Sunday, July 21, 2013

အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံံ ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ျမင္မႈ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ (၁)

အက္ဒ္ဝပ္ အက္စ္ပင္နယ္လ္

အင္ဒိုနီးရွား သမၼတ ဆူကာႏို (လက္ဝဲဘက္) ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆူဟာတို တို႔ကို ၁၉ ၆၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ေတြ႔ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု – NPR)


လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္ခန္႔ကဆိုလွ်င္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံအား ေအာင္ျမင္ေသာ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ တႏိုင္ငံအျဖစ္ ျမင္ရမည့္ အရိပ္အေရာင္မ်ဳိးကို မေတြ႕ရေခ်။ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္မႈႏွင့္အတူ ေမြးဖြားလာသည့္ ေခတ္သစ္သမိုင္းတြင္ ေတြ႕ရခဲေသာ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံသစ္ ျဖစ္သည့္အျပင္ ထိုေမြးကင္းစ ဒီမိုကေရစီအား ဖ်က္ဆီးမည့္ အလြန္အင္အားႀကီးမားေသာ အုပ္စုႀကီး သုံးစု၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈႏွင့္ ရင္ဆုိင္ခဲ႕ရသည္။

ပထမ အုပ္စုမွာ သမၼတ ဆူဟာတို (၁၉၆၇-၁၉၉၈) အုပ္စိုးမႈ၏ အေမြကို ဆက္ခံထားသည္ဟု အမ်ားက လက္ခံထားၿပီး ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးတြင္္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါဝင္ေနသည့္ စစ္တပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ အုပ္စုမွာ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ ေဒသအသီးသီးမွ အင္အားေကာင္းေသာ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ ခြဲထြက္ေရး အၾကမ္းဖက္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုကာလမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္တည္မႈ၏ အခရာျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံတည္တံ့ေရးအား အႀကီးအက်ယ္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနေသာ ပဋိပကၡအျဖစ္ ရႈျမင္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးအုပ္စုမွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံ႕ရမႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီး ပိုမို အားေကာင္းလာသည့္ အစၥလမ္မစ္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ အုပ္စုမ်ားကဆိုလွ်င္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံအား အစၥလမ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေရး သို႔မဟုတ္ အနိမ့္ဆုံးအားျဖင့္ အေျခခံဥပေဒကို ရွာရီယာ အစၥလမ္ဘာသာေရး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းႏွင့္ အညီ ေျပာင္းလဲေရးကိုပင္ ေတာင္းဆိုခဲ႕ၾကသည္။

သို႕ေသာ္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား စတင္ခဲ႕့ၿပီး ဆယ္စုႏွစ္အၾကာ ယခုအခ်ိန္တြင္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ထိုၿခိမ္းေျခာက္မႈ အားလုံးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့သည္။ စစ္တပ္အေနျဖင့္လည္း ႏိုင္ငံေရးတြင္ အဓိက အခန္းက႑တြင္ မပါဝင္ေတာ့ဘဲ ဆုတ္ခြာသြားၿပီ ျဖစ္သည္။ ေဒသဆိုင္ရာ ပဋိပကၡမ်ားကိုလည္း တည္ၿငိမ္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္ၿပီးျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ၏ အျပင္းထန္ဆုံး ခြဲထြက္ေရးလုပ္ရွားမႈျဖစ္သည့္ ဆူမားၾတားေဒသ အာေခ်း လႈပ္ရွားမႈကိုလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈ ယူထားႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ အုပ္ငယ္အခ်ဳိ႕မွလြဲလွ်င္ အစၥလမ္မစ္ အင္အားစုမ်ား အားလုံးအား ႏိုင္ငံေရး ပင္မေရစီးအတြင္း ပါဝင္လႈပ္ရွားေစရန္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ရွာရီယာစည္းမ်ဥ္း အေျခခံသည့္္ ႏိုင္ငံမ်ဳိးတည္ေဆာက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ဳိးအား ေတာင္ဆိုျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေစခဲ႕သည္။ ထိုၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားအား ေျဖေလွ်ာ့ႏိုင္မႈႏွင့္အတူ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ခြင့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕လာျခင္း၊ ပိုမိုဖြံၿဖိဳးၿပီး စုံလင္သည့္ မီဒီေစ်းကြက္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ရသည့္ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကိုပါ ကၽြဲကူးေရပါ ေတြ႕လာရသည္။ ယခုဆယ္စုႏွစ္တြင္း ကမၻာတလႊားတြင္ ႀကဳံေတြ႕ေနရသည့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ျခင္းဟု မဆိုသာေသာ္လည္း တန္႔ေနသည့္ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ဤေအာင္ျမင္မႈသည္ အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ အေကာင္းဆုံး သင္ခန္းစာပင္ျဖစ္သည္။

