ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ (IAEA) မွ ထိပ္တန္း ႏ်ဴကလီယား ပညာရွင္ေဟာင္း ႏွစ္ဦးအၾကား ျမန္မာစစ္ အစိုးရရဲ႕ ႏ်ဴကလီယား ရည္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အလြန္ရႈပ္ေထြး နက္နဲတဲ့ နည္းပညာပိုင္ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈေတြ မၾကာေသးခင္က ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ပိုင္း IAEA ဟာ အခုေနာက္ဆံုး သံသယျဖစ္ေနတဲ့ ႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းေနရာေတြကို စံုးစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ နည္းလမ္းရွာေဖြေနပါတယ္။အေမရိကန္ အေျခစိုက္ The Wall Street Journal သတင္းစာႀကီးက IAEA ကို ကိုးကားၿပီး “သံသယျဖစ္ဖြယ္ ေနရာမ်ားကို သြားေရာက္ စစ္ေဆးဖို႔ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ႏိုင္ငံသား ဟာမန္း နက္ကက္စ္ ဦးေဆာင္တဲ့ IAEA ရဲ႕ အဏုျမဴ ကာကြယ္ေရး ဆိုင္ရာဌာနက ျမန္မာအစိုးရထံ စာတေစာင္ ေရးသားေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္” လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
IAEA ရဲ႕ေတာင္းဆိုမႈအေပၚ စစ္အစိုးရက ဘယ္လို ေတာင္းဆိုမယ္ ဆိုတာကေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။
ေျမာက္ကိုရီးယား မိတ္ေဆြမ်ား အကူအညီနဲ႔ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ ပိုင္ဆိုင္ဖို႔အတြက္ စစ္အစိုးရဟာ အမွန္တကယ္ပဲ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ ေနျခင္းရိွမရိွ ေသခ်ာေစဖို႔ အတြက္ ဒါဟာ IAEA ဖက္က ေနာက္ထပ္တဆင့္ ေျခလွမ္းလွမ္း လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား ရည္မွန္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၀၂ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ကတည္းက ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေပၚေနခဲ့ေပမယ့္ ဒီႏွစ္လယ္ပိုင္းမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကေန ျပည္ပကို ဘက္ေျပာင္းခိုလံုလာတဲ့၊ ႐ုရွားႏိုင္ငံမွာ ဒံုးပ်ံ နည္းပညာကို အထူးျပဳေလ့လာခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉး စိုင္းသိန္း၀င္းက စစ္အစိုးရရဲ႕ ဒံုးပ်ံစီမံကိန္းမ်ားနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းေနရာမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဓာတ္ပံု၊ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားမ်ားစြာကို ျပည္ပအေျခစိုက္ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံကတဆင့္ ထုတ္ေဖာ္လိုက္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္း အဆိုပါ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားဟာ အလြန္ ႀကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရရဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္စီမံကိန္း အေထာက္အထားေတြကို အယ္လ္ဂ်ာဇီးယား ႐ုပ္သံသတင္းဌာနႀကီးက ယခုႏွစ္ ဇြန္လအေစာပိုင္းမွာ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။
ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ အဲဒီဓာတ္ပံုမ်ားနဲ႔ အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို အေသအခ်ာ စစ္ေဆးၿပီးတဲ့ေနာက္ IAEA ရဲ႕ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးမႉးေဟာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ေရာဘတ္ကယ္လီက သူ႔ရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ “က်ေနာ္တို႔ စစ္ေဆးေတြ႔ရိွခ်က္က ထြက္ေပၚလာတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္က တခုတည္းပါပဲ။ (အေထာက္အထား ဓာတ္ပံုမ်ားအရ) ဒီနည္းပညာဟာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ အတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရပ္ဘက္အတြက္ အသံုးျပဳဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ အဏုျမဴစြမ္းအင္အတြက္ မဟုတ္ပါဘူး” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ စစ္အစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ႏိုင္ငံပိုင္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာကတဆင့္ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ထုတ္ျပန္ၿပီး ျမန္မာ့ႏ်ဴကလီယား ရည္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာဟာ “ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံေရးအရ တိုက္ခိုက္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အေျခအျမစ္မရိွတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္တယ္” လို႔ တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ စက္တင္ဘာလမွာ က်င္းပတဲ့ IAEA ရဲ႕ ၅၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ ပံုမွန္အစည္းအေ၀းမွာ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္သူ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးတင္၀င္းက “ယခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏ်ဴကလီယား စီမံကိန္းတခုကို လုပ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္ဟု ႏိုင္ငံတကာသတင္းမီဒီယားမ်ားက ေရးသားခ်က္မ်ားသည္ အေျခအျမစ္မရိွေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသာျဖစ္သည္ … ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ ထုပ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ျပန္႔ပြားျခင္းဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို မည္သည့္အခါမွ် လုပ္ေဆာင္လိမ့္မည္မဟုတ္ပါ” လို႔ ထပ္မံျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ဗိုလ္မႉး စိုင္းသိန္း၀င္းက ထုတ္ေဖာ္ခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြထဲက အဆင့္ျမင့္နည္းပညာသံုး ပစၥည္း ကိရိယာမ်ားရဲ႕ တကယ့္ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အေထာက္အထားနဲ႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါတယ္။
ႏို၀င္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ IAEA ရဲ႕ ေနာက္ထပ္ အရာရိွေဟာင္းတဦးျဖစ္တဲ့ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမႉးေဟာင္း အိုလီ ဟိန္းႏြန္နန္က သူ႔ရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေဟာင္း ေရာဘတ္ကယ္လီကို စိန္ေခၚလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ProPublica နဲ႔ PBS သတင္းဌာနတို႔ ပူးေပါင္းတင္ဆက္တဲ့ “Need to Know” အစီအစဥ္မွာ “ဒါဟာ ႏ်ဴကလီးယား ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ပါ၊ တျခား ဘာအတြက္မွ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာရေလာက္တဲ့ အခ်က္အလက္ တခုတေလမွ မရိွပါဘူး” လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“ဓာတ္ပံုေတြထဲက စက္ပစၥည္း ကရိယာေတြဟာ တျခားျဖစ္ႏိုင္ေျခရိွတဲ့ အသံုးခ်မႈေတြ ရိွႏိုင္ပါတယ္၊ အခုလို ႀကီးမာတဲ့ စြပ္စြဲမႈေတြကို စစ္တပ္က ဘက္ေျပာင္းလာတဲ့ သူတေယာက္တည္းရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္အေပၚ အေျခမခံသင့္ပါဘူး” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
ထိပ္တန္း ႏ်ဴကလီယား ပညာရွင္ႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ကြဲလြဲတဲ့အျမင္ေတြဟာ ဒီေနရာမွာတင္ အဆံုးမသတ္သင့္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀န္းက တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ကို သိသင့္တဲ့ အခြင့္အေရး ရိွရပါမယ္။ IAEA ဟာ ဒီအရႈပ္အေထြးႀကီးကို ရွင္းလင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ တာ၀န္ရိွတဲ့ တခုတည္းေသာ ေအဂ်င္စီ ျဖစ္႐ံုမက အဲဒီလို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ နည္းပညာဆိုင္ရာ အရင္းအျမစ္မ်ားလည္း ရိွေနပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ “ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးစာခ်ဳပ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ အဏုျမဴဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ ကာကြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္” ကို IAEA နဲ႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရတို႔အၾကား လက္မွတ္ေရးထိုး ခ်ဳပ္ဆိုထားခ်က္အရ သံသယျဖစ္ေနတဲ့ ႏ်ဴကလီယား စီမံကိန္းေနရာမ်ားကို သြားေရာက္စစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးဖို႔ IAEA မွာ အခြင့္အာဏာရိွပါတယ္။
အဲဒီစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ ထိုစဥ္က ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦး၀င္းေအာင္နဲ႔ IAEA ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဟန္းဘလစ္တို႔ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံ ဗီယင္နာၿမိဳ႕မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးစာခ်ဳပ္ (NPT) အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ရိွေနခဲ့သလို အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ ကင္းမဲ့ဇုန္စာခ်ဳပ္ကိုလည္း ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။
အဏုျမဴဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ ကာကြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ရဲ႕ ပုဒ္မ ၂ က “ဤသေဘာတူညီခ်က္ပါ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ျမန္မာႏိုင္ငံ နယ္နမိတ္အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္၏ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ေအာက္တြင္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည့္ မည္သည့္ေနရာတြင္မဆို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အသံုးျပဳေသာ ႏ်ဴကလီးယားလုပ္ငန္း အရင္းအျမစ္ အားလုံး သို႔မဟုတ္ ထူးျခားသည့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ပ်ံ႕လြင့္ႏိုင္ေသာ သတၱဳပစၥည္းမ်ား၏ အဏုျမဴဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းကို IAEA က လုပ္ေဆာင္ရန္ တာ၀န္၀တၱရားႏွင့္ အခြင့္အေရးရိွသည္။ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အဆိုပါ ဓာတ္သတၱဳမ်ားကို ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ သို႔မဟုတ္ တျခားေပါက္ကြဲေစတတ္ေသာ ႏ်ဴကလီယားပစၥည္းမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္းရိွမရိွ ေသခ်ာေစရန္ တခုတည္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ရန္အတြက္ ျဖစ္သည္” လို႔ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ထိုသေဘာတူညီခ်က္ရဲ႕ ပုဒ္မ ၃ အရ တကယ္လို႔ IAEA က သံသယျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြကို သြားေရာက္စစ္ေဆးခ်င္ရင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ IAEA နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ၀တၱရားရိွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ IAEA ရဲ႕ စစ္ေဆးေရးမႉး ခန္႔အပ္တာနဲ႔ စစ္ေဆးေရးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္တဲ့ေနရာေတြမွာ စစ္အစိုးရရဲ႕ သေဘာတူညီမႈကို ပထမ ရယူရပါလိမ့္မယ္။
တကယ္လို႔ စစ္အစိုးရက စစ္ေဆးေရးမႉးခန္႔အပ္တာနဲ႔ စစ္ေဆးေရးလုပ္ငန္းေတြကို လက္ခံဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျငင္းဆန္ေနမယ္ဆိုရင္ IAEA အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔က အဲဒီကိစၥကို သင့္ေလ်ာ္သလို ဆက္လက္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ေအဂ်င္စီရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ထံ လႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္တာကို သေဘာတူညီခ်က္ရဲ႕ ပုဒ္မ ၉ (က) မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီလိုအခိ်န္မွာပဲ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ ႏ်ဴကလီယား ရည္မွန္းခ်က္မ်ားအေပၚ အျငင္းပြားမႈကို ပိုၿပီးအားေကာင္းေစတဲ့ ေနာက္ထပ္ သတင္းေဆာင္းပါတပုဒ္ကို The New Republic က ဒီဇင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
Burma Bombshell ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆာင္းပါးရွင္ ဂ်ိဳရႊာ ကာလန္ဇစ္ (Joshua Kurlantzick) က “လြန္ခဲ့တဲ့လကပဲ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ တခုက ေျမာက္ကိုရီယားႏိုင္ငံဟာ တားျမစ္ထားတဲ့ ႏ်ဴကလီယားဆိုင္ရာ ပစၥည္းကရိယာေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံကို တင္ပို႔ခဲ့တဲ့ ေနာက္ထပ္ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရိွခဲ့တယ္” လို႔ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀န္းက မီးခိုးကိုေတာ့ ရွာေဖြေထာက္လွမ္း ေတြ႔ရိွခဲ့ပါၿပီ။ အခုအခါမွာေတာ့ ဒီမီးခိုးထြက္လာတဲ့ မီးပံုကို ရွာေဖြဖို႔ IAEA မွာ တာ၀န္ရိွလာပါၿပီ။ ထို႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံက အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ပါ၀င္တဲ့ အာဆီယံအသင္းႀကီးကလည္း IAEA ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈကို ခိုင္ခိုင္မာမာ ေထာက္ခံရမွာ ျဖစ္တယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံမ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း ႏ်ဴကလီယားလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးဇုန္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ အာဆီယံအသင္းႀကီးမွာလည္း တာ၀န္ရိွေနလို႔ပါပဲ။
No comments:
Post a Comment