ပုဂံေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈဇုန္ ေလ့လာသံုးသပ္မႈ စစ္တမ္းျပဳစုမည္

ရန္ပိုင္

ပုဂံေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈဇုန္အတြင္း တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဟုိတယ္ႏွင့္ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ မ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈ မည္မွ်ရွိသည္ကုိ သိရွိႏိုင္ရန္ ႏုိင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ား အကူအညီျဖင့္ ေလ့လာသုံးသပ္မႈ စတင္ေနၿပီး ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို စစ္တမ္းျပဳစုသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

Heritage Impact Assessment Programme အမည္ ေပးထားသည့္ ပုဂံေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈဇုန္ သုံးသပ္ေလ့လာေရး အစီ အစဥ္ကုိ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပံၸႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ (UNESCO)၏ အကူအညီျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္ အေျခစုိက္ Services of Archaeological Assessment Ltd မွ ပညာရွင္ ၂ ဦး ငွားရမ္းၿပီး ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဌာနမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရွးေဟာင္း သုေတသနႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ ဦးစီးဌာန ဒုညြန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးသိန္းလြင္က“ဒီစစ္တမ္း ထြက္လာလုိ႔ လက္ရွိ ရွိေ

န တဲ့ ဟုိတယ္ႀကီးေတြက ပုဂံေဒသရဲ႕တန္ဖုိးကုိ ေလ်ာ့က်ေစတယ္လုိ႔ ေ၀ဖန္လာခဲ့ရင္ေတာ့ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အပုိင္းေတြ ရွိလာမွာပါ။ ဥပမာ သရပါလုိ ဟုိတယ္ႀကီးေတြဆုိ ဆက္လက္ သက္တမ္း မတုိးေတာ့ဖုိ႔ လုပ္ရမွာေပါ့၊ တုိးခ်ဲ႕တာေတြကုိလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ ရမွာေပါ့”ဟု ေျပာသည္။

အဆိုပါ ပညာရွင္မ်ားက ပုဂံေရွးေဟာင္းဇုန္ အတြင္းရွိ နန္းျမင့္တာ၀ါ၊ ေဂါက္ကြင္း၊ ဟုိတယ္ ၅ လုံးႏွင့္ Guest House မ်ား ရွိေနမႈ၊ အေဆာက္အအံုမ်ား ဆက္လက္တုိးခ်ဲ႕ တည္ေဆာက္လာမႈေၾကာင့္ ျဒပ္ရွိ၊ ျဒပ္မဲ့ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္မ်ား၏ တန္ဖုိးဂုဏ္ရည္မ်ား ထိခုိက္မႈ ရွိမရွိကုိ သုံးသပ္ေလ့လာၿပီး ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကုိ စစ္တမ္းတခု ျပဳလုပ္၍ ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကုိ တင္ျပသြားမည္ဟု သိရသည္။

ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္မွ ထြက္ေပၚလာမည့္ စစ္တမ္းသည္ ပုဂံေဒသအား World Heritage List ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ စာရင္း တင္သြင္း ရာတြင္ ေရးဆြဲရမည့္ Management Plan အတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္အေျခစိုက္ UNESCO အဖြဲ႔က ေျပာသည္။

“ဒီေရွးေဟာင္းဇုန္ထဲမွာ လူေတြေနတယ္၊ ဟုိတယ္ေတြ ေဆာက္တယ္ ဆုိတာက ေဆာက္လို႔ မရဘူး၊ ဒါေၾကာင့္လည္း အေကာင္း ဆုံး ဘယ္လုိလုပ္သင့္တယ္ ဆုိတာကုိ ရွာရမယ္၊ Management Plan ဆြဲဖုိ႔ အတြက္ ဇုန္ေတြ ျပန္သတ္မွတ္ရမလား၊ ဘယ္ဇုန္ထဲမွာ ဘာလုပ္ရမယ္၊ ဘယ္ဇုန္ထဲမွာ ဘာမရွိသင့္ဘူး ဆုိတာကုိ စစ္တမ္း ထြက္လာရင္ ျပန္ၿပီး စဥ္းစားလုိ႔ ရတာေပ့ါ”ဟု UNESCO တာ၀န္ ရွိ သူ တဦးက ေျပာသည္။