အင္ဒိုနီးရွား၏ ေအာင္ျမင္မႈတြင္လည္း အျခားမ်က္ႏွာစာတခု ရိွေနေသးသည္။ အင္ဒိုနီးရွားအေနျဖင့္ ၎၏ျပႆနာမ်ားအား ေျဖရွင္းရာတြင္ အထိအခိုက္ကင္းကင္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး မရိွဘဲ ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ေခ်။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္အား ေႏွာက္ယွက္ဟန္႔တားသူမ်ားကို ေဘးဖယ္ထုတ္လိုက္ျခင္းထက္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္အတြင္းသို႔ သြတ္သြင္းလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သျဖင့္ ဒီမိုကေရစီပန္းတိုင္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အရည္အေသြးကို အေပးအယူ အေလွ်ာ့အတင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ရသည္။ ဤအေပးအယူသည္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္း ျခင္းျဖစ္စဥ္၏ အားနည္းခ်က္ သက္သက္သာမက ထိုအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္ေအာင္ျမင္မႈ၏ အဓိကေသာ့ခ်က္ တခုလည္းျဖစ္သည္။

ဤအေပးအယူ မည္သုိ႔မည္ပုံ ျဖစ္ထြန္းလာသည္၊ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည္ ဆိုသည့္အေမးမွာ ဆူဟာတို အာဏာရွင္စနစ္၏ သေဘာသဘာဝ၊ အာဏာလႊဲ ေျပာင္းေပးသည့္ နည္းလမ္း ႏွင့္ ၎၏ လႊမ္းမိုးမႈတို႔ တိုက္႐ိုက္ ပတ္သက္ေနသည္။ ဆူဟာတိုသည္ တိုင္းျပည္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ရာတြင္ အင္အားကို နည္းလမ္းတခု အေနျဖင့္ ေနရာတိုင္း အျပည့္အဝ အသုံးျပဳခဲ့ျခင္း မဟုတ္ဘဲ အစိတ္အပိုင္း တခုအျဖစ္သာ အသုံးျပဳခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးအာဏာႏွင့္ အုပ္စိုးမႈအား တိုက္႐ိုက္ မၿခိမ္းေျခာက္ဘဲ ခ်မွတ္ထားသည့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားအား လိုက္နာေနသေရြ႕ မည္သည့္ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရး အင္အားစုကိုမဆို လႈပ္ရွားခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ထိုအျပဳအမူကို မိမိႏွင့္ ပတ္သက္သူကို ဦးစားေပး အခြင့္အေရးေပးသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုံစံက ထပ္မံ ေထာက္ကန္ထားျပန္သည္။ ထို မ်က္ႏွာသာေပး ဦးစားေပးမႈသည္ အစုအဖြဲ႕တဖြဲ႕ အသိုင္းအဝန္းတခုကို ကိုယ္စားျပဳ စီမံခန္႔ခြဲေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ေခါင္းဆာင္မ်ား (ဥပမာအားျဖင့္- ဘာသာေရး ေခါင္းဆာင္မ်ား) ကို အက်ဳိးအျမတ္ ရရိွေစသည္။ ထိုမ်က္ႏွာသာေပး စနစ္၏ ရလဒ္အေနျဖင့္ ဖားတပိုင္းငါးတပိုင္း အတိုက္အခံမ်ား ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရး နယ္ပယ္မ်ားတြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အေရးႀကီးေသာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းဆာင္မ်ားမွာ အဏာရွင္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ခြင့္ျပဳမႈ အေျခအေနတြင္သာ လႈပ္ရွားၾကၿပီး ထိုစနစ္ကို ပိုမိုအားေကာင္းေစသည့္ အေပးအယူလုပ္ျခင္း ႏွင့္ အေလွ်ာ့အတင္းလုပ္ျခင္း ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈတြင္ ယဥ္ပါးအသားက်လာၾကသည္။

