ငရဲတံခါးဝသို႔ (၅၂) ကီလို

ဂါမဏိ / ၂၈ ဇြန္ ၂၀၁၀


“ကိုေသာင္းေရး … ဥသွ်စ္သီးေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးတလံုးေတာ့ ရေအာင္လုပ္ဗ်ာ” (ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ ဝန္ႀကီး ဦးေသာင္းကို မွာၾကားခ်က္)

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္မာ၏ စကားဆံုးသည္ႏွင့္ ျပည္ေတာ္ခ်စ္အစိုးရ၏ တိုက္စစ္ဘက္မွ ပစ္လႊတ္လိုက္ေသာ အေျမာက္ဆန္သည္ အႏုျမဴသိုေလွာင္ကန္ႀကီးကို တိုက္႐ိုက္လာေရာက္ထိမွန္၏။ ထို႔ေနာက္ ေရႊဝါျပည္ႀကီးသည္ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း တျပည္လံုး ဆက္ကာဆက္ကာ ေပါက္ကြဲၿပီးေနာက္ အလြန္လွပစြာ ေပ်ာက္ကြယ္သြား၏။ ကမာၻေပၚတြင္ အႀကီးမားဆံုးႏွင့္ အလွဆံုး ေပၚေပါက္လာေသာ မီးခိုးလံုးႀကီး ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာအခါ ထိုေနရာ၌ ေရျပင္ႀကီး က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ ထိုေနရာကား အခ်ဳိ႕က ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ႀကီးေနရာ ျဖစ္မွာေပါ့ဟု ဆိုၾက၏။
လူႀကီးေတြအတြက္ေျပာေသာ ေရႊဝါျပည္ပံုျပင္ကား ၿပီးဆံုးပါၿပီ။
(စာေရးဆရာ ရန္ကုန္ဘေဆြ၏ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ထုတ္ ‘ေရႊဝါျပည္’ ဝတၳဳ ဇာတ္သိမ္းခန္း)

ႏ်ဴကလီးယားဗံုး ေပါက္ကြဲတဲ့အခါ ေျမႀကီးေပၚမွာ လူလုပ္ငရဲဘံုတခု ခ်က္ခ်င္းျဖစ္ေပၚလာတယ္။ အပူခ်ိန္ စင္တီဂရိတ္ ဒီဂရီ (၁၀) သန္းေက်ာ္ကို တမုဟုတ္ခ်င္း ေရာက္သြားၿပီး ပစ္မွတ္နဲ႔ အနီးကပ္ဆံုး အရာဝတၳဳေတြ ခ်က္ခ်င္း အေငြ႔ပ်ံ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါတယ္။ ေလထုဖိအားက ပံုမွန္အေျခအေနထက္ အဆေပါင္း (၆၀၀) ျမင့္တက္သြားၿပီး တနာရီကို ကီလိုမီတာ (၁,၀၀၀) ႏႈန္း သိမ့္လႈိင္းအျဖစ္ ပ်ံ႕ထြက္႐ိုက္ခတ္သြားပါတယ္။ ဒါေတြအျပင္ ေသမင္းတမန္ ေရဒီယိုသတၱိႂကြ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြကလည္း သက္ရွိကလပ္စည္းေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး ျပင္းထန္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ အသက္ဆံုးေစပါေတာ့တယ္။

အခု နအဖက ႏ်ဴကလီးယားဗံုးရဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာ မျငင္းႏိုင္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေပၚလာပါၿပီ။ တပ္မေတာ္ သူရဲေကာင္း ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္းဝင္း သက္စြန္႔ဆံဖ်ားယူလာတဲ့ အေထာက္အထား တပံုတပင္ႀကီးထဲမွာ နအဖရဲ႕ ရန္သူေတာ္ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံေတြ၊ နအဖရဲ႕ မဟာရန္သူေတာ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေဒဂိုဂါးစီးယား စစ္စခန္းနဲ႔ အိုကီနာဝါ စစ္စခန္းေတြအေပၚ (ကီလိုမီတာ ၃,၅၀၀ အထိ ပစ္ႏိုင္မယ့္ တာလတ္ပစ္ဒံုးပ်ံ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့အခါ) ငရဲမီးက်မွာကေနာက္၊ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္သားေတြအတြက္ ငရဲတံခါးပြင့္သြားမွာကအရင္ ျဖစ္မွာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။

နအဖကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ႏ်ဴကလီးယားဗံုး မဟုတ္ပါဘူး၊ မံုလာဥပါလို႔ မ်က္စိမွိတ္ၿပီး ဇြတ္ျငင္းမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ဒီအေထာက္အထားတပုံႀကီးကို အေသအခ်ာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး အႏၲရာယ္ကို အခိုင္အမာ ေထာက္ျပႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားေလာင္စာသံသရာမွာ ေျမႀကီးထဲ ယူေရနီယမ္သတၱဳ႐ိုင္း တူးတဲ့အဆင့္ကေန ႏ်ဴကလီးယားဗံုးမွာ ထည့္ဖို႔ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယမ္သတၱဳခဲျဖစ္ေအာင္ ဓာတုေဗဒပိုင္းအရ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အဆင့္ (၉) ဆင့္ ရွိပါတယ္။
အဆင့္ ၁။ ယူေရနီယမ္သတၱဳ႐ိုင္း တူးေဖာ္ျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၂။ ယူေရနီယမ္သတၱဳ႐ိုင္း စစ္ယူျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၃။ အဝါေရာင္ကိတ္မုန္႔ ထုတ္လုပ္ျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၄။ ယူေရနီယမ္ေအာက္ဆိုက္အမႈန္႔ ထုတ္လုပ္ျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၅။ ယူေရနီယမ္တက္ထရာဖလို႐ိုက္အမႈန္႔ထုတ္လုပ္ျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၆။ ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ ဓာတ္ေငြ႔ထုတ္လုပ္ျခင္း (ယူ-၂၃၈)
အဆင့္ ၇။ ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ကို ယူ-၂၃၈ မွ ယူ-၂၃၅ ျဖစ္ေအာင္ သန္႔စင္ျခင္း
အဆင့္ ၈။ ယူေရနီယမ္တက္ထရာဖလို႐ိုက္အျဖစ္သို႔ ျပန္လည္ဓာတ္ေလွ်ာ့ျခင္း (ယူ-၂၃၅)
အဆင့္ ၉။ မဂၢနီဆီယမ္သတၱဳႏွင့္ ဗံုးဓာတ္ေလွ်ာ့မႈလုပ္ၿပီး ယူေရနီယမ္သတၱဳခဲ ျပန္လုပ္ျခင္း (ယူ-၂၃၅)
အဆင့္ ၁၀။ ယူေရနီယမ္သတၱဳခဲကို ႏ်ဴကလီးယားဗံုးတြင္ တပ္ဆင္ျခင္း (ယူ-၂၃၅)

အခုရတဲ့ အေထာက္အထားအရ နအဖဟာ အဆင့္ (၉) မွာ သံုးတဲ့ ‘ေလဟာနယ္ေသတၱာ’ နဲ႔ ‘ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖို’ တို႔ကို စမ္းသပ္ခဲ့တာ ေသခ်ာေနပါတယ္။ ေလဟာနယ္ေသတၱာဆိုတာ ထိတဲ့အရာေတြကို ေလာင္လြယ္၊ စားလြယ္တဲ့ ယူေရနီယမ္တက္ထရာဖလို႐ိုက္ (ယူ-၂၃၅) နဲ႔ မီးေလာင္လြယ္၊ ဓာတ္ျပဳလြယ္တဲ့ မဂၢနီဆီယမ္သတၱဳတို႔ကို လက္နဲ႔ တိုက္႐ိုက္မထိေစဘဲ ေလစုပ္ထုတ္ၿပီး ၾကားေနဓာတ္ေငြ႔ထည့္ထားတဲ့ ေသတၱာထဲမွာ သမေအာင္ ေရာစပ္ေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စပ္ၿပီးရင္ ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုထဲထည့္ အပူေပးၿပီး ျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ ထြက္လာတဲ့ ယူေရနီယမ္ဟာ ယူ-၂၃၅ အျဖစ္ သန္႔စင္ၿပီး သတၱဳခဲ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဓာတုေဗဒနည္းပညာပိုင္း ၿပီးသြားလို႔ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးထဲ ထည့္ဖို႔ စက္မႈနည္းပညာပိုင္းပဲက်န္ပါေတာ့တယ္။

ဓာတ္ပံုေတြထဲမွာ ‘ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖို’ bomb reactor တခုကို အသံုးျပဳထားလို႔ မီးကြၽမ္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ယူေရနီယမ္အ႐ိုင္းကို အဆင့္ဆင့္ ဓာတ္ေျပာင္းတာေတြ သန္႔စင္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီးလို႔ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ (၉) ကုိ ေရာက္သြားၿပီ၊ ယူ-၂၃၅ အျဖစ္ သန္႔စင္ေအာင္လုပ္ၿပီးတဲ့ ယူေရနီယမ္တက္ထရာဖလို႐ုိက္ကို ယူ-၂၃၅ အျဖစ္ သန္႔စင္တဲ့ ယူေရနီယမ္သတၱဳျဖစ္ေအာင္ ဓာတ္ေျပာင္းတဲ့ စမ္းသပ္မႈ လုပ္ခဲ့ၿပီဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေမၿမိဳ႕ စက္႐ံု (၁) က ထုတ္လုပ္ေပးခဲ့ရတဲ့ ဖိအားျမင့္ ေရေႏြးေငြ႔ေပါင္းစက္ autoclave ကလည္း အဆင့္ (၇) က ထြက္လာတဲ့ သန္႔စင္ၿပီးသား ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ကို အဆင့္ (၈) မွာ သံုးဖို႔ တေနရာက တေနရာ ပို႔ေဆာင္ရာမွာ သံုးတဲ့အတြက္ နအဖမွာ သန္႔စင္ၿပီးသား ယူ-၂၃၅ ရထားၿပီဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနပါတယ္။

(၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္တဲ့ ယူ-၂၃၅ ယူေရနီယမ္ျဒပ္ပစၥည္းဟာ သာမန္နည္းပညာနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ဖို႔အတြက္ (အလံုးပံုသဏၭာန္မွာ) အေျခေျပာင္းျဒပ္ထု (၅၂) ကီလို လိုအပ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ယူ-၂၃၅ (၅၀) ကီလိုအလံုးကို ယူ-၂၃၅ (၂) ကီလို အလံုးတလံုးက ေျပးေဆာင့္လိုက္ရင္ အႏုျမဴေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္ (နည္းပညာျမင့္ရင္ေတာ့ ၂၉ ကီလိုေလာက္နဲ႔ ဗံုးလုပ္ႏိုင္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္)။

ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုတခုကေန ယူ-၂၃၅ ယူေရနီယမ္သတၱဳ (၂၀) ကီလိုက (၂၅) ကီလိုအထိ ထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္းဝင္းရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြအရ သပိတ္က်ဥ္း ႏ်ဴကလီးယားတပ္ရင္းမွာ ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုကို အသံုးခ်ခဲ့လို႔ နအဖဆီမွာ ယူ-၂၃၅ သတၱဳ အနည္းဆံုး ကီလို (၂၀) ရွိေနၿပီဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုတခုတည္းကို (၃-၄) ခါ သံုးခဲ့တယ္ သို႔မဟုတ္ အဲသလို ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုမ်ဳိး (၃-၄) ခု သံုးခဲ့တယ္၊ ေအာင္လည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ နအဖလက္ထဲမွာ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးအျဖစ္ ပံုသြင္းလို႔ရၿပီျဖစ္တဲ့ ယူ-၂၃၅ ကီလို (၅၀) မက ရွိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုနဲ႔ စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္တာ မေအာင္ျမင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဗံုးလုပ္လို႔ရတဲ့ ယူေရနီယမ္သတၱဳ နအဖလက္ထဲ မရေသးတဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။

ဒါေပမယ့္ ယူေရနီယမ္သန္႔စင္ေရး အဆင့္ (၇) ကို ဘယ္လိုေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့သလဲဆိုတာ ျမႇဳပ္ကြက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားေလာင္စာသံသရာရဲ႕ ဓာတုေဗဒပိုင္းမွာ ယူ-၂၃၅ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့ အဆင့္ (၇) ဟာ အေရးအပါဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ နအဖဟာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမရွိတဲ့ ေလဆာေရာင္ျခည္သံုးၿပီး အိုင္ဆိုတုပ္ခြဲထုတ္နည္း LIS ကို က်င့္သံုးခဲ့တယ္လို႔ ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္းဝင္းနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားပါရဂူ IAEA ဒါ႐ိုက္တာေဟာင္း ေရာဘတ္ကယ္လီတို႔က ဆိုပါတယ္။ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား အပါအဝင္ ကမာၻမွာ အသံုးမ်ားတာက ဓာတ္ေငြ႔ဗဟိုခြာအားနည္း Gas centrifuge ျဖစ္ၿပီး အနည္းစုကေတာ့ ဓာတ္ေငြ႔အေမွးပါးျဖတ္စိမ့္ဝင္ခြဲထုတ္နည္း Gas diffusion နဲ႔ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ဓာတ္ သံုးၿပီး အိုင္ဆိုတုပ္ခြဲထုတ္နည္း EMIS က်င့္သံုးၾကပါတယ္။

