အီး​ယူပိတ္ဆို့​မႈ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​သည့္​အ​ေပၚ ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈကို တြန္း​အား​ျဖစ္​ေစသည္ဟု အန္အယ္လ္ဒီ ​ေျပာၾကား​

အ့ံဘုန္းျမတ္

ဥ​ေရာပ အဖြဲ့​ဝင္ နိုင္ငံ​ ေတြက အ​ေရး​ယူ ဒဏ္ခတ္မႈ အခ်ိဳ့​ကို ​ေျဖ​ေလ်ွာ ့​လိုက္တဲ့​ အ​ေပၚ အမ်ိဳး​သား ​ဒီမို က​ေရစီ အဖြဲ့​ခ်ုပ္က ျပုျပင္​ ေျပာင္း​လဲမႈ​ ေတြကုိ တြန္း​အား​ ျဖစ္​ေစ တယ္လို့​ ​ေျပာၾကား​ လိုက္ပါတယ္။

ဇန္နဝါရီလ ၂၃ ရက္​ေန့​က ဘယ္လ္ဂ်ီယ ံနိုင္ငံ ဘရပ္ ဆဲလ္ျမို့​မွာ အီး​ယူ နိုင္င ံျခား​ေရး ​ဝန္ၾကီး​ေတြ ​ေတြ႕​ဆံု​ ေဆြး​ေနြး​ျပီး​ ျမန္မာ နိုင္ငံ အ​ေပၚ ပိတ္ဆို့​ ဒဏ္ခတ္ အ​ေရး​ယူ မႈ​ေတြ စတင္​ ေျဖ​ေလ်ွာ့​ ေပး​ဖို့​ နိ္ဳင္င ံျခား​ေရး​ ဝန္ၾကီး​ေတြ သ​ေဘာတူ ခဲ့​တဲ့​ အ​ေပၚ အဖြဲ့​ခ်ုပ္ ဗဟို ဦး​စီး​အဖြဲ့​ဝင္ ဦး​ဉာဏ္ဝင္း​က ၾကား​လိုက္ တာပါ။

“က်​ေနာ္တို့​ လက္ရွိအစိုး​ရက ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြ လုပ္​ေနတာ​ေပါ့​ဗ်ာ။ အျမင္အမ်ိဳး​မ်ိဳး​ေတာ့​ ရွိ​ေနတာ​ေပါ့​။ နည္း​တယ္ မ်ား​တယ္​ေပါ့​။ အလုပ္လည္း​ျဖစ္ခ်င္၊​ လုပ္သမ်ွ​ေပၚမွာ တန္ျပန္ျပီး​ေတာ့​ ပိတ္ဆို့​ ဒဏ္ခတ္မႈ ​ေတြကလည္း​ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​သြား​မယ္ဆိုတဲ့​ အဓိပၸာယ္​ေတြ ​ေတြ႕​ပါတယ္။ ဒီလို​ေျဖ​ေလ်ွာ့​သြား​ျခင္း​အား​ျဖင့္​လည္း​ လက္ရွိအစိုး​ရရဲ့​ ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈကို တြန္း​အား​ေပး​ရာ ​ေရာက္တယ္လို့​လည္း​ က်​ေနာ္တို့​ျမင္ပါတယ္။ တဘက္ကလည္း​ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​တယ္။ တဘက္ကလည္း​ ​ေျပာင္း​လဲမႈ ပိုမို ျမင့္​မား​ေအာင္လုပ္မယ္။ ပိုမိုျပီး​ေတာ့​မွ ဒီဘက္က လည္း​ ပိတ္ဆို့​ ဒဏ္ခတ္မႈ​ေတြက က႑အလိုက္ အဆင့္​အလိ္ဳက္ ရုတ္သိမ္း​သြား​မွာလို့​ က်​ေနာ္ အဲ့​လိုပဲ ယံုၾကည္ပါတယ္။”

