ျပန္ၾကားေရးက Electronic Document မ်ားပါ ေပးရန္ေတာင္းဆိုမႈ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္

ရန္ပုိင္

ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာ ၁ ေစာင္၊ မဂၢဇင္း ၁၃ ေစာင္ႏွင့္ အေထြေထြထုတ္ေ၀စာ ၃၄ ေစာင္တုိ႔အား Electronic Document မ်ား ေပးပုိ႔ရန္ ပ်က္ကြက္သည္ဟုဆုိကာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက အေရးယူရန္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ထုတ္ေဝသူမ်ားဘက္ကလည္း အခက္အခဲမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

Electronic Document (CD) ေပးအပ္ရန္ ပ်က္ကြက္သည့္ သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္းမ်ားမွာ ပုံျပင္ကေလး႐ုပ္စုံ၊ ဂမၻီရေလာက၊ သည္းထိပ္ရင္ဖုိ၊ ပလုပ္တုတ္၊ ဓမၼဒူတ ဘာသာေရးမဂၢဇင္းတုိ႔ႏွင့္ Happy Time, The Irrawaddy Magazine, Idea, In Depth Manymore, Today, T – club, Life Style, CEO စီးပြားေရးႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲေရး မဂၢဇင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

ဧၿပီလ ၂ရက္ေန႔က ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာနာ၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးရဲတင့္က ထုတ္သည့္စာတြင္ Electronic Document ကုိ ေတာင္းဆုိရျခင္းမွာ မွတ္ပုံတင္ျခင္းႏွင့္ မူပုိင္ခြင့္အရ ေရရွည္ထိန္းသိမ္းရာတြင္ စာအုပ္စာတန္းမ်ားထက္ ပုိမုိေကာင္းမြန္၍ ေတာင္းဆုိရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တျခားေသာ ထုတ္ေ၀သူမ်ားက ေပးအပ္ေသာ္လည္း အဆုိပါ သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္းႏွင့္ အေထြေထြ ထုတ္ေ၀သူမ်ားမွာ ေပးအပ္ရန္ ပ်က္ကြက္ေနေၾကာင္း၊ ထုိ႔အတြက္ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆုံးထား ေပးပုိ႔ရန္၊ ပ်က္ကြက္ပါက ပုံႏုိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္း လုပ္ငန္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ) ႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၈ တုိ႔ကုိ ေဖာက္ဖ်က္ရာ က်သျဖင့္ ပုဒ္မ ၂၁ အရ အေရးယူခံရမည္ဟု ပါရွိသည္။

စာေပထုတ္ေ၀သူႏွင့္ ျဖန္႔ခ်ိသူမ်ားအသင္း ဒု ဥကၠ႒ ဦးမ်ဳိးေအာင္က “Electronic Document အပ္ဖုိ႔ ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး၊ အဲဒါ ထုတ္ေ၀သူရဲ႕ အသက္၊ ေပးလုိ႔မျဖစ္ဘူး။ စာအုပ္ေစ်းကြက္က က်ေနၿပီ၊ ဒါေၾကာင့္ အြန္လုိင္းမွာ ေရာင္းတဲ့စနစ္ကုိ သြားရေတာ့မယ္၊ Electronic Document ကုိ ျပန္ၾကားေရးက ဘယ္လုိ ထိန္းသိမ္းမွာလဲ၊ Digital Rights Management ကုိ သူတုိ႔ ဘယ္လုိ တာ၀န္ခံမလဲ၊ စာအုပ္ေပးတဲ့ ေခတ္ကေတာင္မွ စာအုပ္သြား တင္ရင္ က်ေနာ္တို႔ အျပင္မျဖန္႔ရေသးခင္ အျပင္မွာ သူတုိ႔ေရာင္းစားၿပီးေနၿပီ။ အခုလည္း အျပင္ ေရာင္းစားလုိက္ရင္ က်ေနာ္တို႔ ဒုကၡမေရာက္ေပဘူးလား” ဟု ဧရာ၀တီကုိ ေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ မူလဥပေဒတြင္ မပါရွိသည့္ Electronic Document ေပးအပ္ေရး အစီအစဥ္ကုိ နည္းဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္းေတာင္းခံလာျခင္းသည္ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း သူက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပသည္။

မူလ ျပဌာန္းထားသည့္ ပုံႏုိပ္ထုတ္ေ၀ေရး ဥပေဒတြင္ Electronic Document မ်ား ေပးအပ္ရမည္ဟု မပါရွိဘဲ၊ မူပုိင္ခြင့္ႏွင့္ မွတ္ပုံတင္ဌာန မွတ္ပုံတင္စာရင္း ေရးသြင္းရန္၊ တႏွစ္စာထြက္ရွိသည့္ စာအုပ္မ်ားကုိ စာရင္းျပဳစုရန္၊ အမ်ဳိးသား စာၾကည့္တုိက္ႏွင့္ အမ်ဳိးသား ေမာ္ကြန္းတုိက္ဌာနအတြက္ စာအုပ္ထုတ္ေ၀သူမ်ား အေနျဖင့္ စာအုပ္ ၄ အုပ္ထုတ္ ေပးရန္သာ ပါရွိသည္။

လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံျခား သတင္းစာမ်ား ျဖန္႔ခ်ိန္ေနသူမ်ား အေနျဖင့္ Electronic Document မေပးႏုိင္သည့္ အတြက္ အခက္ႀကဳံေနရေၾကာင္း ဦးမ်ဳိးေအာင္က ဆုိသည္။

“က်ေနာ္ The New York Times သတင္းစာကုိ ျမန္မာျပည္မွာ ျပန္ရုိက္ၿပီး ျဖန္႔တယ္၊ The New York Time နဲ႔ က်ေနာ္နဲ႔ ခ်ဳပ္တဲ့စာခ်ဳပ္မွာ Electronic Document ကုိ ေနာက္တေယာက္ကုိ ေပးရမယ္လုိ႔ မပါဘူး၊ သြားေပးရင္ က်ေနာ့္ကုိ စာခ်ဳပ္ေဖာက္ဖ်က္မႈနဲ႔ အလုပ္ရပ္လိုိက္လိမ္မယ့္၊ ဒါေၾကာင့္ ေပးဖုိ႔ဆုိတာ အင္မတန္အခက္အခဲ ျဖစ္ရပါတယ္” ဟု သူက ထပ္ရွင္းျပသည္။

အလားတူ တျခားေသာ ပုံႏုိပ္ထုတ္ေ၀သူမ်ား အေနျဖင့္လည္း Electronic Document ကို ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဌာနသုိ႔ ေပးအပ္ရမည္ကိစၥတြင္ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိလာႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

သုိ႔ေသာ္ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာနကမူ ၿပီးခဲ့သည့္ ဧၿပီ ၃၀ ရက္ေန႔က ေနာက္ဆုံးထားေပးပုိ႔ရန္ ထုတ္ေ၀သူမ်ားအား သတိေပးႏုိတစ္စာ ေပးပုိ႔ထားၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ေပးပုိ႔ျခင္းမရွိပါက ပုံႏုိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္း လုပ္ငန္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ) ႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၈ တုိ႔ကုိ ေဖာက္ဖ်က္ရာ က်သျဖင့္ ပုဒ္မ ၂၁ အရ အေရးယူခံရမည္ဟု သတိေပးထားသည္။

“အေရးယူမယ္လို႔ေတာ့ စာပုိ႔ထားတယ္၊ ျဖစ္လာမွပဲ ျဖစ္သလို ရင္ဆုိင္ေဆာင္ရြက္ေတာ့မယ္၊ ျပန္ၾကားေရးက ပုိ႔တဲ့စာေတြက က်ေနာ္တုိ႔ကုိ နည္းဥပေဒအရ ဘာလုပ္လုိက္မယ္၊ ညာလုပ္လုိက္မယ္နဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္တာေတြခ်ည္းပဲ ျဖစ္ေနတယ္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး၊ အခုဆုိ ဒီသတိေပးစာေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔က အေၾကာက္တရားနဲ႔ ေနရသလုိျဖစ္ေနတယ္” ဟု လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနကုိ ဦးမ်ဳိးေအာင္က ေျပာဆုိသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပုိင္းကလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါ႐ွင္တန္ဒီစီၿမဳိ႕ အေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္သည့္ Freedom of the Press 2015 အစီရင္ခံစာတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျပန္လည္ က်ဆင္းသြားသည့္ဟု ေထာက္ျပထားသည္။

ကမာၻ႔ႏုိင္ငံႏွင့္ ေဒသေပါင္း ၁၉၉ ခု၏ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို ေလ့လာရာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အမွတ္ ၇၀ ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ၇၃ မွတ္သို႔ က်ဆင္းသြားေၾကာင္း သိရသည္။