ကတိမတည္ေသာ အစိုးရ၊ KIA ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး

ေအာင္လင္းထြဋ္

ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ဘက္ ဧရာ၀တီျမစ္၏ ျမစ္ဖ်ားခံရာ ေမချမစ္ႏွင့္ မလိချမစ္တို႔ ေပါင္းဆံုသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေနမႈကို မၾကာေသာကာလက တိုက္ပြဲမ်ားက နင္းေျခဖ်က္ဆီး ခ့ဲေလၿပီ။

ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) ႏွင့္ ယခင္ စစ္အစိုးရ၏ ခက္ခက္ခဲခဲ ရယူခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ခရီးစဥ္တြင္ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႔အႀကံဳကို တင္ျပလိုပါသည္။ ဦးစြာပထမ ၀န္ခံလိုသည္မွာ စာေရးသူတို႔ကိုယ္တိုင္ စစ္အာဏာရွင္ ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ လွည့္ဖ်ားမႈ လိမ္လည္မႈ ခံလိုက္ရေၾကာင္း အခ်ိန္ေႏွာင္းမွ သိရသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

စစ္အစိုးရေခတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏွစ္ပိုင္းခြဲၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္ ကာလႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ ကာလတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ KIA ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းႏွင့္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းတို႔သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္ ကာလ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္တေနရာ၌ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေတြ႔ဆံုခ့ဲၿပီးေနာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္ခ့ဲသည္။

ထိုစဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မူဝါဒသစ္အေနျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ထားၿပီး တဦးႏွင့္တဦး ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ၾကမည္၊ ႏိုင္ငံေရးကိစၥကို ေနာင္ျပည္သူ႔အစိုးရ အသစ္တက္လာသည့္အခါ ေဆြးေႏြးမည္၊ တပ္မေတာ္သည္ ျပည္သူက ခန္႔အပ္ထားေသာ အစိုးရ မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားအေရးကို မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ဟု မူခ်မွတ္ခ့ဲသည္။

ပထမဦးဆုံး လွ်ိဳ႕၀ွက္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ န၀တ ဘက္မွ ဒုဗိုလ္မႉးႀကီး တင္၀င္း (အလုပ္သမား၀န္ႀကီးႏွင့္ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း)၊ ဗိုလ္မႉး သန္းေအး (ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္း - ကြယ္လြန္) တို႔ျဖစ္ၿပီး KIA ဘက္မွ ဦးဘရန္ဆိုင္းႏွင့္ အဖြဲ႔ အက်ိဳးေဆာင္ ေဒါက္တာ စဘြဲဂြ်န္၊ ဦးခြန္ျမတ္တို႔ ပါ၀င္တက္ေရာက္ခ့ဲသည္။

အဆိုပါေဆြးေႏြးပြဲတြင္ န၀တဘက္မွ အထက္ပါ မူဝါဒအသစ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းခ့ဲရာတြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အစိုးရမ်ားသည္ လက္နက္ခ်ေရးမူကိုသာ အေသစြဲကိုင္ခ့ဲမႈေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ခ့ဲၾကရေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔လက္ထက္တြင္ မူသစ္အေနျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ထားၿပီး ထာ၀ရ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေရး ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ၾကမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္စဥ္ကာလအတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားၿပီး တဘက္ႏွင့္ တဘက္ နားလည္မႈ ရရိွေရး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားၾကမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းတို႔ ပါဝင္သည္။ သို႔ေသာ္ KIA အေနျဖင့္ ဒို႔တာ၀န္အေရးသုံးပါးကို သေဘာတူမွ တရား၀င္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ကမ္းလွမ္းခ့ဲသည္။

KIA ဘက္မွလည္း စစ္မွန္ၿပီး အရွည္သျဖင့္ တည္တ့ံသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္လိုေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္မည္မဟုတ္၊ ပဋိပကၡမ်ားကို ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးသည့္ နည္းမ်ားျဖင့္သာ ေျဖရွင္းသြားလိုေၾကာင္း န၀တ၏ သေဘာထားမ်ားကို ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ (KIO) ဗဟိုေကာ္မတီသို႔ တင္ျပၿပီး သေဘာထားကို ရယူသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပဏာမေတြ႔ဆုံစဥ္ ေျပာၾကားခ့ဲသည္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္ကို ျဖဳတ္ခ်အာဏာရယူခ့ဲၿပီးေနာက္ KIA ေခါင္းေဆာင္ ဦးေဇာ္မိုင္ လက္ထက္တြင္ အက်ိဳးေဆာင္မ်ားမွတဆင့္ ယခင္ပဏာမ ေတြ႔ဆုံခ့ဲစဥ္ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ားကို အေျခခံ၍ န၀တႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးလိုေၾကာင္း ကမ္းလွမ္းခ့ဲသည္။

