ေက်ာက္ျဖဴ စီမံကိန္းႏွင့္ ရခိုင္တို႔၏ အရင္းအႏွီး

ခင္ဦးသာ

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕၏ အေရွ႕ေတာင္ဘက္ ၈ မိုင္ခန္႔အကြာ၌ တည္ရွိေသာ (ျမေဒးကြ်န္း) ေခၚ မေဒးကြ်န္းသည္ သဘာ၀ အလွအပမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းတည္ရွိၿပီး လူသိမမ်ားေသာ ကြ်န္းငယ္ တခုသာ ျဖစ္သည္။

ေက်ာ္ၾကားမႈ မရွိခဲ့သည့္ ထိုကြ်န္းငယ္သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္မွ စတင္၍ အာရွႏိုင္ငံႀကီး တခ်ဳိ႕၏ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ား၊ ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း (Deep Sea Port) စီမံကိန္းႀကီး စသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေပၚေပါက္ လာရာမွ ထင္ရွားစ ျပဳလာသည္။

မေဒးကြ်န္းသည္ ေတာင္တန္းငယ္မ်ား ၀န္းရံထားေသာ ကြ်န္းတခု ျဖစ္ၿပီး ေက်းရြာ ၆ ရြာတြင္ လူဦးေရ ၂၄၀၀ ေက်ာ္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိသည္။

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕သည္ ရမ္းၿဗဲကြ်န္း၏ ေျမာက္ဖ်ားပိုင္းႏွင့္ ဘဂၤလား ပင္လယ္ျပင္ ကမ္းေျခအနီး၌ တည္ရွိ၍ ပင္လယ္ ထြက္ေပါက္ က်ယ္၀န္းေသာ အခ်က္အခ်ာက် သာယာလွပသည့္ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕တခု ျဖစ္သည့္အျပင္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား အၾကား “ဒုတိယ စင္ကာပူ” ဟု တင္စားေခၚေဝၚေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။

သာယာလွပၿပီး သဘာ၀ သယံဇာတ ျပည့္စုံျခင္းကပင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားမွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ မ်က္စိက်ျခင္း ခံရကာ သဘာ၀အလွမ်ားလည္း ပ်က္စီးရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ႏွင့္ မေဒးကြ်န္းတို႔၌ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ ဆိပ္ကမ္းအျပင္ ေရနံသိုေလွာင္ကန္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္း၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ သိုေလွာင္မည့္ေနရာ၊ ဓာတ္ေငြ႔သန္႔စင္ စက္႐ုံစီမံကိန္း စသည့္ စီမံကိန္းမ်ားအား ကိုးရီးယားပိုင္ ေဒ၀ူး ကုမၸဏီႏွင့္ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီမ်ားက စတင္တည္ေဆာက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ေရနံသိုေလွာင္မည့္ကန္တို႔ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွစ၍ မေဒးကြ်န္းေပၚ၌ ေဆာက္လုပ္ေနၿပီး မလာကြ်န္းေပၚတြင္ ဂက္စ္ သိုေလွာင္႐ုံအတြက္ ေျမ ၁၃၂ ဧက ေပၚ၌ ေဆာက္လုပ္ေနၿပီျဖစ္ကာ ထိုစီမံကိန္းမ်ားကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးသတ္ ေဆာက္လုပ္မည္ဟု Arakan Oil Watch အဖြဲ႔ထံမွ သိရသည္။

“ကြ်န္းေပၚမွာရွိတဲ့ ေတာင္ ၅ လုံးကို ၿဖိဳၿပီးသြားၿပီ။ ဥယ်ာဥ္ခင္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း သိမ္းယူဖ်က္ဆီးလိုက္ၿပီ။ လယ္ေတြကိုေတာ့ လိုအပ္ရင္ လိုအပ္သလို အဓၶမ သိမ္းယူေနဆဲပါ” ဟု မေဒးကြ်န္းေပၚရွိ ရြာမ ရြာသားတဦးက ေျပာသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ မေဒးကြ်န္းေပၚရွိ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းႀကီးအား စတင္ ေဆာက္လုပ္ေနသည့္ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒသခံက ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္သည္။

