ျမန္မာ့အေရး အိုဘားမားအခက္မွာ ေဘဂ်င္းအခ်က္ေတြ႔

ဧရာ၀တီ

အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးသို႔ တက္ေရာက္ရန္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ေရာက္ရွိလာၿပီျဖစ္သည္။ ျမန္မာကို ယခင္က ႏိုင္ငံေရး ဖိအားေပးမႈမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ား လုပ္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္သည္ သမၼတအိုဘားမားအာဏာ ရရွိလာၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ သံတမန္ေရးအရ ပံုမွန္ျပန္ဆက္ဆံလာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ တင္းက်ပ္ေသာ မူဝါဒကို အဆံုးသတ္ခဲ့သည္။ အိုဘားမားက ျမန္မာ ႏိုင္ငံသို႔ ခ်မွတ္ထားေသာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ရန္ အားေပးခဲ့သည္။

ယင္းမွာ ၂၀၁၁ တြင္တက္လာေသာ ျမန္မာ အစိုးရသစ္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပ ရန္ စီစဥ္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္း သား ရာေပါင္းမ်ားစြာကိုျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ျခင္း၊ အစိုးရ ႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ခိုက္ေနခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္လည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စကားေျပာျခင္း၊ ျပည္ တြင္းမီဒီယာမ်ားအေပၚ တင္းက်ပ္စြာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထား မႈမ်ားကိုလည္း ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္သူ သန္းေပါင္း ၅၀ မွ်ရွိသည့္ ေဈးကြက္သစ္တခုျဖစ္သလို သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္လည္း ၾကြယ္ဝသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အလားအလာအေကာင္းဆံုး ေဈး ကြက္မ်ားထဲမွ တခုအသြင္ျဖင့္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ နီးကပ္သည့္ ဆက္ဆံေရးမ်ားကို ခင္းက်င္းျခင္းအား ျဖင့္ အေမရိကန္က အာရွေဒသမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ လႊမ္းမိုးမႈကို တြန္းဖယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သလို ဗ်ဴဟာ ေျမာက္၍ အေရးပါသည့္ ေနရာတခုမွ မိတ္ေဆြကို ရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၂ ႏွစ္အၾကာ ျပန္လည္ေရာက္ ရွိလာေသာ အိုဘားမားသည္ ျမန္မာဒီမိုကရက္မ်ား၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္အစိုးရ တာဝန္ရွိသူ အမ်ားအျပားၾကား အေကာင္းျမင္မႈမ်ား ေမွးမွိန္ျပယ္လြင့္ေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္ေနေၾကာင္း သေဘာေပါက္မည္ျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အေျခအေန မ်ားက သိသိသာသာ ေနာက္ျပန္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံအေဆာက္အဦ၊ တရား႐ံုးမ်ားႏွင့္ ကနဦး အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးခရီးစဥ္မ်ား ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ အမ်ားစုအတြက္ အခြင့္အလမ္းမသာႏိုင္သည့္ ပါမစ္ခ်ထားေပးသည့္ စနစ္ က်န္ရွိေနေသးျခင္းမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေက်ာက္ခ်ထားေစခဲ့သည္။ အဆိုးဆံုးအခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၄င္းအသြင္ရွိေနသလို ဗ်ဴဟာ ေျမာက္သည့္ ရတနာတခု မည္သည့္အခါမွမျဖစ္ခဲ့ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စည္း႐ံုးႏိုင္ရန္ သံတမန္အရင္းအျမစ္ တိုးခ်ဲ႕ရျခင္းက အေတာ္ႀကီးမားသလို အျခားပိုၿပီး အေရးပါသည့္ ေနရာမ်ားထက္ အခ်ိန္ႏွင့္ ေငြေၾကး ကုန္က်ခဲ့သည္ဟု နယူးေယာက္ႏွင့္ ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ The Council on Foreign Relations (CFR) ၏ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာ သုေတသီ ဂ်ိဳ႕ရွ္ ကာလန္႔ဇစ္က ေရးသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္တခု ေပၚ ေပါက္လာရန္ ခက္ခဲစြာႀကိဳးစားေနရသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွစ၍ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ရပ္တန္႔ခဲ့ရသည္။ တခ်ိဳ႕က ယခင္ကတည္းက ခန္႔မွန္းထားခဲ့သလို စစ္တပ္က အာဏာကို မ်ားမၾကာမီႏွစ္မ်ားအတြင္း စြန္႔လႊတ္ မည့္ပံုမျပေသးသလို မြတ္ဆလင္မ်ားအား အၾကမ္း ဖက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာအဖြဲ႕မ်ား ေပၚ ေပါက္လာျခင္းတြင္ အာဏာရ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီက ပါဝင္ပတ္သက္ေနသည္ဆိုေသာ စြပ္စြဲမႈမ်ား ရွိေန သည္။ သတင္းစာမ်ားကို ေဝဖန္ေရးသားခြင့္ေပးေန ေသာ္လည္း တဖက္က သတင္းစာနယ္ဇင္းလုပ္သား မ်ားကို တရားစြဲဆိုေနၿပီး ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ရွည္မ်ား ခ်မွတ္ေနသည္။

ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ျမန္မာ့အေရး စိတ္ဝင္စားေသာ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားျဖစ္သူ ဂ်ိဳးခေရာင္းေလး၊ စတိဗ္ခ်ေဘာ့၊ ထရန္႔ဖရန္႔၊ ဂ်င္မက္ဂါးဗန္းတို႔ဦးေဆာင္ေသာ ႏိုင္ငံေရး ပါတီႀကီး ႏွစ္ခုစလံုးမွ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၄၄ ေယာက္ႏွင့္ ဆီးနိတ္အမတ္မ်ားက အိုဘားမားထံ ေပးစာတေစာင္ ေပးပို႔ရာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအား လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈရွိေစမည္ဟု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက မည္မွ်ေျပာေျပာ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတ ျဖစ္ခြင့္ ပိတ္ပင္ထားသည့္အတြက္ သမၼတအိုဘားမား ဖိအားေပးရန္လိုေၾကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ျမန္မာ့ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံရာ မွာ ဆႏၵေစာေနၿပီး သိပ္အေကာင္းျမင္လြန္းေန ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “ဒီမိုကေရစီ႐ုပ္ပံုလႊာ” အျဖစ္ ေလးစားခ်ီးေျမႇာက္ ဂါရဝထားေနသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္ နက္တည္း ေနျပည္ေတာ္ကို လက္မလႊတ္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္းျပခ်က္က ရွိေနၿပီးျဖစ္သည္။ အိုဘားမား၏ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီတြင္ အခရာက်ေသာ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံ၏ဩဇာကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညႇိေရးေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အိုဘားမားအစိုးရ တက္စတြင္ စီးပြားေရး အင္အား တရွိန္ထိုး တိုးတက္ႀကီးပြားမႈေၾကာင့္ စစ္ အင္အားအထူးသျဖင့္ ေရတပ္ကိုတိုးခ်ဲ႕ရင္းေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္ႏွင့္ အိႏိၵယသမုဒၵရာထိ ဩဇာျဖန္႔ က်က္ရန္တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ “ပုလဲသြယ္မ်ား” မဟာ ဗ်ဴဟာအတိုင္း လက္တံဆန္႔ခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ကံ အေၾကာင္းမလွဟုပင္ ဆိုရမည္၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ႀကီး ထြားႏႈန္း အရွိန္က်လာသည့္အခ်ိန္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္၊ အေရွ႕ တ႐ုတ္ပင္လယ္တို႔တြင္ ဗီယက္နမ္၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ဂ်ပန္တို႔ႏွင့္ မ်က္ႏွာပ်က္စရာ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ မႈမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး သံတမန္ဆက္ဆံေရးသာမက ေရရွည္စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား ထိခိုက္လာေသာ အေနအထား ကို ႀကံဳလာရသည္။

