ယခုႏွစ္အတြင္း စေတာ့ေစ်းကြက္စတင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးဟု ျပည္တြင္းစီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားဆို

ထင္လင္းေအာင္

ယခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စေတာ့ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္သည့္ေစ်းကြက္ (Stock Market) စတင္ႏုိင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးဟု ျပည္တြင္းစီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက သံုးသပ္သည္။

စေတာ့ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္သည့္ေစ်းကြက္အား ယခုႏွစ္ကုန္ပုိင္းအတြင္း စတင္မည္ဟု ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက တရား၀င္ေျပာဆုိထားၿပီး စေတာ့ေစ်းကြက္လုပ္ကုိင္မည့္ေနရာကိုပါ ေရြးခ်ယ္ၿပီးျဖစ္ ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ေစ်းကြက္လည္ပတ္ရန္မွာ မျမင္ႏုိင္သည့္ နည္းပညာအခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ စတင္ႏုိင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေၾကာင္း ယင္းတုိ႔က ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။

စေတာ့ေစ်းကြက္ ပီျပင္စြာ ေပၚေပါက္ လာရန္ ကုမ္ၸဏီ၏ အစုရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားအား ယုံၾကည္မႈရွိရန္ လုိအပ္သည့္အျပင္ ေစ်းကြက္လည္ပတ္ရာတြင္ ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္း သတ္မွတ္ျခင္းႏွင့္ ေစ်းဖြင့္ျခင္းမ်ား၊ ဗဟုိဘဏ္၏ေငြေၾကးေစ်းကြက္ထိန္းညွိမႈစနစ္ေကာင္းမြန္ျခင္းမ်ားစသည္ျဖင့္ အဘက္ဘက္မွ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈမ်ား လုိအပ္ေနေသးေၾကာင္း ယင္းတုိ႔ကေထာက္ျပေျပာဆိုသည္။

ေစ်းႏူန္းသတ္မွတ္ျခင္း

ကုမၸဏီတစ္ခု၏ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းႏႈန္းအား စေတာ့ေစ်းကြက္သုိ႔ တင္မည္ဆုိပါက ကုမၸဏီအႀကံေပး ပုဂၢဳိလ္က (Enterprice Value)ျဖစ္ေသာ ကုမၸဏီတန္ဖုိး (Company Value) အား ကုမၸဏီဘုတ္အဖြဲ႔ သုိ႔တင္ျပရသည္။ ထုိသုိ႔ တင္ျပလာသည့္ ရွယ္ယာတန္ဖုိးကို မွ်တမႈရွိသည့္ ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းျဖစ္ရန္ ျပန္ တြက္ရသည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။

မျမင္ရသည့္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္

စီးပြာေရး ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးဆက္ေအာင္က စေတာ့ေစ်းကြက္တစ္ခုျဖစ္လာရန္ software infrastructure (မျမင္ရသည့္ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္မ်ား) မ်ားစြာလုိအပ္သည္ဟု ဆိုသည္။

ရွယ္ယာတစ္ခုကို တြက္ရန္အတြက္ ကုမၸဏီတန္ဖုိး (Company Valuation) စၿပီး တြက္ရမည္ျဖစ္သည္။ “ကုမၸဏီ တန္ဖုိးဆုိတာကဘာလဲ၊ စေတာ့တန္ဖုိး (Stock Valuation) ကဘာလဲ၊ ေစ်းကြက္ထဲမွာကစားမယ့္သူ (Market Maker) ေတြက ဘာလဲဆုိတာေတြက အစတြက္ရမွာ ျဖစ္တယ္”ဟု ဆိုသည္။

၎အခ်က္မ်ားကို တြက္ခ်က္ႏုိင္ရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိေသးေၾကာင္း အခ်ိန္လည္းလိုသည့္အျပင္ သင္ယူစရာ မ်ားစြာ လည္းရွိေနရာ ယခုႏွစ္အတြင္း မျဖစ္ႏိုင္ေသးေၾကာင္း ေျပာသည္။

ၾကားအာမခံ

ျပည္တြင္း ဘဏ္စနစ္အားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ စေတာ့ေစ်းကြက္အတြင္း ၾကား၀င္ အာမခံမႈေပးႏုိင္သည့္ Underwriting Investment Bank မ်ား မရွိေသးျခင္းႏွင့္ ကုမၸဏီ၏တန္ဖုိးအား စာရင္းစစ္ကုမၸဏီမ်ားကသာ တြက္ခ်က္မႈ ရွိေနေသးျခင္းကလည္း အခက္အခဲမ်ားရွိေနေသးျခင္းကလည္း ပီျပင္သည့္ စေတာ့ေစ်းကြက္ျဖစ္ရန္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းမွသာ စတင္ႏုိင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ယင္းတုိ႔က ဆုိသည္။