အဆိုပါ စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအား တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆုံးကုမၸဏီ တခုျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္အမ်ဳိးသား ေရနံေကာ္ပိုေရးရွင္း (China National Petroleum Corporation-CNPC) ကုမၸဏီက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလမွ စ၍ အေကာင္တည္ေဖာ္ တည္ေဆာက္လ်က္ရွိသည္။

CNPC ၏ လက္ေအာက္တြင္ လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစားေပၚ မူတည္၍ ကုမၸဏီ အေရအတြက္ ဆယ္ဂဏန္း၀န္းက်င္ ရွိၿပီး လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစား တခုလွ်င္ ကုမၸဏီတခုစီက တာ၀န္ယူ တည္ေဆာက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

အမ်ားစုသည္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္ၿပီး ဂက္စ္ပိုက္လိုင္းအတြက္ ပိုက္မ်ားသယ္ယူခြင့္ကို စက္မႈ (၁) ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ေသာင္း၏သား ဦးေနေအာင္ပိုင္ဆိုင္သည့္ IGE ကုမၸဏီက ကန္ထ႐ုိက္ ရရွိထား၍ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ေရး၏ အစိတ္အပိုင္းတခ်ဳိ႕အား ဦးေတဇပိုင္ ထူးကုမၸဏီ၊ ေအးရွားေ၀ါလ္ ကုမၸဏီတို႔က ရရွိထား ေၾကာင္းသိရသည္။

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ ကံ့ေကာ္ေတာ ဘုရားအနီးတြင္လည္း ဂက္စ္သန္႔စင္ စက္႐ုံ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းအတြက္ လယ္ေျမဧက ၅၀၀ ခန္႔ကို သိမ္းယူ၍ ေဒ၀ူးကုမၸဏီက တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီဟု သိရသည္။

ဂက္စ္ပိုက္လိုင္းသည္ မေဒးကြ်န္းေပၚမွ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ အမ္းၿမိဳ႕နယ္၊ ထိုမွတဆင့္ မေကြးတိုင္း၊ မႏၲေလးတိုင္း၊ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔ကို ျဖတ္၍ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ နန္နင္းၿမိဳ႕၌ အဆုံးသတ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကီလိုမီတာ ၂၈၀၀ ၀န္းက်င္ ရွည္လ်ားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း Arakan Oil Watch အဖြဲ႔ထံမွ သိရသည္။

ထိုပိုက္လိုင္းႏွင့္အၿပိဳင္ ေရနံပိုက္လိုင္းကိုပါ သြယ္တန္းမည္ျဖစ္ၿပီး ၎သည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕၌ အဆုံးသတ္မည္ျဖစ္၍ ကီလိုမီတာ ၁၁၀၀ ၀န္းက်င္ ရွည္မည္ဟု ထိုအဖြဲ႔က ဆိုသည္။ ထိုပိုက္လိုင္းမ်ားႏွင့္အတူ မီးရထားလမ္း တခုပါ၀င္မည္ ျဖစ္သည္။

