တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး

မဇၩိမသတင္းဌာန

Chronology of China-Burmese Relations
တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး

၁၉၄၉

ေအာက္တိုဘာ ၁။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္လိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေမာ္စီတုန္းက ပီကင္းၿမိဳ႕ေတာ္၌ ေၾကညာ။


ဒီဇဘၤာ ၁၇။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံကို ျမန္မာျပည္က စတင္အသိအမွတ္ျပဳ။

၁၉၅ဝ

ဇန္နဝါရီ-မတ္။ တ႐ုတ္ျပည္၌ ကြန္ျမဴနစ္တို႔ ေအာင္ပြဲခံအၿပီး အင္အား ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိေသာ တ႐ုတ္ျပည္၊ ယူနန္နယ္မွ ကူမင္တန္(တ႐ုတ္ျဖဴ)တပ္မ်ား တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ ရွမ္းျပည္အေရွ႕ပိုင္းရွိ ကန္တုန္တြင္ အေျခစိုက္ေဒသမ်ား တည္ေထာင္ရန္ ဝင္ေရာက္လာၾက။

၁၉၅၃

ဧၿပီ။ အျခား တ႐ုတ္ျဖဴစစ္တပ္တစု ဝ,ေတာင္တန္းမ်ားေပၚသို႔ ျဖတ္ေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာ၍ ျမန္မာအစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြား။

ဇြန္ ၂၈-၂၉။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ခ်ဴအင္လိုင္း ရန္ကုန္သို႔ အလည္အပတ္ေရာက္ရွိ။

ဇူလိုင္ ၃ဝ။ ျမန္မာအစိုးရ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး ဦးဘေဆြ ကုလသမဂၢသို႔ သြားေရာက္ၿပီး၊ တ႐ုတ္အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ (တ႐ုတ္ျဖဴ) မ်ားအား က်ဴးေက်ာ္သူအျဖစ္ ေၾကညာၿပီး ကုလသမဂၢ၌ ၎တို႔၏ ထိုင္ခံုေနရာ ျဖဳတ္ပစ္မည္ဟု ေျပာဆို။

စက္တဘၤာ။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေနဝင္း ထိပ္တန္းစစ္ေရးကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔အား ေခါင္းေဆာင္၍ တ႐ုတ္ျပည္သို႔သြား။ စစ္လက္နက္စက္႐ံုမ်ားႏွင့္ စစ္သင္တန္း ထူေထာင္မႈမ်ားအား သြားေရာက္ၾကည့္ရႈခဲ့။

ႏိုဝဘၤာ။ ဖဆပလ ဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးႏု တ႐ုတ္ျပည္သို႔သြား။ ခ်ဴအင္လိုင္းႏွင့္ေတြ႔။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ အျငင္းပြားေနေသာ နယ္စပ္ေဒသရွိ တ႐ုတ္စစ္တပ္မ်ား ႐ုပ္သိမ္းေပးရန္ သေဘာတူခဲ့။

ႏိုဝဘၤာ။ တ႐ုတ္စစ္သား ၃ဝ 'ဝ'ေတာင္တန္းမ်ားေပၚသို႔ ဝင္ေရာက္။ အင္အားဆတူရွိ ျမန္မာတပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္။

ဒီဇဘၤာ ၁-၁၆။ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု တ႐ုတ္ျပည္သြား။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ျပႆနာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္း ေနထိုင္ၾကေသာ တ႐ုတ္မ်ားကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးခဲ့။

၁၉၅၄။ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား ပထမဦးဆံုး ကုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို။

၁၉၆ဝ

စက္တဘၤာ ၄ - ေအာက္တိုဘာ အေစာပိုင္း။ အဖြဲ႔ဝင္ ၄ဝဝ ေက်ာ္ပါ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ႏွင့္အတူ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု တ႐ုတ္ျပည္ အမ်ဳိးသားေန႔ အခမ္းအနားသို႔ သြားေရာက္။

ေအာက္တိုဘာ။ တ႐ုတ္-ျမန္မာၾကား နယ္စပ္မ်ဥ္းေၾကာင္း ပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ ပီကင္း၌ ခ်ဳပ္ဆို။