ပုံဂံေဒသကုိ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ ျဖစ္လာေရးအတြက္ UNESCO စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ အညီ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေရး၊ ေညာင္ဦးေလဆိပ္သုိ႔ ၀င္ထြက္ပ်ံသန္းေနေသာ ေလယာဥ္ပ်ံမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ တုန္ခါမႈက ပုဂံဘုရားမ်ားကုိ ထိခုိက္မႈရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးရန္၊ တုိးခ်ဲ႕လာေသာ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ ပုဂံေရွးေဟာင္းဇုန္ကုိ ထိခုိက္မႈ မရွိေစရန္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္း ေရးဆြဲေဆာင္ရြက္ရန္ လြန္ခဲ့သည့္ မတ္လက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ပုဂံကုိ လာေရာက္စဥ္ ညြန္ၾကားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ထုိ႔အတြက္ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တုိဘာလ အတြင္းက ေရွးေဟာင္း ပုဂံေဒသကုိ UNESCO အသိအမွတ္ျပဳ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္စာရင္း (World Heritage List) တင္သြင္းႏုိင္ေရး အစည္းအေ၀း တရပ္ကုိ အေမရိကန္၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ဂ်ပန္၊ အဂၤလန္၊ နီေပါ စသည့္ ႏုိင္ငံ မ်ားမွ ပညာရွင္ ၁၅ ဦး၊ ျပည္တြင္းမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ပါ၀င္သည့္ အစည္းအေ၀းတရပ္ က်င္းပခဲ့သည္။

ထုိအစည္းအေ၀းတြင္ ေရွးေဟာင္းဇုန္ နယ္နိမိတ္မ်ား သတ္မွတ္ေရး၊ ပုဂံေဒသရွိ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားအား စီမံခန္႔ခြဲေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ စံတန္ဖိုးမ်ား( Outstanding Universal Value)၊ စစ္မွန္မႈ (Authenticity) ႏွင့္ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမႈ (Integrity) စသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ထုိေဆြးေႏြးမႈ အၿပီး ပုဂံေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈဇုန္အတြင္း အေဆာက္အအံုသစ္ ေဆာက္လုပ္ခြင့္၊ တုိးခ်ဲ႕ခြင့္မ်ားကုိ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တုိဘာလမွ စတင္၍ လာမည့္ႏွစ္ ဧၿပီလ အထိ ရပ္ဆုိင္းထားမည္ဟု သိရသည္။

ပုဂံေရွးေဟာင္းဇုန္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ၿမိဳ႕ေဟာင္းအတြင္း ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ အစုိးရလက္ထက္က တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ဆာကူရာ၊ ပုဂံ၊ သံတဲ၊ သီရိပစၥယာႏွင့္ ဧရာ ဟုိတယ္တုိ႔ အျပင္၊ စစ္အစုိးရ လက္ထက္တြင္ တည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ သရပါ၊ နန္းျမင့္ ဟုိတယ္ ႏွင့္ လတ္တေလာ တည္ေဆာက္ေနသည့္ ဧဒင္ ဟုိတယ္၊ Adventure ဟုိတယ္ႏွင့္ ႏုိင္္ငံျခား သား မ်ားစီးရန္ ျမင္းငွားသည့္ ျမင္းေဇာင္းမ်ား၊ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားက ပုဂံ အလွ ႏွင့္ တန္ဖိုးကုိ ႐ုပ္ပ္ဆုိး အက်ည္းတန္မႈ ျဖစ္ေစ သည္ ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာဆိုၾကသည္။

၆ စတုရန္းမုိင္ က်ယ္၀န္းသည့္ ပုဂံေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ကို ေအဒီ ၉ ရာစု၌ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ၁၁ ရာစုခန္႔ အထိ ထြန္းကားခဲ့သည္။ ပုဂံကို မင္းဆက္ ၅၅ ဆက္ခန္႔ အုပ္ခ်ဴပ္စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္း အရ သိရသည္။ ပုဂံေဒသသည္ ျပင္းထန္သည့္ ငလ်င္ဒဏ္ သုံးႀကိမ္ ခံခဲ့ရၿပီး လက္ရွိအေျခအေန၌ ဘုရား၊ ပုထိုး၊ ေစတီ၊ အုတ္ေက်ာင္းေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ တည္ရွိေနသည္။