အာဆီယံအတြင္း အေျခခံအေဆာက္အဦ ျပည့္စံုမႈ ျဖည့္ဆည္းရန္ ျမန္မာအထူးလိုအပ္

သစ္ေနမိုး

အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ား အတြင္း ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏႈန္း ကြာဟေသာ အခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနသည့္ အနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အေျခခံ အေဆာက္အဦ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္ အတြက္ ျဖည့္ဆည္း လုပ္ေဆာင္ရန္ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ ပို၍ လိုအပ္ေနေၾကာင္း အာဆီယံေရးရာ သုေတသနဌာန၊ အာဆီယံ လူမႈယဥ္ေက်းမႈ အသိုက္အဝန္း သုေတသနမႉး ေဒၚမိုးသူဇာက ေျပာသည္။

ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ မွ ၁၃ ရက္အထိ က်င္းပေသာ အာဆီယံစီးပြားေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ား ၾကားရွိ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏႈန္း ကြာဟခ်က္ က်ဥ္းေျမာင္းရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးမႈ အၿပီး ၎က အထက္ပါ အတိုင္း ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေဒၚမိုးသူဇာက “အေျခခံအေဆာက္အဦ ကလည္း ကြာဟမႈ (Gap) ႀကီးတခုပဲ။ ဒါ အာဆီယံ အသိုက္အ၀န္း တခုလံုး လိုအပ္ေနတဲ့ (Gap) ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း လိုေနတယ္။ အခုဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို လိုအပ္ေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ ျမန္မာဟာ ေတာင္အာရွ၊ အေရွ႕အာရွၾကားမွာ ဆက္သြယ္ေနတဲ့ တံတားအေနအထား လိုမ်ိဳးမွာ ရွိေနတဲ့ ေနရာမို႔ပါ” ဟုေျပာသည္။

လက္ရွိအခ်ိန္ ေဒသတြင္း ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္တြင္ ပညာေရး ကြာဟမႈႏွင့္ က်န္မာေရး ဆိုင္ရာကြာဟမႈတို႔ အျပင္ တျခား အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေခါင္းစဥ္မ်ား ရွိေနၿပီး အစိုးရမ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ အေနအထား ကြာဟမႈ အထိ ေျပာ၍ ရေၾကာင္း သိရသည္။

ေဒၚမိုးသူဇာက “ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စနစ္ေပါ့။ တိုင္းျပည္ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြကို အစိုးရတရပ္ အေနနဲ႔ ဘယ္လို စီမံခန္႔ခြဲၿပီး အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားမလဲ ဆိုတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ေပါ့။ ဒီေတာ့ (Gap) ေတြက အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္ဟာ အေရးႀကီးဆံုးလဲ ဆိုၿပီး တခုတည္းကို အာ႐ံုစိုက္ေနတယ္ ဆိုရင္ က်န္တာေတြ လစ္ဟာသြားႏိုင္ပါတယ္” ဟုေျပာသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စတင္မည္ ျဖစ္သည့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကား ကုန္စည္၊ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း အပါအဝင္ ကြ်မ္းက်င္ လုပ္သားမွ အစ အေကာက္အ ခြန္မဲ့ လြတ္လပ္စြာ စီးဝင္ၾကမည္ ျဖစ္ေသာ အာဆီယံ စီးပြားေရး အသိုက္အဝန္း (AEC) ေပၚလာလွ်င္ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားၾကား ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏႈန္း ကြာဟခ်က္ ပိုမိုႀကီးသြားမည္လားဟု ေျပာဆို ၾကသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။

အဆိုပါ အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားၾကား ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္မ်ား က်ဥ္းေျမာင္း လာေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆြးေႏြးမႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့သူ ဦးသူရကိုကိုက “AEC က ၂ ခုစလံုး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကြာဟခ်က္ လိုက္လာ ႏိုင္သလို ကြာဟခ်က္ ပိုႀကီးသြားမွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ဟုေျပာသည္။

AEC သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စတင္မည္ ျဖစ္ ေသာ္လည္း အာဆီယံတြင္ အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္မႈ ေနာက္က်ၿပီး အဆင္သင့္ျဖစ္မႈ အားနည္း ေသာ ျမန္မာ၊ လာအို၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ ကမၻာဒီးယား ႏိုင္ငံမ်ား အေနျဖင့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အထိ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ ၃ ႏွစ္ ထပ္မံတိုး ေပးထားသည္။

ျပင္ဆင္ခ်ိန္ ထပ္မံ တိုးေပးထားသည့္ အေနအထားတြင္ လုပ္ငန္းအားလံုး လြတ္လပ္စြာ စီးဝင္ၾကဦးမည္ မဟုတ္ဘဲ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးေသာ လုပ္ငန္း အခ်ိဳ႕ အတြက္ ထိန္းထားခြင့္ ရသည့္ အေနအထား ျဖစ္ရာ ရရွိေသာ ထပ္တိုး အခ်ိန္တြင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုေၾကာင္း ဦးသူရကိုကိုက ေျပာသည္။

၎က “ႏွစ္ထပ္တိုးနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြ အထဲမွာ ဘာမွ မလုပ္ဘူး ဆိုရင္လည္း ဒီထိန္းထားတာက အလကားပဲ။ ထိန္းထားတာက က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္ နည္းနည္း လိုလို႔၊ ျပဳျပင္ဖို႔ အခ်ိန္လိုလို႔ ထိန္းထားတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ထိန္းထား သင့္တယ္။ ထိန္းေနရင္းနဲ႔ ဒီဘက္က လိုအပ္တာေတြ ကိုလည္း ၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္” ဟုေျပာသည္။

AEC ျဖစ္ေပၚလာခ်ိန္တြင္ အေကာက္ခြန္ အတားအဆီးမ်ားကို အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ား အၾကားတြင္ သုညရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ေလွ်ာ့ခ်ရမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အေကာက္ခြန္ ေလွ်ာ့ခ်မႈကို ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္မွ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာတြင္ လက္ရွိ အခ်ိန္၌ သုည ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၾကားတြင္သာ ရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ ကုန္ပစၥည္း အနည္းစုသာ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထက္တြင္ ရွိေတာ့ေၾကာင္းႏွင့္ ၂၀၁၈ တြင္ အားလံုးေလွ်ာ့ခ်သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွ သိရသည္။ ။