ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာ၊ ကိုပါႀကီးမွသည္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ဆီသို႔

ဟန္ပိုင္

မြန္ျပည္နယ္ က်ိဳက္မေရာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ သတင္းရယူေနတုန္း အစိုးရ စစ္တပ္ နယ္ေျမခံ ေျချမန္တပ္ရင္း ခမရ (၂၀၈) က ဖမ္း ဆီးတာ ခံရၿပီးေနာက္ အသတ္ခံလိုက္ရတဲ့ အလြတ္ သတင္းေထာက္ ကိုပါႀကီး (ေခၚ) ကိုေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ရဲ႕ သတင္းက ေတာ္ ေတာ္ ေလး တုန္လႈပ္စရာေကာင္းပါတယ္။

႐ုံးလုပ္ထံုးလုပ္နည္းအတိုင္း မလုပ္တဲ့ အစိုးရစစ္တပ္ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္တရပ္မွာေတာ့ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းတခုက ဗိုလ္ အဆင့္ ရွိတဲ့ ကိုေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ (ကိုပါႀကီး)ကို ခမရ(၂၀၈)က ထိန္းသိမ္းထားစဥ္မွာ အေစာင့္စစ္သားရဲ႕ လက္နက္ကို လုယူထြက္ ေျပးဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့အတြက္ ပစ္ခတ္ဖမ္းဆီးခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

ကိုပါႀကီး က်ိဳက္မေရာေဒသမွာ သတင္းရယူေနတုန္း ေပ်ာက္ဆံုးမႈကို မိသားစု၀င္ေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြက ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္း ရွာေဖြရင္း တလအၾကာမွာ ဒီသတင္း ထြက္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုပါႀကီး ကို အခုလိုတရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္လိုက္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမႈမွန္ ေပၚေပါက္ဖို႔၊ တရားမွ်တမႈရရွိဖို႔ အတြက္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ ေလာင္ေလာင္ ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္း) အပါအ၀င္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္က အမႈမွန္ေပၚေပါက္ဖို႔နဲ႔ တရားမွ်တမႈရရွိဖို႔ စုေပါင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕မွာ ေတာင္းဆို ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ၾကပါတယ္။

ဒါက လတ္တေလာျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ မတရားမႈတခုအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈရရွိဖို႔ အားေကာင္းလာတဲ့ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ေတာင္းဆို တိုက္ပြဲ၀င္မႈ တခုပါ။

ကခ်င္ေဒသမွာလည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ စစ္ပြဲေတြျပန္ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အရပ္သားတဦးျဖစ္တဲ့ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာ ေပ်ာက္ဆံုး သြားတာ၊ (လက္စတုန္း ေဖ်ာက္ဖ်က္ခံရတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္) ေအာက္တိုဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ၃ ႏွစ္ျပည့္သြားၿပီျဖစ္ေပမယ့္ ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ သူ႔ရဲ႕ကံၾကမၼာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စစ္တပ္က သတင္းထုတ္ျပန္တာ၊ မိသားစု၀င္ေတြကို တရား၀င္ အေၾကာင္းၾကားတာ မရွိေသး ပါဘူး။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ အသက္ ၂၈ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာ ဟာ ခင္ပြန္း၊ ေယာကၡမျဖစ္သူတို႔နဲ႔အတူ မိုးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္၊ ခိုင္ဘန္ေက်းရြာအနီးက ေတာင္ယာမွာ အလုပ္လုပ္ေနတုန္း အစိုးရ ေျခလ်င္ တပ္ရင္း ခလရ (၃၂၁) က စစ္သားေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရတာပါ။

စစ္တပ္က သူတို႔ ၃ ဦးကို ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) နဲ႔ ပတ္သက္တယ္လို႔ သံသယရွိလို႔ ဖမ္းဆီးခဲ့တာျဖစ္ၿပီး စစ္ တပ္ အတြက္ ေပၚတာအျဖစ္ စားနပ္ရိကၡာေတြ သယ္ပို႔ေပးေနရတုန္း ခင္ပြန္းနဲ႔ ေယာကၡမက ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားေပမယ့္ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာကေတာ့ မလြတ္ေျမာက္ခဲ့ပါဘူး။