ဦးဆက္ေအာင္က ဆက္လက္၍“ စာရင္းစစ္ကုမၸဏီက လုပ္တယ္ဆုိတာက ကုမၸဏီတန္ဖုိး (Company Value) အစစ္မဟုတ္ဘူး။(Accounting Method) နဲ႔ (Invest-ment Method) မတူဘူး။ စာရင္းစစ္နည္း လမ္းနဲ႔ တြက္ထားရင္ ကုမၸဏီတန္ဖုိးကလည္း စာရင္းစစ္တန္ဖုိးပဲ ထြက္လာမွာ။ Underwriting Investment Bank
ေတြကလည္း မရွိေသးဘူး။ ဒါေတြဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႔ အတြက္က အခ်ိန္ေတြအမ်ားႀကီး လုိဦး မယ္။ စေတာ့ ေစ်းကြက္က စေတာ့ရွယ္ယာ ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ေရာင္းႏုိင္လဲဆုိတဲ့အေပၚမွာပဲ မူတည္ တယ္”ဟုေျပာသည္။

ေစ်းကြက္ႏွစ္ခု

ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ဟုေခၚေသာစေတာ့ေစ်းကြက္ ၊ ေခ်းေငြ သက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား ေရာင္း၀ယ္သည့္ ေစ်းကြက္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားေငြေၾကးမ်ားအား လဲလွယ္သည့္ ေစ်းကြက္မ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးရန္လုိအပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ဆုိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲလွယ္ေရာင္း၀ယ္သည့္ေစ်းကြက္ (Foreign Exchange Market) ႏွင့္ စာခ်ဳပ္မ်ားေရာင္း၀ယ္သည့္ေစ်းကြက္ (Bnod Market) ႏွစ္ခုရွိၿပီး စာခ်ဳပ္ေရာင္း၀ယ္သည့္ ေစ်းကြက္မွာ က်ယ္ျပန္႔စြာေအာင္ျမင္မႈမရွိပဲ ျဖစ္ေနသည္။

လိႈင္သာယာ စက္မႈဇုန္ဥကၠ႒ ဦးျမတ္သင္းေအာင္က “ စေတာ့ေစ်းကြက္ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပုိင္းမွာလည္း တုိးခ်ဲ႕လုိ႔ရတဲ့အတြက္ ႀကီးမားလာတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို တုိးခ်ဲ႕ၿပီး လုပ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရးကလည္း တုိးတက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စေတာ့ေစ်းကြက္ စဖုိ႔အတြက္က လုပ္ေနတာေတာ့ရွိတယ္ အေကာင္အထည္ေပၚဖုိ႔ကေတာ့ လုပ္စရာေတြကရွိေသး တာေပါ့” ဟု ေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ ရွယ္ယာ၀ယ္ယူလုိသူမ်ားအတြက္ ရွယ္ယာေရာင္းခ်မည့္ ကုမၸဏီမ်ား၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈအပုိင္းႏွင့္ လုပ္ငန္း လည္ပတ္မႈ အပိုင္းအား ရွင္းလင္းတိက်စြာ သိႏုိင္ရန္ခ်ျပရမည္ျဖစ္ရာ ႀကိဳတင္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လိုအပ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေျပာသည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္လႈိင္က“ အဓိကကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္ အေၾကာင္းကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။ အခုျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ေနတာက အမ်ားပုိင္ကုမၸဏီ တစ္ခုက ရွယ္ယာေတြေရာင္းေတာ့မယ္ဆုိရင္ ၀ယ္ဖုိ႔ျပင္ေနတဲ့သူေတြက အမ်ားႀကီး။ ရွယ္ယာေရာင္း တယ္ဆုိတာက ကုမၸဏီအျမတ္ေငြ က်ေနတယ္ဆုိတာသိလုိ႔ ေရာင္းတဲ့သူလည္းရွိတယ္ ဒါကုိ၀ယ္သူ ေတြက သိႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။ အေရးႀကီးတာက ရွယ္ယာေတြေရာင္းၿပီးရင္ တစ္ဦးတည္းပုိင္ဆုိတဲ့ စိတ္ဓာတ္ ကုိေျပာင္းပစ္ႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္” ဟုေျပာသည္။

ကမၻာ့စေတာ့ေစ်းကြက္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ နယူးေယာက္၊ လန္ဒန္ႏွင့္ စင္ကာပူ စေသာ စေတာ့ေစ်းကြက္ၾကီးမ်ားတြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္၏ သမာသမတ္က်မႈမ်ားအား စည္းမ်ဥ္းထိန္းခ်ဳပ္သည့္အဖြဲ႔အစည္း (Re- gulatory body) မ်ားက သာ ထိန္းညိႇေပးျခင္းျဖစ္ကာ ယင္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ားလုိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းတုိ႔က ဆုိသည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္ စတင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ တုိက်ိဳ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ေနလ်က္ရွိကာ ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္ျခင္းလုပ္ကုိင္ႏုိင္သည့္ ပုဂၢလိကအမ်ားပုိင္ ကုမၸဏီ အေရအတြက္မွာ လည္း ၆၈ ခုအထိ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ထုိ႔အျပင္ စေတာ့ေစ်းကြက္အျဖစ္ထားရွိရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဗဟုိဘဏ္ေနရာေဟာင္းျဖစ္ေသာ လက္ရွိ ျမ၀တီ ဘဏ္႐ံုးခ်ဳပ္ ေနရာတြင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ေရြးခ်ယ္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ထားသည္။