မႏၲေလးၿမိဳ႕၏ သမုိင္း၀င္ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ တခုျဖစ္သည့္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀ ခန္႔က တည္ရွိခဲ့ေသာ “စက္ရွင္တံတား” ေခၚ “စည္ရွည္တံတား” ကုိ ဒီဇင္ ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွ စတင္ၿပီး ေဒသဆုိင္ရာ အာဏာပုိင္တုိ႔၏ အမိန္႔အရ စတင္ၿဖိဳဖ်က္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။အဆုိပါ စက္ရွင္တံတားသည္ မႏၲေလး နန္းေတာ္ၿမိဳ႕ရုိး၏ အေနာက္ဘက္တည့္တည့္တြင္ တည္ရွိၿပီး စည္ရွည္တံခါးမႀကီးႏွင့္ က်ဳံးတဖက္ကုိ ဆက္သြယ္ေပးထားသည့္ မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕၏ ေနာက္ဆုံးလက္က်န္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္တခုဟု ဆုိႏုိင္ေၾကာင္း မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံတဦးက ဧရာ၀တီသုိ႔ ေျပာသည္။
“တုိင္းမႉးအမိန္႔နဲ႔ ဖ်က္ခုိင္းတာ။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္းကေတာင္ မပ်က္ခဲ့ဘူး၊ အခုမွပဲ ပ်က္ေတာ့တယ္။ သမုိင္းအေမြအႏွစ္ေတြလည္း ကုန္ၿပီ၊ ျပစရာမရွိေတာ့ဘူး” ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာသည္။
အဆုိပါ ေရွးေဟာင္းတံတားကုိ ယခု စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ မလုပ္ေၾကာင္း၊ အဂၤလိပ္အစုိးရ လက္ထက္က တံတားႀကီး အေကာင္းပကတိရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက တံတားၾကမ္းခင္းမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ေသာ္လည္း တံတားထိပ္တြင္ အုတ္ခုံႀကီးမ်ားႏွင့္ လက္ရန္းႀကီးမ်ား၊ တုိင္ႀကီးမ်ား အေကာင္းပကတိ က်န္ရွိေနေသးေၾကာင္း အဆိုပါ မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံက ဆုိသည္။
၁၈၅၉ ခုႏွစ္ ရတနာပုံေခတ္ မင္းတုန္းမင္းႀကီး မႏၲေလးနန္းေတာ္ ၿမိဳ႕တည္စဥ္ကတည္းက ၿမိဳ႕႐ိုးမ်ားႏွင့္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာကုိ ဆက္သြယ္ထားသည့္ တံတားေပါင္း ၆ စင္းရွိရာ အေနာက္ဘက္တြင္ စက္ရွင္တံတားဟု အမ်ားေခၚတြင္ေနသည့္ စည္ရွည္တံတားႏွင့္ အာဠ၀ီတံတား ေခၚ ေၾကးမုံတံတား ၂ စင္း ရွိသည္။
စည္ရွည္တံတားႏွင့္ တံခါးကုိ ေဗဒင္ကိန္းခန္းအရ ပါပဓာတ္တံခါး “စေရ” ဟူေသာ ဓာတ္သင့္နံသင့္အရ ၿမိဳ႕ေတာ္ အရွည္တည္တံ့ေစေသာ နိမိတ္ျဖင့္ ၁၈၅၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ျပအုိးႏွင့္ ျပသာဒ္တုိင္ကူ၍ တံခါးအမည္ ေမာ္ကြန္းတုိင္ စိုက္ထူခဲ့ေၾကာင္း မႏၲေလးအဘိဓာန္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အာဠ၀ီတံတားကုိလည္း သုတ္သင္ရမည့္ ရာဇ၀တ္သားမ်ားႏွင့္ အသုဘမ်ားကုိ ျမႇဳပ္ႏွံရန္ ၿမိဳ႕အတြင္းမွ ထုတ္ယူသည့္ တံတား၊ မဂၤလာမရွိသည့္ တံတားဟု သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
မဂၤလာအခမ္းအနားမ်ားႏွင့္ မင္းညီမင္းသား၊ ဘုရင္ႏွင့္ မိဖုရားမ်ားထြက္သည့္ တံခါးကုိမူ ေက်ာ္မုိးတံခါးဟု သမုတ္ေခၚေ၀ၚသည္။
၁၈၈၅ ခုႏွစ္ အထက္ျမန္မာျပည္ကုိ အဂၤလိပ္တုိ႔ သိမ္းယူၿပီး ကုိလုိနီျပဳခဲ့ခ်ိန္မွ စတင္၍ နန္းတြင္းတခုလုံးကုိ သိမ္းပုိက္ကာ စစ္တန္းလ်ားမ်ားအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ခန္႔က ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ႀကီးဌာန၊ ေက်ာက္စာဌာနမွ ရတနာပုံေခတ္ မႏၲေလးေနျပည္ေတာ္ အေဟာင္းကုိ ေရွးမူမပ်က္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈတခ်ိဳ႕ ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္ စစ္အစုိးရ စတင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ မႏၲေလးနန္းေတာ္ကုိ ယခင္ ဘုရင္မ်ား လက္ထက္ အတုိင္း ရွိေစရန္ဟုဆိုကာ နန္းေတာ္ရာ ေနရာေဟာင္းမ်ားတြင္ အေဆာက္အဦးအသစ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ေစခဲ့သည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ေန သမုိင္းပညာရွင္တဦးျဖစ္သည့္ စာေရးဆရာႀကီး နတ္ေမာက္ထြန္းရွိန္က “ဘာေၾကာင့္လုပ္တယ္လုိ႔ေတာ့ မွတ္ခ်က္မေပးခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရွးေဟာင္းဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမတ္ႏုိးတယ္” ဟု ဧရာ၀တီသုိ႔ ေျပာသည္။
ဆရာႀကီး နတ္ေမာက္ထြန္းရွိန္သည္ ၿပီးခဲ့သည့္လအတြင္းကပင္ ေမာ္နီတာဂ်ာနယ္ႏွင့္ မႏၲေလးေန႔စဥ္ သတင္းစာတြင္ အဆုိပါ တံတားႀကီးကုိ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ တံတားႀကီး၏ သမုိင္းမွတ္တမ္းကုိ ဓာတ္ပုံမ်ားႏွင့္ တကြ ေဖာ္ျပေရးသားခဲ့ေသးသည္။
ဆရာႀကီး နတ္ေမာက္ထြန္းရွိန္သည္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္က မႏၲေလးၿမိဳ႕ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရးသားထားသည့္ “၀င္းေတြႏွင့္ တည္သည့္ မင္းေနျပည္” ဆုိသည့္ စာအုပ္ျဖင့္ အမ်ိဳးသားစာေပဆု ျဖစ္သည့္ သုတပေဒသာ ၀ိဇၹာဆုကုိ ရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ “မႏၲေလး ႏွစ္ ၁၅၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္” စာအုပ္ကို အဂၤလိပ္ - ျမန္မာႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ထပ္မံေရးသားခဲ့သည္။
No comments:
Post a Comment