တခ်ိန္တည္းတြင္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတြင္း ျခစားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးကို အႀကီးအက်ယ္လုပ္ေဆာင္ ရင္း အာဏာပိုခိုင္ၿမဲလာေသာ သမၼတ ရွီက်င္းဖ်င္ သည္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ အကန္႔ အသတ္တို႔ေၾကာင့္ ေဒသတြင္း တ႐ုတ္ဩဇာ တည္ ေထာင္ရန္ တမ်ိဳးတဖံု ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ စေနေန႔ ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ေန႔က ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ေတာ္တြင္က်င္းပ ခဲ့သည့္ ယူနက္စကိုအာရွပစိဖိတ္ႏွင့္ ရွန္ဟိုင္းပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး အစည္းအေဝးတြင္ ရွီက်င္းဖ်င္က ေဒသတြင္းဆက္သြယ္ေရးျမႇင့္တင္ရန္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၄၀ ပါဝင္ေသာ ]]ပိုးလမ္းမရန္ပံုေငြ}} ကို တ႐ုတ္က မတည္မည္ဟု ေျပာၾကားကာ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအို၊ မြန္ဂိုလီးယား၊ ျမန္မာ၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ တာဂ်စ္ကစၥတန္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

ယင္းသည္ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ အာရွဗဟိုျပဳစနစ္ သစ္တရပ္ကို တည္ေဆာက္ရန္ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မႈ အစား ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းမ်ား၊ တံတားမ်ား၊ ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ သေဘၤာဆိပ္မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္းကို ဦးစားေပးအသံုးျပဳမည္ဟု အိုဘားမား၏ ယခုခရီးစဥ္ အတြင္း သတင္းစကားပါးျခင္းျဖစ္သည္။ ရွီက်င္းဖ်င္ သည္ ေဘဂ်င္း-ယူနက္စကို အစည္းအေဝးသို႔ ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို ဖိတ္ၾကားတက္ေရာက္ေစၿပီး ေနျပည္ေတာ္သို႔လည္း တ႐ုတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လီခခ်မ္း ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လက္ေဆာင္ထုတ္ႀကီးကိုထည့္ ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့အေရးတြင္ “အိုဘားမား အခက္တ႐ုတ္အခ်က္” ဗ်ဴဟာသစ္ကိုစတင္ခင္းက်င္း လိုက္သည္။

သို႔ေသာ္ ဦးသိန္းစိန္တက္လာၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ တ႐ုတ္အဖို႔ ယခင္လို အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို အိပ္ထဲထည့္ႏိုင္႐ံုျဖင့္ မရေတာ့ဟု သေဘာေပါက္ပါ သည္။ တ႐ုတ္၏ အခိုင္အမာေထာက္ခံမႈျဖင့္ ရပ္ တည္ခဲ့ရေသာ စစ္အစိုးရ၏ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွ ႐ုန္းထ လာၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရအေပၚ အျမင္မၾကည္ေသာ ျမန္မာဒီမိုကရက္မ်ားႏွင့္လည္း ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မ်ားကို မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္နမ္းရဆိုသလို စတင္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ကိုယ္ စားလွယ္မ်ား တ႐ုတ္ျပည္ေလ့လာေရးခရီးဖိတ္သလို တ႐ုတ္ သံကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ကို လာေရာက္ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကသည္။ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ကို တ႐ုတ္ျပည္ ဖိတ္ၾကားေရးကိုမူ တ႐ုတ္က အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားစီစဥ္ေနေသာ္လည္း ယခုထိ မေအာင္ျမင္ေသးေခ်။ ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ မနက္ပိုင္း ရန္ကုန္တြင္ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္း လင္းပြဲတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ ယန္ဟို႔လန္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “ႏိုင္ငံ ေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လက္ခံေတြ႕ဆံုပါမယ္” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။