မဟာရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ႀကီးဆီသို႔ ေျခလွမ္းအစ

အင္ဒ႐ူးမာရွယ္

ညေနခင္းကို ေရာက္တိုင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ႐ံုးေတြက ၀န္ထမ္းေတြ ျပြတ္သိပ္ၾကပ္ညပ္ေနေသာ ဘတ္စ္ကားေတြေပၚသို႔ ႏြမ္း လ်ပင္ပန္းစြာ တက္သြားၾကၿပီး ဆင္ေျခဖံုးအရပ္က မိမိတို႔ ေနအိမ္ေတြဆီကို ျပန္ၾကခ်ိန္တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ၏ အေပၚဆံုး ထပ္က အခန္းတခန္းကေတာ့ မီးလင္းေနဆဲျဖစ္သည္။

႐ံုးခန္းထဲမွာ ထိုင္ေနသူက စစ္ဗိုလ္မွဴးေဟာင္းတေယာက္ျဖစ္ေသာ ဦးတိုးေအာင္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးကာလတြင္ ေဒသတြင္းမွာ အရာရာေနာက္က်က်န္ေနခဲ့သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးကို အေရွ႕ေတာင္ အာရွ၏ မဟာၿမိဳ႕ႀကီးအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ေရးဆိုေသာ ႀကီးမားသည့္ တာ၀န္တရပ္ကို ထမ္းေဆာင္ေနရသူလည္း ျဖစ္ ပါသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာမွ စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္းဌာန၏ ဒုတိယ ဌာနမွဴးအေနျဖင့္ ဦးတိုးေအာင္၏ တာ၀န္သည္ ခက္ခဲပါသည္။

လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ျပတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေရႀကီးေရလွ်ံျခင္း၊ ယာဥ္ေက်ာပိတ္ဆို႔မႈ၊ ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ အဆင့္အတန္းမမီသည့္ ေနအိမ္ အေဆာက္အဦးမ်ား စသည္တို႔ ျဖင့္ ရန္ကုန္သည္ ရာစုႏွစ္၀က္နီးပါး ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ လက္ေအာက္တြင္ စီးပြားေရးခၽြတ္ျခံဳက်ခဲ့ရျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္ျပသေနသည္။

ေက်းလက္ကို စြန္႔ခြာကာ ၿမိဳ႕ျပကိုေျပာင္းေရႊ႕လာၾကျခင္း၏ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ ၅ သန္းခန္႔ ရွိေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လူဦးေရသည္ ၂၀၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ဆတိုးလာႏိုင္သည္ဟု ယူဆရသည္။ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း၏ ဆြဲေဆာင္မႈေၾကာင့္ ေက်းလက္ေဒသမွ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာသည္ ၎တို႔ကို လက္ခံေနရာေပးဖို႔ အသင့္မျဖစ္ေသးသည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။

“ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ ဘယ္ဟာကို ဦးစားေပးလုပ္သင့္သလဲ” ဟု ဦးတိုးေအာင္က ခပ္တိုးတိုးေျပာသည္။ ကေလးဘ၀က ဖခင္ျဖစ္သူ စစ္သံမွဴးတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ရာ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ခဲ့ဖူးသည့္ အတြက္ သူ၏ အဂၤလိပ္ေလယူေလသိမ္းက အေမရိကန္ ဆန္သည္။

အခ်ိဳ႕ အေျဖေတြက အနည္းဆံုးေတာ့ စာရြက္ေပၚမွာ ရွိပါသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားကို အကူအညီေပးေနသည့္ ဂ်ပန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေအဂ်င္စီ (JICA) ၏ ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေရးဆြဲေပးထားသည့္ မဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈစီမံကိန္း သည္ စာမ်က္ႏွာ ၈၅၂ မ်က္ႏွာရွိသည္။

ဒီဇင္ဘာလတြင္ ၿပီးဆံုးမည့္ စီမံကိန္းေရးဆြဲမႈသည္ မတန္တဆ ျမင့္တက္လာေနေသာ ရန္ကုန္ေျမေစ်းႏႈန္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား ေနာက္ဆုတ္သြားမွာကို ေၾကာက္႐ြံ႕မႈမ်ားၾကားထဲတြင္ ညပ္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ သာယာေရး ေကာ္မတီႏွင့္ (JICA) တို႔၏ အနီးကပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ားေၾကာင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦး စီမံကိန္းမ်ား အတြက္ ေစ်းၿပိဳင္ေပး၍ ေလွ်ာက္ထားရာတြင္ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားက မေလ်ာ္ေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ အသာရသြားမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ရွိေနသည္။

ယခင္ စစ္အစိုးရက ေျမာက္ဖက္ ၂၃၆ မိုင္ အကြာရွိ ပူျပင္းၿပီး ေတာေတာင္ထူထပ္သည့္ ေနျပည္ေတာ္ဟု ေခၚသည့္ေနရာသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕႐ံုးစိုက္ခဲ့ခ်ိန္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ရန္ကုန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။

သို႔ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကုန္သြယ္ေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး အခ်က္အခ်ာေနရာ အျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၀-၂၀၁၂၏ ျမန္မာႏိုင္ငံ GDP တြင္ ရန္ကုန္ေဒသမွ ပါ၀င္မႈ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိသည္ဟု ၿမိဳ႕ျပ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈစီမံကိန္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ရန္ကုန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဓိက ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းမ်ား ရွိသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံျခားပို႔ကုန္ဦးစားေပး ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား အေျခစိုက္ၾကသည့္ ေနရာလည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္တို႔၏ ပင္မ ၀င္ေပါက္၊ ထြက္ေပါက္လည္း ျဖစ္ သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရ တာ၀န္ယူၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခရီးသည္ ၀င္ေရာက္မႈကလည္း တရွိန္ထိုး ျမင့္တက္လာေနသည္။

အတိုခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကာလ စီးပြားေရးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ႀကီး၏ အနာဂတ္ အလား အလာမ်ား ေပၚတြင္ မူတည္၍ ေနပါသည္။ JICA က ဦးစားေပး စီမံကိန္း ၁၀၃ ခု အတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅.၄ ဘီလီယံ ကုန္က်မည္ဟု တြက္ခ်က္ထားၿပီး ေရရွည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ဆိုလွ်င္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ဆယ္ ဂဏန္း မ်ားစြာ ထပ္မံကုန္က်ႏိုင္သည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းၾကသည္။

နာမက်န္းေသာ ရန္ကုန္ကို ကုသေရး

အျခားေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားလိုပင္ ရန္ကုန္၏ ကေမာက္ကမျဖစ္မႈမ်ားသည္ ၎၏ ဆြဲေဆာင္မႈေတြထဲက တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရန္ကုန္မွာ ေနထိုင္သူေတြအတြက္ကေတာ့ ဆြဲေဆာင္မႈဟု မဆိုႏိုင္ပါ။

လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျပတ္ေတာက္မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ကိုယ္ပိုင္ဓာတ္အားေပးစက္ေတြက လူသြား ပလက္ေဖာင္း ေတြကို ပိတ္ဆို႔ထားသည္။ ေနာက္ေဖးလမ္းၾကားက အမိႈက္ပံုေတြမွာ ၾကြက္ေတြ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။ အမိႈက္သ႐ိုက္ မိုးရာသီ ကာလတြင္ ေရႏုတ္ေျမာင္းမ်ား ပိတ္ဆို႔ၿပီး ေရလွ်ံသည့္ ျပႆနာကို ပိုၿပီးဆိုး၀ါးေစသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္၏ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၿပီျဖစ္ေသာ ေျမေအာက္ေရထုတ္စံနစ္ကို အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္ကထဲက တည္ ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မိလႅာကန္မ်ားထဲက ေရေတြ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ထြက္ေနသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ တ၀က္ထက္ နည္း ေသာ အစိတ္အပိုင္းသာလွ်င္ ပိုက္ကလာသည့္ေရကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။

ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္တပ္၏ တံခါးပိတ္၀ါဒ လက္ေအာက္တြင္ ရွိခဲ့စဥ္က လမ္းေတြက ေျခာက္ကပ္တိတ္ဆိတ္ေနသည္။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ နည္းပါးသျဖင့္ ေလထုသန္႔ရွင္းသည္ဟု ရွာႀကံကာ ဂုဏ္တင္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေမာ္ေတာ္ကား တင္သြင္းမႈ မူ၀ါဒကို ေျဖေလ်ာ့ေပးလိုက္ၿပီး ေနာက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ က်ဥ္းေျမာင္းၿပီး မညီညာသည့္ လမ္းေတြေပၚတြင္ ကားေတြ အေျမာက္အမ်ား ေရာက္လာသည္။ ၿမိဳ႕လယ္ အခ်က္အခ်ာ ေနရာမ်ားတြင္ မၾကာခဏ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျဖစ္လာၿပီး အိတ္ေဇာပိုက္က ထြက္လာသည့္ အခိုးအေငြ႔ေတြ ပို၍ ထူထပ္လာသည္။

ျပည့္စံုေကာင္းမြန္ေသာ ေျမယာအသံုးခ်မႈစံနစ္ႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္း မရွိလွ်င္ ရန္ကုန္၏ အေျခအေနသည္ စီမံခန္႕ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈမရွိသည့္ အာရွ၏ မဟာၿမိဳ႕ႀကီး ေနာက္တခု ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု Harvard Ash Center က ယမန္ႏွစ္ ကထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာအစိုးရကို အႀကံျပဳခဲ့သည္။

JICA ၏ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈစီမံခ်က္တြင္ သန္းႏွင့္ ခ်ီေသာ ေနအိမ္တိုက္ခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ျမစ္ကမ္းပါးမ်ားကို အဆင့္ျမွင့္ ထိန္းသိမ္းရန္ ႏွင့္ လက္ရွိေလဆိပ္၏ ေတာင္ဖက္အရပ္တြင္ စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာ ေနရာအသစ္တခု တည္ေဆာက္ရန္ အပါအ၀င္ စီမံကိန္း အမ်ားအျပားကို အဆိုျပဳခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီက စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာေနရာတြင္ ရွိသည့္ ၁၄.၈ ဟက္တာ က်ယ္၀န္း သည့္ ေျမေနရာကို ငွားရမ္းရန္အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ကုမၸဏီမ်ားကို တင္ဒါ တင္သြင္းရန္ ဖိတ္ေခၚေနသည္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက အဆိုပါစီမံကိန္းမ်ားမွ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။ ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းက ေၾကြးၿမီ ယန္းေငြ ၁၇၆.၁ ဘီလီယံကို ေလွ်ာ္ေပးခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္လည္း ယန္းေငြ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီ၍ အကူအညီအေနျဖင့္ ေပးခဲ့သည္။ ၎တို႔ထဲမွ အမ်ားစုသည္ ရန္ကုန္အေရွ႕ေတာင္ဖက္ရွိ သီလ၀ါတြင္ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားက အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနေသာ သီလ၀ါ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စက္မႈဇုန္အတြက္ လ်ာထားျခင္းျဖစ္သည္။

သီလ၀ါစက္မႈဇုန္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစရန္အတြက္ JICA က ေလ့လာမႈ ၄ခု ျပဳလုပ္ေနၿပီး ၎တို႔ ၏ ႐ံုးခန္းသည္ ဦးတိုးေအာင္၏ ႐ံုးခန္း အနီးတြင္ရွိသည္။

သို႔ေသာ္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားမွ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔မ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ JICA သည္ အကူအညီေပးရာတြင္ အသြား ႏွစ္ခုပါေသာ ခ်ဥ္းကပ္မႈကို အသံုးျပဳသည္ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈစီမံခ်က္ကို ေရးဆြဲသူမ်ားအား ေထာက္ျပေ၀ဖန္သူ အေမရိကန္ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္း ကၽြမ္းက်င္သူ တဦးျဖစ္ေသာ Andrew Gulbrandson ကေျပာသည္။

“ပထမ… သူတို႔ ကူညီခ်င္ၾကတယ္။ ဒုတိယ …သူတို႔က ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ အခြင့္အေရးကို ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ခ်င္ၾကတယ္” ဟု ေျပာသည္။

ေဖေဖာ္၀ါရီ လအတြင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ႏွင့္ JICA တို႔က ဦးေဆာင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရရရွိေရး၊ ေျမေအာက္ ေရႏႈတ္ေျမာင္းမ်ား ႏွင့္ ေရစီးေရလာ ေကာင္းမြန္ေရး တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆြးေႏြးပြဲသည္ ဂ်ပန္တို႔၏ အေရး ကိစၥသက္သက္သာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိမ်ားႏွင့္ Kubota Corporation ကဲ့သို႔ေသာ ေဆာက္လုပ္ ေရး ကုမၸဏီႀကီးမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ေစ်းၿပိဳင္တင္သြင္း အဆိုျပဳသည့္အခါ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားက အသာစီးရသြား ႏိုင္သည္ဟု ရန္ကုန္ရွိ Korea Trade-Investment Promotion Agency မွ လက္ေထာက္စီးပြားေရးသံမွဴး Sungmin Ko ကေျပာသည္။ “ပြင့္လင္းလြတ္လပ္တဲ့ ေလလံမ်ိဳးျဖစ္ရင္ေတာင္မွ ဂ်ပန္ ကုမၸဏီေတြဖက္က အခ်ိန္ေတြ၊ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြ၊ အေသးစိတ္ အေၾကာင္းအရာေတြ ပိုရထားတယ္ေလ” ဟု သူက ဆိုသည္။

ျမန္မာ တာ၀န္ရွိသူအမ်ား အျပားက ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားကို ပိုမိုသေဘာက်ေၾကာင္း ၎တို႔၏ ပုဂၢလိက သေဘာထားကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာတတ္ၾကေသာ္လည္း ေစ်းၿပိဳင္တင္သြင္းမႈတြင္ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ား ေအာင္ျမင္မႈရရွိလိမ့္မည္ဟု ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ JICA ႐ံုးမွ အႀကီးတန္းကိုယ္စားလွယ္ Akihito Sanjo ကေျပာသည္။

ဥပမာျပရလွ်င္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေလဆိပ္အသစ္တခု ေဆာက္လုပ္ေရး စီမံကိန္းကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ New Kansai International Airport ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႕ကိုမေပးဘဲ ေတာင္ကိုရီးယားမွ Incheon Airport ကိုေပးအပ္ခဲ့သည္ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္ဟု သူကဆိုသည္။

“က်ေနာ္တို႔ အတြက္ အရမ္း ကံဆိုးတဲ့ရလဒ္ပါ” ဟု Akihito Sanjo ကေျပာသည္။

လူမႈ မတည္ျငိမ္မႈ

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာမွာ ယခင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကထဲက အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႔ ဂ႐ုမထားခဲ့သည့္ ၿမိဳ႕ျပဆင္းရဲမြဲေတမႈ တိုးပြားလာေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အနည္းဆံုး ရန္ကုန္လူဦးေရ၏ ၄၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းသည္ “ဆင္းရဲၾကသည္ သို႔မဟုတ္ အလြန္အမင္း ခ်ိဳ႕တဲ့ၾကသည္” ဟု ကုလသမဂၢ၏ အိုးအိမ္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ UN-HABITAT ကဆိုသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ပိုင္းသည္ အကြက္က်က် ပံုစံခ်ထားၿပီး ၿဗိတိသွ်ေခတ္၏ အမွတ္တရ အစိုးရအေဆာက္အဦးမ်ားလည္း ရွိ သည္။ လြတ္လပ္ေရး ရရွိခဲ့သည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အထိ ရာစုႏွစ္တခုနီးပါးမွ် ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ၿဗိတိသွ်တို႔က စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့၏။

၁၉၈၀ႏွစ္မ်ား ႏွင့္ ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းတြင္ စစ္အစိုးရက ၿမိဳ႕တြင္းမွ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို ၿမိဳ႕ျပင္မွ ေျမ လြတ္ ေျမ႐ိုင္းမ်ားဆီသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေစခဲ့သည္။ ေျပာင္းေရႊ႕ခံရသူတို႔မွာ ႏွစ္စဥ္ေရလႊမ္းမိုးတတ္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကိုပင္ လံုေလာက္စြာမရဘဲ အဆင္မေျပမႈမ်ားစြာႏွင့္ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကရသည္။

လွ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္လာေနသည့္ လူဦးေရကလည္း မူလကတည္းက မႏိုင္၀န္ထမ္းေနရသည့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရး စံနစ္ကို ပိုၿပီးဖိအားေတြ သက္ေရာက္ေစသည္။ မိသားစု အမ်ားအျပားသည္ သူတို႔၏ ကေလးမ်ားကို အစိုးရေက်ာင္းမ်ား သို႔ ပို႔ရန္ပင္ မတတ္ႏိုင္ၾကပါ။ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ပင္လွ်င္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ၀န္ေဆာင္ေၾကးမ်ား ေပးရၿပီး တလလွ်င္ က်ပ္ ၅၀၀၀၀( အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၅၀)ခန္႔ ကုန္က်သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားစု၏ ပ်မ္းမွ်၀င္ေငြသည္ တေန႔လွ်င္ ေဒၚလာ အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိပါသည္။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားကို ကူညီရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္းႏွင့္ အတူ ဇိမ္ခံကားႀကီးမ်ားႏွင့္ အတူ သံုးျဖဳန္းေမာ္ၾကြားေနသူ လူခ်မ္းသာမ်ား ပိုမ်ားလာေနသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ပညာခ်ိဳ႕တဲ့သည့္ အလုပ္လက္မဲ့ ေအာက္ေျခလူတန္းစားမ်ားလည္း ရွိေနျခင္းသည္ လူမႈေရး မတည္ၿငိမ္မႈမ်ား၊ ဆူပူအံုၾကြမႈမ်ားသို႔ ဦးတည္သြားႏိုင္သည္။ စစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ေသာ ဒီမိုကေရစီေရး ဆႏၵျပမႈမ်ား ရန္ကုန္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းမွာ ျပည္သူတို႔၏ စီးပြားေရး မေျပလည္မႈ ေသာကေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်က္အားလံုးက ဦးတိုးေအာင္၏ အလုပ္အတြက္ အေရးတႀကီးကိစၥေတြ ျဖစ္လာသည္။ တခါတရံ ႐ံုးခန္းမွာ ည ၁၀ နာရီအထိ ေနရသည္။ ထိပ္ဖ်ားမွာ ဘံုေဆာင္အျမင့္ အခၽြန္ေတြႏွင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ ထုထည္ႀကီးသည့္ အေဆာက္ အဦးႀကီးထဲက လိႈဏ္ဂူသဖြယ္ ႐ံုးခန္းထဲမွာ အလင္းေရာင္လည္း အားနည္းၿပီး စားပြဲေတြေပၚမွာ လယ္ဂ်ာစာအုပ္ေတြ ပံုေနသည္။ ကြန္ပ်ဴတာဆိုတာ ေတြ႔ရခဲသည့္ အရာျဖစ္၏။

အသက္ ၄၆ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ဦးတိုးေအာင္သည္ ျမန္မာစစ္တပ္ထဲမွာ ၁၈ ႏွစ္ ေနခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရ၏ အမာခံ တေယာက္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကေသာ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္သိန္းလင္း၏ ဦးစီးအရာရွိ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရက ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္သိန္းလင္းကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္အျဖစ္ ခန္႔အပ္လိုက္သည့္ အခါ ဦးတိုးေအာင္လည္း လိုက္ပါေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။

ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္တြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအထိ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္းဌာန မရွိေပ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စိတ္သန္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္ သမၼတ ျဖစ္လာၿပီး ေျခာက္လအၾကာတြင္မွ ဦးတိုးေအာင္က စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ သည္။

“က်ေနာ့္ရဲ႕ အိပ္မက္က ရန္ကုန္ကို ၿမိဳ႕ျပဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရဲ႕ စံျပျဖစ္ေစခ်င္တာပါပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။

ဒီအတိုင္းျဖစ္ဖို႔က မလြယ္ကူေသးသေယာင္ ထင္ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရန္ကုန္တြင္ အမွတ္မဲ့ ေဘးဖယ္ထားၾကေသာ အျခား အာရွၿမိဳ႕ႀကီးေတြထက္ အားသာသည့္ အေမြအႏွစ္ေတြ ရွိေနသည္။ ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေန သည့္တိုင္ ၿဖိဳဖ်က္ျခင္းမခံရေသးသည့္ သမိုင္း၀င္အေဆာက္အဦးေတြ ရွိသည္။ ပတ္၀န္းက်င္ စိမ္းလန္းေရး လုပ္ေဆာင္သူေတြကို ဖမ္းစားႏိုင္သည့္ အစိမ္းေရာင္နယ္ေျမေတြ ရွိေနေသးသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အခ်ိန္က မ်ားမ်ားမက်န္ေတာ့ပါ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းသစ္ေတြ၏ ေနရာအမ်ားစုက ေျမၾသဇာမေကာင္းသည့္ စိုက္ပ်ိဳးေျမေတြေပၚမွာ ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ေစ်းကစားမႈေတြက ေျမေစ်းေတြကို ျမင့္တက္ေစသည္။ “က်ေနာ္တို႔ ၿမိဳ႕က ေျမေစ်း ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရဘူးျဖစ္ေနတယ္” ဟု ဦးတိုးေအာင္က ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ျမစ္၏ တဖက္ကမ္းတြင္ရွိေသာ ဒလၿမိဳ႕ႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ကို တံတားထိုးဆက္သြယ္ရန္ အဆိုျပဳမႈတခုကို အစိုးရက စဥ္းစားေနဆဲ ကာလတြင္ပင္ ဒလၿမိဳ႕၌ ေျမေစ်းေတြ ထိတ္လန္႔စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ထိုးတက္သြားသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကသည္။

ဆိုင္ကယ္ မေမာင္းရ

ယာဥ္ထူထပ္သည့္ အာရွၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ ဂ်ကာတာႏွင့္ ဒကၠာၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ ရသလိုပင္ လွ်င္ျမန္ထိေရာက္ ေသာ ပို႔ေဆာင္ေရးစံနစ္မရွိဘဲ မဟာၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ရန္ကုန္လူထု၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ ဦးတိုး ေအာင္၏ ႐ံုးခန္းေအာက္ဖက္က လမ္းေတြေပၚမွာ အသံ ဆူဆူညံညံႏွင့္ တိုးေ၀ွ႔သြားေနသည့္ ေခတ္ေဟာင္း ဘတ္စ္ကား ႀကီးမ်ားကိုသာ အားထား သြားလာေနရသည္။ လူစည္ကားသည့္ အခ်ိန္မဟုတ္လွ်င္ေတာင္မွ ကားေပၚမွာ လူေတြက ျပည့္ ၾကပ္ေန၏။

အာရွ၏ အျခားေဒသေတြမွာ ျမင္ေတြ႔ေနက်ျဖစ္သည့္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ကိုေတာ့ ေရြးခ်ယ္လို႔ မရႏိုင္ပါ။ စစ္အစိုးရလက္ထက္ကထဲက ရန္ကုန္မွာ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ စီးနင္းျခင္းကို ပိတ္ပင္ထားခဲ့သည္။ သံသယႀကီးသည့္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တေယာက္က သူ႔ကို ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္စီးနင္း၍ လိုက္လံတိုက္ခိုက္လုပ္ႀကံမည္ကို စိုးရိမ္၍ ဤသို႔ ပိတ္ပင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း အခ်ိဳ႕ကပံုျပင္ဆန္ဆန္ ေျပာၾကသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ပိတ္ဆို႔႐ႈပ္ေထြးေနေသာ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ျပန္လည္စီးနင္းခြင့္ျပဳရန္ “မျဖစ္ႏိုင္ပါ” ဟု ဦးတိုးေအာင္ကလည္း ေျပာသည္။

ရန္ကုန္အတြက္ ကံေကာင္းသည့္ အခ်က္မွာ ၿမိဳ႕ဆင္ေျခဖံုးမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕လယ္ကို ဆက္သြယ္ေပးထားေသာ စက္၀ိုင္းသ႑န္ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားလမ္း ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္။ အရွိန္ေႏွးေႏွးသာ သြားႏိုင္ၿပီး အခ်ိန္မမွန္သည့္ ေဟာင္းႏြမ္းေနေသာ ရထားမ်ား သည္ ၿမိဳ႕လယ္၊ ဆင္ေျခဖံုးႏွင့္ စက္မႈဇုန္မ်ားကို ျဖတ္သန္းေျပးဆြဲေနသည္။ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အတြက္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေသာ္လည္း ျမန္မာ့မီးရထားႏွင့္ ဂ်ပန္ပညာရွင္မ်ား ပူးေပါင္း၍ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားစနစ္ကို အဆင့္ျမွင့္တင္ႏိုင္ရန္ သုေတသနျပဳေနၾကသည္ဟု JICA မွ Akihito Sanjo ကေျပာသည္။

“ဒီစီမံကိန္းကို ဂ်ပန္ဖက္က ေသေသခ်ာခ်ာကို စိတ္၀င္စားတာပါ” ဟု သူက ထပ္ေျပာသည္။

စာရြက္ေပၚက ရန္ကုန္ကို တည္ေဆာက္ရန္ အားနည္းခ်က္ ၂ ခု ရွိေနသည္။ ပထမ တခုက ဘ႑ာေငြျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ၏ ၂၀၁၂-၁၃ ခုႏွစ္ အတြက္ ဘတ္ဂ်က္ေငြသည္ က်ပ္ေငြ ၅၅ ဘီလီယံ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၆ သန္း) သာရွိသည္။ ၎ထက္လူဦးေရ တ၀က္နည္းေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ရွီကာဂို ၿမိဳ႕၏ ယမန္ႏွစ္က ဘတ္ဂ်က္မွာ ေဒၚလာ ၆.၅ ဘီလီယံျဖစ္သည္။

ဒုတိယအခ်က္မွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ Michael Bloomberg သို႔မဟုတ္ ဂ်ကာတာၿမိဳ႕၏ ေက်ာ္ၾကားေသာ Joko Widodo တို႔လို အမ်ားယံုၾကည္ေလးစားၿပီး ၾသဇာရွိေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ မရွိျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္သားေဟာင္းၾကီး ဦးတိုးေအာင္ကိုေတာ့ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးဖို႔ မေတာင္းဆိုေတာ့ပါ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ အႀကီးအကဲေဟာင္း ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္သိန္းလင္း၏ ေနရာတြင္ အစားထိုး ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသူ ဦးလွျမင့္သည္လည္း ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း တေယာက္ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

( Reuters သတင္းေထာက္ Andrew R.C. Marshall ၏ With Japan’s Help, an Ex-Soldier Leads Rangoon From Backwater to Megacity ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္သည္)