အက်ိဳးေဆာင္ လူႀကီးမ်ားအျဖစ္ သင္းအုပ္ဆရာ ေဒါက္တာ စဘြဲဂြ်န္၊ အၿငိမ္းစား သံအမတ္ႀကီး ဦးလ၀မ္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ဦးခြန္ျမတ္တို႔က ေဆာင္ရြက္ခ့ဲသည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း KIA ၏ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ထိုစဥ္က စစ္ေထာက္လွမ္ေရး ညႊန္ၾကားေရးမႉး႐ံုး စစ္ဦးစီးမႉး (ပထမတန္း) ဒု ဗိုလ္မႉးႀကီး ေက်ာ္သိန္း မွတဆင့္ ဒု ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဗိုလ္မႉးႀကီး ေက်ာ္၀င္း၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးႏွင့္ န၀တ အတြင္းေရးမႉး (၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔တို႔ကို တင္ျပခ့ဲပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔မွ တဆင့္ န၀တ ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊကို မည္က့ဲသို႔ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ကို အမိန္႔ေတာင္းခံခ့ဲသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ အမိန္႔မွာ “ကိုခင္ညြန္႔ KIA ကို လက္နက္ခ်ရမယ္လို႔ ေျပာလိုက္” ဆိုသည့္ အမိန္႔ပင္ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညြန္႔ အပါ၀င္ စာေရးသူတို႔အားလံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ အမိန္႔ေၾကာင့္ အေတာ္ပင္စိတ္ပ်က္ခ့ဲရပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္ လက္ထက္ကတည္းက န၀တ ဒု ဥကၠ႒ ျဖစ္ပါသည္။ ယခင္က KIA ႏွင့္ ေဆြးေႏြးခ့ဲသည္မ်ားကို သူေကာင္းစြာ သိပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထိုသို႔ ေျပာခိုင္းသည္ကို သူ၏သားတပည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္၀င္းမွအပ က်န္လူမ်ား မသိၾကပါ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ အားနည္းခ်က္မွာ ငယ္စဥ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ့ဲရေသာ တပ္မေတာ္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးဌာနတြင္ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးအလုပ္ကို ၀ါသနာထုံခ့ဲသူျဖစ္သည္။ ဘယ္အရာမဆို စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရး အျမင္ျဖင့္ စဥ္းစားေလ့ရွိသည္။ တခါတရံ သူေျပာသည့္ စကားတိုင္းကိုပင္ သူမွတ္မိခ်င္မွ မွတ္မိပါသည္။ ေျမွာက္ပင့္ေျပာသည္ကို သေဘာက်သည္။ အနီးကပ္ေနရသူမ်ား၏ စကားကို ယံုလြယ္သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္၀င္းက KIA ကို ျပန္ၾကားရမည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ အမိန္႔ကို အက်ိဳးေဆာင္ လူႀကီးမ်ားမွတဆင့္ ျပန္ၾကားရန္ စာေရးသူအား တာ၀န္ေပးခ့ဲသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ ျပန္ၾကားခ်က္ကို စာေရးသူသည္ အက်ိဳးေဆာင္ လူႀကီးမ်ားကို ရွင္းျပသည့္အခါ အားလုံး စိတ္ဓာတ္က်ခ့ဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတာ့ ေ၀းပါၿပီဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခ့ဲၾကသည္။ ဆက္လက္၍ စာေရးသူက အက်ိဳးေဆာင္လူႀကီးမ်ားအား မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ျပန္ၾကားခ်က္တခုခု ေပးပါရန္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊသည္ အခ်ိန္မေရြး စိတ္ေျပာင္းလဲတတ္သူျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ မေ၀းေသးပါေၾကာင္း ေျပာၾကားခ့ဲရသည္။

ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အၾကာတြင္ အက်ိဳးေဆာင္ လူႀကီးမ်ားမွတဆင့္ KIA ၏ ျပန္ၾကားခ်က္မွာ KIA သည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား တန္းတူအခြင့္အေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ခ့ဲသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ န၀တ ေျပာသကဲ့သို႔ လုပ္ရမည္ဆိုလွ်င္ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ သစၥာေဖာက္ရာေရာက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကခ်င္တို႔အေနျဖင့္ ဘယ္ေသာအခါမွ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္မွမဟုတ္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ KIA ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ေထာက္႐ႈ၍လည္းေကာင္း၊ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားအား ဂ႐ုဏာထားေသာအားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္ေရးရရွိေရး တျခားတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားကဲ့သို႔ သေဘာထားေပးရန္ ျပန္ၾကားခ့ဲသည္။ ဤက့ဲသို႔ KIA ျပန္ၾကားခ်က္အေပၚ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက မကန္႔ကြက္ေတာ့ဘဲ တရား၀င္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲကို လား႐ိႈးၿမိဳ႕ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္တြင္ ျပဳလုပ္ရန္ အမိန္႔ေပးခ့ဲသည္။ KIA က ကခ်င္တို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ျမစ္ႀကီးနားတြင္ ေဆြးေႏြးပြဲကို က်င္းပလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခ့ဲေသာ္လည္း ပထမတႀကိမ္တြင္ လာ႐ိႈးၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔၏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္ေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးပြဲေနရာ ေရြးခ်ယ္မႈ အဆင္ေျပခ့ဲသည္။