ဤေနာက္ခံ အေျခအေနသည္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မ်ားစြာျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္တြင္ အဓိက ပါဝင္ခဲ႕သူ အမ်ားစုမွာ ဆူဟာတို အုပ္စိုးမႈတြင္ တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္သူမ်ား သို႔မဟုတ္ ဆူဟုတို၏ ႏိုင္ငံေရးပါဝါအား တပိုင္းတစအားျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည့္အတြက္ ေဘးဖယ္ထားခံရသည့္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ပုံသ႑ာန္မွာ ဂီးလာမို အို ေဒၚနယ္ (Guillermo O’ Donnell) ၏ အျမင္အရ ဘရာဇီးႏိုင္ငံကဲ့သို႔ပင္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္သည္ အျပင္ပန္း ၾကည့္ပါက လူတေယာက္ခ်င္းစီ၊ လူတိုင္းလူတိုင္းပါဝင္ထားသည့္ ျဖစ္စဥ္အျဖစ္ ျမင္ရစရာရိွသည္။ သို႕ေသာ္ အာဏာရွင္အုပ္စိုးမႈကို ဆက္လက္ထိ န္းသိမ္းထားလိုသူ အုပ္စုေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္အားစု အသစ္မ်ားမွာ ျပက္ျပက္ထင္ထင္မရိွဘဲ ေဝဝါးေနသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ အဓိက အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားအား ႏိုင္ငံေရး အဝန္းအဝိုင္းမွ ဖယ္ထုတ္ျခင္းထက္ သိမ္းသြင္းထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိုသာ ဦးတည္သည့္ နည္းဗ်ဴဟာကို ေတြ႕ရသည္။ ေဆြမ်ဳိးမိတ္ေဆြကိုသာ မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈတို႔မွာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးပင္မ ေရစီးအတြင္းသို႔ သြတ္သြင္းရာတြင္ ပိုမိုလြယ္ကူေစသည့့္ ေခ်ာဆီမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

ဆူဟာတိုအလြန္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ သမၼတ ေလးဦးလုံးသည္ ၾသဇာတိကၠမ ႀကီးမားေသာ ဆူဟာတို၏ “အစီအစဥ္သစ္ အုပ္စုိးမႈ” တြင္ တနည္းနည္းႏွင့္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။ သမၼတ ဟာဘီဘီ (၁၉၉၈-၉၉) သည္ ဆူဟာတို လက္ထက္တြင္ ဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး သူ၏ ေနာက္ဆုံးသက္တမ္းတြင္ ဒု သမၼတအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။ သမၼတ အဒူရာမန္ ဝါဟစ္ (၁၉၉၉-၂၀၀၁) သည္ ဆူဟာတို လက္ထက္တြင္ အတိုက္အခံ အစၥလမ္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္း၏ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဆူဟာတို၏ ႏိုင္ငံေရးအကြဲအၿပဲတြင္ ႏိုင္ငံေရးကို ကၽြမ္းက်င္စြာ ပါဝင္ကစား ႏိုင္သူအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားသူျဖစ္သည္။ သမၼတ မီကာဝါတီ ဆူကာႏိုပူထရီ ( ၂၀၀၁-၂၀၀၄) သည္လည္း ဆူဟာတို၏ အစီအစဥ္အသစ္ ႏိုင္ငံေရးကာလ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၾသဇာႀကီးေသာ အတိုက္အခံအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အာဏာရွင္၏ အေတြးအေခၚလမ္းေၾကာင္း အတြင္းရိွ ႏိုင္ငံေရး အျမင္မ်ဳိးသာရိွသည့္ အာဏာရွင္က လက္ခံထားသည့္ အတိုက္အခံ ပါတီႀကီး သုံးပါတီထဲမွ ပါတီတခု၏ ေခါင္းဆာင္တဦးသာ ျဖစ္သည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ လက္ရိွသမၼတ ဆူဆီလို ဘန္ဘန္း ယူဒို႐ိုႏိုမွာလည္း ဆူဟာတို အုပ္စိုးမႈ ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အင္ဒိုနီးရွား တပ္မေတာ္၌ အရာရိွတဦးျဖစ္သည္။