၁၉၆၁

ဇန္နဝါရီ ၂-၉။ ျမန္မာျပည္သို႔ ခ်ဴအင္လိုင္း လာေရာက္လည္ပတ္။ နယ္ျခားစာခ်ဳပ္ အတည္ျပဳ။ စီးပြားေရးႏွင့္ နည္းပညာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ၉ ရက္ေန႔မွာ လက္မွတ္ထိုး။ အဆိုပါစာခ်ဳပ္အရ တ႐ုတ္ျပည္က ျမန္မာျပည္အား အတိုးမဲ့ ေခ်းေငြအျဖစ္ ေဒၚလာသန္း ၃ဝ ေခ်းရန္ ကတိျပဳ။

ဇန္နဝါရီ ၂၆။ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကန္တုန္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အေျခစိုက္လ်က္ရွိေသာ ကူမင္တန္ (တ႐ုတ္ျဖဴ) တပ္မ်ားအား ပူးတြဲထိုးစစ္ဆင္။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္မွ အင္အား ၂ဝ,ဝဝဝ (တပ္မၾကီး ၃ ခုစာ)ႏွင့္ ျမန္မာစစ္တပ္မွ အင္အား ၅,ဝဝဝ ပူးေပါင္းပါဝင္။

ဧၿပီ။ အေမရိကန္-ထိုင္ဝမ္ ပူးတြဲထုတ္ျပန္ခ်က္၌… ျမန္မာျပည္၊ ရွမ္းျပည္တြင္းရွိ အင္အား ၆,ဝဝဝ ရွိ ကူမင္တန္တပ္မ်ားသည္ ၎တို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ႏွီးႏႊယ္မႈ မရွိေၾကာင္း ေျပာဆို။

ေအာက္တိုဘာ ၁ဝ-၁၅။ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

၁၉၆၂

ေဖေဖၚဝါရ ၂၄။ ဗီယက္နမ္သို႔ အေမရိကန္တို႔၏ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္မႈမွာ ေျမာက္ဗီယက္နမ္သို႔ တိုက္႐ိုက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္၏ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ အာရွၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထိခိုက္ေစသည္ဟု တ႐ုတ္ျပည္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို။

ၾသဂုတ္ ၁။ ျမန္မာစစ္အစိုးရသစ္အား ရႈတ္ခ်ထားသည့္ တ႐ုတ္ျပည္ေရာက္ ျမန္မာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗကပ) ၏ ျပည္သူသို႔ ေၾကညာခ်က္အား ထုတ္ျပန္ခြင့္ရရွိ။

၁၉၆၃

စက္တဘၤာ ၃။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ရန္အတြက္ သခင္ဗသိန္းတင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဗကပ ကိုယ္စားလွယ္ တတိယအဖြဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္မွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိ။

ႏိုဝဘၤာ။ သခင္ဗသိန္းတင္ ရန္ကုန္မွ ပီကင္းသို႔ ျပန္လည္ထြက္ခြာ။ ဗကပ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဝင္ ဦးခင္ေမာင္ၾကီး၊ ဦးစန္းသူႏွင့္ ဦးသိန္းေအာင္တို႔ သခင္ဗသိန္းတင္တို႔ႏွင့္ ျပန္လည္ပူးေပါင္းရန္ ေမာ္စကိုမွ ပီကင္းသို႔ေရာက္ရွိ။ သခင္ဗသိန္းတင္၊ ဦးခင္ေမာင္ၾကီး၊ သခင္သန္းၿမိဳင္၊ ဦးသန္းေရႊႏွင့္ ဦးတင္ရီတို႔ '၅ ဦး ဦးေဆာင္အဖြဲ႔' ပီကင္း၌ ဖြဲ႔စည္း။ တ႐ုတ္ျပည္၏ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ျပန္ပို႔ေရးအစီအစဥ္အား ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ ဖြဲ႔ျခင္းျဖစ္။ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းသို႔ စိမ့္ဝင္ထိုးေဖာက္ႏိုင္မည့္ လမ္းမ်ားကို ဦးစန္းသူက တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ေဒသတြင္း စတင္ေလ့လာစူးစမ္း။ ဂ်ီေဇာင္၌ ေနထိုင္ၾကေသာ ေနာ္ဆိုင္း၏ ကခ်င္ရဲေဘာ္မ်ား သခင္ဗသိန္းတင္ႏွင့္ အျခား ဗကပ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္ ဇိခြ်မ္းသို႔ သြားေရာက္။

