ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ မ်က္ႏွာပ်က္ဟု ဦးသိန္းစိန္ ေျပာ

ဧရာ၀တီ

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႕ မြတ္စလင္ေတြအၾကား အျပန္အလွန္ တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ တိုင္း ျပည္ မ်က္ႏွာပ်က္ရတယ္လို႕ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္ျပီး အိုးအိမ္မဲ့ မြတ္စလင္ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္ လည္ေန ရာ ခ်ထားေရး အပါအဝင္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ကို ထည့္သြင္းသုံးသပ္ေနတယ္လို႕လည္း ကုလသမဂၢကို ေပးတဲ့စာမွာ ေရးသား ေဖာ္ ျပခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ ရက္ ေနျပည္ေတာ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က နိုင္ငံေတာ္ ဗဟိုသံဃာ႕ဝန္ေဆာင္ဆရာေတာ္ႀကီး အမွဴးျပဳတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြ၊ အစၥ လာမ္ဘာသာဝင္ အႀကီးအကဲေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုရာမွာ နုိင္ငံအမ်ားအၿပားက လက္ခံက်င့္သံုးလ်က္ရွိေသာ လူ႕အခြင့္အေရးစံခ်ိန္ စံ ညႊန္းမ်ား၊ လူ သားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ ပါက ကမၻာ့အလယ္တြင္ မ်က္နွာပ်က္ဖြယ္ရာ အေၿခအေနမ်ား နွင့္ ရင္ဆိုင္ရမယ္လို႕ ေျပာဆိုခဲ့ျပီး “ရခိုင္ေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ၿပည္သူမ်ားအ ေနၿဖင့္ ကိုယ့္ၿပည္နယ္၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳးစု၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွး ရႈရမည္ ၿဖစ္ေသာ္လည္း မိမိအက်ိဳးစီးပြား တစ္ခုတည္းကိုသာကြက္၍ ရႈၿမင္ ၿခင္းမၿပဳဘဲ ပိုမိုက်ယ္ၿပန္႔ေသာ အၿမင္တရားၿဖင့္ ရႈၿမင္ၿပီး ၿမန္မာ နိုင္ငံနွင့္ တစ္မ်ိဳးသားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ ကမၻာ့မိသားစုဝင္ နုိင္ငံမ်ား အပါအဝင္ လူသားအားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုပါ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ ၿပန္႔ ရႈၿမင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္”တယ္လို႕လည္း ေျပာပါ တယ္။

ဒါ့အျပင္ ေသာၾကာေန႕က ကုလသမဂၢကို ပို႕တဲ့စာထဲမွာလည္း ဦးသိန္းစိန္နဲ႕ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရဟာ အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္ လည္ ေနရာခ်ထားေရးကေန ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေရးထိ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာေတြကို ဆက္လုပ္ဖို႕ ျပင္ဆင္ေန တယ္လို႕ ေရးသားထားေၾကာင္း ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ဘန္ကီမြန္းရဲ့ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက ေျပာပါတယ္။

အခ်ိန္ဇယားနဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္အေသးစိတ္ကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးေပမယ္႕ ေနျပည္ေတာ္ ေတြ႕ဆံုပြဲနဲ႕ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ ကုလသမဂၢထံ ေပး စာ ေတြဟာ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကို ဦးတည္ေနတာျဖစ္ျပီး အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမား ျမန္မာျပည္ လာေတာ့မယ္႕ အခ်ိန္နဲ႕လည္း တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္။

အေမရိကန္ သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအေပၚ ျမန္မာ အစိုးရရဲ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္ သက္ၿပီး ၾကာသာပေတးေန႔မွာ ကာကြယ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

“အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာအစိုးရက တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ ေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါ တယ္” လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ဘက္ေပါင္းစံုကိစၥရပ္မ်ား (Multilateral Affairs) ဆိုင္ရာ အႀကီးတန္း ဒါ႐ိုက္တာ စမန္သာ ပါဝါက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳဖို႔နဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာေနထိုင္ၾကတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ေတြ၊ မြတ္ဆ လင္ ေတြနဲ႔ တျခားက်န္တဲ့သူအားလံုးရဲ႕ လူမႈဖူလံုေရးအတြက္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုအပ္တဲ့ ေရရွည္ လုပ္ငန္းပိုင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ ေတြလည္း ရွိေသးတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

သမၼတအုိဘားမားရဲ႕ ျမန္မာျပည္သြားဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကန္႔ကြက္ေနၾကတာေတြ အေပၚမွာလည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံ ေရးအရတိုးတက္မႈေတြျပဳလုပ္ဖို႔ တကယ္ဆႏၵရွိေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျပသတဲ့ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္ဖို႔ သမၼအေနနဲ႔ အခ်ိန္အၾကာႀကီးကတည္းက ဆႏၵရွိခဲ့တာမို႔ အခုခရီးစဥ္ဟာ တကယ္သင့္ ေလ်ာ္တဲ့ခရီးစဥ္ျဖစ္တယ္လို႔ စမန္သာ ပါဝါက ဆိုပါတယ္။

“က်မတို႔ တိုက္႐ိုက္ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းက အဲ့ဒီႏိုင္ငံေတြကို ဆုခ်ီးျမင့္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့ဒီ ႏိုင္ငံေတြက ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈေတြကို ဆက္ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔နဲ႔ တိုးတက္မႈ အေရးေပၚ လိုအပ္ေနတဲ့နယ္ပယ္ေတြမွာ တြန္းအားေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာ ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕လက္ရွိအေျခအေနဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ အခုလိုလုပ္ ဖို႔ သင့္ ေတာ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း သူက ဥပမာ ၂ ခုေပးပါ ေသး တယ္။

“ပထမတခုကေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ားလည္းသိၾကတဲ့အတိုင္း ျမန္မာအစိုးရက တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေပါင္းစံုနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ခဲ့တာ ကို က်မတို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါက ေရရွည္တည္တံ့မယ့္အေျဖေတာ့မဟုတ္ဘူး၊ ဒါေပမယ့္ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုတာက ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် လူေတြ ထိခိုက္အနာတရျဖစ္တာ နည္းနည္းလာတယ္ဆိုတဲ့သေဘာ။ ဒါဟာ တိုးတက္မႈအစစ္အ မွန္ပဲ” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရက ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြအေပၚမွာလည္း ဒါဟာ “တိုင္းရင္း သားဆိုတဲ့ နယ္ပယ္ တစံုလံုး မွာတိုး တက္မႈအနည္းငယ္ရွိလာတဲ့ ဥပမာ တစ္ခုျဖစ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ အခုဆိုရင္ သိပ္ကို ဆိုးဝါးၿပီး အေရး ႀကီးတဲ့ ကိစၥရပ္တခုကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် အျမင့္ ဆံုးအဆင့္နဲ႔ သြားၿပီး တိုက္႐ိုက္ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္ အလမ္း က်မတို႔ ရေနၿပီ” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး မလုပ္ႏိုင္ေသးတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း အၾကမ္းဖက္ မႈေတြ ရပ္စဲေရးအ တြက္ သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈအသစ္ေတြ မလုပ္ခင္မွာ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ဒုကၡ ေရာက္ရသူေတြအတြက္ လူသားခ်င္းစာ နာတဲ့အ ကူအညီေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ ရႏိုင္ေအာင္ ကနဦးေဆာင္ရြက္ရမယ္၊ ၿပီးတဲ့အခါ ေရရွည္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရ နစ္နာမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖ ရွင္းရမယ္လို႔ စမန္သာ ပါဝါက အေလးအနက္ ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္အေျခအေနက ေရရွည္ဆက္သြားဖို႔ လိုေသးတယ္လို႔ သူက အေလးထား ေျပာျပန္ပါတယ္။ “က်မဆိုလိုတာက ျမန္မာ ျပည္မွာ အားလံုး သတိျပဳႏိုင္တဲ့ တိုးတက္မႈေတြရွိေနၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အ မ်ားအျပား ေထာင္ထဲမွာ ရွိေနၾကေသးတယ္၊ အက်ဥ္းသားအေရအတြက္ကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆံုး ရာဂဏန္း နဲ႔ခ်ီတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ရွိေနဆဲပဲလို႔ က်မ တို႔ ယူဆပါတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

“ျမန္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးလမ္းစပြင့္လာၿပီမို႔ သမၼတအိုဘားမားေျပာမယ့္ အဓိကအခ်က္တစ္ခုကေတာ့ အစိုးရအရာရွိ ေတြ အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကဖို႔လိုတယ္ဆိုတာနဲ႔ဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကလည္း လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးဖို႔ လို တယ္ဆိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြ၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြ၊ တပ္ထဲက အရာရွိအရာခံ အၾကပ္တပ္သားေတြ၊ ဆရာဆရာမေတြနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အတြက္ ေတာ့ ျမန္မာျပည္ဟာ ေနာက္ထပ္အဆင့္တစ္ ခုဆီ ဝင္ေရာက္ေနၿပီမို႔ အခုအေျပာင္း အလဲမွာ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေရရွည္ထိန္းထားဖို႔နဲ႔ တကယ္စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ ဒီႏိုင္ငံမွာ တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ အျပန္ အလွန္ ထိန္းညွိမႈေတြကို တည္ေဆာက္ၾကဖို႔ အဓိကထား ေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ စမန္သာ ပါဝါက ဆိုပါေသးတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ ေကာ္မရွင္ (US Commission on International Religious Freedom – USCIRF) က သမၼတအိုဘားမားထံ စာတစ္ေစာင္ပို႔ခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီစာထဲမွာ သူ႔ရဲ႕ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္အတြင္းဘာသာ ေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြအျပင္ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေန တဲ့ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ကို လည္း ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ တိုက္တြန္းထားပါ တယ္။

“တိုင္းရင္းသားေတြႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြက ျမန္မာအစိုးသစ္အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဒီထက္ပိုအားေကာင္းလာဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ထိ ထပ္လုပ္ရ ဦး မယ္ဆိုတာကို ထုတ္ေဖာ္ျပသေနပါတယ္” လို႔ USC IRF ဥကၠဌ ေဒါက္တာ ကက္ထရီနာ လန္ေတာ့စ္ (Dr Katrina Lantos) က အဲ့ဒီစာထဲမွာ ေျပာထားပါတယ္။

“စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာရွိစဥ္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကမၻာေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အခ်ိဳးေဖာက္ဆံုး ႏိုင္ ငံတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခု အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာလည္း ဒီပံုရိပ္ကို မေဖ်ာက္ႏိုင္ေသး တဲ့အျပင္ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အပါအ ဝင္ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ေလးစားလိုက္နာတယ္ဆိုတာကို မ်ားျပားလွတဲ့ တိုင္းရင္းသား ေတြ ကိုေရာ ဘာသာေရးအုပ္စုေတြကိုပါ လံုးလံုး လ်ား လ်ား အခိုင္အမာ မျပႏိုင္ေသးပါဘူး” လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။