န၀တ ႏွင့္ KIA တရား၀င္ေဆြးေႏြးမႈကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွစတင္၍ ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္။ ပထမအႀကိမ္ လာ႐ိႈးေဆြးေႏြးပြဲ၌ န၀တ ဘက္မွ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအးေက်ာ္ (ျပန္ႀကားေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း - ကြယ္လြန္) ေခါင္းေဆာင္ၿပီး စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္၀င္းႏွင့္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္သိန္းတို႔ ပါ၀င္ခ့ဲသည္။ KIA ဘက္မွ ဒု ဥကၠ႒ ဦးလမုန္တူးဂ်ိဳင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာအဖြဲ႔ တက္ေရာက္ခ့ဲၾကသည္။ ပထမအႀကိမ္ ေဆြးေႏြးပြဲသည္ တခ်ိန္က ရန္သူမ်ား၊ ယခု မိတ္ေဆြမ်ားအေနျဖင့္ ေတြ႔ဆံုၾကၿပီး လူပုဂၢိဳလ္ခ်င္း ေလ့လာသည့္ အဆင့္သေဘာမ်ိဳး ေတြ႔ဆံုခ့ဲၾကသည္။ န၀တဘက္မွလည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးႏွင့္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ဦးတည္ခ်က္ထား ေဆြးေႏြးခ့ဲၾကၿပီး KIA ဘက္မွလည္း ကခ်င္လူထု၏ တခဲနက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေတာင္းဆိုမႈမ်ားအေပၚ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုဆက္ဆံခ့ဲၾကသည္။

ဒုတိယအႀကိမ္ ေတြ႔ဆုံေဆြေႏြးပြဲမွစ၍ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ေဆြးေႏြးပြဲမွစ၍ န၀တဘက္မွ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအးေက်ာ္၊ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေစာလြင္ (ဟိုတယ္၀န္ႀကီးေဟာင္း)၊ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္၀င္းႏွင့္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္သိန္းတို႔ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခ့ဲၿပီး KIA ဘက္မွ ဥကၠ႒ ဦးေဇာ္မိုင္ႏွင့္ ဒု ဥကၠ႒ ဦးလမုန္တူးဂ်ိဳင္တို႔ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခ့ဲသည္။ အက်ိဳးေဆာင္လူႀကီးမ်ားလည္း တက္ေရာက္ခ့ဲၾကသည္။

ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ စစ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို မည္သို႔စတင္လုပ္ၾကမည္၊ ႏွစ္ဘက္စစ္တပ္မ်ား နယ္ေျမသတ္မွတ္ရန္၊ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္ေနစဥ္ အခ်ိန္အတြင္း ႏွစ္ဖက္စစ္တပ္မ်ား ယာယီ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားရန္၊ နယ္ေျမသတ္မွတ္မႈ သေဘာတူညီၿပီးပါက လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ၿပီး ကန္႔သတ္နယ္ေျမအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္မည္ဆိုလွ်င္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူရန္၊ တပ္အင္အားမတိုးခ်ဲ႕ရန္တို႔ကို ေဆြးေႏြးသည္။

စီးပြားေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ KIA အဖြဲ႔ စားေသာက္ေနထိုင္ေရးအတြက္ အစိုးရမွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးရန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္အေနျဖင့္လည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စီမံကိန္းခ်၍ ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္တပ္သည္ ျပည္သူ႔အစိုးရ မဟုတ္သည့္အတြက္ ေနာင္ေပၚေပါက္လာမည့္ အစိုးရႏွင့္သာ ေဆြးေႏြးရန္တို႔ ပါဝင္သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားစဥ္ကာလသည္ ႏွစ္ဘက္ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္သည့္ကာလအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး အျပန္အလွန္ နားလည္မႈရ၍ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ေပၚရန္ ရည္ရြယ္ခ့ဲသည္။ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေနာင္ေပၚေပါက္လာမည့္ ျပည္သူ႔အစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးကိစၥ ေဆြးေႏြးသည့္အခါ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးသြားရန္ ျဖစ္သည္။

အထက္ပါ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၌ ေဆြးေႏြးသည့္ အေၾကာင္းအရာအေပၚ န၀တဘက္မွ ေပးပို႔ေသာ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကို စစ္ေထာက္လွမ္ေရး ညႊန္ၾကားေရးမႉး႐ံုးမွေန၍ စာေရးသူကိုယ္တိုင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔သို႔ သတင္းပို႔ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊထံသို႔ ဆက္လက္တင္ျပ အမိန္႔ခံယူၿပီး လမ္းညႊန္ခ်က္ကို စာေရးသူမွ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ရွိ န၀တကိုယ္စား ေဆြးေႏြးေနေသာအဖြဲ႔သို႔ ျပန္လည္အေၾကာင္းၾကားရသည့္ တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခ့ဲရသည္။

ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ဘက္သေဘာတူညီေသာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ၁၉၉၄ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ န၀တ ကိုယ္စား အေရွ႕ေျမာက္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအးေက်ာ္ႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာလြင္တို႔မွ လက္မွတ္ေရးထိုးခ့ဲသည္။ KIA ဘက္မွ ဥကၠ႒ ဦးေဇာ္မိုင္ႏွင့္ ဒု ဥကၠ႒ ဦးလမုန္တူးဂ်ိဳင္တို႔မွ လက္မွတ္ေရးထိုးခ့ဲသည္။ ထိုစဥ္က လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊ၏ လက္ေထာက္ စစ္ဦးစီး ဗိုလ္မႉးႀကီး ျဖစ္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိ ရန္ကုန္တိုင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ျမင့္ေဆြသည္ စစ္ဦးစီးမႉး ပထမတန္း ျဖစ္သည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္ အလြန္မွစ၍ စစ္အာဏာရွင္ႀကီး၏ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္မ်ားကို စတင္၍ သိလာရသည္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားအေပၚ ထားရွိရမည့္ သေဘာထားကို တိုင္းမႉး၊ တပ္မမႉးမ်ား ေလးလပတ္ အစည္းအေ၀းတြင္ လမ္းညႊန္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာခ့ဲသည္။ အပစ္ရပ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔မ်ားသည္ ျပည္တြင္း ျပည္ပႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ လက္နက္တခုသဖြယ္ ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခ်ိန္မေရြး စစ္ျပန္တိုက္ရလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎တို႔၏ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ရန္လိုေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား၏ နယ္နမိတ္အစပ္မ်ား စစ္တပ္ တပ္ရင္းေပါင္းမ်ားစြာကို တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႔စည္းသြားရန္ လမ္းညႊန္မႈမ်ား ေပးခ့ဲသည္။ KIA ႏွင့္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီကို ဆြဲထုတ္ၿပီး KNU ကို အင္အားခ်ိန႔ဲသြားေအာင္ လုပ္ခ့ဲသည္။ KNU က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကမ္းလွမ္းလာေသာအခါ လက္နက္ခ်ရမည္ဟူ၍ ေျပာခိုင္းခ့ဲသည္။ အမ်ိဳးသားညီလာခံတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ား စုစည္းၿပီး တိုင္းရင္းသားအေရး ေဆြးေႏြးရန္တင္ျပရာတြင္လည္း ခြင့္မျပဳရန္ ညႊန္ၾကားသည္။ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို အျမန္အၿပီးသတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္တြင္ မပါသည့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ လုပ္ရမည္ဆိုၿပီး အက်ပ္ကိုင္လာခ့ဲသည္။ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဖြဲ႔စည္းေရး လက္မခံေသာ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ကို ေျခမႈန္းၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္ခ့ဲသည္။

ယေန႔ ကရင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ တို႔တြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ တိုက္ပြဲႀကီးငယ္မ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု အတိဒုကၡႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရျခင္း၏ အဓိကတရားခံမွာ အမည္ခံ အရပ္သား စစ္အာဏာရွင္အစိုးရပင္ ျဖစ္သည္။ ကတိသစၥာ မတည္ေသာ အမည္ခံ အရပ္သား စစ္အာဏာရွင္အစိုးရ၏ လိမ္လည္မႈ လွည့္ျဖားမႈမ်ားသည္ ယေန႔ အခ်ိန္တြင္ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ေတြ႔ေနရၿပီျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယား ကိစၥ ၊ ကေလးစစ္သား ကိစၥ၊ အဓမၼလုပ္အားေပး ကိစၥ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥတို႔တြင္ ကုလသမဂၢႏွင့္ ကမာၻကိုလိမ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိစၥ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိစၥ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘ႑ာ ကိစၥတို႔တြင္ ျမန္မာျပည္သူထုကို လိမ္ညာလ်က္ရွိေပသည္။