၁၉၆၅

ဇူလိုင္ ၂၄ - ၾသဂုတ္ ၁။ ဦးေနဝင္း တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး မူ ၅ ခ်က္ႏွင့္ ၁၉၆၁ စာခ်ဳပ္တို႔ကို ထပ္မံအတည္ျပဳခဲ့။

၁၉၆၇

ဇန္နဝါရီ ၂၇။ အိႏိၵယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္နယ္စပ္မွ နာဂသူပုန္ ၁၃၂ ဦး ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသကို ၁၉၆၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ရက္ေန႔မွ စတင္ျဖတ္ေက်ာ္၍ တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္စပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာၾက။ ဦးေဆာင္လာသူမ်ားမွာ Thuingaleng Muivah ႏွင့္ Thinoselie M.Keyho တို႔ျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ကို တ႐ုတ္မ်ားက လက္ခံၿပီး ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ေရး သင္တန္းမ်ား ေပးခဲ့။

ဇြန္ ၁၉။ တရားဝင္ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိေသာ တံဆိပ္/ရင္ထိုးမ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ား တပ္ဆင္ျခင္းအား ပညာေရးဝန္ၾကီးဌာနက ပိတ္ပင္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားက ေမာ္စီတုန္းပံု ရင္ထိုးမ်ား တပ္ဆင္ေနၾကျခင္းကို ပိတ္ပင္ရန္ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္။

ဇြန္ ၂၆။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ တ႐ုတ္ေက်ာင္း ၂ ေက်ာင္းေရွ႕၌ ျမန္မာဦးေရ ၂,ဝဝဝ စု႐ံုးေရာက္ရွိ။

ဇြန္ ၂၈။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ တ႐ုတ္ ၁,၃၂၈ ဦး အဖမ္းခံရ။ တ႐ုတ္သံ႐ံုးက ဤလုပ္ရပ္ကို တရားဝင္ကန္႔ကြက္။

ဇြန္ ၂၉။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ တ႐ုတ္သံ႐ံုးကို ဆႏၵျပသူမ်ားက တိုက္ခိုက္။ ၎တို႔၏ သံအမတ္ၾကီး ရန္ကုန္သို႔ ျပန္မလာေတာ့ေၾကာင္း ပီကင္းက ေၾကညာ။ ဇြန္ ၂၂-၂၉ အေရးအခင္းမ်ားအတြင္း တ႐ုတ္ ၅ဝ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု ျမန္မာအစိုးရမွ တရားဝင္ေၾကညာ။ တ႐ုတ္တို႔ဘက္မွ တ႐ုတ္ ရာႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ဟု ေျပာ။

ဇူလိုင္ ၇။ တ႐ုတ္ျပည္မွ ျမန္မာျပည္သို႔ အေထာက္အပံ့မ်ား ဆိုင္းငံ့ထား။

ဇူလိုင္ ၁၆။ တ႐ုတ္ျပည္သစ္ သတင္းဌာန (New China News Agency) မွ သတင္းေထာက္တဦး ျမန္မာျပည္မွ ႏွင္ထုတ္ျခင္းခံရ။

ၾသဂုတ္ ၁၁။ ယူနန္နယ္ေပၚသို႔ ျမန္မာစစ္ေလယာဥ္မ်ား က်ဴးေက်ာ္ပ်ံသန္းသည္ဟု တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးက ပီကင္းရွိ ျမန္မာသံ႐ုံးသို႔ ေခ်ာစာပို႔စြပ္စြဲ။

ၾသဂုတ္ ၂၁။ တ႐ုတ္ျပည္ရွိ ျမန္မာေက်ာင္းသားအားလံုး ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လည္ေခၚယူ။

ၾသဂုတ္-စက္တဘၤာ။ ဘရန္ဆိုင္း ဦးေဆာင္ေသာ ကခ်င္သူပုန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ ေစလႊတ္။ ပီကင္းႏွင့္ ရွန္ဟိုင္းသို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၾက။

ေအာက္တိုဘာ ၆။ တ႐ုတ္ပညာရွင္အားလံုး ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာလာၾကရန္ အမိန္႔ထုတ္။

၁၉၆၈

ဇန္နဝါရီ ၁။ ကခ်င္စစ္သူရဲေကာင္း ေနာ္ဆိုင္း ဦးေဆာင္ကြပ္ကဲသည့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လက္နက္အျပည့္အစံု တပ္ဆင္ထားသည့္ ဗကပ တပ္ဖြဲ႔မ်ား တ႐ုတ္ျပည္မွ ျမန္မာျပည္နယ္စပ္ကိုျဖတ္၍ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း မုန္းကိုးအား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္။ ဗကပ အား တ႐ုတ္၏ အလံုးအရင္းျဖင့္ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား စတင္။

ဇန္နဝါရ ၅။ ဖုန္ၾကားရွင္ႏွင့္ ဖုန္ၾကားဖုတို႔ ဦးစီးကြပ္ကဲသည့္ ဗကပ တပ္မ်ား တ႐ုတ္ျပည္မွ ျမန္မာနယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကိုးကန္႔ေဒသထဲသို႔ ဝင္ေရာက္လာ။

ဧၿပီ ၆။ ျမန္မာျပည္တြင္ တိုင္းရင္းသားတ႐ုတ္မ်ားအား 'ဝရမ္းမဲ့ ဖမ္းဆီးမႈမ်ား' ကို တ႐ုတ္ျပည္က ကန္႔ကြက္။

၁၉၇၁။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီစာခ်ဳပ္သစ္ လက္မွတ္ေရးထိုး။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လံုး အထူးအခြင့္အေရးရ ႏိုင္ငံမ်ားအဆင့္ျဖင့္ျဖစ္။

၁၉၇၃

ဒီဇဘၤာ ၁၅-၁၈။ ပန္ဆန္းအစည္းအေဝး၌ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (SSA) ေခါင္းေဆာင္ စဝ္ေထႏွင့္ စဝ္ႏြမ္တို႔က ဗကပမွ အကူအညီမ်ားေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံ။ SSA ႏွင့္ ဗကပအၾကား ပထမဦးဆံုး ဆက္သြယ္မႈ စတင္ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့။ ရွမ္းႏွင့္ ကရင္အဖြဲ႔မ်ား၏ ပန္ဆန္းကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔အား တ႐ုတ္ျပည္သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ႏိုင္ရန္ အဖိတ္ၾကားခံခဲ့ရ။ စီေမာႏွင့္ ကူမင္းတို႔သို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၾက။

၁၉၇၅

ႏိုဝဘၤာ ၁၁-၁၅။ ဦးေနဝင္း တ႐ုတ္ျပည္သို႔ ၄ ရက္ၾကာ ထပ္မံသြားေရာက္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား 'ရန္လိုသည့္ အျပဳအမူမ်ား မရွိေစရး' သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိ။

၁၉၇၉

ဇူလိုင္ ၁၂။ ေရရာစြာ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပမထားေသာ ပေရာဂ်က္လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္မွ ေဒၚလာ ၆၃ သန္း အကူအညီရေၾကာင္း ရန္ကုန္က ေၾကညာ။

ႏိုဝဘၤာ ၂၈။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဟြန္ဟြာ ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိ။

၁၉၈ဝ

ဇူလိုင္ ၁ဝ။ ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႔က ပီကင္း၌ တ႐ုတ္ႏွင့္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ အေထာက္အပံ့ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္တြင္ ပေရာဂ်က္ ၈ ခု ပါဝင္ေၾကာင္း ေၾကညာ။ ၎တို႔မွာ… ရန္ကုန္-သံလ်င္တံတား တည္ေဆာက္ရန္၊ ခ်ည္ငင္စက္ ၄ဝ,ဝဝဝ၊ တရက္လွ်င္ တန္ ၁၅ဝ ထြက္ ဆန္စက္ ၃ လံုး၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ေရရရွိေရးႏွင့္ စက္ႏွင့္ စက္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ ယြမ္ေငြ ၃ သန္း။

၁၉၈၈

ဒီဇဘၤာ။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး တရားဝင္ဖြင့္လွစ္။

၁၉၈၉

ေဖေဖၚဝါရီ ၂ဝ။ ပန္ဆန္း၌ ဗကပ ေပါလစ္ဗ်ဴ႐ို အေရးေပၚအစည္းအေဝး က်င္းပ။ ဤအစည္းအေဝး၌… ဗကပ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏုတ္ထြက္၍ တ႐ုတ္ျပည္၌ ေနထိုင္ရန္ တ႐ုတ္မ်ားက ခ်ဥ္းကပ္ေျပာဆိုလာေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို။ ဗကပ ေခါင္းေဆာင္မႈက ဤတင္ျပခ်က္ကို ေဒါသျဖင့္ တံု႔ျပန္။ "ငါတို႔ဟာ ျပန္ျပင္ေရးဝါဒီေတြျဖစ္ဖို႔ ဆႏၵ လံုးဝမရွိဘူး" ဟု ျပန္လည္တု႔ံျပန္။

ေအာက္တိုဘာ ၁၈-၂၉။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးသန္းေရႊ ဦးေဆာင္သည့္ ၂၄ ဦးပါ ျမန္မာစစ္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

၁၉၉ဝ

ၾသဂုတ္ ၁ဝ။ ပထမဦးဆံုး တ႐ုတ္ျပည္မွ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္တင္ သေဘၤာ ရန္ကုန္သို႔ ဆိုက္ေရာက္။

၁၉၉၁

ဇန္နဝါရီ။ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ အတြင္းေရးမႉး လ်ဳိဂ်န္ ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိ။

ေမလဆန္းပိုင္း။ ပီကင္း (ယခု ေပက်င္း) ႏွင့္ ရန္ကုန္အၾကား ေဒၚလာ သန္း ၁ဝဝဝ ဖိုး လက္နက္ေရာင္းဝယ္မႈ၏ တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္လုပ္ F-7 တိုက္ေလယာဥ္ ၁၁ စီး ျမန္မာျပည္သို႔ ပို႔ေဆာင္။ ဤအေရာင္းအဝယ္တြင္ ေရတပ္ကင္းလွည့္ ေရယာဥ္မ်ား၊ တင့္ကားမ်ား၊ သံခ်ပ္ကာကားမ်ား၊ လက္နက္ငယ္မ်ား၊ ေလယာဥ္ပစ္ အေျမာက္မ်ားႏွင့္ ဒံုးက်ည္မ်ား၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ားႏွင့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ပါဝင္။

ၾသဂုတ္ ၂၁-၂၆။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေစာေမာင္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။ တ႐ုတ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ လီပင္းႏွင့္ သမၼတ ယန္ရွန္ကြန္းတို႔ ေတြ႔ဆံု။ ျမန္မာျပည္သို႔ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ေရးအကူအညီမ်ား ေပးသြားရန္ ကတိေပး။

ႏိုဝဘၤာ။ တ႐ုတ္ျပည္ ဒု-ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဟီကီဇုန္း ျမန္မာျပည္သို႔ လာေရာက္။

၁၉၉၃

ေဖေဖၚဝါ ၇။ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး က်န္ကီခ်န္း ျမန္မာျပည္သို႔ လာေရာက္။

စက္တဘၤာ ၁။ တ႐ုတ္ျပည္၊ ယူနန္ျပည္နယ္၊ ကူမင္း၌ ျမန္မာေကာင္စစ္ဝန္႐ံုး ဖြင့္လွစ္ထားရွိ။

၁၉၉၄

ၾသဂုတ္။ ခ်န္ဒူး စစ္ေဒသတိုင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး လီဂ်ဴေလာင္း ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိ။ ခ်န္ဒူးမွာ တိဗက္ေဒသရွိ တ႐ုတ္တပ္မ်ား၏ ေထာက္ပံ့ေရးဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။

ၾသဂုတ္။ ျပဳျပင္မြမ္းမံထားသည့္ အေပါ့စား Jianghu-class တ႐ုတ္စစ္သေဘၤာ ၂ စီး ဝယ္ယူ။

ၾသဂုတ္။ မႏၲေလး၌ တ႐ုတ္ေကာင္စစ္ဝန္႐ံုး ဖြင့္လွစ္။

စက္တဘၤာ။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

စက္တဘၤာ ၂။ ျမန္မာ့ေလတပ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး သိန္းဝင္း ကူမင္းသို႔ သြားေရာက္။ တ႐ုတ္ျပည္မွ ေနာက္ထပ္ စစ္ေလယာဥ္တသုတ္ ပို႔ေဆာင္ေပးမည့္ အစီအစဥ္အား သြားေရာက္ၾကီးၾကပ္ရန္ ျဖစ္သည္။

စက္တဘၤာ ၂၉။ ျမန္မာၾကယ္ငါးပြင့္ ေရေၾကာင္းအတြက္ သေဘၤာသစ္မ်ားဝယ္ယူရန္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္တရပ္ လက္မွတ္ထိုး။

ႏိုဝဘၤာ။ အတြင္းေရးမႉး ၂ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးတင္ဦး တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

ဒီဇဘၤာ ၂၆-၂၈။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးသန္းေရႊ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ တ႐ုတ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ လီပင္း ျမန္မာျပည္သို႔ သြားေရာက္။

၁၉၉၅။ တ႐ုတ္ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး ခ်ီေဟာင္က်န္း ျမန္မာျပည္ လာေရာက္။

၁၉၉၆

ဇန္နဝါရီ ၇။ နဝတ ဥကၠ႒အျဖစ္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကတည္းက တာဝန္ယူၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ အလည္အပတ္ေရာက္ရွိ။

ေအာက္တိုဘာ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေမာင္ေအး တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

၁၉၉၇

မတ္။ ဥကၠ႒ၾကီး လီရီဟြမ္း ျမန္မာျပည္သို႔ လာေရာက္။

ေအာက္တိုဘာ။ ဒု-ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဝူဘန္ေဂါင္း ျမန္မာျပည္သို႔ လာေရာက္။

ဒီဇဘၤာ ၁၄-၁၆။ ဒုတိယအၾကိမ္ အာဆီယံထိပ္သီးမ်ား သာမန္အစည္းအေဝးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊႏွင့္ က်န္ဇီမင္းတို႔ မေလးရွားႏိုင္ငံ၊ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕၌ ေတြ႔ဆံု။

၁၉၉၈

ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕အနီးရွိ မီဂါဝပ္ ၂၈ဝ ရွိ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု စီမံကိန္းအတြက္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာအၾကား ေဒၚလာ ၂၅ဝ ေခ်းေငြစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုး။

ျမန္မာအစိုးရက ျမန္မာျပည္တြင္ တ႐ုတ္သတင္းစာႏွစ္ေစာင္ ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳ။ ၎တို႔မွာ… မီအန္ဟိုေဘာင္း (The Burma Morning Post) ႏွင့္ ရွီဂ်ီရီေဘာင္း (Universal Daily) တို႔ျဖစ္ၿပီး ၎သတင္းစာမ်ားကို ျမန္မာျပည္တြင္းပရိသတ္ႏွင့္ ေဒသတြင္းပရိသတ္အတြက္ ရည္ရြယ္ထုတ္ေဝျခင္းျဖစ္။

ေမ။ ျမန္မာ့ေရပိုင္နက္ထဲတြင္ တ႐ုတ္စစ္အေျခစိုက္စခန္းမ်ား တည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳထားသည္ဟု စြပ္စြဲျခင္းအေပၚ ျမန္မာအစိုးရက အိႏၵိယ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး ေဂ်ာ့ဖာနန္ဒက္စ္အား ျပင္းထန္စြာေဝဖန္။

၁၉၉၉

ဇြန္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ႏွစ္ႏိုင္ငံကုန္သြယ္မႈတန္ဖိုး(နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးအပါအဝင္) ဤႏွစ္ ပထမ ၂ လအတြင္း ေဒၚလာ ၇၈.၂၁ သန္းသို႔ ေရာက္ရွိလာ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗဟိုစာရင္းအင္းအဖြဲ႔၏အဆိုအရ ယခင္ႏွစ္က တူညီေသာကာလက ေဒၚလာ ၃၄.၉၅ သန္းႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၁၂၃.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ တိုးလာျခင္းျဖစ္။

ဇြန္။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

ဒီဇဘၤာ။ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဦးဝင္းေအာင္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားေရာက္။