ထိုစီမံကိန္းႀကီးသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အဓိက တည္ေဆာက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ တင္သြင္းမည့္ ေရနံစိမ္းမ်ားကို ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းကို ၾကားခံ ထား၍ ထိုဆိပ္ကမ္းမွတဆင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ပို႔ေဆာင္မည္ ျဖစ္သည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တ႐ုတ္ ဒု သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ ျမန္မာႏိုင္သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ေသာ ခရီးစဥ္တြင္ စစ္အစိုးရ အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊႏွင့္သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကသည္။ စီမံကိန္းတြင္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းအျပင္ ရခိုင္ကမ္းလြန္ေဒသမွ ထြက္ရွိမည့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ အမ်ားအျပားကို ၀ယ္ယူရန္ ကိစၥလည္းပါ၀င္သည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ လာေရာက္ခဲ့ေသာ တ႐ုတ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၀မ္က်ားေပါင္သည္လည္း ၂ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရး အထိမ္းအမွတ္အတြက္ဟုဆိုကာ ေက်ာက္ျဖဴမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕ကို ဆက္သြယ္မည့္ ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း စီမံကိန္းလုပ္ငန္းကို ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ေသးသည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ အာဖရိကေဒသႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားမွ ေရနံစိမ္းမ်ားကို တင္သြင္းရာတြင္ မလကၠာ ေရလက္ၾကားကို အားကိုး အားထားျပဳ၍ တင္သြင္းေနရၿပီး ေလာင္စာ လိုအပ္ခ်က္၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏွႈန္းကို ထိုေရလက္ၾကားမွ တင္သြင္းေနရသည္။ ထိုအတြက္ ကုန္က်မႈစရိတ္ႀကီးျမင့္ျခင္း၊ အခ်ိန္ၾကာျခင္း၊ မလကၠာေရ လက္ၾကားရွိ ပင္လယ္ဓားျပမ်ား၏ ရန္ကို ေၾကာက္ရျခင္း စသည့္ အခက္အခဲမ်ားက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအတြက္ ေခါင္းကိုက္စရာကိစၥမ်ား ျဖစ္ေနသည္။

ယခုေဆာက္ေနေသာ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္း ၿပီးစီးသြားပါက မလကၠာေရ လက္ၾကားကို ျဖတ္စရာ မလိုေတာ့သည့္ အျပင္ အခ်ိန္ကုန္၊ ေငြကုန္က်မႈ မ်ားစြာ ေလ်ာ့က်သြားမည္ ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္းကို အေျချပဳ၍ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ တႏွစ္လွ်င္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔တန္ခ်ိန္ ကုဗမီတာ ၁၂ ဘီလီယံႏွင့္ ေရနံစိမ္းစည္ ၄၀၀၀၀၀ တင္ပို႔ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ရခိုင္ကမ္းလြန္ေဒသ၌ ေရနံလုပ္ကြက္ A-1 ႏွင့္ A-3 လုပ္ကြက္မ်ားကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ ထုတ္ယူၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအား ေရာင္းခ်ရန္ သေဘာတူထားၿပီး ျဖစ္သည္။ ထိုဓာတ္ေငြ႔မ်ားကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အထိ ၀ယ္ယူရန္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္အစိုးရတို႔ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားေၾကာင္း Shwe Gas Movement အဖြဲ႔၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားတြင္ ေရးသားထားသည္။

ထို သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔စီမံကိန္းမွ စစ္အစိုးရသည္ တႏွစ္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံကို ႏွစ္စဥ္ ရရွိမည္ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္က ဆိုထားသည္။

ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္အတူ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ေပၚ၌ ႏိုင္ငံတကာ ေလယာဥ္ႀကီးမ်ား ၀င္ထြက္ႏိုင္မည့္ ေလဆိပ္ စီမံကိန္းမ်ား၊ ဟိုတယ္မ်ား၊ ေဂါက္ကြင္းမ်ား၊ ေဆး႐ုံမ်ား တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းမ်ားလည္းပါ၀င္ၿပီး ထိုလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ လယ္ေျမတခ်ဳိ႕ သိမ္းေနေၾကာင္း ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ဆိုသည္။

“က်ေနာ္တို႔ေတြက လယ္ေျမေတြ အသိမ္းခံရတဲ့အျပင္ အဲဒီစီမံကိန္းလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း အလုပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိဘူး၊ ေဒသ
တ၀ိုက္မွာလည္း ငါးဖမ္းပိုင္ခြင့္တို႔ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္တို႔ မရွိေတာ့ဘူး” ဟု မေဒးကြ်န္း ေဒသခံက ေျပာသည္။