၂၀၀၉ ခု ဒီဇင္ဘာလမွာ ရခဲ့တဲ့ အတြင္းသတင္းတပုဒ္မွာ သပိတ္က်ဥ္း ႏ်ဴကလီးယားတပ္ရင္းဟာ ယူေရနီယမ္သန္႔စင္မႈ enrichment (၈၅) ရာခုိင္ႏႈန္း ၿပီးေျမာက္ေနၿပီလို႔ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ အခု ဗိုလ္မႉးသိန္းဝင္းဆီက သိရတာနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ နအဖအေနနဲ႔ ေရွ႕ေျပးနမူနာ prototype တခုအတြက္ေလာက္ေတာ့ သန္႔စင္မႈကို တနည္းနည္းနဲ႔ ျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ပံုရပါတယ္။ နအဖစစ္တပ္ဟာ compartment system ေခၚ အကန္႔လိုက္ခြဲတဲ့စနစ္ကို အင္မတန္ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ က်င့္သံုးတဲ့အတြက္ တျပည္လံုးမွာ လႈိဏ္ေခါင္းေတြ အႀကီးအက်ယ္ တူးေနတာကိုေတာင္ နအဖစစ္တပ္ထဲမွာ မသိေသးတဲ့ အရာရွိအရာခံ အၾကပ္တပ္သားေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါေသးတယ္။

ေမၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ေနာင္လိုင္မွာရွိတဲ့ နည္းပညာအလုပ္႐ံု (၁) ကို ဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖို လုပ္ခိုင္းတဲ့ ၫႊန္ၾကားခ်က္အမိန္႔စာမွာ ဒီဗံုးဓာတ္ေပါင္းဖိုကို ‘နည္းပညာအလုပ္႐ံု (၅)’ ရဲ႕ ‘အထူးျဒပ္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရး သုေတသနဌာန’ မွာ သံုးဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုဟိုးေလးတေက်ာ္နဲ႔ ဘြားဘြားႀကီးေပၚသြားတဲ့ ေမၿမိဳ႕-ေနာင္လိုင္စက္႐ံု (နည္းပညာအလုပ္႐ံု-၁)၊ ပခုကၠဴ-ၿမိဳင္စက္႐ံု (နည္းပညာအလုပ္႐ံု-၂) အျပင္ ေနာက္ထပ္စက္႐ံု (၃) ႐ံုရွိေနေသးတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစက္႐ံုေတြမွာ အဆင့္ (၇) ယူေရနီယမ္သန္႔စင္မႈေတြ တနည္းနည္းနဲ႔ လုပ္တာ၊ အဆင့္ (၉) ယူေရနီယမ္ဓာတ္ေလွ်ာ့မႈက ထြက္လာတဲ့ ယူ-၂၃၅ သတၱဳကို ဗံုးအျဖစ္ တပ္ဆင္တာေတြ လုပ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

အဆင့္ (၇) နဲ႔ အဆင့္ (၉) မွာ ထြက္လာတဲ့ ယူေရနီယမ္က (၂၀) ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ပဲ သန္႔စင္တဲ့ ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖိုသံုး ယူ-၂၃၅ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုအတြက္ဆိုရင္ သန္႔စင္မႈနိမ့္ ယူ-၂၃၅ ကီလို (၄၀၀) ေလာက္ လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုကေန ပလူတိုနီယမ္ ထြက္လာရင္ေတာ့ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးလုပ္ဖို႔ ပလူတိုနီယမ္ (၁၀) ကီလိုဆိုရင္ အေျခေျပာင္းျဒပ္ထုရပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ဓာတ္ေပါင္းဖိုက ေျမာက္ကိုရီးယားကေန ေရာက္မလာေသးပါဘူး။ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး အင္မတန္ ရခ်င္ေနတဲ့ နအဖဟာ ေရွ႕ေျပးစမ္းသပ္မႈအတြက္ (၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္တဲ့ ယူ-၂၃၅ ကိုပဲ (ဥသွ်စ္သီးေလာက္ျဖစ္ျဖစ္) အရင္ဆံုး ရသေလာက္လုပ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာအႏုျမဴစြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ (IAEA) က ႏ်ဴကလီးယားပစၥည္း နည္းနည္းပါးပါးကို ႏိုင္ငံေတြမွာ ထားခြင့္ေပးထားပါတယ္။ အဲဒီသတ္မွတ္ခ်က္ထက္ေက်ာ္ရင္ IAEA ကို သတင္းပို႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းမပို႔ဘဲ လက္ဝယ္ထားႏိုင္တဲ့ ပမာဏေတြက သဘာဝယူေရနီယမ္ (၁၀) တန္ေအာက္၊ (၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္တဲ့ ယူေရနီယမ္ (၁.၁၁) ကီလိုေအာက္၊ (၂၀) ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္တဲ့ ယူေရနီယမ္ (၅) ကီလိုေအာက္၊ ပလူတိုနီယမ္ (၁) ကီလိုေအာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းမပို႔ဘဲ ဒီထက္ေက်ာ္ၿပီးထားရင္ IAEA က ကိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး လုပ္ႏိုင္တဲ့ (၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္ ယူ-၂၃၅ အမ်ဳိးအစား ယူေရနီယမ္ (၁) ကီလိုရဖို႔ သဘာဝယူေရနီယမ္ အ႐ိုင္း (၁) တန္ လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ IAEA က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကုိင္မယ့္ အႏၲရာယ္ထက္ ပိုစိုးရိမ္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္မႈအႏၲရာယ္၊ မေတာ္တဆ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္မယ့္ အႏၲရာယ္ေတြကို တပ္မေတာ္သားေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြ နဖူးေတြ႔ဒူးေတြ႔ ရင္ဆုိင္ေနရပါၿပီ။ သဘာဝဓာတ္ေရာင္ျခည္ပမာဏဟာ လူေတြအေပၚ တႏွစ္ကို (၃၀၀) မီလီရင္မ္ က်ေရာက္ေနၿပီး လူလုပ္ပစၥည္းေတြက ထြက္တဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္က တႏွစ္ကို (၆၀-၇၀) မီလီရင္မ္ က်ေနာ္တို႔အေပၚ ႐ိုက္ခတ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏ်ဴကလီးယား ထိန္းခ်ဳပ္ေရးေကာ္မရွင္က ႏ်ဴကလီးယားအလုပ္သမားတေယာက္ဟာ တႏွစ္မွာ မီလီရင္မ္ (၅,၀၀၀) ထက္ ပိုမထိေတြ႔ဖို႔ ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ ဟီ႐ိုရွီးမား အႏုျမဴဗံုးကြဲတုန္းက ဓာတ္ေရာင္ျခည္ မီလီရင္မ္ (၇) သိန္းေက်ာ္ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ုရွားႏိုင္ငံ ခ်ာႏိုဘိုင္လ္ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲတုန္းက ဓာတ္ေရာင္ျခည္ပမာဏ မီလီရင္မ္ (၈) ေသာင္းက (၁) သန္းခြဲထိ ထြက္ခဲ့လို႔ လူ (၂၈) ေယာက္ သံုးလမျပည့္ခင္ ေသသြားခဲ့ပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ မီလီရင္မ္ (၃) သိန္းခြဲက (၅) သိန္းအထိ မိနစ္ပိုင္းေလာက္ ထိေတြ႔ခဲ့သူဟာ တလအတြင္း ေသဖို႔ (၅၀) ရာခုိင္ႏႈန္း ေသခ်ာပါတယ္။ မီလီရင္မ္ (၁) ေသာင္းဝန္းက်င္ ေရရွည္ထိေတြ႔ေနရသူေတြဟာ (၅) ႏွစ္က အႏွစ္ (၂၀) အၾကာမွာ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ မီလီရင္မ္ (၅) ေသာင္းေက်ာ္ထိရင္ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ ေသခ်ာပါၿပီ။ အျပင္ကလာတဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ပမာဏနည္းလို႔ မထိခိုက္ႏိုင္ေပမယ့္လည္း အစာထဲမွာ ပါသြားလို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲဝင္သြားရင္ ထိခိုက္ႏိုင္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။