၂ဝဝဝ

ေမ ၂-၅။ တ႐ုတ္လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား၏ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား ျမန္မာစစ္အရာရွိမ်ားႏွင့္ တနသၤာရီတိုင္း ေရတပ္စခန္း၌ ေတြ႔ဆံု။ (RFA) ေဆြးေႏြးပြဲ၌ အဓိကေဆြးေႏြးၾကသည္မွာ ဤေဒသ၌ တ႐ုတ္ေရတပ္ႏွင့္ ေလတပ္၏ အကူအညီျဖင့္ စစ္အေျခစိုက္စခန္းႏွစ္ခု တည္ေဆာက္ရန္ျဖစ္။

ေမ ၃၁။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ အစၥေမးလ္အမတ္ ျမန္မာဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ သန္းေရႊႏွင့္ အတြင္းေရးမႉး ၁ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔တို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။

ဇြန္ ၅။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေမာင္ေအး၏ တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္ခရီးစဥ္အတြင္း တ႐ုတ္သမၼတ က်န္ဇီမင္းႏွင့္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဇူေရာင္ဂ်ီးတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။ ဒု-သမၼတ ဟူဂ်င္းေတာင္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး။ အနာဂတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အကန္႔အသတ္ေဘာင္မ်ားကို ပူးတြဲေၾကညာခ်က္၌ လက္မွတ္ေရးထိုးၾက။

ဇူလိုင္ ၁၆။ တ႐ုတ္ ဒု-သမၼတ ဟူဂ်င္ေတာင္ႏွင့္ ဒု-ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဝမ္ဂြမ္ယာတို႔ ျမန္မာဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေမာင္ေအး၊ အတြင္းေရးမႉး ၁ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔ႏွင့္ အတြင္းေရးမႉး ၂ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး တင္ဦးတို႔ႏွင့္ ျမန္မာျပည္၌ ေတြ႔ဆံု။

ၾသဂုတ္ ၁၆။ တ႐ုတ္ ဒု-ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး အတြင္းေရးမႉး ၁ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဦးဝင္းေအာင္ႏွင့္ ဒု-ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဦးခင္ေမာင္ဝင္းတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။

စက္တဘၤာ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသသို႔ ထြက္ေပါက္တခုအျဖစ္ ရည္ရြယ္ထားသည့္ အထူးကုန္သြယ္ေရးဇုန္ အသစ္တခုကို ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ယူနန္ၾကား နယ္စပ္တြင္ ထူေထာင္လိုက္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ံုၾကီးတခု တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္စီမံကိန္းအား တ႐ုတ္ဘဏ္က ေဒၚလာ သန္း ၁၂ဝ ေခ်းငွားရန္ အတည္ျပဳလိုက္။

ေအာက္တိုဘာ ၂၅။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ နားလည္ေရး တ႐ုတ္အသင္းသို႔ ခ်စ္ၾကည္မႈ ျပသသည့္အေနျဖင့္ အတြင္းေရးမႉး ၃ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ဝင္းျမင့္ သြားေရာက္။

ႏိုဝဘၤာ ၂၄။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္၊ နန္ဂ်င္းစစ္တိုင္းမွ ႏိုင္ငံေရးအရာရွိ ဖန္ဇုကီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေမာင္ေအးႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။

၂ဝဝ၁

ဇန္နဝါရီ ၁၇။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔လံုၿခံဳေရးဝန္ၾကီး ဂ်ီယာခြ်န္ဝမ္း အတြင္းေရးမႉး ၁ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးခင္ညြန္႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။

ဧၿပီ ၂၅။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ဖူကြမ္ေယာင္း ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊ၊ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေမာင္ေအးတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု။

ေမ ၇။ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ၾကီးဌာန ဝန္ၾကီး ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ညြန္႔တင္ တ႐ုတ္ျပည္ရွိ ေရအားေပးစက္မ်ား တည္ေဆာက္ေရးစက္႐ံုမ်ားႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ စက္႐ံုမ်ားသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာ။

ဒီဇဘၤာ ၁၂-၁၆။ သမၼတ ဂ်န္ဇီမင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး စီးပြားေရးႏွင့္ နယ္စပ္စာခ်ဳပ္မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုး။