Saturday, July 27, 2013

အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ေျခြယူေနတဲ့ မီးခိုးေငြ႕ေတြ

ေသြး (စစ္ကိုင္း)

ေန႔စဥ္နဲ႔ အမွ် က်မတို႔တေတြ ေျပးမလြတ္တာက စီးကရက္ မီးခိုးေငြ႕ေတြပါ။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ၊ အေအးဆိုင္မွာ၊ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားေတြေပၚမွာ ကိုယ္တိုင္ မေသာက္ဘဲ ႐ႉ႐ႈိက္ေနရတဲ့ စီးကရက္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးလိပ္ မီးခိုးေငြ႕ေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား မ်ားေနၿပီလဲ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ အေလ့အထဟာ က်မတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို တေန႔တျခား ပိုပိုၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္လာေနပါၿပီ။

အမ်ားျပည္သူနဲ႔ ဆိုတဲ့ ေနရာ (Public Area) ေတြမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ မေသာက္ရ ဆိုတဲ့ တားျမစ္ခ်က္က ရွိၿပီးသား ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒေတြက အျပည့္အ၀ သက္၀င္ျခင္း မရွိေလေတာ့ လမ္းသြားရင္း ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြ ပိုမ်ား လာသလို Passive Smoker လို႔ေခၚတဲ့ တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႕ ႐ႉ႐ႈိက္ေနရသူေတြ ပိုမ်ားလာေနတာပါပဲ။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူကို ေဆးလိပ္ မေရာင္းရဘူးလို႔ ဆိုေပမယ့္ ေဆးလိပ္ေရာင္းေနသူေတြထဲမွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူေတြ ရွိေနတာ အထင္အရွားပါပဲ။

ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြထဲမွာ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးခင္ကပဲ ထိတ္လန္႔ တုန္လႈပ္စရာေကာင္းတဲ့ သတင္း တပုဒ္ ဖတ္လိုက္ရပါ တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးမႈေၾကာင့္ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ႏွစ္စဥ္ လူ ၆ သန္းေလာက္ အသက္ဆုံး႐ႈံးေနရပါသတဲ့။ ကမၻာ့ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ (WHO) က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာပါ။ အဲဒီလို ေသဆုံးမႈေတြထဲမွာ ၀င္ေငြနိမ့္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ၀င္ေငြ အလယ္အလတ္ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြားေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “ႏိုင္ငံ တိုင္းမွာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြကို ေဆးလိပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ နာမက်န္းျဖစ္မႈ၊ ကိုယ္လက္အဂၤါ မသန္စြမ္း ျဖစ္ေစမႈနဲ႔ ေသဆုံးမႈေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္” လို႔ WHO ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ မာဂရက္ ခ်န္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။


ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးရသူ ၆ သန္းမွာ ၅ သန္းက ကိုယ္တိုင္ေသာက္သုံးသူေတြ ျဖစ္ၿပီး ၆ သိန္းေက်ာ္ကေတာ့ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို တဆင့္ခံ ႐ႉ႐ႈိက္ရလို႔ ေသဆုံးသူေတြ ျဖစ္ပါသတဲ့။ တႏွစ္မွာ လူ ၆ သန္းနီးပါး ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးေနရတဲ့ အတြက္ ၁၀ ႏွစ္စာေလာက္ ဆိုရင္ ျမန္မာတႏိုင္ငံလုံးရဲ႕ လူဦးေရ နီးပါးအထိ ရွိလာႏိုင္တာမို႔ ေၾကာက္ စရာေကာင္းတဲ့ ကိန္းဂဏန္းပါပဲ။