ပို၍အေရးႀကီးသည္မွာ ထိုသမၼတ တဦးခ်င္းစီ၏ အစိုးရအဖြဲ႕မ်ားကို လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ ႀကီးစုိးထားေသာ အင္အားႀကီး ပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီ၊ ဆူဟာတို အုပ္စိုးမႈတြင္ အဓိကမ႑ိဳင္ႀကီး ႏွစ္ခုျဖစ္သည့္ စစ္တပ္ ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲယားအတြင္းမွ အရာရိွေဟာင္းမ်ားႏွင့္ပါ ခိုင္ခုိင္မာမာ ဖြဲ႕စည္းထားၾကသည္။ ထိုအစိုးရ ရာထူးမ်ားသည္ ဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ ပါတီမ်ားအတြက္ ၎တို႔စိတ္ႀကိဳက္ ျခယ္လွယ္ရာေနရာ၊ အခြင့္အေရးမ်ား ဖန္တီးေပးရာ ေနရာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘတ္ဂ်က္ ႏွင့္ စီးပြားေရး ေလာ္ဘီသမားမ်ားထံမွ ရရိွေသာ လာဘ္လာဘမ်ား ေဝစုခြဲရာေနရာ အၿပိဳင္အဆိုင္ရယူရာ ေနရာမ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။

ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ပင္လွ်င္ အင္ဒိုနီးရွား ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈွႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား အၾကားတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားအား အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားက မည္သည့္ အတုိင္းအတာအထိ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိက ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္လာၿပီး ၎အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္အား ႏိုင္ငံေရးလုပ္ႀကံမႈ ဒီမိုကေရစီ၊ အေမြခံဒီမိုကေရစီ၊ မ်က္ႏွာသာေပး ဒီမိုကေရစီ စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖြင့္ဆိုၾကသည္။ မည္သည့္ အေခၚေဝၚအား ညႊန္းသည္ျဖစ္ေစ၊ အေခၚအေဝၚအားလုံးမွာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ အရည္အေသြးအား က်ဆင္းေစသည့္ အင္အားႀကီးမားေသာ အထက္လြႊာအီလစ္မ်ားအား ႏိုင္ငံေရးစနစ္အတြင္း ပါဝင္လႈပ္ရွားေစႏိုင္သည့္ အခင္းအက်င္းကိုသာ အဓိက မီးေမွာင္း ထိုးျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေလ့လာသုံးသပ္သူမ်ား ေမ့ေလ်ာ့ေနေသာ အခ်က္မွာ ထိုထိန္းခ်ဳပ္ သြတ္သြင္းႏိုင္သည့္ အရည္အခ်င္းသည္ပင္လွ်င္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို တည္ၿငိမ္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေစေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္လည္း ျဖစ္သည္ ဆိုသည့္အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးတြင္ အဓိက အတားအဆီးမ်ားျဖစ္သည့္ စစ္တပ္၊ ေဒသဆိုင္ရာ လူမ်ဳိးႏြယ္စု ေခါင္းေဆာင္ အီလစ္မ်ားႏွင့္ အစၥလမ္ စစ္ေသြးႂကြမ်ားအား အားေပ်ာ့ေျဖေလွ်ာ့ႏိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္စဥ္၏ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားႏွင့္ ေပးဆပ္မႈမ်ား၏ သက္ေသပင္ ျဖစ္သည္။

စစ္တပ္ကို စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းျခင္း

ျပန္လည္သုံးသပ္ၾကည့္မည္ဆိုပါက အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္စဥ္၏ အဓိက ေအာင္ျမင္မႈမွာ စစ္တပ္အား ႏိုင္ငံေရးတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွ ဖယ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဆူဟာတိုအလြန္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္သည္ အေရးႀကီးေသာ အဓိကအခန္းက႑မွ ရိွေနလိမ့္မည္ဟူေသာ ယူဆခ်က္မွာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ား တဝိုက္ရိွ ပညာရွင္မ်ားအားလုံးက လက္ခံထားေသာ အယူအဆတခု ျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဆူဟာတို အုပ္စိုးမႈကာလတြင္ စစ္တပ္သည္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ပါဝင္ခဲ့မႈေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲယားအတြင္း ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း အေရးပါေသာ ရာထူးမ်ား ရယူခဲ့ၾကသည္။ ထိုတာဝန္ႏွစ္ခု တၿပိဳင္နက္ ထမ္းေဆာင္သည့္ ဒ်ဴဖန္စီ (dwifungsi) ေခၚ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ကို ဆူဟာတို အာဏာရယူခ်ိန္မွစ၍ က်င့္သုံးခဲ့ၿပီး စစ္တပ္အား ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးအျပင္ လူမႈႏိုင္ငံေရးက႑တြင္လည္း ေနရာေပးခဲ႕သည္။ စစ္တိုင္းအလိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ စနစ္သည္ စစ္တပ္အား ၎၏ တပ္သားမ်ားကို ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ျဖန္႔က်က္ထားႏိုင္ေစၿပီး အရပ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲယားအား ေနာက္ကြယ္မွ ထိန္းခ်ဳပ္ေစႏိုင္သည့္အျပင္ လိုအပ္သည့္အခါ အျမင့္ဆုံးမွ ေအာက္ေျခအဆင့္အထိ အစိုးရ၏ နိစၥဒူဝကိစၥမ်ားကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္ ဖန္တီးထားသည္။ ထိုမွ်သာမက စစ္တပ္သည္ အာဏာရွင္က ၎အား ေဝဖန္သူ ဆန္႔က်င္သူမ်ားကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ရာ အဓိက အင္အားတရပ္လည္းျဖစ္သည္။

၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ဆူဟာတို အုပ္စိုးမႈ အဆုံးသတ္ၿပီးေႏွာက္ ၎အေျခအေနမွာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ စစ္တပ္တြင္းရိွ အႀကီးတန္းအရာရိွ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရး ယုံၾကည္မႈ အၾကပ္အတည္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္လာရသည္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ အေျပာင္းအလဲႏွင့္အတူ ေပၚေပါက္လာသည့္ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပမႈမ်ားတြင္ စစ္တပ္ ဆန္႔က်င္ေရး သေဘာထားမ်ား က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ထြက္ေပၚလာသည္။ စစ္တပ္အရာရိွမ်ားကလည္း စစ္တပ္ အင္စတီက်ဴးရွင္း အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ၎တို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းလာျခင္းကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္လိုက္ၾကရသည္။ ထိုအေျခအေနကို တုံ႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ စစ္တပ္မွ ပါရာဒိုင္းအသစ္တခုကို ေၾကညာခဲ့ၿပီး ထိုပါရာဒိုင္းအရ စစ္တပ္ေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ တိုက္႐ိုက္မပါဝင္ေတာ့ဘဲ ဆုတ္ခြာခဲ့သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕အား စစ္တပ္မွ သီးျခားခြဲထုတ္ၿပီး ျပည္တြင္းလုံၿခဳံေရးကို တာဝန္ယူေစခဲ့သည္။ တပ္တြင္းတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ အရာရိွမ်ားကို အရပ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲယား၌ ထပ္မံ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေစျခင္းကို ရပ္စဲခဲ့ၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ စစ္တပ္မွ အရာရိွကိုယ္စားလွယ္မ်ား ထားရိွျခင္းကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ဤျဖစ္စဥ္၏ အေရးႀကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းတခုမွာ အရပ္သား အစိုးရအေနျဖင့္ စစ္တပ္၏ ၿငိဳျငင္မႈကို မလိုလားေသာေၾကာင့္ တပ္၏ အဓိက လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအား ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္းမ်ားကို မျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ စစ္တပ္မွာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာအား စြန္႔လႊတ္သြားျခင္း မဟုတ္ဘဲ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္အေနျဖင့္ ၎ဆႏၵရိွသေလာက္သာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခြင့္ လက္ခံထားမႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း စစ္တပ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိက ႏွစ္ေနရာတြင္ တိုးတက္မႈ အနည္းငယ္ကိုသာ ေတြ႕ရသည္။ ပထမ က႑မွာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ အရည္အေသြးအေပၚ ဆိုးက်ဳိး အႀကီးအက်ယ္ သက္ေရာက္ေစၿပီး အျခားက႑မွာ အနာဂတ္ ဒီမိုကေရစီ ဆက္လက္ ရွင္သန္ခုိင္မာေရးအတြက္ အႀကီးမားဆုံးေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို ျဖစ္ေစသည္။

ပထမက႑မွာ စစ္တပ္က အတိုင္းအတာ ႀကီးႀကီးမားမား အကာအကြယ္ ရေနေသးသည့္ အျပစ္ဒဏ္ ကင္းလႊတ္ခြင့္ ရေနျခင္းျဖစ္သည္။ အင္ဒိုနီးရွား အေနျဖင့္ ဆူဟာတို လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း မရိွယုံသာမက က်ဴးလြန္မႈမ်ားကိုပင္ စုံစမ္းႏိုင္ျခင္း မရိွခဲ႕ေခ်။ ဆူဟာတို အလြန္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အျမင့္ဆုံးကာလမ်ားတြင္ အင္ဒိုနီးရွားလႊတ္ေတာ္မွ ယခင္က က်ဴးလြန္ခဲ႕ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားအား စုံစမ္းရန္ သီးျခားခုံ႐ံုးမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္ႏွင့္ အနာဂတ္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားအား ကာကြယ္ရန္ လူ႕အခြင့္အေရး ခုံ႐ုံးမ်ား ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ရန္ ဥပေဒတရပ္ကို ျပဌာန္းႏုိင္ခဲ့သည္။ သီးျခားခုံ႐ုံးတခ်ဳိ႕ကို ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး ယခင္ လူ႔အခြင္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္က်ဴးလြန္ခဲ႕ေသာ အရာရိွမ်ားကို ခုံ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ ဂ်ကာတာရွိ တန္ဂ်န္ ပရစ္ (Tanjung Priok) ေဒသတြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ ႏွင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ အေရွ႕တီေမာ လြတ္လပ္ေရး ဆႏၵခံယူပြဲ မတိုင္မီတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့သည့္ အရာ႐ိွမ်ားကို စစ္ေဆးႏိုင္ခဲ့သည္။ ကနဦးတြင္ အျပစ္႐ိွေၾကာင္းကို ေတြ႕႐ိွရေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အယူခံဝင္ကာ အားလုံး အျပစ္ဒဏ္ကင္းလြတ္ခြင့္ ရ႐ိွခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ အမႈမ်ားတြင္ စစ္ယူနီေဖာင္းဝတ္ စစ္သားအေျမာက္အမ်ား ခုံ႐ုံးတြင္ လာေရာက္ နားေထာင္ေစျခင္းျဖင့္ တရားသူႀကီးမ်ားအား အင္အားျပ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ အျခားေသာ အမႈမ်ားကို အင္ဒိုနီး႐ွား ပါလီမန္၏ လူထုကိုယ္စားလွယ္ ေကာင္စီ (People’s Representative Council) မွ ဗီတိုအာဏာသုံးကာ ပယ္ခ်ခဲ့သည္။

ၿခဳံငုံသုံးသပ္ရလွ်င္ အရပ္သား အတိုက္အခံ အင္အားစုမ်ားအား ကိုင္တြယ္ရာတြင္ စစ္တပ္၏ အခန္းက႑မွာ အႀကီးအက်ယ္ ေလ်ာ့ပါးသြားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္သည္မ်ားက အရပ္သားမ်ားအေပၚ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ဆက္ဆံျပဳမူမႈမ်ားကို ဆက္လက္၍ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရိွရာ ထိုက်ဴးလြန္သူ စစ္သည္မ်ားအေပၚ ႀကီးႀကီးမားမား အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမ်ဳိး မေတြ႕ရေခ်။ သို႔ျဖစ္ရာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ႏွင့္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အာေခ်းျပည္နယ္ရိွ ခြဲထြက္ေရး လက္နက္ကိုင္မ်ားအား ႏွိမ္ႏွင္းတိုက္ခိုက္ခြင့္ႏွင့္ အေရးေပၚအာဏာ က်င့္သုံးပိုင္ခြင့္ကို စစ္တပ္အညး အပ္ႏွင္းလိုက္ရာတြင္ ထိုေဒသ၌ အရပ္သားမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ အႀကီးအက်ယ္ က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို စုံးစမ္းစစ္ေဆးၿပီး က်ဴးလြန္သူ စစ္သည္မ်ားအား အေရးယူခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ဟု စစ္တပ္က ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအမႈျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ထိထိေရာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ႕လာမႈမ်ား မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည့္အျပင္ အလြန္ ေလွ်ာ့ေပါ့ေသာ အျပစ္ဒဏ္ကိုသာ ခ်မွတ္ခဲ႕သည္ဟု ထင္ရပါသည္။

