အနာဂတ္ ဘယ္မွာလဲ

ေအးခ်မ္းေျမ႕

ကေလး ဆိုကတည္းက အပူအပင္ ကင္းလွသည္။ စားစရာရွိ စားမည္၊ ၿပီးလွ်င္ ကစားမည္၊ ၿပီးေတာ့ အပူအပင္ ကင္းမဲ့စြာ အိပ္ေပ်ာ္မည္။ သူတို႔၏ အတိတ္တြင္ ခါးသီးေကာင္း ခါးသီးခဲ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုအတိတ္ကုိ သူတို႔ သတိမရၾကေတာ့၊ လက္ရွိ အေျခအေနတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနႏိုင္သည္။ အနာဂတ္ ဆိုသည္ကိုလည္း သူတို႔နားမလည္။

ထိုင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕ရွိ အမ်ားက “ဆရာဦးသိန္းလြင္ေက်ာင္း” ဟု အသိမ်ားေသာ ျမန္မာျပည္မွ ေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်လာသည့္ ကေလးမ်ား တက္ေသာ (Migrant School) ေက်ာင္းဝင္းကေလးက ၄ ႏွစ္မွ ၁၁ ႏွစ္၊ ၁၂ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမ်ား၏ စကားသံ၊ ကစားသံတို႔ျဖင့္ ဆူညံသက္ဝင္လႈပ္ရွားေနသည္။

ထမင္းစားခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကေလးငယ္ကေလးမ်ားကို ထမင္းစေကၽြးေနရာ ကေလးႀကီးမ်ားက ကစားရင္း သူတို႔အလွည့္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသည္။

“သားနာမည္က ၿငိမ္းခ်မ္းလႈိင္၊ အသက္ ၆ ႏွစ္၊ ခု တတန္းတက္ေနတယ္” ဟု ဗမာလိုပီပီသသ ေျပာေနသည့္ ကေလးေလးက ထမင္းကိုလည္း အားရပါးရ စားေနေသးသည္။ သူေလး၏ ဖခင္ႏွင့္ မိခင္က ငါးေရာင္းသည့္ ဆိုင္တြင္ အလုပ္လုပ္သည္ဟု ေျပာျပသည္။ သူ႔ ဖခင္ႏွင့္ မိခင္တို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္လာလုပ္စဥ္ သူကေတာ့ ဗမာျပည္မွာအဘိုး အဘြားမ်ားႏွင့္ ေနခဲ့ရသည္။ တႏွစ္ကမွ သူ႔ကို လူႀကံဳႏွင့္ ထည့္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ခ်စ္စဖြယ္ ရွင္းျပေနသည္။

ထိုေက်ာင္းတြင္ မူႀကိဳအရြယ္ ကေန ဒုတိယတန္းအထိရွိသည္။ တႏွစ္ၿပီးတႏွစ္ ဆက္လက္ တိုးျမႇင့္ သြားမည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း စတုတၳတန္းၿပီးလွ်င္ မည္သို႔ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္မည္ကို မသိေသးေၾကာင္း ေက်ာင္း တာဝန္ခံ မသက္က ေျပာျပသည္။

ကေလးအမ်ားစုက ဗမာလို နားမလည္၊ အမ်ားစုမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး တခ်ိဳ႕ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာပင္ ေမြးဖြား သူမ်ားျဖစ္သည္။ စာသင္ၾကားရာတြင္ ဘာသာစကား အခက္အခဲျဖစ္ရသကဲ့သို႔ ဆံုးမရာတြင္လည္း စကား မေပါက္သည့္ ျပႆနာ ႀကံဳရသည္ဟု ဆိုသည္။

“ကေလးမိဘေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ရတာ အရမ္းခက္တယ္။ ေက်ာင္းကားနဲ႔ ဒီတိုင္း ပို႔လႊတ္လိုက္တာပဲ။ တခါမွလည္း မေတြ႕ဖူးဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြဆို ေက်ာင္းေရာက္မွ မ်က္ႏွာသစ္ေပးရတာ” ဟု မသက္က ရွင္းျပသည္။

တခ်ိဳ႕ကေလးမ်ားမွာ ယေန႔ေက်ာင္းလာေသာ္လည္း ေနာက္တေန႔တြင္ မိဘ အလုပ္အကိုင္ေျပာင္းေရႊ႕ရာ ေနာက္ ပါသြားၿပီး ေက်ာင္းမလာႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ တခ်ိဳ႕ ၁၂ ႏွစ္ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမ်ားက်ေတာ့ မိဘကို ကူညီႏို္င္သည့္ အရြယ္ျဖစ္ေနေလရာ မိဘကိုယ္ႏႈိက္က ေက်ာင္းမလႊတ္လိုေတာ့ဟု ဆိုသည္။

“သူ႔နာမည္က သဲသဲအိတဲ့။ အေဖတခု သမီးတခုေနၾကတာ။ ေက်ာင္းကျပန္သြားရင္ အေဖျပန္မလာမခ်င္း တေယာက္တည္းအိမ္မွာေနရတယ္” ဟု မသက္က သူငယ္တန္းကေလး တေယာက္ကို ညႊန္ျပရင္း ေျပာျပသည္။

မူႀကိဳတန္းတြင္ ဥာဏ္ရည္မမီသည့္ ကေလးတေယာက္ကို ေတြ႕ရသည္။ သူက တျခားကေလးမ်ားထက္ အသက္ေကာ လူေကာင္ပါႀကီးေသာ္လည္း စကားမေျပာတတ္၊ စာလည္း သင္လို႔မရေသး။

ကေလးမ်ားကို ေက်ာင္းကားျဖင့္မႀကိဳႏိုင္လွ်င္ သူတို႔ေက်ာင္းတက္ရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္။ သူတို႔၏ မိဘမ်ားက က်ီးလန္႔စာ စား ေနထို္င္ရသူမ်ားျဖစ္သည္။ သူတို႔လက္ထဲတြင္ အာမခံႏုိင္သည့္ မည္သည့္လက္မွတ္မွ မရွိ။ သူတို႔ကို အခ်ိန္မေရြး ထိုင္းရဲက ေခၚယူစစ္ေဆးလွ်က္ ဖမ္းဆီးႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူတို႔၏ အလုပ္ခြင္မွအပ မည္သည့္ ေနရာကိုမွ မသြားရဲၾကေပ။

“ေဖာင္ေဒးရွင္းအေနနဲ႔ေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ရၿပီ။ ဒါေပမယ့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းအေနနဲ႔ ဖြင့္ခြင့္ရဖို႔ဆိုတာက လိုအပ္တဲ့ ေျမအက်ယ္အဝန္းတို႔၊ ေက်ာင္းအဂၤါရပ္နဲ႔ ညီဖို႔တို႔ အမ်ားႀကီး လုိအပ္တယ္” ဟု ေက်ာင္းတာဝန္ခံ တဦးျဖစ္သူ ဆရာစိုင္းက ေျပာသည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းအေနႏွင့္ ဖြင့္ႏိုင္လွ်င္ေတာ့ ကေလးမ်ား၏ အနာဂတ္က တမ်ိဳးတဖံုျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မည္။ သို႔ေသာ္ ထိုကိစၥက မေရရာလွ။

႐ံုးခန္းေနရာတြင္ေတာ့ လူငယ္မ်ားအတြက္ အဂၤလိပ္စာသင္တန္း၊ ကြန္ပ်ဴတာသင္တန္းမ်ား ဖြင့္ေပးထားသည္။ ထိုသင္တန္း မ်ားတြင္ တက္ေနသည့္ လူငယ္အားလံုး ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

သူတို႔လက္ထဲတြင္လည္း မည္သည့္ အေထာက္အထားတစံုတရာမွ် မရွိ။ ထိုင္းရဲက စစ္ေဆးဖမ္းဆီးလွ်င္လည္း ခံရဖြယ္သာရွိသည္။ သူတို႔အတြက္ အေထာက္အထား တစံုတရာ ရရန္ႀကိဳးစားေနသည္ဟု ဆရာစိုင္းက ဆက္ေျပာသည္။

“ထိုင္းအာဏာပိုင္ေတြက ေက်ာင္းအဂၤါရပ္နဲ႔ မညီဘူးဆိုၿပီး ေက်ာင္းကို ပိတ္ပစ္လိုက္ရင္ေတာ့ ဒီကေလးေတြ အားလံုး လမ္းေပၚေရာက္ကုန္မွာပဲ” ဟု သူက ဆိုသည္။

မူလတန္း ေက်ာင္းကေလး စတင္သည္မွာ တႏွစ္ေက်ာ္ခန္႔သာ ရွိေသးသည္။ ေက်ာင္းမစတင္မီက ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕တြင္း၊ ၿမိဳ႕ျပင္တို႔တြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကေသာ ဗမာတိုင္းရင္းသား မိသားစုမ်ားထံ ဆက္သြယ္ ခ်ဥ္းကပ္ကာ ကေလးမ်ား ကိုေက်ာင္းအပ္ေပးဖို႔ လိုက္လံေျပာဆို စာရင္းေကာက္ခဲ့ရေၾကာင္း ရွမ္းတိုင္းရင္းသူ ဆရာမေလး တေယာက္က ရွင္းျပသည္။

သူကေတာ့ ဆရာဦးသိန္းလြင္ေက်ာင္း၏ ေက်ာင္းခဲြတခုဟုဆိုႏိုင္ေသာ Wat Pa Pao ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္းတြင္ ဖြင့္ထားသည့္ Children Learning Centre (CLC) တြင္ တာဝန္ယူ သင္ၾကားေပးေနသူျဖစ္သည္။

ေက်ာင္းမဖြင့္ခင္ ကေလးမ်ားကို လုိက္လံ စုေစာင္းစဥ္က သူတို႔အခက္အခဲမ်ားကိုေျပာျပသည္။ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္မ်ား၊ ကာရာအိုေကဆိုင္မ်ား၊ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္သည့္ ကေလးမိဘမ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္ ရသည္မွာ သိပ္မလြယ္ကူလွ။ ထိုေနရာမ်ားတြင္ ဗမာလိုေျပာျခင္းက ျပႆနာတရပ္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

အမ်ားစုမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ဗမာျပည္တြင္းမွ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ထြက္ခြာလာခဲ့ရသူမ်ား ျဖစ္သည္။ တခ်ိဳ႕ ထိုင္းႏိုင္ငံေရာက္မွ အိမ္ေထာင္ရက္သားက်ကာ ကေလးေမြးဖြားၾကသည္။ တခ်ိဳ႕လည္း ကေလးငယ္မ်ား တပါတည္း ပါလာၾကသည္။ ျမန္မာျပည္အစြန္အဖ်ား ေခ်ာင္က်ေသာ ရြာမ်ားမွ တိုင္းရင္းသား မ်ားမွာ ဗမာႏွင့္ ပတ္သက္၍ နာၾကည္းခ်က္မ်ားစြာရွိေနၾကသည္ဟု ဆရာမေလးက ဆိုသည္။

“အိမ္တအိမ္မွာ ဗမာလိုေျပာမိလို႔ ေမာင္းထုတ္ခံရတယ္။ သူတို႔ဗမာျပည္မွာတုန္းက စစ္သားေတြက သူတို႔ရြာကို မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးခဲ့တာတဲ့။ သူတို႔က ဗမာဆိုရင္ ဗမာပဲ။ စစ္သားေတြဘာေတြ သိတာမဟုတ္ဘူး” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။

Wat Pa Pao ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္း အတြင္းမွ CLC ေက်ာင္းကေလးက်ေတာ့ ပံုစံတမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာင္းမွာ တက္ေနသည့္ ကေလးမ်ားကို ထိုင္းပညာေရးဌာနက ၾကည့္႐ႈကူညီေပးေနသည္။ အေျခခံ ထိုင္းစာကို သင္ၾကား တတ္ေျမာက္ခဲ့လွ်င္ ထိုကေလးမ်ား ထိုင္းေက်ာင္းကို တက္ခြင့္ရမည္ဟု တာဝန္ခံ ဆရာမတဦးက ရွင္းျပသည္။

တကယ္က ဗမာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား မိသားစုမ်ားထဲမွ ကေလးမ်ား၏ အနာဂတ္မွာ ေရေရရာရာ ရွိလွသည္ မဟုတ္။ သူတုိ႔မိဘမ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းရာသို႔ လိုက္ပါရင္း ပညာသင္ခြင့္ ဆံုးရႈံးရသည့္ ကေလး မ်ားစြာရွိသည္။ ထိုအထဲမွ တခ်ိဳ႕ေသာ ကေလးမ်ားသာ ပညာသင္ခြင့္ရၾကသည္။

ခ်င္းမိုင္ ပညာေရးမႉးက ျမန္မာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား၏ သားသမီးမ်ား၏ ပညာေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကူညီခ်င္ေသာေၾကာင့္ ထိုင္းအာဏာပိုင္မ်ား တားျမစ္သည့္ၾကားမွ ယူနီဆက္ (UNICEFF) ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ Wat Pa Pao ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္းအတြင္း စာသင္ေက်ာင္းကေလး ဖြင့္ေပးႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာမမ်ား ထံမွ သိရသည္။

“သူက ေက်ာင္းဖြင့္ေပးခ်င္ေပမယ့္ ကေလးေတြကို ဘယ္လိုစုရမလဲ မသိေတာ့ ဆရာဦးသိန္းလြင္ ေက်ာင္းက ကေလးေတြကို ခြဲေပးထားရတာပါ” ဟု ဆရာမတဦးက ေျပာသည္။ ထိုင္းပညာေရးဌာနက လိုအပ္သည္မ်ားကို ပံ့ပိုးေပးထားေသာ္လည္း ထိုေက်ာင္းမွ တာဝန္ရွိသည့္ ဆရာမမ်ားမွာ ဦးသိန္းလြင္ေက်ာင္း၏ လခစားသူမ်ား သာျဖစ္သည္။

ေက်ာင္းစဖြင့္စက အခင္းပင္မရွိေသာ ေက်ာင္းကေလးတြင္ ခုေတာ့ ျပည့္ျပည့္စံုစံုႏွင့္ ျဖစ္ေနေပၿပီ။

“စစခ်င္း ကေလးတအုပ္ရယ္၊ ခံုေတြရယ္၊ ဗလာစာအုပ္ ပါးပါးေလး ၁၀ အုပ္ရယ္၊ ေျမျဖဴခဲဘူး ၅ ဘူးရယ္ ဒါပဲရွိတယ္။ ခံုေပၚမွာ ကေလးေတြက ၾကာၾကာ မထိုင္ႏိုင္ၾကဘူး။ သံမံတလင္းမွာ ကေလးေတြ ထုိင္စရာေတာင္ ဘာမွမရွိဘူး” ဟု ဆရာမ တဦးက ေျပာျပ၏။

ယခုအခါ ထိုင္းပညာေရးဌာနက ပံ့ပိုးေပးသျဖင့္ ပရိေဘာဂ ျပည့္ျပည့္စံုစံုအျပင္ ကေလးကစားကြင္းအတြက္ ကစားစရာ ေလးမ်ားပင္ ေရာက္ေနၿပီဟု ဆုိသည္။ ကေလးမ်ားအတြက္ ေန႔လယ္စာကိုေတာ့ ဆရာဦးသိန္းလြင္၏ ပင္မ ေက်ာင္းမွပင္ ပို႔ေပးသည္။

ေက်ာင္းခြဲက ႏွစ္ေက်ာင္းျဖစ္သည္။ ထို ႏွစ္ေက်ာင္းေပါင္းလွ်င္ ကေလးက ၁၀၀ ေက်ာ္သည္။ ဆရာ၊ ဆရာမ စုစုေပါင္း ၁၁ ဦးရွိသည္။ ပင္မေက်ာင္းက ကေလးမ်ားအတြက္ အနာဂတ္က မေရရာ။ ေနာက္ တေက်ာင္းက ကေလးမ်ား ကေတာ့ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ထိုင္းအစိုးရေက်ာင္းတြင္ တက္ခြင့္ရႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။

“ေမာင္ႏွမအရင္းေတြရွိတယ္၊ အစ္ကိုက ဟိုဘက္ေက်ာင္း၊ ညီမက ဒီဘက္ေက်ာင္းမွာ တက္ေနတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ညီမလုပ္တဲ့သူက ထိုင္းေက်ာင္း သြားခြင့္ရမယ္။ အစ္ကိုက ေလးတန္းၿပီးရင္ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲ မသိဘူး” ဟု ဆရာမ တဦးက ရွင္းျပသည္။

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္း အတြင္းရိွ ေက်ာင္းခြဲေလးမွ ကေလးမ်ားမွာ ထိုင္းေက်ာင္းသို႔ ဆက္လက္ တက္ခြင့္ ရမည္ ဆိုေသာ္လည္း သူတို႔မိဘမ်ားက ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ေနသည္။ သူတို႔၏ အလုပ္အကိုင္မ်ားက အတည္တက် မရွိ။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔တြင္ မည္သည့္ အာမခံခ်က္မွမရွိ။ ကေလးမ်ားကို ေက်ာင္းပို႔၊ ေက်ာင္းႀကိဳ လုပ္ေပးဖို႔၊ ဆရာမ်ားက ေတြ႕ခ်င္လွ်င္ သြားေတြ႕ဖို႔ လူေတာထဲ ထြက္ျပႏိုင္သည့္ အေနအထားမရွိ။

ကေလးဆိုတာကေတာ့ အပူအပင္ ကင္းမဲ့လွသည္။ ကစားစရာရွိကစား၊ စားစရာရွိ စားၾကမည္သာ ျဖစ္သည္။ အျပန္လမ္း
တြင္ေတာ့ “ေက်ာင္းဆက္မတက္ရေတာ့ဘူးဆိုရင္လည္း အိ္မ္မွာပဲေနေတာ့မယ္” ဟု ေျပာေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းလႈိင္ကေလး၏ ႐ိုးသားျဖဴစင္သည့္ မ်က္ႏွာကေလးကို ျမင္ေယာင္ေနမိသည္။ ။