မ်က္ျမင္သက္ေသေတြအဆိုအရ ေဖ်ာက္ဖ်က္မခံရမီအထိ ေရွ႕တန္းစစ္စခန္းမွာ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာ ေဖ်ာက္ဖ်က္ခံရမႈနဲ႔ အဓမၼဖမ္းဆီးခံရမႈတို႔အတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈရရွိဖို႔ ခင္ပြန္းျဖစ္သူက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၂ မတ္လမွာ ခင္ပြန္းျဖစ္သူက ဒီအမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တရား႐ုံးခ်ဳပ္အထိ တင္သြင္းခဲ့ေပမယ့္ ပယ္ခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။

အခုလို ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၃ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ ကာလမွာ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ေပၚေပါက္ဖို႔ အစိုးရကို ေတာင္းဆိုထားတဲ့ စာကို အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ သူေတြ စုေပါင္းလက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို ေပးပို႔သြားၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ အားေကာင္းလာတာနဲ႔အမွ် မတရားသျဖင့္ အျပစ္ေပး၊ အေရးယူခံရသူေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈရွာေဖြေရး လမ္းေၾကာင္းဟာ တျဖည္းျဖည္း ပီျပင္ထင္ရွားလာတာ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

မၾကာေသးခင္ကလည္း ထိုင္းႏိုင္ငံ လိပ္ကြ်န္း (Koh Tao) မွာ အဂၤလိပ္စံုတြဲ တတြဲ အသတ္ခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဲဒီကြ်န္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္သား ေမာင္ေဇာ္လင္းနဲ႔ ေမာင္၀င္းေဇာ္ထြန္း တို႔လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ ထိုင္းရဲက စြပ္စြဲၿပီး စြဲခ်က္တင္ ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္၊ ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းရဲေတြရဲ႕လုပ္ရပ္ကို သံသယျဖစ္ေနတဲ့ ထိုင္း ျပည္သူေတြ၊ ထိုင္း ေရွ႕ေနမ်ားေကာင္ စီ၊ ထိုင္း လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ မႈခင္းဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူ ေတြရဲ႕ေထာက္ျပ၊ ေ၀ဖန္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထြက္ေပၚလာၿပီးတဲ့ေနာက္ အမႈကို စစ္ေဆးဖို႔ ၿဗိတိသွ် ကြ်မ္းက်င္သူေတြေရာ၊ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြပါ ပါ၀င္ ပတ္သက္လာရတဲ့အထိ ဟိုးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒီကိစၥမွာလည္း အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈဟာ နယ္စည္းမျခားတာကို ျပလိုက္တာ ျဖစ္ၿပီး အမႈမွန္ေပၚေပါက္ဖို႔ နီးစပ္လာတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ခ်ီလီႏိုင္ငံက အာဏာရွင္ေဟာင္းႀကီး ပီႏိုေခ်း (Augusto Pinochet) ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ လန္ဒန္ကို အလည္ အပတ္ ထြက္ေနတုန္း သူႏိုင္ငံကို ၁၇ ႏွစ္တာ တာ၀န္ယူစဥ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ဖမ္း ဆီးမႈ ၀ရမ္းနဲ႔ ဖမ္းဆီးတာ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သူ႔အမႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေန တုန္း က်န္းမာေရး အရ ခ်ီလီကို ျပန္ပို႔ခဲ့ၿပီး သူ႔ကိုစြဲဆိုထားတဲ့ စြဲခ်က္ေတြ ရင္ဆိုင္ေနတုန္းမွာဘဲ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္သြားပါတယ္။

ကင္ညာႏုိင္ငံမွာလည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ခံု႐ုံး(ICC) မွာ ကင္ညာသမၼတ ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးတာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံမွာလည္း ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၈၃ ခုႏွစ္အထိ စစ္အာဏာရွင္ေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ “ညစ္ညမ္းေသာ စစ္ပြဲ” အတြင္း စက္႐ုံအလုပ္သမား ၃၀ ေက်ာ္ကို ျပန္ေပးဆြဲမႈ၊ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈေတြအတြက္ ႏိုင္ငံရဲ႕ေနာက္ဆံုး စစ္အာဏာပိုင္ ေရနယ္ဒို ဘစ္နန္း (Reynaldo Bignone) ကို မၾကာေသးခင္က အာဂ်င္တီးနား တရား႐ုံးက ေထာင္ဒဏ္ ၂၃ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေတြကေတာ့ လတ္တေလာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ကိစၥေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ေပၚေပါက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသလို၊ အတိတ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္လည္း အမွန္တရားနဲ႔ တာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈတို႔အတြက္ တိုင္းျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာျဖစ္ေစ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ျပယုဂ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ကိုပါႀကီးတို႔လို၊ ဆြမ္လြတ္ရြယ္ဂ်ာတို႔လို မၾကာခင္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြအေပၚ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ရရွိေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ၾကလို႔သာ လူသိထင္ရွား ျဖစ္လာေပမယ့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး မေရွးမေႏွာင္းမွာဘဲ စတင္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း မထင္မရွားနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရ၊ ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ခံရ၊ သတ္ျဖတ္ခံရလို႔ ေပ်ာက္ ဆံုး သြားသူေတြ ဒုနဲ႔ေဒးရွိေနတာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ အစည္းေတြရဲ႕ မွတ္တမ္းေတြ၊ အစီရင္ခံစာေတြအရ သိရပါတယ္။

လက္ရွိအစိုးရက ေႂကြးေၾကာ္ေနတဲ့ “ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး” ကို ျဖတ္သန္းေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အတိတ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရးဟာလည္း အသြင္ကူးေျပာင္းေရးနဲ႔အတူ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။

အစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကစလို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ အေနနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိကာလဟာ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရရွိဖို႔ေဆြးေႏြး ေနဆဲျဖစ္လို႔ အစိုးရ စစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြသာ ေဆြးေႏြးေနၾကတာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။

ဒါ့အျပင္ ႏွစ္ဘက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြကေန အတိတ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မရွင္လိုမ်ိဳး ဖဲြ႔စည္းေဆာင္ ရြက္သင့္တယ္ သို႔မဟုတ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားမွ်တမႈ အတြက္ ဘယ္လို ယႏၱရားေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ၾကမလဲဆိုတာလည္း မၾကားရေသးပါဘူး။

အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အသြင္ကူးေျပာင္းသြားတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြမွာထက္ ပဋိပကၡလြန္ႏိုင္ငံေတြမွာ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မရွင္ေတြဖြဲ႔စည္းၿပီး အတိတ္က လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရတာ ပိုမို ခက္ခဲတတ္ေပမယ့္ အယ္လ္ဆာေဗဒိုႏိုင္ငံ(၁၉၉၂ ခုႏွစ္) နဲ႔ ဂြာတီမာလာႏိုင္ငံတို႔မွာ (၁၉၉၄ ခုႏွစ္) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ ေကာ္မရွင္ေတြ ဖြဲ႔စည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံမွာ ၁၉၇၆ ကေန ၁၉၈၃ ခုႏွစ္အတြင္း စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ သား၊ သမီးေတြ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ မိခင္ေတြဟာ Plaza De Mayo ရင္ျပင္မွာ စု႐ုံးၾကရင္းနဲ႔ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့အထိ လႈပ္ရွားမႈ အား ေကာင္းလာသလိုမ်ိဳး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားေကာင္း ေမာင္းသန္ျဖစ္လာတာနဲ႔အမွ် အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ရွာေဖြေရး လမ္းေၾကာင္းေတြလည္း ပိုမိုထင္ရွား၊ လမ္းပြင့္လာမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးေဆြးေႏြးပြဲ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာလည္း အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕အသံ၊ အထူးသျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းရွည္ၾကာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တမႈေတြ ဘယ္လိုရွာေဖြ ေဆာင္ရြက္သင့္သလဲဆိုတဲ့ အသံေတြ ပိုမို ထင္ဟပ္ လာေစသင့္ပါတယ္။ ။