ပါပူဝါေဒသ (ယခင္က အီရီယန္ ေဂ်ယ) တြင္ က်ဴးလြန္ခဲ႕ေသာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို တခုမွ် အေရးယူႏိုင္ျခင္း မ႐ိွခဲ႕ေခ်။ တခ်ဳိ႕ က်ဴးလြန္မႈမ်ားတြင္ အျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ခဲ႕ေသာ္လည္း အလြန္ေလ်ာ႕ေပါ႕ေသာ အျပစ္ဒဏ္မ်ားသာျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အေ႐ွ႕ ဂ်ာဗားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေျမယာအျငင္းပြားမႈတြင္ မရိန္းတပ္သားမ်ားက ေက်း႐ြာ႐ိွ ဆႏၵျပသူ လူအုပ္တြင္းသို႔ ပစ္ခတ္ရာ ဆႏၵျပသူ လူေလးဦး ေသဆုံးခဲ့သည္။ ဤျဖစ္ရပ္တြင္ မရိန္းတပ္သား ၁၄ ဦးအား ခုံ႐ုံးတင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ရာ အျမင့္ဆုံး အျပစ္ဒဏ္မွာ ေထာင္ဒဏ္ သုံးႏွစ္ႏွင့္ စစ္တပ္မွ ထုတ္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ထိုနည္းတူစြာပင္ အျပစ္ဒဏ္ ကင္းလြတ္ခြင့္မွာ အျခားေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႕လ်က္႐ိွသည္။ မၾကာေသးမီကပင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕အစည္းက အင္ဒိုနီးရွား ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားႏွင့္ မတရား ျပဳမႈမ်ားမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ပြားလ်က္ရိွေနသည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။

ဒုတိယေျမာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ က႑မွာ စစ္တပ္အား အၿပီးသတ္ အာဏာအပ္ႏွင္းထားသည္ကို ဖယ္ရွားႏိုင္ေစမည့္ စစ္တပ္၏ အင္စတီက်ဴးရွင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ အေျမာက္အမ်ားမွ တခုမွာ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားအား အရပ္သားအသြင္သိုု႔ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ မကူးေျပာင္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ တခုျဖစ္သည္။ ေလ့လာသုံးသပ္သူတဦးက “ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနအတြင္း စစ္တပ္ယူနီေဖာင္း မဝတ္ဆင္သူမွာ ဝန္ႀကီးကိုယ္တိုင္ႏွင့္ ၎၏ ယာဥ္ေမာင္း၊ ႏွစ္ဦးသာရိွသည္” ဟုပင္ မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္၏ ဘတ္ဂ်က္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၂ ဘီလီယံ မွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ၃.၅ ဘီလီယံသို႔ သုံးဆခန္႔ တိုးခ်မွတ္ခဲ႕ေသာ္လည္း စီးပြားလုပ္ငန္းအတြင္း စစ္တပ္၏ ပါဝင္မႈအား ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရိွေခ်။ ထိုသို႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအတြင္း ပါဝင္လုပ္ကိုင္ေနျခင္းသည္ စစ္တပ္ကို ႏိုင္ငံေရး ပါဝင္လာေစသည့္ အဓိကတြန္းအားႏွင့္ မက္လုံးျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေဒသအဆင့္တြင္ ပိုမိုထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။ အစိုးရအဆက္ဆက္ ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ အေရးအႀကီးဆုံး က႑တခုမွာ စစ္တိုင္းေဒသမ်ားကို မဖ်က္သိမ္းႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္မွ အရာရွိမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္မ်ားအရ စစ္တိုင္းမ်ားသည္ ျပည္တြင္းလုံၿခဳံေရးအတြက္ တင္ႀကိဳ သတိေပးစနစ္အား ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည့္ အဓိကစနစ္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုစစ္တိုင္းစနစ္သည္ အရပ္ဘက္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္႐ွားမႈမ်ားအား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာႏိုင္သည့္ အေကာင္းဆုံး အေျခခံအေဆာက္အအုံ ျဖစ္သည့္အျပင္ တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ အရပ္ဘက္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္အား ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ရန္ စစ္တပ္အေနျဖင့္ ဆုံးျဖတ္ပါက အေကာင္းဆုံး အေျခခံအေဆာက္အအုံလည္း ျဖစ္သည္။

ရလဒ္အေနျဖင့္ စစ္တပ္မွာ နိစၥဒူဝ အဆင့္ျမင့္ႏိုင္ငံေရးတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွ တိုက္႐ိုက္ မပါဝင္ေတာ့ေသာ္လည္း အနာဂတ္တြင္ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္လိုပါက စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းစြမ္းရည္ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္အား ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ႕ေသာ အာဏာသိမ္းမႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အတိုင္းအတာတခုအထိ ခိုင္မာေနၿပီး စစ္တပ္အား ႏိုင္ငံေရးမွ ေဘးဖယ္ထုတ္ထားႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ိဳးတြင္ပင္လွ်င္ တိုင္းျပည္အၾကပ္အတည္း ကာလမ်ားတြင္ စစ္တပ္မွ အရာ႐ိွမ်ားက ၎တို႔၏ အခန္းက႑အား ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္လာတတ္သည္ကို ထင္ထင္႐ွား႐ွား ေတြ႔ျမင္ရသည္။ ဆူဟာတို အလြန္ အင္ဒိုနီး႐ွားႏိုင္ငံတြင္လည္း အလားတူ သင္ခန္းစာမ်ဳိးကို ေတြ႕ရသည္။ သမၼတ အဗၺဒူရာမန္ ဝါဟစ္ လက္ထက္တြင္ စစ္တပ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ စစ္တိုင္းေဒသ စနစ္အား တဆင့္ျခင္း ဖ်က္သိမ္းမည့္ အစီအစဥ္အား ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာရန္အထိ အျမင့္ဆုံးအဆင့္သို႔ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သမၼတ ဝါဟစ္၏ ညံ့ဖ်င္းေသာ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံခန္႔ခၤြဲမႈက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အတြင္း႐ိွ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အမ်ားစုအား ေဘးဖယ္ထားကာ ႏိုင္ငံေရးအၾကပ္အတည္းကို ေပၚေပါက္ေစခဲ႕သည္။ ထိုအၾကပ္အတည္းအာ ေျဖရွင္းရန္ သမၼတက စစ္တပ္ကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳကာ ပါလီမန္အား ဆန္႔က်င္ရန္ ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ အေပးအယူ အေနျဖင့္ သူ၏ စစ္တပ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စီမံကိန္းအား ေခ်ာင္ထုိးထားခဲ့သည္။

သမၼတ ဝါဟစ္ ရာထူးမွ ဖယ္႐ွားခံရၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ထိုစီမံကိန္းကို မည္သူကမွ် ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပန္လည္ အသက္သြင္းႏိုင္ျခင္း မ႐ိွခဲ႕ေခ်။ လႊတ္ေတာ္အတြင္း႐ိွ ပါတီႀကီးမ်ားသာမက အာဏာရလာသည့္ မည္သည့္အစိုးရမွ ထိုစစ္တိုင္းမ်ား ဖ်က္သိမ္းေရး စီမံခ်က္အား ျပန္လည္စတင္ႏိုင္ျခင္း မ႐ိွခဲ႕ေခ်။ ယခုႏွစ္ကာလမ်ား အတြင္းတြင္လည္း အင္ဒိုနီး႐ွားႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တည္ၿငိမ္ေသာ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္သည့္အေလ်ာက္ စစ္တပ္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေစမည့္ အခြင့္အလမ္းမွာလည္း အလြန္နည္းပါးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အင္ဒိုနီး႐ွားႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရးစီ အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္စဥ္တြင္ စစ္တပ္၏ အခန္းက႑အား အထူးျပဳေလ့လာသူ မာကပ္စ္ မိုက္ဇ္နာ (Marcus Mietzner) က “အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အနာဂတ္ကာလ၌ ႏိုင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းကို ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္သည့္ ခုိင္မာေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္း ယႏၲရား မရိွေသး” ဟု ေထာက္ျပသည္။

အင္ဒိုနီး႐ွားႏိုင္ငံအေနျဖင့္ စစ္တပ္အား ႏိုင္ငံေရးမွ နိစၥဒူဝ အၿပီးတိုင္ ဖယ္ရွားႏိုင္သည့္တုိင္ အနာဂတ္ကာလတြင္ စီးပြားေရး အၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ အားနည္းခ်ိနဲ႔မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ အျခားေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ စစ္တပ္၏ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ အလားအလာကို ေတြ႔ျမင္ေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ အင္ဒိုနီးရွားစစ္တပ္အား ၎၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္တြင္သာ ေနေစျခင္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္အား လက္ခံရန္ စည္း႐ုံးျခင္းသည္ ေရတိုတြင္ အသုံးတည့္ေသာဗ်ဴဟာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ေရရွည္အတြက္ အသုံးတည့္မတည့္မွာ သံသယ ျဖစ္စရာပင္ျဖစ္သည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

No comments: