ေအာက္တိုဘာႏွင့္ မတ္လအတြင္း အဓိက ေရနံႏွင့္ ဂတ္စ္လုပ္ကြက္မ်ား လုပ္ခြင့္ရခဲ့ေသာ ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပကုမၸဏီ ၄၇ ခုအနက္ ၁၃ ခုကသာ ကုမၸဏီပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေမးခြန္းမ်ားကို ျပန္လည္ေျဖၾကားေၾကာင္း Global Witness က ေရးသားသည္။ နယ္သာလန္မွ Berlanga Holding B.V၊ အီတလီမွ Eni, အေမရိကား-နယ္သာလန္ကုမၸဏီ Shell ႏွင့္ ထိုင္းမွ PTTEP တို႕သည္ ေမးခြန္း ျပန္မေျဖေသာ ကုမၸဏီမ်ားတြင္ ပါဝင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။
“ကုမၸဏီေတြရဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ဖုန္းကြယ္ထားမႈက သယံဇာတ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမႈကို ပိုျပီး ပြင့္လင္း မွ်တတဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆီ ဦးတည္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အကဲဆတ္တဲ့ ျဖစ္ထြန္းမႈေတြကို ျခိမ္းေျခာက္ေနတယ္” ဟု အစီရင္ခံတြင္ ဆိုသည္။ “ကုမၸဏီရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈ အခ်က္အလက္ အေသးစိတ္ေတြ အမ်ားျပည္သူကို သိရွိေစျခင္းဟာ ျခစားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အေရးၾကီးပါတယ္” ဟုလည္း ဆိုသည္။
“ဒါဟာ ကုမၸဏီမ်ားရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈကို သုံးသပ္တဲ့ ပထမဆုံး အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ စစ္တမ္းပါ။ ဒါဟာ ကုမၸဏီေတြ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအေပၚ ဘယ္ေလာက္ သႏၷိဌာန္ရွိၾကသလဲဆိုတာ လွ်ပ္တျပတ္ ၾကည့္႐ႈျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္” ဟု Global Witness ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက ဆိုထားသည္။
ျမန္မာ့ ေရနံႏွင့္ ဂတ္စ္၊ ေရအားလ်ပ္စစ္၊ သစ္၊ သယံဇာတ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ တခ်ိန္က စစ္တပ္ႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ား၏ ကုမၸဏီ လက္တဆုပ္စာကသာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ယင္းသို႕ သယံဇာတတူးေဖာ္ျခင္းမွ ရရွိေသာ ဝင္ေငြ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ေငြစာရင္းရွင္းတမ္းတြင္ မပါဝင္ခဲ့ဘဲ စာရင္းေပ်ာက္ အင္းေပ်ာက္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
တခ်ိန္တည္းတြင္ ျမန္မာျပည္ လူဦးေရ၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ ဒႆမ ၂၅ (ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၂ ေထာင္ခန္႕) ေအာက္သာ ဝင္ေငြရွိေၾကာင္း ကုလသမဂၢ၏ စာရင္းဇယားမ်ားအရ သိရသည္။
စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံေတာ္ေငြစာရင္းရွင္းတမ္းႏွင့္ပတ္သက္ျပီး မပြင့္မလင္း ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ တက္လာေသာ အရပ္သားအသြင္ယူအစိုးရက ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။
ေရနံ၊ ဂတ္စ္ႏွင့္ သယံဇာတ တူးေဖာ္ေရးတြင္ မည္သို႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည္ကို ပြင့္လင္းစြာ အစီရင္ခံေရး အစိုးရမ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားက သေဘာတူၾကသည့္ ကမ႓ာ႕လုံးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) သို႕ ဝင္ေရာက္ရန္ ျမန္မာ၏ အဆိုျပဳထားခ်က္ကို ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ႏွင့္ ၂ ရက္ေန႕မ်ားတြင္ ဆုံးျဖတ္ေတာ့မည္။
“ဆယ္စုႏွစ္နဲ႕ ခ်ီျပီး မရွင္းမလင္း စီးပြားေရး လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ့အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ စီးပြားေရး အထူးသျဖင့္ သယံဇာတ တူးေဖာ္ေရးကိုဆို သံသယ ၾကီးတယ္”ဟု Myanmar Centre for Responsible Business မွ ျဗိတိသွ်သံအမတ္ေဟာင္း ဗစ္ကီဘိုးမန္းက ေျပာပါတယ္။
“အခု အစိုးရက EITI ကို ဝင္ဖို႕ လုပ္ေနျပီ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ သယံဇာတ တူးေဖာ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျဖစ္ဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈသစ္ေတြက ဘယ္သူေတြ အက်ိဳးခံစားေနရသလဲဆိုတာ ႏိုင္ငံသားေတြက သေဘာေပါက္မွာပါ”ဟုလည္း ဗစ္ကီဘိုးမန္းက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္းကုမၸဏီမ်ားထဲ Myanmar’s Machinery & Solutions ႏွင့္ Myanmar Petroleum E&P Co. Ltd တို႕သာ ပိုင္ရွင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အလုံးစံုေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ထုတ္ေပးေၾကာင္း Global Witness က ဆိုသည္။
Precious Stone Mining ကုမၸဏီသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကုန္းတြင္းရွာေဖြေရးလုပ္ကြက္တခုကို Pakistan’s Petroleum Exploration (PVT) ႏွင့္ ပူးတြဲလုပ္ကိုင္ခြင့္ရသြားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ တိုက္ခန္းတြဲ အိမ္ရာတခုရွိ Precious Stone Mining ကုမၸဏီ ႐ုံးခန္းသို႕ Thomson Reuters Foundation က ေရာက္သြားခဲ့ရာ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ တူးေဖာ္ေရး ပတ္သက္သည့္ သတင္းမ်ား၊ ကုမၸဏီ၏ ေနာက္ခံသမိုင္း၊ လက္ကမ္းစာေစာင္ႏွင့္ ပိုစတာမ်ား မေတြ႕ခဲ့ေပ။ ႐ုံးခန္းရွိ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ကုမၸဏီက တူးေဖာ္ခြင့္ ရသြားသည္ကိုပင္ မသိ၊ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖဆိုရန္လည္း ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။
“ေရနံနဲ႕ ဂတ္စ္ တူးေဖာ္ေရး အေတြ႕အၾကဳံ ရွိတဲ့ ျမန္မာကုမၸဏီဆိုတာ လက္ခ်ိဳးေရလို႕ ရပါတယ္။ ျပည္ပကုမၸဏီေတြအေနနဲ႕ ေလလံဝင္ဆြဲတဲ့အခါ ျမန္မာကုမၸဏီေတြ အေတြ႕အၾကဳံ သိပ္မရွိလည္း ရတယ္ဆိုျပီး လုပ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ ျမန္မာ့ေရနံကလည္း လုပ္ကြက္ေတြ ေလလံခ်တာ အရင္လိုလုပ္ေနတုန္းလား ဆိုတာ မရွင္းလွဘူး”ဟု ဗစ္ကီဘိုးမန္းက ဆိုသည္။
Global Witness က ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ ဂတ္စ္တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေသာ ကုမၸဏီ အားလုံး ပိုင္ရွင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သမွ် သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ရန္ႏွင့္ ကုမၸဏီက EITI ကို အစီရင္ခံမ်ား ေပးပို႕ရန္လည္း တိုက္တြန္းထားသည္။ ထိုသို႕ လုပ္ေဆာင္ေစရန္ ဥပေဒျပဳဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအားလည္း တိုက္တြန္းသည္။
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရးကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဦးစားေပးအဆင့္ မထားေသးေခ်။ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားအက္ဥပေဒသည္ ႏွစ္ ၁၀၀ သက္တမ္းရွိေနျပီျဖစ္ျပီး မိသားစုပိုင္ အမ်ားစုျဖစ္သည့္ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားကို ပိုင္ရွင္ႏွင့္ ကုမၸဏီဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူထံ တင္ျပအစီရင္ခံရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းလည္း မပါဝင္ေပ။
No comments:
Post a Comment