အ႐ိုင္းကဗ်ာ (၆၅ ႏွစ္ေျမာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေမြးေန႔သို႔ ….)

(၁)
က်ေနာ္ …. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အျပင္တြင္ တၾကိမ္တခါမွ် မျမင္မေတြ႔ဖူးခဲ့ ….။

၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုကာလအတြင္း၌လည္း က်ေနာ္သည္ နယ္ၿမိဳ႕ေလးတၿမိဳ႕ရွိ သပိတ္စခန္းႏွင့္ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္ဆႏၵျပသည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္သာ နယ္တြင္ ရွိေနခဲ့၏။ ရန္ကုန္သုိ႔မေရာက္….။ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံၾကီးအေရွ႕ႏွင့္ ေရႊတိဂုံဘုရားအေနာက္ဘက္မုခ္တို႔၌ ေဟာေျပာသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ တရားပြဲမ်ားသို႔လည္း က်ေနာ္ မေရာက္ခဲ့….။ ဤအတြက္ … အေရးေတာ္ပံုကာလအတြင္း၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား အေဝးမွပင္လွ်င္ ျမင္ေတြ႔ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့….။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း က်ေနာ္တုိ႔၏ ျပည္နယ္ေလးအတြင္းသို႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးအေနႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စည္း႐ုံးေရးခရီးလာ၏။ က်ေနာ္တို႔ၿမိဳ႕ေလးသို႔လည္း ေရာက္၏။ ၿမိဳ႕ေလး၏ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္႐ုံး၌ အဖဲြ႔ဝင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔သည္။ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္႐ုံးေရွ႕မွ ၿမိဳ႕လူထုအား စကားေျပာ၏။ ထုိစဥ္ကလည္း … က်ေနာ္သည္ ၿမိဳ႕ေလးတြင္ မရွိ…။ ဖလံေတာင္ေဝွးတုိ႔ ျဖစ္ထြန္းရာ အရပ္ဆီသို႔ ေခတၱေရာက္ေနခဲ့ျပန္သည္။ သို႔ႏွင့္ … ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ က်ေနာ္ မဆံုေတြ႔ႏုိင္ခဲ့ရ။

ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္တုိင္တုိင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈေအာက္၌ မမွတ္မသုန္ လိုက္ပါခဲ့ေသာ္လည္း၊ ယေန႔တုိင္ … က်ေနာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား မေတြ႔မျမင္ဘူးေပ။ ဤအတြက္ …. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႐ုပ္သြင္အား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာဆိုခဲ့သည့္ စကား၊ ေရးသားခဲ့သည့္ စာမ်ားအတြင္းမွာပင္ ရွာေဖြ၍ ႐ုပ္ပံုလႊာအား ပံုေဖာ္ၾကည့္မိ၏။


(၂)
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာျပည္သူ လူထုၾကီးသို႔ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ထုတ္ျပန္၍ အသိေပးေၾကညာ၏။ အေရးေတာ္ပံုကာလအတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာစာတမ္းျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ ပထမဦးစြာေသာ လူထုထံသို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ဟုလည္း ယူဆမိ၏။

‘ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္အတြင္း ဝင္ရျခင္းအေၾကာင္း’ ဟူ၍ ေခါင္းစဥ္တပ္ထားသည္။ ၿပီးလွ်င္ … ေၾကညာခ်က္၏ ပထမဦးဆံုေသာ စာေၾကာင္းအား ‘တုိင္းျပည္ႏွင့္ ဖခင္၏ ေက်းဇူးအား ဆပ္လုိ၍’ ဟု နိဒါန္းတြင္ ဝန္ခံကတိျပဳထား၏။

“က်မ သိတတ္စအရြယ္ကပင္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ က်မဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ တုိင္းျပည္အတြက္ ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံအတြက္ ထားရွိခဲ့ေသာ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဆြးေႏြးစကားမ်ားကို ေန႔စဥ္မျပတ္ဆုိသလုိ ၾကားေနခဲ့ရပါသည္။ ထုိသို႔ၾကားခဲ့ရျခင္းျဖင့္ ျမန္္မာႏုိင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးသည္ ျပည္သူလူထု၏ ညီညြတ္မႈ၊ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမြန္မႈႏွင့္ စီးပြားေရးခိုင္လံုမႈတုိ႔ အေပၚတြင္ တည္ရွိေၾကာင္းကို သေဘာေပါက္ခဲ့ပါသည္။

ေဖေဖသည္ တုိင္းသူျပည္သားအခ်င္းခ်င္း၊ သတ္ျဖတ္တုိက္ခုိက္သည့္ အာဏာလုႏိုင္ငံေရးမ်ဳိးကို လံုးဝမႏွစ္သက္၊ မၾကိဳက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကာလ၌ ႏုိင္ငံေရးေလာကတြင္ ေက်ာခိုင္း၍ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာတေယာက္အေနႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းရွာဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံအရပ္ရပ္သို႔ သြားေရာက္၍ ျမန္မာျပည္သူလူထုအတြက္ ပညာရေစ၊ အျမင္က်ယ္ေစမည့္ ဗဟုသုတမ်ား ရွာေဖြရန္ မွန္းဆခဲ့ေၾကာင္းမ်ားကို သိရွိရခဲ့သည္။ ေဖေဖ၏ မျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို စိတ္ဝယ္ထား၍ က်မလည္း ျမန္မာတိုင္းသူျပည္သား အခ်င္းခ်င္းၾကား အာဏာလုပြဲျဖစ္ပြားေစမည့္ ႏိုင္ငံေရးမ်ဳိးတြင္ မပါဝင္ဘဲ၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည့္ စာေပေလာကအတြင္းမွ ျမန္မာကို ကမၻာက သိေစေရး၊ ျမန္မာ့ျပည္သူလူထုအတြက္ အသံုးဝင္ႏုိင္မည့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား ျပဳစုေရးတုိ႔ႏွင့္ တိုင္းျပည္အက်ဳိးေဆာင္ရန္ ခန္႔မွန္းရည္ရြယ္ထားခဲ့သည္။

ထုိကဲ့သို႔ စာေပေလာက၌ ေအးခ်မ္းျပည့္ဝစြာ ေနခြင္ရခဲ့ပါေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဖေဖေမွ်ာ္မွန္းခဲ့သလုိ ညီညြတ္ခိုင္ခန္႔သည့္ ျပည္ေထာင္စုၾကီး၊ တိုးတက္သာယာသည့္ တုိင္းျပည္ၾကီးအျဖစ္သို႔ မေရာက္လာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ေက်နပ္မႈ မရႏုိင္ခဲ့ပါ။ အမွန္စင္စစ္တြင္ က်မစိတ္ထဲတြင္ တိုင္းျပည္ႏွင့္ ဖခင္ကို ခြဲ၍မစဥ္းစားႏုိင္ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ရာ အေရးအခင္းမ်ား ေပၚေပါက္ေနလွ်င္ ေဖေဖ့ကိုပင္ ထိခုိက္ေနသကဲ့သို႔ ခံစားရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေဖေဖျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေဖေဖ့အေပၚ အင္မတန္မွ ေမတၱာထားခဲ့ေသာ လူထုအၾကားတြင္ စိတ္ဝမ္းကြဲေစႏုိင္မည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္ထြန္းလာသည္ကို ျမင္ရေသာအခါ ပိုမုိ၍ စိုးရိမ္ပူပန္မိပါသည္။ ထုိေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္၌ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ရာ အေရးအခင္းမ်ား ေပၚေပါက္ေနသည္ကို သံုးသပ္ဆင္ျခင္ရပါေတာ့သည္။ တုိင္းသူျပည္သားအခ်င္းခ်င္း အာဏာလုပြဲကဲ့သို႔ျဖစ္မည့္ ႏုိင္ငံေရးမ်ဳိးကို ေရွာင္ၾကဥ္ခ်င္လွပါေသာ္လည္း ၾကီးမားလွစြာေသာ တုိင္းျပည္ေက်းဇူး၊ ဖခင္ေက်းဇူးတုိ႔ကို ဆပ္သည့္အေနႏွင့္ အမ်ားျပည္သူလူထုအတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ေစမည့္ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ အျမစ္တြယ္ေစဖုိ႔ ၾကိဳးပမ္းေတာ့မည္ဟု ဆံုးျဖတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။”

ဤတြင္…. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႏုိင္ငံေရး႐ုပ္ပံုလႊာအား ခဲသားထူထူႏွင့္ ေတြ႔ျမင္မိလိုက္၏။


(၃)
၂၂ ႏွစ္အတြင္း ျပည္နယ္မ်ားအားလံုးသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စည္း႐ုံးေရးခရီးဆန္႔ခဲ့၏။ အခ်ဳိ႕ျပည္နယ္မ်ားသို႔ဆုိလွ်င္ … အၾကိမ္ၾကိမ္ေရာက္၏။ ပထမဦးစြာေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ျပည္နယ္ခရီးစဥ္က …. မြန္ျပည္နယ္သို႔ ျဖစ္၏။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္မွ ၁၈ ရက္ေန႔အတြင္း သြားလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သထံုၿမိဳ႕တြင္ မြန္လူထုႏွင့္ ေတြ႔၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မိန္႔ခြန္းစကားေျပာ၏။

“ငယ္ငယ္ကတည္းက က်မတုိ႔သမိုင္းမွာ သင္ခဲ့ရတာဆိုလို႔ရွိရင္ ရာဇဓရာဇ္တို႔၊ ရွင္ေစာပုတုိ႔၊ ဓမၼေစတီတို႔ဆို အင္မတန္မွ ၾကည္ညိဳစရာေကာင္းတဲ့ အင္မတန္မွ ေလးစားဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ားဆုိၿပီးေတာ့ စိတ္ထဲမွာ နားလည္ခဲ့ပါတယ္။ မွန္မွန္ေျပာရင္ က်မ ၅ တန္း၊ ၆ တန္းက်မွ ဒါဟာ မြန္ဘုရင္ေတြပါလားဆိုၿပီး နားလည္ခဲ့တယ္”

“က်မတို႔ ဗမာယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ မြန္ယဥ္ေက်းမႈဟာ အင္မတန္မွ အေရးၾကီးတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈၾကီးႏွစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈၾကီးႏွစ္ခုစလံုးကို နားလည္မွလည္း ဗမာျပည္ရဲ႕သမုိင္းကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ႏုိင္မယ္လုိ႔ က်မ ယံုၾကည္ပါတယ္”

“တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားရဲ႕ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ စသျဖင့္ က်မတို႔ အားေပးခ်င္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အမ်ားအေတြးအေခၚ၊ အမ်ားယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံၾကီးဟာ အမ်ားၾကီး ခိုင္ခန္႔မယ္၊ အမ်ားၾကီးလည္း တုိးတတ္ႏိုင္မယ္၊ အမ်ားၾကီးလည္း က်မတို႔အတြက္ အဖုိးတန္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္”

အနာဂတ္ျပည္ေထာင္စုသစ္၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေတြးပံုရိပ္အား ဖ်တ္ကနဲ ျမင္လိုက္ရ၏။

ၿပီးလွ်င္ …. ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔၊ ျပည္ေထာင္စုေန႔တြင္လည္း ပင္လံုေက်ာက္တုိင္အေရွ႕၌ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္းအနားအား က်င္းပ၏။ အခမ္းအနားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က …. တုိင္းရင္းသားအေပါင္းတုိ႔အား မိန္႔ခြန္းစကားဆုိ၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ျပည္ေထာင္စုစကား…။ ျပည္ေထာင္စုအသံ…။ အနာဂတ္တြင္ ထုဆစ္လိုသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အနာဂတ္ျပည္ေထာင္စု ေကာက္ေၾကာင္း….။

“က်မတုိ႔ဟာ ေနာင္ ဒီလုိကေရစီ ျပည္ေထာင္စုအသစ္တခုအျဖစ္ ထူေထာင္ေရးအတြက္ ပင္လံုလို တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား အားလံုးပါဝင္တဲ့ ညီလာခံၾကီးတခု ေခၚဖို႔လုိတယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒီလိုညီလာခံၾကီးကေနၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စု တည္တံ့ခုိက္ၿမဲေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားရဲ႕ ရသင့္ရထုိက္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ား ကိုယ္ပိုက္ျပ႒ာန္းမႈ…၊ စတဲ့ ကိစၥေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အားလံုးရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အရ အေကာင္းဆံုးအေျဖကို ရွာမယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိပါတယ္။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်မတို႔အတြက္ အင္မတန္မွ အေရးၾကီးေနတဲ့ ကိစၥတခုကေတာ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥပါပဲ။ ျပည္ေထာင္စုၾကီးတခုလံုး တည္တံ့ခုိင္ၿမဲဖို႔၊ တုိးတက္ဖုိ႔၊ သာယာဝေျပာဖို႔ဆုိတာဟာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုိပါတယ္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ရွာရမယ္ဆိုတာက်မတို႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ ေက်ာ္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လက္နက္နည္းနဲ႔ ရွာခဲ့ပါတယ္။ အခုထက္ထိ မရေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လို႔ က်မတို႔အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရဖုိ႔ဆိုတာဟာ ႏုိင္ငံေရးနည္းနဲ႔ ရွာရမယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္”

ဤသည္ပင္လွ်င္ …. ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ အနာဂတ္ ျပည္ေထာင္စုသစ္ဆီသုိ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းခ်ီတက္မည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႐ုပ္ပံုလႊာ…။

ဤသို႔ပင္ က်ေနာ္ျမင္လိုက္မိ၏။


(၄)
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က… ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ ရင္ေသြး၊ တပ္မေတာ္သားမိသားစုမွ ေပါက္ဖြားလာသည့္သူျဖစ္၏။ တပ္မေတာ္သားမ်ား၏ ထိန္းေက်ာင္းခ်ီပိုးမႈေအာက္မွာပင္ ၾကီးခဲ့ရ၏။ ဤအတြက္ … ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တပ္မေတာ္သားမ်ားအေပၚ သံေယာဇဥ္ၾကီး၏။ တပ္မေတာ္အေပၚ တြယ္တာမိခဲ့၏။

သူမငယ္စဥ္ကပင္ …. ခ်စ္ခင္တြယ္တာခဲ့ရသည့္ တပ္မေတာ္ၾကီးအား ဂုဏ္သိကၡာရွိသည့္ ေကာင္းျမတ္ၾကည္ညိဳဖြယ္ တပ္မေတာ္တရပ္အျဖစ္ ျမင္လို၊ ေတြ႔လို၊ ျဖစ္ေစလိုခဲ့မည္မွာ လြဲမွားဖြယ္မရွိ…။

ဤအတြက္ပင္ …. ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွ စတင္ခဲ့သည့္ ဧရာဝတီတုိင္း ခရီးစဥ္၌ သူမ ျမင္လုိ၊ ေတြ႔လို၊ ျဖစ္ေစလိုသည့္ တပ္မေတာ္…။ သို႔မဟုတ္ သူမ၏ ဖခင္ ျမင္လို၊ ေတြ႔လို၊ တည္ေထာင္လုိသည့္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ တပ္မေတာ္အေပၚထားရွိသည့္ သူမ၏ သေဘာထားအား ေျပာဆိုခဲ့၏။

“တပ္မေတာ္ဟာ က်မေဖေဖ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ပါ။ ေဖေဖဟာ တပ္မေတာ္ကို ထူေထာင္ကတည္းက လူတေယာက္အတြက္ မဟုတ္ဘူး၊ အဖဲြ႔အစည္းတခုအတြက္ မဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံတႏုိင္ငံလံုးအတြက္ ထူေထာင္ခဲ့တယ္ဆုိတာ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုစိတ္ထားမ်ဳိးနဲ႔ ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ပါ။ ေဖေဖထူေထာင္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ၿပိဳကြဲမွာကို က်မ လံုးလံုးမလုိခ်င္ပါဘူး။ က်မ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ ေဖေဖတည္ေထာင္ခဲ့တုန္းက ရည္ရြယ္ခ်က္အတုိင္း ျပည္သူလူထု အားကိုးႏုိင္ရာ၊ ကိုးကြယ္ႏုိင္ရာ၊ လဲေလ်ာင္းႏုိင္ရာ၊ တပ္မေတာ္ၾကီး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့တပ္မေတာ္ဟာ ျပည္သူလူထုနဲ႔ စည္းစည္းလံုးလံုးရွိမွ တုိငး္ျပည္ဟာ တုိးတက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဟုိးအရင္ လက္ဝဲသုႏၵရေခတ္ထဲက ကဗ်ာရွိပါတယ္။ ဒီစကားကိုလည္း အမ်ားျပည္သူက သိၿပီးသားပါ။

‘စစ္နည္းဗ်ဴဟာ ဘယ္လုိသာလည္း၊ စြဲကိုင္လက္နက္ ဘယ္လုိထက္လည္း ျပည္သူ႔ႏွလံုး မသိမ္းၾကံဳးလွ်င္၊ ျပည္သူ႔စြမ္းအား မကိုးစားလွ်င္ ဓားသြားလည္း ေၾကြ၊ လံုလည္းေခြအံ့’ တဲ့။

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူမ်ားဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အာဏာရွိရွိ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ အင္အားရွိရွိ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေမတၱာကို မသိမ္းၾကံဳးႏုိင္လို႔ရွိရင္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္နဲ႔ မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါကို က်မ လက္ခံတယ္။ က်မ ယံုၾကည္တယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ အစုိးရမ်ား၊ တပ္မေတာ္မ်ားဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေမတၱာကို သိမ္းၾကံဳးႏုိင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ က်မ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒီလိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္ဖို႔ က်မတုိ႔ ဦးတည္ပါတယ္”


(၅)
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႐ုပ္ပံုလႊာပန္းခ်ီကားခ်ပ္တြင္ …. ပညာရပ္ဝန္းမွ သုေတသီပညာရွင္…။ အႏု၊ အလွ၊ အလကၤာတို႔ႏွင့္ ထံုသင္းေနသည့္ ေဆးသားစုပ္ခ်ပ္တို႔ကိုလည္း ထင္ထင္လင္းလင္းႏွင့္ ေတြ႔ျမင္ရ၏။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စာအစံုေရး၏။ ေလးနက္ခက္ခဲသည့္ အေတြးအျမင္စာတမ္းမ်ားလည္း ေရး၏။ အတၳဳပတၱိစာေပမ်ား၊ ျပဳစုေရးသားသကဲ့သို႔ …ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးေဆာင္းပါးမ်ားကိုလည္း ေရး၏။

ၿပီးလွ်င္ …. အႏု၊ အလွ၊ ရသတို႔ႏွင့္ ဖဲြ႔သီသည့္ ကဗ်ာ၊ ရသအက္ေဆးမ်ားကိုလည္း သီကံုးဖြဲ႔ဆုိ၏။

လန္ဒန္တကၠသိုလ္ အေရွ႕တုိင္းႏွင့္ အာဖရိကေလ့လာေရးဌာနသို႔ တင္သြင္းခဲ့သည့္ သူမ၏ ဘြဲ႔လြန္စာတမ္းက….

“၁၉၁ဝ-၁၉၄ဝ ခုႏွစ္အတြင္ ျမန္မာစာေပတြင္ ႐ိုးရာအစဥ္အလာအသစ္ ျဖစ္ေပၚထြန္းကားမႈႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒ” ဟူသည့္ စာတမ္းျဖစ္သည္။

“စစ္မွန္ေသာ လံုၿခံဳရာသို႔”၊ “ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး” စသည့္ စာတမ္းမ်ားတြင္မူ …. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေလးနက္သည့္ ဒႆနႏွင့္ ေလာကအျမင္တုိ႔အား ရွင္းလင္းပီျပင္စြာႏွင့္ ေတြ႔ျမင္ရ၏။ နားလည္ရ၏။

‘ေအာင္ဆန္း’ အတၳဳပတၱိစာတမ္းအား ျပဳစုေရးသားရာတြင္မူ ….ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အခ်ိန္မ်ားစြာ ေပး၍ သုေတသနျပဳခဲ့ရ၏။ ရန္ကုန္ရွိ တပ္မေတာ္ ေမာ္ကြန္းတုိက္သို႔ ေန႔စဥ္သြား၍ လုိသည့္အခ်က္အလက္မ်ားအား လက္ေရးႏွင့္ ကူးယူ၏။

ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔သြားၿပီး …. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ခဲ့ၾကသည့္ ‘မီနာမီကန္’ မွ စစ္မႈထမ္းေဟာင္း ဂ်ပန္စစ္အရာရွိၾကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံု၍ ေမးျမန္းမွတ္သားခဲ့၏။ ဤသုိ႔ႏွင့္…. လမ်ား၊ ႏွစ္မ်ား မ်ားစြာယူ၍ ‘ေအာင္ဆန္း’ အတၳဳပတၱစာတမ္းအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရးသားျပဳစု၏။ စာတမ္း၏ နိဒါန္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က …..

“ေသြးသားနီးကပ္စြာ ေတာ္စပ္သူတဦး၏ အတၳဳပတၱကို ေရးရသည္မွာ မလြယ္ကူပါ။ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် ေရးႏုိင္မည္မဟုတ္ဟု အစြပ္စြဲခံရတတ္ပါသည္။ တကယ္တမ္းတြင္လည္း အတၳဳပတၱေရးသူတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ ရွာေဖြစုေဆာင္းရရွိေသာ အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ မိမိတုိ႔ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ဥာဏ္ကို ပံုစံသြင္းေပးခဲ့ေသာ အျဖစ္အပ်က္၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား၏ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမွ ကင္းလြတ္ႏုိင္မည္ မဟုတ္ပါ။ က်မအေနျဖင့္ က်မဖခင္၏ ႐ုပ္ပံုလႊာကို က်မျမင္သည့္အတိုင္း မွန္ကန္စြာေပၚလြင္ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေရးသားထားပါသည္ဟုသာ ေျပာႏုိင္ပါသည္”

ဤသည္ပင္လွ်င္ ….သုေတသီ၏ ႐ိုးေျဖာင့္မႈဟု ဆုိရမည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ … ကဗ်ာမ်ားအား အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ ေရးသည္က မ်ား၏။ “In the Quiet Land” ကဗ်ာအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ပင္ ေရးဖြဲ႔သည္။

“တ႐ုတ္ေတြက လမ္းကို လုိခ်င္တယ္၊
ျပင္သစ္ေတြကေတာ့ ေလာင္စာဆီကို လိုခ်င္တယ္၊
ထုိင္းေတြကေတာ့ သစ္ကို ယူတယ္၊
နအဖကေတာ့ အျမတ္အစြန္းေတြကို ယူတယ္ေလ….”

ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားမႈအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က … ကဗ်ာႏွင့္ ဤသို႔ ႐ိုးရွင္းစြာ ဖဲြ႔ျပထား၏။

ပထမအၾကိမ္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ … ဂ်ပန္ႏုိင္ငံထုတ္ သတင္းစာတစ္ေစာင္တြင္ “Letter from Burm” ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ အပတ္စဥ္ ေဆာင္းပါးမ်ားအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရး၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေရးသည့္ “Letter from Burm” က ရသအဖြဲ႔ပါသည့္ ေဆာင္းပါးမ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့အေငြ႔အသက္ အားရေစသည့္္ ေခတ္ၿပိဳင္ရသေဆာင္းပါးမ်ားဟု ျမင္မိသည္။

“မုန္သုန္ဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ က်မတို႔အတြက္ေတာ့ အၿမဲနားဝင္ခ်ဳိလွပါတယ္။ က်မတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြဟာ မိုးရာသီဆုိ သိပ္ကိုလြမ္းေဆြး၊ တမ္းတတာထက္ ခ်စ္ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာအျဖစ္ မွတ္ယူၾကပါတယ္။ ကေလးဘဝတုန္းက က်မေမြးဖြားၾကီးျပင္းခဲ့တဲ့ အိမ္ဝရံတာကေနၿပီး မဲေမွာင္ေနတဲ့ ေကာင္းကင္းၾကီးကိုၾကည့္ရင္း ထူထပ္တဲ့ မုိးတိမ္ေတြဆီကေန တဝုန္းဝုန္းနဲ႔ ရြာခ်လိုက္တဲ့ မုိးသံေတြကို နားေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလုိမုိးရာသီဆိုရင္ အတိအက် ေျပာလို႔မရတဲ့ အတိတ္က အေၾကာင္းအရာေတြကို လြမ္းသလုိလုိ၊ ေဆြးသလိုလို ခံစားၾကတဲ့ လူၾကီးေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္မ်ဳိးက် သိပ္ခံစားခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၆ ႏွစ္အရြယ္ပဲ ရွိေသးတယ္ဆုိေတာ့ အတိတ္ကာလဆုိတာကလည္း ဘာမွ မယ္မယ္ရရ မရွိေသးပါဘူး။ မိႈင္းမႈန္ေနတဲ့ မုန္သုန္မုိးေန႔ကို မေဖာ္ျပႏုိင္တဲ့ အလြမ္း၊ အေဆြးနဲ႔ ၾကည့္ရင္း ၾကီးျပင္းလာခဲ့ပါတယ္။ က်မပထမဦးဆံုး သင္ယူခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာေတြထဲက ျမန္မာကေလးတုိင္းသိတဲ့ ကဗ်ာဆရာၾကီး မင္းသုဝဏ္ေရးသားထားတဲ့ မုိးရာသီအေၾကာင္း ကဗ်ာတပုဒ္ရွိပါတယ္။ ‘ဝါဆုိ၊ ဝါေခါင္ ေရေတြၾကီးလို႔ သေျပသီးမွည့္ေကာက္စုိ႔ကြယ္’ ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မဟာ က်မရဲ႕ မိခင္ကို သေျပသီးဆုိတာ ဘယ္လိုဟာမ်ဳိးလဲဆုိတာကို ျမင္ဖူးခ်င္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သေျပသီးဆုိတာက ရန္ကုန္လုိေနရာမ်ဳိးမွာ အင္မတန္ရွားပါးေတာ့ နမူနာေလးတလံုးေလာက္ေတာင္ ၾကည့္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ က်မ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ က်မရဲ႕ မိခင္နဲ႔အတူ အိႏၵိယကို လုိက္သြားေတာ့မွပဲ ကေလးဘဝတုန္းက က်မ အင္မတန္ျမင္ေတြ႔ခ်င္လွတဲ့ သေျပသီးမွည့္ကို က်မရဲ႕ မိခင္က ေပးႏုိင္ပါေတာ့တယ္။

အဲဒီတုန္းက က်မ ကဗ်ာေတြ ရြတ္ဆုိရင္း စိတ္ကူးနဲ႔ မွန္းခဲ့တာကေတာ့ ေျခေခ်ာင္းေလးေတြၾကားမွာ ရြံ႕ေတြနဲ႔ မုိးရြာထဲ လမ္းေလွ်ာက္ေနတာ၊ မိုးေအးေအးထဲ အသားညိဳညိဳပိန္ပိန္နဲ႔ ကေလးမေလး ေပ်ာ္ရႊင္ေနတာ၊ ၾကည္လင္းသန္႔စင္တဲ့ မိုးေရထဲမွာ လြတ္လပ္မႈရဲ႕ အရသာကို ခံစားေနတာ စတာေတြပါပဲ။ က်မဘဝမွာ မုိးေရထဲ ေရခ်ဳိးရတာေလာက္ အင္မတန္ေပ်ာ္ရတာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလိုကေလးဘဝဟာ ကုန္လြန္ခဲ့ၿပီဆိုတာ က်မသိခဲ့ပါတယ္”

‘မုန္သုန္အေတြး’ မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ‘အလြမ္းစိတ္’ အား ဖ်တ္ကနဲ ေတြ႔ျမင္လိုက္ရ၏။ ဤသည္ပင္ …. လူသားပီသသည့္ ‘ခံစားမႈ’….။


(၆)
ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္အတြင္း က်ေနာ္ ေတြ႔ျမင္မိသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႐ုပ္ပံုလႊာက …. ႏုိင္ငံေရးယံုၾကည္ခ်က္တြင္ ၾကံ႕ခိုင္၏။ စြန္႔လႊတ္မႈမ်ားစြာအား စြန္႔ဝံ့၏၊ ေပးဆပ္ရဲ၏၊ အေတြးအေခၚ အယူအဆတြင္ ရွင္းလင္း၏။ မည္သည့္အခ်ိန္အခါတြင္မွ မေဝဝါးခဲ့။ ‘လုပ္ဟန္’ တြင္ လက္ဝဲ၊ လက္ယာ ေသြဖယ္ျခင္း အလ်ဥ္းမရွိ…။ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ ေမလ ေရြးေကာက္ပြဲအား ဝင္သင့္သည့္အခါတြင္ သူမကိုယ္တုိင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တဦးအျဖစ္ ေလွ်ာက္လႊာတင္ခဲ့၏။ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအား ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္သင့္သည့္ အခါတြင္လည္း သူမသည္ ရွင္းရွင္းျပတ္ျပတ္ပင္ ဆံုးျဖတ္၏။ မေတြေဝ…။ ဤအတြက္ …ႏုိင္ငံေရးတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဒူးသည္ …မညႊတ္….။ မာ၏၊ ၾကံ႕ခိုင္၏။ ဤသည္ကို …. ၾကမ္းသည္ဟုဆိုလွ်င္ …. ရ၏။ တဖက္တြင္ သုေတသီတဦးအျဖစ္ႏွင့္ ပညာရပ္ဝန္းအတြင္း ေပ်ာ္ေမြ႔၍ ေလးနက္သည့္ က်မ္းၾကီး၊ က်မ္းငယ္အား ျပဳစု၏။

ၿပီးလွ်င္…. လူသားပီသစြာ အလြမ္းစိတ္ရွိ၏။ ခံစားမႈရွိ၏။ ဤအတြက္ …. ကဗ်ာမ်ားသီကံုး၏။ ရသအက္ေဆးမ်ား ေရးဖြဲ႔၏။ အႏု၊ အလွ၊ အလကၤာမ်ား…။

ဖ်တ္ကနဲ၊ ဖ်တ္ကနဲ ျမင္ေတြ႔ေနရသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ႐ုပ္ပံုလႊာပန္းခ်ီကားခ်ပ္က ….အၾကမ္းႏွင့္ အႏု… ေပါင္းစပ္ထား၏။ ဆန္႔က်င္ဘက္ျခင္း ညီညႊတ္မွ်တေနသည့္ အလွ….။

ဆရာဒဂုန္တာရာက …. သူ၏ ႐ုပ္ပံုလႊာေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ …

“ေခါင္းေဆာင္သည္ အႏုႏွင့္အၾကမ္း ေပါင္းစပ္ႏိုင္ရမည္ဟု ထင္မိသည္။ အႏုခ်ည္းလည္း မျဖစ္။ အၾကမ္းခ်ည္းလည္း မျဖစ္။ ေပ်ာ့လွ်င္ ဖေယာင္း…။ မာလွ်င္ သံေခ်ာင္းမ်ဳိး….” ဟူ၍ ေရး၏။

ၿပီးလွ်င္ …. ဆရာက….

“ကိုေအာင္ဆန္းေရာ၊ ကိုဗဟိန္းေကာ ႏုိင္ငံေရးစိတ္ဓာတ္ ျပင္းျပသည္ကို က်ေနာ္သိသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းက တစုိက္မတ္မတ္၊ တခုတည္း အာ႐ုံထားလုပ္သူမို႔ က်န္တာ ဘာမွ အာ႐ုံသိပ္မထား။ လူမႈေရးရာဘက္တြင္ ယုတ္ေလ်ာ့သည္။ ကိုဗဟိန္းက သူ႔လုိမဟုတ္…”

ဤအတြက္ ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ၏ ႐ုပ္ပံုလႊာေခါင္းစဥ္မ်ားအား …. ‘ေအာင္ဆန္း (သို႔မဟုတ္) အ႐ိုင္း’ ၊ ‘ဗဟိန္း (သို႔မဟုတ္) ကဗ်ာ’ ဟူ၍ ေပးျခင္းျဖစ္မည္။

က်ေနာ္ စိတ္အတြင္းမွ တုိးတုိးေလး ရြတ္ဆိုလုိက္မိ၏။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (သို႔မဟုတ္) အ႐ိုင္းကဗ်ာ”….။