ဆင္ျဖဴေတာ္ ရွာေဖြသည့္ စစ္တပ္က ဆင္စြယ္မ်ားျဖတ္ေရာင္း

ဘေစာတင္

ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ စစ္တပ္က ဆင္ျဖဴေတာ္ ရွာေဖြေရး စီမံကိန္း ေဆာင္႐ြက္ေနရာ တျခားေသာ ေတာဆင္ ရိုင္းမ်ားကိုပါ ဖမ္းဆီးၿပီး ဆင္စြယ္မ်ားျဖတ္၍ ျပည္ပသို႔ တရားမ၀င္ ေရာင္းခ်မႈျပဳလုပ္ ေနေၾကာင္း ရခိုင္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ လူ ့အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေျပာသည္။

ဆင္ျဖဴေတာ္ရွာေဖြေရးကို ခမရ (၃၅၄)မွ ဗိုလ္ႀကီး ေအာင္သူဟိန္းႏွင့္ ခလရ (၂၆၃)မွ ဗိုလ္ႀကီး ဟိန္းခန္႔ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ၅ မိုင္ ဆင္ထိန္းစခန္းမွ ဦးေဖသန္းတို႔က ဦးေဆာင္ကာ ယခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ စတင္ျပဳလုပ္ ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံအေျခစိုက္ ရခိုင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ ့မွ ကိုခိုင္ထြန္းလင္းက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

“က်ေနာ္တို ့ေလ့လာေတြ ့ရွိသေလာက္ ဒီႏွစ္ဆန္းကစတင္ဖမ္းဆီးရာမွာ ေတာဆင္႐ိုင္းေကာင္ေရ ၁၀ေကာင္ ေက်ာ္ ေလာက္ရွိၿပီလို႔သိရတယ္၊ ဒီဆယ္စုႏွစ္ တခုလံုး အနည္းဆံုး ဆင္အေကာင္ ၅၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ ရွိတယ္လို ့ခန္႔မွန္းေျပာဆိုႏိုင္ပါတယ္၊ ဖမ္းမိတဲ့ ဆင္ေတြထဲက အခ်ိဳ႕ဆင္ေတြကို အစြယ္ျဖတ္ၿပီး စီးပြားေရး သမားေတြနဲ ့ေပါင္းၿပီး တရုတ္ျပည္ကို ပို႔ေနၾကတယ္္”ဟု ကိုခိုင္ထြန္းလင္းက ေျပာျပသည္။

ယင္း ဆင္စြယ္ တကီလို (၆၀ က်ပ္သားခန္႔)ကို က်ပ္ ၁၅ သိန္း ၀န္းက်င္ ေပါက္ေစ်းရွိေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ နယ္စပ္မွ ကုန္သည္ တဦးျဖစ္သူ ဦးဆန္နီက ဆိုသည္။

“ဆင္စြယ္ေစ်းကေတာ့ အရမ္းေကာင္းတယ္၊ ဆင္အသက္ပိုႀကီးရင္ ေစ်းပိုႀကီးတယ္”ဟု သူကေျပာသည္။

ယခု ဆင္ျဖဴေတာ္ရွာေဖြေရး စီမံကိန္း ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ျဖစ္ၿပီး၂၀၀၁ ခုႏွစ္က စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ဆင္ျဖဴေတာ္ ရွာေဖြေရး စီမံကိန္းမွ ယခုအခ်ိန္ထိ ဆင္ျဖဴေတာ္ ဖမ္းမိသည္ဟု မၾကားရေသးပါ။

ထိုင္းႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ ရခိုင္္ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္မ်ား ကြန္ရက္ (Arakan River Network _ARN) မွ ဒါရိုက္တာ ကိုေအာင္မင္းဦးကလည္း“နအဖက က်ေနာ္တို ့ျပည္နယ္မွာ ဆင္ဖမ္းတဲ့အလုပ္ကို လုပ္ေနတာ ေတာ့ ၾကာေနပါၿပီ၊ အခုမွ မဟုတ္ပါဘူး၊ အထူးသျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ ရေသ့ေတာင္နယ္ေတြေပါ့၊ အခု ပိုဆိုးတာက နအဖက ဆင္ျဖဴေတာ္ ရွာေဖြေရးဆိုၿပီး စစ္တပ္ကို ဆင္ဖမ္းခိုင္းတယ္၊ ဆင္ျဖဴေတာ္ ေတြ ့မေတြ ့ေတာ့ က်ေနာ္တို ့မသိရဘူး၊ ေတြ ့တဲ့ ဆင္ေတြကို ဖမ္းတယ္၊ သတ္ျဖတ္တယ္၊ အစြယ္ကိို ေရာင္းစား တဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ေနတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္”ဟု ေျပာသည္။

၂၀၀၄ခုႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ မယူေတာင္တန္းမွ ဆင္ျဖဴေတာ္ဟု ဆိုေသာ ဆင္ တေကာင္ ကို စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီးရရွိခဲ့ဖူးသည္။

ထိုစဥ္က နအဖ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညြန္႔သည္ ရန္ကုန္တိုင္း အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ မင္းဓမၼ ကုန္းေျမ တြင္ ဥယ်ာဥ္တခု ျပဳလုပ္ကာ အဆိုပါ ဆင္ျဖဴကို ထားရွိခဲ့သည္။

ေရွးျမန္မာမင္းမ်ားက ဆင္ျဖဴေတာ္ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရရွိလွ်င္ ဘုန္းတန္ခိုး အလြန္ႀကီးမားသည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ အလားတူ နအဖ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း လက္ခံယံုၾကည္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္အတြက္ ဆင္ျဖဴ ေတာ္ ရွာေဖြေရး စီမံကိန္းျပဳလုပ္ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက ဆုိသည္။ ထိုသို႔ ဆင္ရွာေဖြရင္း နအဖ စစ္တပ္မွ တပ္ၾကပ္ႀကီးတဦးႏွင့္ တပ္သားတဦး ဆင္နင္းေသဆံုးၿပီး လမ္းျပ ဒိုင္းနက္ လူမ်ိဳး အမ်ိဳးသားတဦးလည္း မိုင္းနင္းကာ ယခုသတင္းပတ္အတြင္း ေသဆံုးမႈျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္မွ NGO တခုတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသူ ကိုခင္ေမာင္ၾကည္က ေျပာသည္။

“ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္အတြင္းက တပ္ၾကပ္ႀကီးတေယာက္နဲ ့တပ္သားတေယာက္ ဆင္နင္းေသတဲ့သတင္း က်ေနာ္ တို ့ဆီမွာ ဟိုးဟိုးေက်ာ္သြားတယ္၊ စစ္တပ္က အရပ္သားကိုႏိုင္တယ္၊ ဆင္က သူတို႔ကို နင္းသတ္ေတာ့ လူ ေတြ တိုးတိုး၊ တိုးတိုးနဲ႔ ေျပာၾကတာေပါ့၊ သူတုိ ့ကိုလမ္းျပလုပ္တဲ့ ဒိုင္းနက္ တေယာက္လည္း မိုင္းနင္းေသ တယ္”ဟု ၎က ေျပာျပသည္။

ယခုကဲ့သို ့ဆင္မ်ားကို လိုက္လံဖမ္းဆီး သတ္ျဖတ္ေနေသာေၾကာင့္ ရခိုင္ရိုးမ အတြင္းရွိ ဆင္မ်ားသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဘက္သို ့အုပ္စုလိုက္ထြက္ေျပးေနရာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ဆင္မ်ား မၾကာမီ ေပ်ာက္ ကြယ္သြားႏိုင္သည္ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမားမ်ားက စိုးရိမ္ပူပန္လွ်က္ ရွိၾကသည္။

ထိုင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ စီးပြားေရး ဖြံ ့ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ကြန္ရက္(Network for Environment ,Economic and Deployment –NEED)မွ ဒါရိုက္တာ ခိုင္ဓူ၀ံက ေတာရိုင္းတိရစၧာန္မ်ား ကို ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖ်က္ဆီးရာေရာက္ေၾကာင္း၊ ေတာ ေတာင္ ေရ ေျမ သဘာ၀အေနအထား ပ်က္စီးလာပါက ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္ကာ ကပ္ေဘးအႏၱရာယ္ မ်ားက်ေရာက္ႏိုင္ ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို ့ရေသ့ေတာင္ မယူကမ္းဘက္မွာ ဆင္ေတြ က်က္စားတတ္တယ္၊ ဆင္ေတြဟာ အပူဒဏ္ကိုေၾကာက္ေတာ့ ေတာအုပ္ထူထပ္ၿပီး ပင္လယ္ေလရွဴရႈိက္လို႔ရတဲ့ ေနရာကို လာၾကတယ္၊ အခုလို ဆင္ေတြကိုဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ၿပီး ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ အစြယ္ကိုေရာင္းစားကာ စီးပြားျဖစ္လုပ္လာေတာ့ မၾကာ ခင္ ရခိုင္မွာ ဆင္ေတြမ်ိဳတံုးသြားမယ့္ အႏၱရာယ္ရွိေနတယ္၊ ေတာေတာင္ေတြကိုလည္း စစ္တပ္အတြက္ ခုတ္ ရ ျဖတ္ရ လြန္းလို႔အားလံုး ေတာင္ကတံုးျဖစ္ေနၿပီ၊ ႏွစ္စဥ္ ကမၻာတ၀န္းမွာ သဘာ၀ ကပ္ေဘးေတြ သင့္ေန တာေတြ ဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ဂရုတစိုက္ မထိန္းသိမ္းလို႔၊ အလားတူ ျမန္မာျပည္မွာလည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဂရုမစိုက္လို႔ နာဂစ္ ဆိုင္းကလုန္းအပါအ၀င္ ကပ္ေဘးေတြ ႏွစ္စဥ္ ခံစားေနရတာ အားလံုး အသိပါ”ဟု ခိုင္ဓူ၀ံက ဆိုသည္။