ခဲ့သည့္အတြက္ ရန္ကုန္ရွိ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီး Burton Levin အား ဝါရွင္တန္မွ ျပန္လည္႐ုတ္သိမ္းေခၚေဆာင္လိုက္ကာ ထိုမွစ၍ သံ႐ုံးယာယီတာဝန္ခံအဆင့္ျဖင့္သာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထားရွိခဲ့လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ယခုကဲ့သို႔ သံအမတ္ၾကီးအဆင့္အျဖစ္ ျပန္လည္ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးေတာ့မည္ဟု ဆံုးျဖတ္ျခင္းမွာ အေမရိကန္ အစိုးရ အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚထားရွိသည့္ လတ္တေလာ ေျပာင္းလဲလာသည့္ ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈမ်ား၏ တစိတ္တေဒသလည္း ျဖစ္သည္။

လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔က က်င္းပခဲ့သည့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ သံုးရက္အၾကာတြင္ အေမရိကန္အစိုးရက အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားအား အခ်ဳိ႕က႑မ်ား တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ခြင့္ျပဳေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုလာခဲ့သည္။

ထိုအထဲတြင္ ဆက္သြယ္ေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ား ပါဝင္ႏိုင္ေသာ္လည္း တိတိပပ မေျပာႏိုင္ေသးေၾကာင္း အေမရိကန္အစိုးရ အရာရွိၾကီးမ်ားက သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာဆိုသည္။

ထိုသို႔ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား တျဖည္းျဖည္း႐ုတ္သိမ္းလာမႈအေပၚ ျမန္မာအစိုးရ ဘက္မွလည္း အားမလိုအားမရျဖစ္ကာ ပိုမိုေတာင္းဆိုမႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

“က်ေနာ္တို႔ လုပ္ရမယ့္အလုပ္ေတြ ခရီးျမန္ျမန္တြင္ေစခ်င္ရင္ သူတို႔ဘက္ကလည္း ပိုလုပ္ျပသင့္တယ္ေလ” ဟု သမၼတ၏ ႏိုင္ငံေရးအၾကံေပး ေဒါက္တာေနဇင္လတ္ က Bloombergစီးပြားေရး သတင္း ဌာန ၾကီး မွတဆင့္ တုန္႔ျပန္လိုက္သည္။

“အစိုးရကေတာ့ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေရး သူလုပ္စရာရွိတာ လုပ္ေန တယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ မုန္႔မ်ားမ်ားေပးၿပီး ဆုခ်ရမယ့္အခ်ိန္ပါ” ဟု ေဒါက္တာေနဇင္လတ္၏ အီး ေမးလ္ ေပးပို႔စာကို Bloomberg တြင္ ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပထားသည္။

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး၏ အဆိုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ သံအမတ္ၾကီးတဦး ခန္႔အပ္မည့္အျပင္ အကူအညီမ်ား၊ NGO မ်ားလည္း ေစလႊတ္ကာ အခ်ဳိ႕အစိုးရအရာရွိမ်ား လာေရာက္လည္ပတ္ခြင့္ကိုပါ ခြင့္ျပဳမည္ျဖစ္ၿပီး “အေမရိကန္ ေငြေၾကးလုပ္ငန္းနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ တင္ပို႔ျခင္း ပိတ္ပင္ထားရွိမႈကို ေရြးခ်ယ္ေလွ်ာ့ခ်မႈ” လည္း စတင္ေတာ့မည္ဟု ဆိုသည္။

သံအမတ္သစ္ၾကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ဖြယ္ရွိသည့္ မစၥတာမစ္ခ်ယ္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ နန္က်င္းတကၠသိုလ္တြင္ တ႐ုတ္ဘာသာစကားတခုျဖစ္သည့္ မန္ဒရင္ ဘာသာစကားကို ေလ့လာတတ္ကၽြမ္းခဲ့ၿပီး Tufts University မွ ဥပေဒႏွင့္ သံခင္းတမန္ခင္း ဘာသာရပ္တြင္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႔ ရရွိခဲ့သူျဖစ္သည္။

မစၥတာ မစ္ခ်ယ္သည္ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ လံုၿခံဳေရးရာ ကာကြယ္ေရး ဝန္ၾကီးဌာန၏ ဒု-လက္ေထာက္ ကာကြယ္ေရး ဝန္ၾကီးတာဝန္ကို ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ မွ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအထိ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ သည္။

အာရွလံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ စာအုပ္မ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း အေျမာက္အမ်ား ေရးသားခဲ့ကာ China’s Rise: Challenges and Opportunities လည္း မစၥတာမစ္ခ်ယ္၏ ထင္ရွားေသာ စာအုပ္တအုပ္ျဖစ္သည္။