ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ တႏွစ္ ဆက္ထားရန္ အေမရိကန္အမတ္မ်ား တိုက္တြန္း

လာလစ္ ေကဂ်ာ

အေမရိကန္ ထိပ္တန္း လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ထားရွိခဲ့သည့္ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈ မ်ားကို ေနာက္ထပ္တႏွစ္ ဆက္လက္ထားရွိရန္ ေတာင္းဆိုလုိက္ၿပီး ယခုအခ်ိန္သည္ ၄င္းတို႔အစိုးရ အေနႏွင့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ား အား ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳသင့္သည့္အခ်ိန္ မဟုတ္ေသးေၾကာင္း ေျပာဆိုလိုက္သည္။

အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္း ညွိႏႈိင္းေရးဆြဲထားေသာ ဥပေဒ အဆိုျပဳခ်က္အား လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ ရပ္ စလံုးတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္တပတ္က ထုတ္ျပန္ရာ၌ ၄င္းတို႔က ထိုသို႔ ေျပာဆိုလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“ျမန္မာျပည္က ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ လုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအသစ္ေတြ လုပ္ႏိုင္ဖို႔အ တြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ အခုအခ်ိန္မွာ ယာယီခြင့္ ျပဳခ်က္ (Waiver) ထုတ္ေပးတာမ်ိဳး ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ က်ေနာ္ တိုက္တြန္းပါတယ္။ ျမန္မာအစိုး ရပိုင္ ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း (MOGE) နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြအေပၚ အ ေသအခ်ာဆန္းစစ္ၿပီးမွ ဒီကိစၥကို စဥ္းစားသင့္ ပါ တယ္” ဟု အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂၽြန္ မက္ကိန္း (John McCain) က ဆို သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေမရိကန္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား မလုပ္ရန္ တားျမစ္ထားသည့္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈအား သမၼတ အိုးဘားမား အစိုးရက ဆိုင္းငံ့ လိုက္သည့္အေပၚ ေထာက္ခံပါေၾကာင္းလည္း ၄င္းက မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာဆိုသည္။

အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ရီပတ္ဘလီကင္ေခါင္းေဆာင္ မစ္ခ်္ မက္ေကာ္နယ္ (Mitch McConnell) ကလည္း ျမန္မာ့လြတ္ေျမာက္ ေရး ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအက္ဥပေဒ (Burmese Freedom and Democracy Act) အား ဆက္လက္ ထားရွိျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကုန္ ပစၥည္း မ်ား အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔မႈကို တားဆီးရာေရာက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ ယင္းဥပေဒအား ျမန္မာ ျပည္ တြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရက ကူညီရာတြင္ ေမာင္းႏွင္အားအျဖစ္ ဆက္လက္ အ သံုး ျပဳ ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာဆို သည္။

“ဒီအက္ဥပေဒ ဆက္ရွိေနတဲ့အတြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ညွိႏိႈင္းၿပီး ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ ေတြကို လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ေဆာင္ ရြက္ ခြင့္ရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ လုပ္ႏိုင္တဲ့အေနအထားကိုလည္း ဆက္ထိန္း ထားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၄င္းက အထက္ လႊတ္ေတာ္၌ ေျပာသည္။

ယင္း ဥပေဒၾကမ္းအား အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္တခ်ိဳ႕က ျပန္လည္ အဆိုျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း အလားတူ အဆို ျပဳမႈကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားက ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။

“အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားဆဲ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို အၿပီးသတ္႐ုတ္သိမ္းဖို႔ စဥ္းစား ဆံုးျဖတ္တဲ့ေနရာမွာ လို အပ္တဲ့အေနအထား အားလံုးျပည့္မီေအာင္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ သိသာ ထင္ရွားတဲ့ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲ မႈေတြ ျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာ အစိုးရက ေဆာင္ရြက္ခဲ့ ေပမယ့္ အခုအခ်ိန္က အစိုးရ ပိုင္းမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ပိုလုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ တြန္းအားေပးဖို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ လိုအပ္ရင္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ျပန္လုပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းကို အဆံုးသတ္ရမယ့္ အခ်ိန္မဟုတ္ပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သတိေပးခဲ့သလိုပါပဲ ျမန္မာျပည္က အေျခအေန ေတြ ဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳး မဟုတ္ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့ စိမ္ေခၚခ်က္ ေတြ ကို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းဖို႔လိုပါတယ္” ဟု မစ္ခ်္ မက္ေကာ္နယ္က ဆို သည္။

“ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက ေလးနက္တဲ့ ျပႆနာတရပ္အျဖစ္ ဆက္ရွိ ေနပါေသးတယ္။ ေထာင္ထဲမွာလည္း ႏိုင္ငံ ေရးအက်ဥ္းသားေတြ ဆက္ရွိေနပါေသးတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကလည္း ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်ေသးပါဘူး။ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေျမာက္ကို ရီးယား ဆက္ဆံေရး အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားအစိုးရထံကေန လက္နက္ေတြ ဝယ္ယူတဲ့ကိစၥကလည္း တကယ့္ စိုးရိမ္စရာ အျဖစ္ ဆက္ ရွိေနပါေသးတယ္” ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။

ျမန္မာ့လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအက္ဥပေဒအား ဆက္လက္ထားရွိျခင္းသည္ အေမရိကန္အစိုးရ၏ လြန္ခဲ့သည့္ ၃ ပတ္က ေၾက ညာခဲ့ ေသာ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ ဆိုင္းငံ့လိုက္ျခင္းအေပၚ အေႏွာင့္အယွက္ရွိမည္ မဟုတ္ေၾကာင္းလည္း ၄င္းက ဆက္ေျပာ သည္။

“ဒါေၾကာင့္မို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနကလည္း ဒီအက္ဥပေဒ တႏွစ္ ထပ္တိုးဖို႔ကို ေထာက္ခံတာပါ။ တကယ္တမ္းဆိုရင္ ျမန္မာ့ လြတ္ေျမာက္ ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒ ျပန္လည္ အတည္ျပဳဖို႔ မဲေပးတာကို အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ေထာက္ခံမဲ ေပးတာ၊ ျမန္မာျပည္ က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြကို ေထာက္ခံမဲ ေပးတာလို႔ ျမင္သင့္ပါတယ္” ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။

ယင္းအက္ဥပေဒအား ပူးတြဲအဆိုတင္သြင္းခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဒိုင္ယာနာ ဖိန္းစတိန္း (Diana Feinstein) ကလည္း အၾကမ္းဖက္ မႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ား ႏွစ္ကာလၾကာရွည္စြာ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ထူးျခားသည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ္ ျငား လည္း ျမန္မာအစိုးရအေနႏွင့္ ယင္းအေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုက လက္ခံလာေအာင္ မ်ားစြာ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ ရဦး မည္ဟု ေျပာသည္။ အားလံုးထက္ ပိုအေရးႀကီးသည္ မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳး သားျပန္လည္သင့္ ျမတ္ေရးတို႔အတြက္ အမွန္တကယ္ သံႏၷိ႒ာန္ခ်ထားသည့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း ၄င္းက ေျပာ သည္။

“ေလွ်ာက္ခဲ့တဲ့လမ္းအတိုင္း ဆက္ေလွ်ာက္ဖို႔နဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ထပ္လုပ္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို မက္လံုးေပးတဲ့အေနနဲ႔ က်မတို႔ ဒီအက္ဥပ ေဒ ကို ေနာက္ထပ္တႏွစ္ ထပ္တိုးသင့္ပါတယ္” ဟု ဒိုင္ယာနာ ဖိန္းစတိန္းက ဆို သည္။

“အဓိကကေတာ့ ျမန္မာျပည္က အေျပာင္းအလဲေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ႏိုင္တဲ့ အေနအ ထားမ်ိဳး မဟုတ္သလို ျမန္မာ အစိုးရ အ ေနနဲ႔လည္း ျမန္မာျပည္သူလူထုနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာမိသားစုက အေလးထားတဲ့ကိစၥေတြကို ပိုမိုေဆာင္ ရြက္ဖို႔ လိုေနေသးလို႔ပါပဲ” ဟုလည္း ၄င္းက ေျပာ သည္။

ဒိုင္ယာနာ ဖိန္းစတိန္းႏွင့္ မစ္ခ်္ မက္ေကာ္နယ္တို႔သည္ ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ မၾကာေသးခင္က တိုက္႐ိုက္ စ ကားေျပာခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္က ယင္းအက္ဥပေဒအား ေနာက္ထပ္တႏွစ္ ထပ္တိုးသည့္ကိစၥအေပၚ ေထာက္ခံသည္ဟု သိရ သည္။

“ဒီအက္ဥပေဒကို ထပ္တိုးလိုက္တာဟာ ျမန္မာျပည္အေနနဲ႔ ျပည့္ဝတဲ့ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး လမ္း ေၾကာင္းေပၚမွာ ဆက္ရွိေနဖို႔အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ က်မ ယံုပါတယ္။ ၿပီး ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ရဲ႕ အလုပ္ေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ အတိုက္အခံအင္အားစုေတြနဲ႔ အစိုးရထဲက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လိုလားသူ ေတြ ကို လည္း အေထာက္ အကူ ျဖစ္လိမ့္ မယ္လို႔ က်မ ယံုပါတယ္” ဟု ဒိုင္ယာနာ ဖိန္းစတိန္းက ဆိုသည္။

“လမ္းေၾကာင္းအမွန္ေပၚမွာ ရွိေနေအာင္ ျမန္မာအစိုးရကို စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းတဲ့ေနရာမွာ ဒီအက္ဥ ပေဒက က်မတို႔အစိုးရကို ပိုၿပီး အာဏာ ရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရက သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ မႈေတြ လုပ္ခဲ့ တာေၾကာင့္ ရင္း ႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈဆိုင္ရာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ဆုိင္းငံ့ခဲ့သလိုမ်ိဳးပဲ ဒီအက္ဥပေဒကိုလည္း ယာယီခြင့္ျပဳတာ ဒါမွ မဟုတ္ ဆိုင္ငံ့တာေတြ လုပ္ႏိုင္တဲ့လုပ္ပိုင္ခြင့္ က်မတို႔ အစိုးရအေနမွာ ရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။

“ဒီအက္ဥပေဒကို သတ္မွတ္ခ်ိန္မွာ ထပ္မတိုးဘဲထားလိုက္ရင္၊ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျပာင္း အလဲနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြက ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားခဲ့ရင္ က်မတို႔အေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒအသစ္ ျပန္ ျပဌာန္းရပါလိမ့္မယ္။ ဒီပူးတြဲဆံုးျဖတ္ခ်က္ (Reso lution) ကို အတည္ျပဳျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာျပည္က အျဖစ္အပ်က္ေတြ အေပၚ တုံ႔ျပန္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အခါမွာ က်မတ ို႔အစိုးရ အေနနဲ႔ ဘ႑ာေရး ဝန္ေဆာင္မႈနဲ႔ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏံွမႈ ကိစၥ ေတြမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ သလိုမ်ိဳး ေျပာင္းလြယ္ ျပင္လြယ္ ရွိရွိနဲ႔ အေသအခ်ာ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟုလည္း ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအေနႏွင့္ ႏိုင္ငံပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား (အထူးသျဖင့္ MOGE) ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးအတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု အေမရိကန္အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဂၽြန္ မက္ကိန္းက ေမွ်ာ္လင့္ ထား သည္။

ထို႔ျပင္ ယင္းလုပ္ငန္းမ်ားလည္ပတ္ရာတြင္ တာဝန္ခံမႈ၊ တာဝန္ယူမႈ အျပည့္ရွိေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရံပံုေငြအဖြဲ႔ (International Monetary Fund) ၏ ဘ႑ာေရး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈဆိုင္ရာ ေကာင္းမြန္သည့္ အေလ့အထမ်ားက်င့္ဝတ္ (Code of Good Practices on Fiscal Transparency) ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညြန္းမ်ားအတိုင္း အျပည့္အဝလိုက္နာေရးတို႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္ သြားႏိုင္ လိမ့္ မည္ဟုလည္း ၄င္းက ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။

ျမန္မာျပည္ရွိ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ား လုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ယာယီ္ခြင့္ျပဳခ်က္ (Waiver) ထုတ္ေပးမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ သမၼတအိုးဘားမား အစိုးရအား ေတာင္းဆိုရာ၌ ဂၽြန္ မက္ကိန္းက “က်ေနာ္ တို႔ရဲ႕ ဥေရာပမဟာမိတ္ေတြကို အဲ့ဒီလုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအသစ္ေတြ မလုပ္မိေအာင္ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ေဆြးေႏြးဖို႔ကိုလည္း က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အစိုးရကို တိုက္တြန္းပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥျဖစ္ၿပီး မူအေျခခံ အေမရိကန္ဦးေဆာင္မႈ ဆက္လက္ရွိေနဖို႔ လိုတဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္” ဟု ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။