လက္ရွိ က်င္းပေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းေတြမွာလည္း ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ ၆ မွ “ဦးခင္ေမာင္ရီ”က ႏိုင္ငံမွာ ထုတ္ျပန္ ျပ႒ာန္းၿပီး၊ အာဏာတည္ၿပီး ျဖစ္တဲ့ “ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္း ေသာက္သုံးမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ” ကို တိက်စြာ လိုက္နာက်င့္သုံးဖို႔ ဆိုတင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအဆိုကို ပဲခူးတိုင္း ေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ ၉ မွ ေဒါက္တာျမဦးက ေထာက္ခံေဆြးေႏြးရာမွာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြ အေနနဲ႔ ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီး ထိန္းခ်ဳပ္ေရးမွာ အသင္းအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ အာဆီယံ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္မႈ ကိစၥမွာ ေဆးလိပ္နဲ႔ အရက္ကို ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ မပါ၀င္ေစဖို႔၊ ေမွာင္ခိုေရာင္း၀ယ္မႈ မျပဳႏိုင္ ေရး အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္ ခ်မွတ္ဖို႔ စသျဖင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္၊ ျမန္မာျပည္သူေတြ အတြက္ တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ ေဆြးေႏြးမႈ ျဖစ္လို႔ ႀကိဳဆိုရမွာပါ။

ေစ်းကြက္ထဲမွာ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တံဆိပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ စီးကရက္ေတြက မင္းမူ ေနရာယူထားၾက ပါတယ္။ လမ္းေဘးဆုိင္မွာက အစ တရာဖိုး ႏွစ္လိပ္ နဲ႔ လြယ္လြယ္ကူကူ ၀ယ္ယူလို႔ ရေနတဲ့ အတြက္ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးမႈ မ်ားလာတာ မဆန္းပါဘူး။ အိႏၵိယလို လူဦးေရ ထူထပ္တဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးမွာေတာင္ ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီးနဲ႔ ဆက္စပ္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္း၀ယ္မႈကို ဥပေဒနဲ႔ ကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံႀကီးေတြမွာလည္း ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးမႈကို တိတိက်က် ထိန္းခ်ဳပ္ထားလို႔ ေဆးလိပ္၊ စီးကရက္ ကုမၸဏီႀကီးေတြရဲ႕ ပစ္မွတ္က ျမန္မာႏိုင္ငံလို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္လာတာပါ။

နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႔ ေၾကာ္ျငာေနတာေတြ၊ အေရာင္းျမွင့္တင္ေရး လုပ္ေနၾကတာေတြရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ လူ႔အသက္ေပါင္းမ်ား စြာ ၀ါးၿမိဳခံေနရတာ ၀မ္းနည္းစရာပါ။ ဒီလို ပစ္မွတ္ထားမႈကေန ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးေတြကိုေရာ ေရာင္းခ်သူေတြကိုပါ အသိပညာေပးမႈနဲ႔ အျပစ္ေပး အေရးယူမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ဖို႔ လိုေနပါၿပီ။ က်မရဲ႕ အျမင္အရေတာ့ ေဆးလိပ္နဲ႔ စီးကရက္ကို အခြန္ပိုမို ေကာက္ခံဖို႔ လိုသလို တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေတြကိုလည္း ပိတ္ဆို႔ တားဆီးဖို႔ လိုပါတယ္။


ေဆးလိပ္ အလြန္အမင္း စြဲလမ္းေနသူေတြ ေဆးလိပ္ျဖတ္ရာမွာ အသုံးျပဳတဲ့ နီကိုတင္း အစားထိုး ေဆးေတြဟာ ေစ်းႀကီးျမင့္ေနၿပီး ၃ လ ခန္႔ အစားထိုး သုံးစြဲႏိုင္ဖို႔ ကုန္က်ေငြက က်ပ္ ၂ သိန္းေက်ာ္ခန္႔ ရွိတာေၾကာင့္ တြင္က်ယ္မႈ မရွိေသးေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာနန္းႏိုင္ႏိုင္ရွိန္က ေျပာၾကားတာကို လည္း Daily Eleven သတင္းစာမွာ ဖတ္႐ႈလိုက္ရပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးသူေတြဟာ ေဆးလိပ္ မေသာက္သုံး သူေတြထက္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ အဆ ၂၀ ပိုမ်ားပါသတဲ့။

စီးကရက္ေသာက္တာေၾကာင့္ ဆက္ႏြယ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ေတြမွာ စီးကရက္ေသာက္ၿပီးရင္ မီးေတာင္ အၿငွိမ္းဘဲ စည္းကမ္းမဲ့ လႊင့္ပစ္တတ္တာေတြလည္း ေတြ႕ေနရပါတယ္။ အနည္းဆုံးေတာ့ ကိုယ္ေသာက္ေနတဲ့ စီးကရက္ကို မီးေသေအာင္ သတ္ၿပီးမွ စနစ္တက္ စြန္႔ပစ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ စီးကရက္တို အမႈိက္ကို ေတြ႕ရာေနရာမွာ လႊင့္ပစ္ျခင္းဟာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ညမ္းေစသလို အနီး၀န္းက်င္ ရွိ အမႈိက္ေတြကေန အလြယ္တကူ မီးစြဲေလာင္ႏိုင္တဲ့ အႏၲရယ္ရွိပါတယ္။

လမ္းသြားရင္း စီးကရက္ေသာက္၊ ၿပီးေတာ့ ႀကဳံရာ လႊင့္ပစ္ေနတဲ့သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဒဏ္႐ိုက္ အေရးယူဖို႔ လိုပါတယ္။ ဓာတ္ဆီ စက္သုံးဆီ ျဖည့္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေဆးလိပ္ ေသာက္မိရင္ အဲဒီေဆးလိပ္ကေန မီးေလာင္ ေပါက္ကြဲမႈအထိ ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ မေသာက္ရ ဆိုတဲ့ စာတန္းေအာက္မွာ မီးခိုးတေထာင္းေထာင္းနဲ႔ ေဆးလိပ္ဖြာ႐ႈိက္ ေသာက္သုံးေနသူေတြ ေတြ႕ေနရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကန္ထ႐ိုက္တိုကလို အထပ္ျမင့္ တိုက္ခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ၾကၿပီး စည္းကမ္းမရွိတဲ့ သူေတြေၾကာင့္ ေလွကား အတက္အဆင္း ေနရာ ေထာင့္ေတြမွာ စီးကရက္တိုေတြ၊ ကြမ္းေသြးေတြ၊ အမႈိက္သ႐ိုက္ေတြ ပြစာႀကဲေနတာဟာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ မီးမေသေသးတဲ့ စီးကရက္ကို တိုက္အေပၚထပ္ေတြက ပစ္ခ်တဲ့ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သတိမဲ့သလို အသိမဲ့တဲ့ အျပဳအမူေတြလည္း ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေတြ႕ေနရပါတယ္။

တဖက္က စဥ္းစားၾကည့္ရင္လည္း ေရာင္းသူရွိလို႔ ေသာက္သုံးသူေတြ ရွိေနတာပါ။ ကြမ္းယာ၊ ေဆးလိပ္၊ စီးကရက္တို႔ ဟာ အရင္းအႏွီး နည္းနည္းနဲ႔ အျမတ္မ်ားမ်ား ျမန္ျမန္ အလြယ္တကူေရာင္းရ ေနတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေဆးလိပ္နဲ႔ စီးကရက္ကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ စိစစ္ေရာင္းခ်ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုရင္ တင္သြင္းသူ၊ တဆင့္ခံ ေရာင္းခ်သူ၊ ထပ္ဆင့္ ေရာင္းခ်သူ အေရအတြက္လည္း သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်သြားမွာပါ။

စီးပြားေရး စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပလို႔ တဖက္တလမ္းကေန ၀င္ေငြရဖို႔ ေရာင္းသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးငယ္ေတြ စီးကရက္ ေရာင္းေနတဲ့ ျမင္ကြင္းဟာ အနာဂတ္အတြက္ တကယ့္ကို ေၾကကြဲစရာပါ။ အဲဒီေတာ့ စီးကရက္ ေဆးလိပ္ မေရာင္းဘဲနဲ႔ တျခား ၀င္ေငြရရွိႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ စဥ္းစားေပးသင့္ ပါတယ္။ စီးကရက္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြ၊ က်န္းမာေရး အေပၚ ဆိုး၀ါးသက္ေရာက္ ပုံေတြကို သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား အပါအ၀င္ မီဒီယာေပါင္းစုံကေန အသိေပး ႏႈိးေဆာ္သင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ကေန ပညာေပးေဖ်ာ္ေျဖမႈ (Edutainment) ဆိုၿပီး နယ္ပယ္ေပါင္းစုံ ပညာရပ္ေပါင္းစုံကို သာမန္ အမ်ားျပည္သူေတြ အတြက္ စီစဥ္ထုတ္လႊင့္ ေပးတာေတြ ရွိပါတယ္။

စီးကရက္ကို စြဲစြဲလမ္းလမ္း ေသာက္သုံးသူေတြ အနနဲ႔လည္း ကိုယ္႐ႉသြင္းလိုက္တဲ့ စီးကရက္ေငြ႕ရဲ႕ ေက်နပ္မႈနဲ႔ ကိုယ့္ဆီ ေရာက္လာမယ့္ ဆိုးက်ဳိး ရလာဒ္က ကာမိရဲ႕လား ဆိုတာ ႏႈိင္းယွဥ္ စဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ စီးကရက္ေငြ႕ေၾကာင့္ တျခား သူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ေမြးဖို႔ လိုပါတယ္။

စီးကရက္ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေၾကာ္ျငာေတြၾကားမွာ ေက်ာ့ကြင္းမမိဖို႔ သတိႀကီးႀကီး ထားရပါလိမ့္မယ္။ အျမတ္အစြန္း ရရွိမွာက စီးကရက္ကုမၸဏီႀကီးေတြ ျဖစ္ၿပီး ေရာဂါရရွိမွာက ေသာက္သုံးသူေတြနဲ႔ အနီးနားက လူေတြပါ။

ဥပေဒ တရပ္ဟာ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ျပ႒ာန္းထားၿပီး ျဖစ္ေပမယ့္ လိုက္နာသူ ရွိမွ၊ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္ကို လိုက္နာမႈ ရွိမရွိ ေစာင့္ၾကပ္သူ ရွိမွလည္း ဥပေဒဟာ သက္၀င္မွာပါ။ အဲဒီ ဥပေဒဟာ အဓိပၸယ္ျပည့္၀မွာပါ။

“ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္း ေသာက္သုံးမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ” သက္၀င္လာေစဖို႔၊ တိတိက်က် လိုက္ က်င့္သုံးဖို႔ အတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ တာ၀န္သိသိ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အခ်ိန္ေရာက္လာပါၿပီ။ ႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔လည္း အသိစိတ္ရွိရွိ ပူးေပါင္းပါ၀င္ဖို႔ လိုေနပါၿပီ။ တကယ္လို႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ သီးသန္႔ေနရာ သတ္မွတ္ေပးထားၿပီး အမ်ားျပည္သူကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေအာင္ အဲဒီလိုေနရာေတြမွာပဲ ေသာက္သုံးဖို႔ အသိပညာေပးေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

တာ၀န္ သိစိတ္လည္း ရွိမယ္၊ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္လည္း ရွိမယ္၊ လုံေလာက္တဲ့ ပညာေပးမႈလည္း ရွိမယ္၊ က်န္းမာေရး အသိလည္း ရွိမယ္၊ တရားမ၀င္ လမ္းေၾကာင္းေတြလည္း ပိတ္ဆို႔ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ေဆးလိပ္ေငြ႕စီးကရက္ေငြ႕ ကင္းစင္တဲ့ ေန႔ရက္ေတြ ေရာက္ရွိလာဖို႔ သိပ္မေ၀းေတာ့ဘူးလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနမိပါတယ္ ရွင္။ ။

No comments: