စစ္ပြဲအတြင္း အဓမၼျပဳက်င့္မႈမ်ား စံုစမ္း အေရးယူရန္ ဘန္ကီမြန္း တိုက္တြန္း

ေမစစ္ပိုင္ / နန္းဆုိင္ႏြမ္

ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း စစ္ျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ ေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူေပးရန္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းက ျမန္မာအစိုးရကုိ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

မတ္လ ၁၃ ရက္ ေန႕စြဲတပ္ထားေသာ္လည္း မၾကာေသးမီကမွ အမ်ားျပည္သူထံ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာတြင္ “ အတိတ္မွာ ျဖစ္သြားခဲ့တာေတြ၊ လက္ရွိ ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈနဲ႔ လိင္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္မႈ ကိစၥေတြကုိ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ စုံစမ္းေပးဖို႔ က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္”ဟု ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းက ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ အစီရင္ခံစာတြင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ ေဒသမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ ေစာ္ကားမႈမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ခံေနရသည့္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ရွိေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း ပါဝင္ေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္။ ျပီးခဲ့သည့္ ေသာၾကာေန႕တြင္ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေသာ ယင္းအစီရင္ခံစာပါ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွာ ဗဟိုအာဖရိကန္သမၼတႏိုင္ငံ၊ အိုင္ဗရီကို႕စ္၊ ကြန္ဂို၊ မာလီ၊ ေတာင္ဆူဒန္ႏွင့္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမ်ားလည္း ပါဝင္သည္။

ျမန္မာျပည္ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား မတရားျပဳက်င့္ခံေနရေၾကာင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ ထုတ္ေဖာ္တင္ျပေနေသာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ကုလသမဂၢ၏ အစီရင္ခံစာကို ၾကိဳဆိုၾကသည္။ အကယ္၍ ျမန္မာအစိုးရက လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္ ေစာ္ကားမႈမ်ားကို စစ္ေဆး အေရးယူလွ်င္ လြတ္လပ္သည့္ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔မ်ား ပါ၀င္ေစခ်င္သည္ဟု ထုိင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) WLB မွ ေဒၚတင္တင္ညိဳက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

“ျမန္မာအစိုးရက ဒါေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး လုပ္ရမယ္လုိ႔ UN က ေျပာတဲ့အခါ က်မတုိ႔ စိတ္ပူတယ္။ အရင္တုန္းက သာဓကေတြလည္း ရွိတယ္ေလ”ဟု ေဒၚတင္တင္ညိဳက ဆိုသည္။

ယခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ထုိင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ျမန္မာႏုိင္ငံ) WLB အစီရင္ခံစာတြင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလေနာက္ပိုင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေနခ်ိန္တြင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ အဓမၼ ျပဳက်င့္ျခင္း ခံခဲ့ရေသာ အမ်ိဳးသမီး အမွႈေပါင္း ၁၀ဝ ရွိေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသ အတြင္းရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို စစ္ဗ်ဴဟာ တခုကဲ့သို႔ အသုံးျပဳေနမႈေၾကာင့္ အဆိုပါ ျဖစ္ရပ္မ်ား ရပ္တန္႔ေစလိုေၾကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။

ယင္း အမႈအခင္း အမ်ားစုမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ တုိ႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ထုိးစစ္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း၊ အမႈ ၄၇ မႈတြင္ အုပ္စုလုိက္ ျပဳက်င့္မႈမ်ား ပါ၀င္ကာ က်ဴးလြန္ျခင္း ခံရသူမ်ားတြင္ အသက္ ၈ ႏွစ္ အရြယ္ပင္ ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ အမ်ိဳးသမီး ၂၈ ဦးမွာ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း၊ က်ဴးလြန္သူမ်ားတြင္ အစုိးရ စစ္တပ္ တပ္ရင္း ၃၈ ရင္း ပါ၀င္ၿပီး တခ်ိဳ႕စစ္တပ္မ်ားက အႀကိမ္ႀကိမ္ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

စစ္တပ္က အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား မုဒိန္းက်င့္ ေစာ္ကားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ယခင္က အစိုးရ ဦးေဆာင္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း တရားမွ်တမႈ မရရွိခဲ့သည့္အျပင္ က်ဴးလြန္ခံရသူႏွင့္ ၄င္း၏ အသိုင္းအဝို္င္း အေပၚ ႏွိမ့္ခ်ျခင္းမ်ား၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ားပါ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း WLB က ေထာက္ျပေဝဖန္ထားသည္။

WLB ၏ တရားဥပေဒပိုင္း အရ ကိုယ္ပိုင္ ရပ္တည္ခ်က္၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အေပၚ အစိုးရ အေနျဖင့္ အသိအမွတ္ ျပဳရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း၊ WLB အဖြဲ႔အစည္းကို တရားမဝင္ အဖြဲ႔အစည္း ဆုိၿပီး ေျပာဆုိကာ အစီရင္ခံစာကို မမွန္ကန္ေၾကာင္း ျငင္းေနလွ်င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္ စစ္မွန္သည့္ အမွန္တရား ရရွိရန္ ခက္ခဲေနမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚတင္တင္ညိဳက ေျပာျပီး “စစ္ပြဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စစ္မျဖစ္ပဲ စစ္တပ္ ရွိတဲ့ ေနရာမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႔ အဓမၼ က်င့္ခံရဖို႔ ေန႔စဥ္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်က အမ်ားႀကီး ျမင္ေနရတယ္” ဟုလည္း ဆိုသည္။

ယင္းအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ WLB က ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားတြင္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဦးေဆာင္သည့္ လြတ္လပ္ေသာ စံုစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေအာက္ေျခ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ကာကြယ္ ကူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ရန္ ေတာင္းဆုိထားေၾကာင္း သိရသည္။

WLB အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ မၾကာမီတြင္ သမၼတ၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးရဲထြဋ္က ႐ိုက္တာ သတင္းဌာန ႏွင့္ျပဳလုပ္သည့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈတြင္ အစိုးရစစ္တပ္က မုဒိန္းက်င့္ျခင္းကို လက္နက္တခုအျဖစ္ သံုးစြဲေနသည္ ဆို သည့္ စြပ္စြဲခ်က္ကို ပယ္ခ်သြားခဲ့သည္။ စြပ္စြဲခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေသးစိတ္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးရန္လည္း ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

အစိုးရ စစ္တပ္၏ အဓမၼျပဳက်င့္မႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္စုေဆာင္း ေနေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔ (Kachin Women Association)၏ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး Jessica Nhkum က ျပႆနာမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာ သည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ပထမ ၃လ အတြင္းမွာပင္ စြပ္စြဲမႈ အသစ္မ်ား ဆက္လက္ထြက္ေပၚေနဆဲျဖစ္သည္။

“က်မတို႔ ရဲ႕ကခ်င္ျပည္နယ္က စစ္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာအားလံုးကို မသြားေရာက္ႏိုင္ေပမယ့္ သြားေရာက္ ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြျဖစ္တဲ့ ျမစ္ႀကီးနား တ၀ိုက္၊ လိုင္ဇာ နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက မိုင္ဂ်ာယန္လိုေနရာမ်ိဳးေတြမွာေတာင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း အစိုးရ စစ္သားေတြရဲ႕ မုဒိန္းက်င့္မႈ ကိစၥ အမ်ားအျပားရဲ႕ အေထာက္အထားေတြ က်မတို႔ဆီမွာ ရွိပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္ ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ရက္မ်ား အတြင္း၌ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတို႔တြင္ တိုက္ပြဲ မ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ မုဒိန္းက်င့္မႈတိုင္တမ္းမႈမ်ား ပိုမိုထြက္ေပၚလာႏိုင္သည္ဟု တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျပာ ၾကသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ အတြင္း ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အမႈတခုတြင္ စစ္သားမ်ားက အသက္ ၇ ႏွစ္မွ်သာ ရွိ ေသးသည့္ မိန္းကေလးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲမႈမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ အတြင္းက လည္း မြန္ျပည္နယ္တြင္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ အရြယ္မိန္းကေလး တဦးကို စစ္သားတဦးက မုဒိန္းက်င့္ ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲျခင္းမ်ား ရွိခဲ့ ေၾကာင္း WLB က ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာအရ သိရသည္။

စစ္တပ္၏ အဓမၼျပဳက်င့္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စြပ္စြဲမႈမ်ား ယခင္စစ္အစိုးရကလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ပယ္ခ်ခဲ့ဖူးသည္။ ၂၀၀၂ ခု ႏွစ္တြင္ WLB ၏ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ေသာ Shan Women Action Network က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ လိုင္စင္ရ မုဒိန္းျပဳက်င့္ျခင္း (License to Rape ) ဟု အမည္တပ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္လိုက္ၿပီးေနာက္ အစီရင္ ခံစာတြင္ ပါ၀င္သည့္ အခ်က္မ်ား မမွန္ကန္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ဖိအားေပး၍ အတင္း အဓမၼ လက္မွတ္ေရးထိုးေစခဲ့ ေၾကာင္း WLB မွ ေဒၚတင္တင္ညိဳ ကေျပာသည္။

“အရင္တုန္းက ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ တုန္႔ျပန္မႈမ်ိဳးကို ဒီတႀကိမ္မွာ က်မတို႔ မလိုခ်င္ပါဘူး။ သမၼတရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေျပာ သလို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔အတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးဖို႔ဆိုတာက မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒုကၡေရာက္ေနခဲ့ ၿပီးသား ျဖစ္တဲ့ ဒီ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈအတြက္ က်မတို႔ ထည့္စဥ္းစားရပါမယ္” ဟု ဆိုသည္။