လယ္ေျမတဧကလွ်င္ အနည္းဆုံး က်ပ္ ၂ သိန္းမွ ၇ သိန္း၀န္းက်င္ရရွိသည္ဟု သိရၿပီး အမွန္တကယ္တြင္ ထိုလယ္ေျမမ်ား၏ အနည္းဆုံးတန္ဖိုးသည္ က်ပ္သိန္း ဆယ္ဂဏန္း အထက္တြင္ရွိသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

“ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီက ေလ်ာ္ေၾကး တခ်ဳိ႕ေပးတာကို အာဏာပိုင္ေတြ ျဖတ္ယူၿပီး သုံးပုံတပုံ ေလာက္ကိုပဲ လယ္ပိုင္ရွင္ေတြ၊ ၿခံပိုင္ရွင္ေတြက ရပါတယ္” ဟု ကြ်န္းေပၚရွိ ေက်ာက္တန္း ရြာသားတဦးက ဆိုသည္။

မိဘမ်ား၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား မရွိေတာ့၍ သားသမီးငယ္မ်ား၏ ပညာေရးကို မ်ားစြာ ထိခိုက္သြားမည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္ဟုလည္း ေျပာဆိုၾကသည္။

ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းအား လုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ မေဒးကြ်န္းေပၚရွိ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ CNPC ႏွင့္လက္ေအာက္ခံ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ၎တို႔၏ စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ေဒသခံမ်ားအား အလုပ္လုပ္ခြင့္မေပးဘဲ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ေခၚယူလာေသာ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးမ်ားကိုသာ ေအာက္ေျခ ၀န္ထမ္းအဆင့္မွ အေပၚဆုံးအထိ ခန္႔ထား၍ လုပ္ေဆာင္ေနသည္ဟု သိရသည္။

ထိုေဒသ၌ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသား ၂ ေထာင္၀န္းက်င္ ေရာက္ရွိေနသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ခန္႔မွန္းေျပာဆိုၾကသည္။

ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းတြင္ ေဒသခံမ်ားကို အလုပ္ခန္႔ျခင္း မရွိေသာ္လည္း ဂက္စ္သန္႔စင္ စက္႐ုံစီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္၌ အလုပ္ၾကမ္းသမား ေနရာမ်ားကိုမူ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ေပးသည္ဟု ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာသည္။

“မေန႔ ၆ နာရီကေန ညေန ၆ နာရီေလာက္အထိ လုပ္တာ တရက္ကို ၁၅၀၀ က်ပ္ေပးပါတယ္” ဟု အလုပ္သမား တဦးကဆိုသည္။

၁၅၀၀ က်ပ္သည္ ကုန္ေစ်းႏွႈန္းႏွင့္ယွဥ္ပါက အလြန္တရာ နည္းပါးေသာ္လည္း လုပ္စရာ အလုပ္မ်ား မရွိေတာ့၍ ေပးသည့္ေစ်းႏွင့္ လုပ္ကိုင္ၾကရၿပီး အမ်ဳိးသမီး အလုပ္သမားဆိုပါက တရက္လွ်င္ ၁၀၀၀ က်ပ္သာ ရရွိသည္ဟု သိရသည္။

ထိုစီမံကိန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ၾကမည့္ တ႐ုတ္အပါအ၀င္ အရပ္ေဒသအစုံမွ အလုပ္သမားမ်ား ထပ္မံေရာက္ရွိလာမည္ျဖစ္၍
ေက်ာက္ျဖဴေဒသ၌ ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ျပည့္တန္ဆာမ်ား၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ အရက္ဆိုင္မ်ား ေပၚလာမည္ ျဖစ္သည္။

ေက်ာက္ျဖဴေဒသတြင္ ယခုအခါ ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းတခ်ဳိ႕ကို ၿမိဳ႕ေပၚ၌ ေပၚေပၚတင္တင္ ျမင္ေတြ႔ေနရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာဆိုၾကၿပီး မိမိတို႔၏ သားသမီးမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္းမကင္း ျဖစ္ေနၾကရသည္ဟု ဆိုၾကသည္။

“ဆိုင္ကယ္ေတြ၊ ကားေတြနဲ႔ ျပည့္တန္ဆာ မိန္းမေတြကို ေခၚေဆာင္ေနတာေတြ ျမင္ေနရၿပီ၊ အာဏာပိုင္ေတြက ခြင့္ျပဳထားေတာ့ ၿမိဳ႕ခံေတြက ဘာမွ တားဆီးပိုင္ခြင့္မရွိဘူး” ဟု ေဒသခံတဦးက ဆိုသည္။

စီမံကိန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ စည္းကမ္းလိုက္နာမႈ၊ ဘာသာေရးေလးစားမႈ မရွိသည့္အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကိုလည္း က်ဴးလြန္ေနေၾကာင္း၊ ၀န္ထမ္းတခ်ဳိ႕သည္ ေဒသခံ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၀င္းထဲ၌ အရက္ေသစာ ေသာက္စားျခင္းတို႔ကိုပါ လုပ္ေဆာင္သည္ဟု သိရသည္။

မေဒးကြ်န္းေပၚ၌ လုံၿခဳံေရးကို ထူထပ္စြာ ခ်ထားေပးရာတြင္ ေအာက္ေျခအဆင့္ရွိ စစ္သားမ်ား၊ ရဲဝန္ထမ္းရာထူမွ အလုပ္ျပဳတ္လာသူမ်ား စသည့္ လူမ်ားကို ခန္႔ထား၍ ေဒသခံမ်ားမွာ ထိုသူမ်ား၏ ႏိုင္ထက္စီးနင္း ျပဳမူျခင္းကို ခံေနရသည့္အျပင္ မိမိတို႔ ကြ်န္းေပၚတြင္ သြားလာရာ၌လည္း မွတ္ပုံတင္ျပ၍ သြားလာေနရသည္ဟု ေျပာၾကသည္။

ဓာတ္ေငြ႔ထုတ္ယူေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ပထမဆုံးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ Totol ႏွင့္ Unocal တို႔သည္လည္း လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့၍ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံခဲ့ရေသးသည္။ သို႔ေသာ္ Total ကုမၸဏီသည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့သည္။ စီးပြားေရးကိုသာ ေရွ႕တန္းတင္ လုပ္ေဆာင္တတ္ေသာ တ႐ုတ္အစိုးရကမႈ ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ေပးမည္ မဟုတ္ေပ။

ထိုလုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ႀကီးမားလာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေတာေတာင္မ်ား ဆုံး႐ံႈးျခင္း၊ ပင္လယ္ကမ္းစပ္ တေလွ်ာက္ရွိ ဒီေရေတာမ်ား ဆုံး႐ွႈံးျခင္း၊ ေက်ာက္ေဆာင္ ေက်ာက္တန္းမ်ား ပ်က္စီးျခင္းတို႔ ေတြ႔ႀကဳံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ ဦးအုန္းက ဆိုသည္။

“ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာအုပ္ထဲမွာ ေရးထားတာေတြကေတာ့ အရမ္းေကာင္းတယ္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ မလုပ္တာက ခက္တယ္။ ေက်ာက္ျဖဴ စီမံကိန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းမယ့္ ကိစၥေတြ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ေျပာဆိုတာ ဘာမွမရွိဘူး”ဟု ဦးအုန္းက ေျပာသည္။

ဓာတ္ေငြ႔ထုတ္လုပ္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ ထိုလုပ္ငန္းမ်ားမွ ထြက္ေသာ အဆိပ္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတုပစၥည္း အရည္မ်ားေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈအျပင္ ေရေနသတၱ၀ါမ်ားအတြက္ အႏၲရာယ္ႀကီးမားသည္ဟု ဦးအုန္းက ဆိုသည္။ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏ ႀကီးမားမည္ဟု ၎က ဆက္ေျပာသည္။

စစ္အစိုးရသည္လည္း သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဥပေဒကို စနစ္တက်ေရးဆြဲထားျခင္း မရွိဟု သိရၿပီး ထိုစီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာမည္ဟု တြင္တြင္ေျပာဆိုလ်က္ရွိသည္။

“ေဒသဖြံ႔ၿဖိဴးလာမယ္ဆိုတာ လက္ခံေပမယ့္ ေကာင္းက်ဳိးထက္ ဆိုးက်ဳိးေတြက တအားမ်ားတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ တ႐ုတ္က သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ေတြကို ထုတ္ယူမယ္။ သူတို႔စီမံကိန္းၿပီးသြားရင္ ဘာမွ မက်န္ေတာ့ဘဲ အေဆာက္အအုံ အခြံေတြပဲ က်န္ခဲ့မယ္” ဟု ေက်ာက္ျဖဴေဒသခံ ဥပေဒ ကြ်မ္းက်င္သူ ေရွ႕ေနတဦးက ေျပာသည္။

စစ္အစိုးရသည္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အမွန္တကယ္ လုပ္လိုပါက ေဒသခံလူငယ္မ်ားအတြက္ စီမံကိန္းမ်ား၌ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ အတတ္ပညာမ်ား သင္ၾကားမည့္ေနရာမ်ား တည္ေဆာက္ေပး၍ ထိုလုပ္ငန္းမ်ား၌ မိမိႏိုင္ငံသားမ်ား ပါ၀င္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ သည္ဟု အဆိုပါေရွ႕ေနက ဆိုသည္။

ေဒသခံမ်ားအား ႏိုင္ထက္စီးနင္း ျပဳမူျခင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းတို႔အား ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ေရးကို ေဒသခံ ဥပေဒ
ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား၊ ေဒသခံ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားက လုပ္ေဆာင္သြားၾကမည္ဟု ဆိုၾကသည္။

“က်ေနာ္တို႔က ဒီကိစၥေတြကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေဆြးေႏြးခြင့္ရွိရင္ ေဆြးေႏြးမယ္၊ မရရင္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အဆင့္မွာ ေဆြးေႏြးမယ္၊ လႊတ္ေတာ္ေတြက လက္မခံရင္ ပါတီအေနနဲ႔ ေျပာဆိုကန္႔ကြက္သြားမယ္” ဟု ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီ (RNDP) ၏ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေက်ာက္ျဖဴ ေဒသခံ ဦးဘရွင္က ေျပာသည္။

“ဒီစီမံကိန္းေတြ ၿပီးသြားရင္လည္း ေဒသခံေတြအတြက္ ထူးျခားတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားေတြ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္ မထင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္
ေဒသခံေတြ အက်ဳိးရွိမယ့္ ကိစၥေတြကို ေျပာဆိုေဆြးေႏြးသြားမွာပါ” ဟု ဦးဘရွင္က ဆက္ေျပာသည္။

ေဒသခံမ်ားအား ထိခိုက္ေစမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေျပာဆိုကန္႔ကြက္သြားမည္ဟု ၎ကဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိတြင္ ေဒသခံ အမ်ားစုမွာ စစ္အစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္အစိုးရတို႔၏ လူ႔အခြင့္ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည္။

RNDP ဥကၠ႒ ေဒါက္တာေအးေမာင္က ၎တို႔ပါတီသည္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ကိစၥ၊ ပင္လယ္ျပင္ ကိစၥမ်ားကို အဓိကထား၍ လႊတ္ေတာ္၌ ေဆြးေႏြးမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ အေရးပါေသာ အႀကီးစားစီမံကိန္းလုပ္ငန္းမ်ား အားလုံးကို ဗဟိုကသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။

ရခိုင္ကမ္းလြန္၊ ကုန္းတြင္းေဒသမ်ားအတြင္း သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔မ်ား၊ ေရနံမ်ား ေပါႂကြယ္၀ေနေသာ္လည္း ေဒသခံမ်ားမွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သုံးစြဲပိုင္ခြင့္မရွိဘဲ သစ္ေတာမ်ားအား ခုတ္လွဲ၍ ထင္း၊ မီးေသြးမ်ားကိုသာ အသုံးျပဳေနၾကရသည္။

“မီတာခ တယူနစ္ကို ၆၀၀ က်ပ္ေပးရပါတယ္။ တအိမ္ရဲ႕တလ မီတာခက ၂ ေသာင္းေက်ာ္ရွိၿပီး လုပ္ငန္းရွိတဲ့သူဆိုရင္ သိန္းေက်ာ္ထိ ေပးရပါတယ္” ဟု ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ခံ တဦးက ေျပာသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြ၌ စစ္အစိုးရေပးေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားမွာ တရက္လွ်င္ ၃ နာရီခန္႔သာ ရရွိသည္ဟု စစ္ေတြေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း၌ ယခုအခါ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းႀကီး ၄ ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ထိုမွရရွိေသာ လွ်ပ္စစ္မ်ားကို တ႐ုတ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အိႏၵိယ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားကို ေရာင္းခ်ရန္ စစ္အစိုးရႏွင့္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ား အသီးသီး ခ်ဳပ္ဆိုထားၾကၿပီး ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔မ်ား ရရွိေရးကို အာရွ၏ အႀကီးဆုံးႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔သည္ စစ္အစိုးရအား နည္းလမ္းစုံျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ေနၾကသည္။

ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ ဆိပ္ကမ္းကဲ့သို႔ ထား၀ယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္း တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္း လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္လည္း ေဒသခံမ်ား၏ လယ္ေျမဧက ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အသိမ္းခံခဲ့ရသည္။ တနသၤာရီတိုင္းမွ ဘုတ္ျပင္း ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္မွ ကုလားဂုတ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းတို႔ကိုလည္း မၾကာမီ တည္ေဆာက္သြားမည္ဟု သိရသည္။

“လယ္ေျမ၊ ဥယ်ာဥ္ဆိုတာက ေတာသူ ေတာင္သားေတြရဲ႕ အဓိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပါ။ ဒီလုပ္ငန္းေတြမရွိေတာ့ရင္ ဘာမွ လုပ္စားစရာ မရွိေတာ့ဘူး” ဟု ေက်ာက္တန္း ရြာသားတဦးက ဆိုသည္။

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ မေဒးကြ်န္း၊ မလာကြ်န္းေပၚမွ ေဒသခံမ်ားသည္ ၎တို႔၏ ဘိုးဘြားပိုင္ လယ္ေျမမ်ား၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမမ်ားကို အသိမ္းခံထားရ၍ အနာဂတ္ကာလ စီးပြားေရးအတြက္ ေသာကေရာက္ေနရသည့္အျပင္ ထိုေဒသ၌ ဆက္လက္ေနထိုင္ပါက
မုန္းတိုင္း သဘာ၀ေဘးအႏၱရယ္ ထပ္မံႀကဳံရမည္ကို စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ ေနၾကသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

၎တို႔သည္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ တိုက္ခတ္ခဲ့ေသာ ဂီရိဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း ဒဏ္ကို ခံထားရသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး ထိုစဥ္က ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းမ်ား အကာအကြယ္ ရွိခဲ့၍ သက္သာရာ ရရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကသည္။

ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ ယခုအခါ ထိုေတာင္မ်ားအား တလုံးၿပီး တလုံးၿဖိဳဖ်က္ေန၍ ေဒသခံမ်ားသည္ မုန္းတိုင္းအေရးပါ ေတြးေတာပူပန္ေနၾကရေသာ ဘ၀သို႔ ေရာက္ေနၾကရသည္။ ေတာင္မ်ား၏ အရြယ္အစားသည္ အလယ္တန္းစားရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။

“ဒီေတာင္ေတြက ေလျပင္း မုန္တိုင္းအႏၲရာယ္၊ ေရလႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ့ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရယ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးထားတာပါ၊ အခုေတာင္ေတြ မရွိေတာ့ရင္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရယ္က အခ်ိန္မေရြး ဒုကၡေပးႏိုင္မွာပါ” ဟု ရြာမ ရြာသားက ဆိုသည္။