အီး​ယူအဖြဲ့​ဝင္​ေတြထဲမွာ​ေတာ့​ ျမန္မာနိုင္ငံအ​ေပၚ ပိတ္ဆို့​ ဒဏ္ခတ္မႈ​ေတြ အား​လံုး​ ရုပ္သိမ္း​ေရး​နဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ သ​ေဘာထား​ကြဲလြဲမႈ ရွိ​ေနျပီး​ တခ်ိဳ့​က ၾကား​ျဖတ္ ​ေရြး​ေကာက္ပြဲ ျပီး​တဲ့​အခ်ိန္ထိ ​ေစာင့္​ခ်င္​ေနၾကပါတယ္။

အီး​ယူ နိ္ဳင္ငံျခား​ ေရး​ရာ မူဝါဒ အၾကီး​အကဲ ကတ္သရင္း​ အက္ရွတန္က “သမၼတ အပါအဝင္ အစိုး​ရ အဖြဲ့​ဝင္​ေတြကို ျပည္ဝင္ခြင့္​ဗီဇာ​ေတြ ျပန္လည္ ခြင့္​ျပုဖို့​ သ​ေဘာတူ ခဲ့​ၾက ပါတယ္။ လာမယ့္​ ဧျပီလမွာ​ေတာ့​ ျမန္မာနိုင္ငံကို သြား​ေရာက္ျပီး​ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္နဲ့​ ​ေတြ႕​ဆံု ​ေဆြး​ေနြး​ဖို့​ရွိျပီး​ လုပ္ဖို့​ရွိ​ေနတဲ့​ ၾကား​ျဖတ္ ​ေရြး​ေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္​ေလာက္အထိ ရိုး​သား​ပြင့္​လင္း​မႈ ရွိ မရွိဆိုတာ​ေတြ​ေပၚ မူတည္ျပီး​ ထပ္မံ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​သြား​ဖို့​ စဉ္း​စား​သြား​မယ္လို့​ ​ေျပာခဲ့​တာပါ” လို့​ ​ေျပာပါတယ္။

အီး​ယူက အခုလို စီး​ပြား​ေရး​ပိတ္ဆို့​မႈ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​လိုက္တဲ့​အ​ေပၚ အမ်ိဳး​သား​ဒီမိုက​ေရစီ အင္အား​စုပါတီရဲ့​ ​ေခါင္း​ေဆာင္ တဦး​ျဖစ္တဲ့​ ဦး​ခင္​ေမာင္​ေဆြက အခုလို​ေျပာပါတယ္။

“​ေျဖ​ေလ်ာ့​မႈ စျပီဆိုရင္​ေတာ့​ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့​ ျဖစ္​ေပၚတိုး​တက္မႈ အသစ္​ေတြကို ၾကည့္​ျပီး​ေတာ့​ ​ေျပာင္း​လဲ​ေပး​ရ​ေတာ့​မယ္ဆိုတဲ့​ သ​ေဘာထား​ကို ​ေသခ်ာသြား​ျပီ။ ျမန္မာနိ္ဳင္ငံက သူတို့​ထင္သလို ဟိုတုန္း​ကလို ျဖစ္မ​ေန​ေတာ့​ဘူး​။ တစတစ ​ေကာင္း​တဲ့​ဘက္ကို ျမွင့္​လာျပီဆိုတာကို သူတို့​လက္ခံလိုက္ျပီဆိုတာ ထင္ရွား​ျပီ​ေပါ့​။ အဲ​ေတာ့​ အခုစျပီး​ လုပ္တဲ့​ဟာက ​ေနာင္ကို စီး​ပြား​ေရး​ပိတ္ဆို့​မႈ​ေတြ လြတ္ကင္း​ေအာင္ ဖယ္ရွား​ဖို့​အတြက္ ပထမ ထင္ရွား​တဲ့​ ​ေျခလွမ္း​ၾကီး​ ျဖစ္တယ္လို့​ပဲ ​ေျပာခ်င္ပါတယ္။”

ျမန္မာ့​အ​ေရး​ ပူး​ေပါင္း​ ​ေဆာင္ရြက္သူမ်ား​အဖြဲ့​ (Burma Partnership) ရဲ့​ တာဝန္ခံ ​ေဒၚခင္ဥမၼာက “ဦး​သိန္း​စိန္အစိုး​ရက ​ေနာက္ျပန္ မဆြဲ တဲ့​ တကယ္တမ္း​မွန္ကန္တဲ့​ ​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြကို လုပ္နိ္ဳင္တဲ့​အခ်ိန္မ်ိဳး​ က်မွသာလ်ွင္ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ ခ်ိဳး​ေဖာက္တဲ့​ဟာမ်ိဳး​ေတြကို ရပ္တန့္​မႈ​ေတြ ျဖစ္သြား​ျပီး​တဲ့​ အခါမွသာလ်ွင္ စီး​ပြား​ေရး​ပိတ္ဆို့​မႈ​ေတြကို ရုပ္သိမ္း​ဖို့​ကို က်မတို့​အ​ေနနဲ့​ အား​ေပး​တာ အသင့္​ေလ်ာ္ဆံုး​ ျဖစ္မယ္လို့​ က်မျမင္ပါတယ္” လို့​ ​ေျပာပါတယ္။

မၾကာ​ေသး​ခင္က အက်ဉ္း​ေထာင္က​ေန ျပန္လြတ္လာတဲ့​ ၈၈ မ်ိဳး​ဆက္ ​ေက်ာင္း​သား​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြထဲက ကိုကိုၾကီး​က “ျပည္တြင္း​ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြ ဘယ္​ေလာက္လုပ္သလဲဆိုတဲ့​ အ​ေျခအ​ေန​ေပၚမွာမူတည္ျပီး​ေတာ့​ ဒီပိတ္ဆို့​အ​ေရး​ယူမႈ​ေတြက တျဖည္း​ျဖည္း​ခ်င္း​ ရုတ္သိမ္း​သြား​မွာပါ။ အဲ​ေတာ့​ အဓိကက ဒီပိတ္ဆို့​မႈရုတ္​ေအာင္ ၾကိုး​စား​တဲ့​ပံုစံမ်ိဳး​ မဟုတ္ပဲ ကိုယ့္​နိုင္ငံသား​ေတြရဲ့​ လြတ္လပ္ခြင့္​၊​ ကိုယ့္​နိ္ဳင္ငံသား​ေတြရဲ့​ အခြင့္​အ​ေရး​ကို ​ေရွ့​ရႈတဲ့​ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြလုပ္ရင္ ဒီကိစၥက သီး​ျခား​ၾကီး​ပိတ္ဆို့​မႈ​ေတြကို ရုတ္သိမ္း​ဖို့​ ​ေတာင္း​ဆို​ေနစရာ မလိုပါဘူး​။ တျဖည္း​ျဖည္း​ခ်င္း​ ​ေျပ​ေလ်ာ့​သြား​မယ့္​ကိစၥလို့​ပဲ ျမင္ပါတယ္” လို့​ ​ေျပာပါတယ္။

အီး​ယူ ဥ​ေရာပသမဂၢအဖြဲ့​ဝင္ နိုင္ငံ​ေတြအ​ေနနဲ့​ ျမန္မာနိုင္ငံအ​ေပၚ နိုင္ငံ​ေရး​နဲ့​ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ ခ်ိဳး​ေဖာက္မႈ​ေတြ​ေၾကာင့္​ စစ္လက္နက္ပစၥည္း​ ဝယ္ယူခြင့္​၊​ ကုန္သြယ္​ေရး​နဲ့​ ဘ႑ာ​ေရး​ဆိုင္ရာ​ေတြကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္က စတင္ခ်မွတ္ခဲ့​တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပိတ္ဆို့​ဒဏ္ခတ္မႈ​ေတြထဲက ပထမဆံုး​အ​ေနနဲ့​ အစိုး​ရအဖြဲ့​ဝင္​ေတြနဲ့​ သူတို့​နဲ့​ ဆက္နြယ္သူ​ေတြကို အီး​ယူ နိုင္ငံ​ေတြမွာ ခရီး​သြား​လာခြင့္​ ကန့္​သတ္ထား​တာ​ေတြကို လြတ္ျငိမ္း​ခ်မ္း​သာခြင့္​နဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဉ္း​သား​ေတြကို ျပန္လႊတ္​ေပး​အျပီး​ စတင္ ​ေျဖ​ေလ်ွာ့​လိုက္တာပါ။