ဒုကၡသည္

'ဦးဇင္းေကသရိႏၵ ဖုန္းလာတယ္' ဆိုၿပီး တယ္လီဖုန္းဆိုင္က လွမ္းေအာ္ေခၚလိုက္တဲ့ အသံေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ကို ထူးဆန္းသြားတယ္….။ စက္တင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရး ၁ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ ဖုန္းလာတယ္ဆိုတဲ့ ေခၚသံကို မၾကားရတာ အခုလို ျပန္ၾကားရလို႔ ထူးဆန္းသလို ခံစားမိပါရဲ႕။ ဘယ္သူမ်ားလဲ သိရေအာင္ သြားကိုင္လိုက္မွဆိုၿပီး၊ ဖုန္းဆိုင္သြားေတာ့ … … … ။

``ဦးဇင္း သူငယ္ခ်င္းလို႔ ေျပာတယ္ …… ေနာက္ ၅ မိနစ္ၾကာရင္ ျပန္ဆက္မယ္လို႔ မွာသြားတယ္ ..´´ ဆိုၿပီး ဆိုင္က ေကာင္ေလးက ဆီးၾကိဳၿပီး ေျပာပါေလေရာ။ ဘယ္သူမ်ား ျဖစ္မလဲဆိုၿပီး စဥ္းစားရတာ ၁ ကေန ၁ဝဝ အထိ ဆတိုး ေပါင္းရသလိုပဲ၊ ေပါင္းေလမွားေလ ရႈပ္လာေလပဲ။

ကဲ … ဒါနဲ႔ မစဥ္းစားဘဲ ထိုင္ေစာင့္ေနလိုက္ေတာ့တယ္။ ဦးဇင္းတို႔ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွာ လက္ကိုင္ဖုန္း သံုးခြင့္ မရၾကေတာ့၊ အခေပး တယ္လီဖုန္းဆိုင္ေတြကို အားကိုးၿပီး …၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျပဳရတာေပါ့။ ခဏၾကာေတာ့ တယ္လီဖုန္းျပန္လာတယ္။ ရန္ကုန္က သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ပါ။ မဲေဆာက္ကေန ဆက္လာတာ။ ေက်ာင္းေနဘက္ၾကီးလည္းျဖစ္ ၉ တန္း၊ ၁၀ တန္းေလာက္ကတည္းက ဘြဲ႔ရတဲ့အထိ တြဲခဲ့ၾကတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေဟာင္းတေယာက္။ ဦးဇင္းနဲ႔ စက္တင္ဘာေတာ္လွန္ေရးအၿပီး မေတြ႔ၾကေတာ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

သူက အခုမွ ဦးဇင္းသတင္း မဲေဆာက္ကရၿပီး ဆက္သြယ္လာတာ။ သူ မဲေဆာက္ေရာက္ေနတယ္တဲ့။ …. သူေရာက္ေနတာ ၁၀ ရက္ေလာက္ရိွၿပီ။ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီ မင္းဆီ ေတာင္းမလို႔ ဖုန္းဆက္တာပါ ဆိုၿပီး၊ …. အခုမွ ျပန္ေတြ႔တဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို သာေၾကာင္းမာေၾကာင္းေတာင္ မေမးေတာ့ဘဲ ျဖစ္ခ်င္တာေတြကို ေျပာေတာ့တာပဲ။

`` ဒုကၡသည္ စခန္းဝင္ခ်င္ပါတယ္´´…….. တဲ့။

သူ ဦးဆံုးေျပာလိုက္တဲ့စကား။ သူက ျမန္မာျပည္မွာ ဒုကၡေရာက္ၿပီး မဲေဆာက္ဘက္ ထြက္လာခဲ့တာ။ သူတေယာက္ထဲ လာတာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔မိန္းမပါ ေခၚလာခဲ့တာတဲ့။ အဲဒါဒုကၡသည္စခန္း ဝင္ခ်င္လို႔ ဦးဇင္းဆီ ဖုန္းဆက္လာခဲ့တာပါ။

``ေၾသာ္ ... ျမန္မာျပည္က ထြက္ေျပးလာၾကျပန္ၿပီ´´ လို႔ ေတြးမိရင္း နအဖရဲ႕ ရက္စက္မႈေတြက ရပ္တန္းကရပ္ဖို႔ ကမ ၻာမွာ ဘယ္သူ႔ကို အားကိုးရမွာလဲ။

ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ … ဒုကၡသည္စခန္း ၉ ခု ရိွပါတယ္။

(၁) ထမ္းမဟင္
(၂) ဘန္႔ဒံုယမ္း
(၃) ႏို႔ဖိုး
(၄) အုန္းျဖန္
(၅) မယ္လ
(၆) မယ္လဦး
(၇) မယ္လမလြန္
(၈) ဘန္႔မဲ့ဆရင္း
(၉) ဘန္းမိုင္ႏိုင္ဆြပ္ … တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒုကၡသည္စခန္းတိုင္းဟာ အမွန္တကယ္ ဒုကၡေရာက္လာၾကတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ တတိယႏိုင္ငံေတြဆီ ထြက္ခြာႏိုင္တဲ့ ေတာၾကိဳအံုၾကားက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္ၾကီးဆိုလည္း မမွားပါဘူး။

ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းနယ္ေျမတခု…၊ ေနာက္ၿပီး ေစာင့္ဆိုင္းခ်ိန္အၾကာဆံုး Transit Room ၾကီးပဲ။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ႏိုင္ငံျခားသြားၾကေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္ေတြမွာ ေလယာဥ္တစင္းနဲ႔တစင္း ေျပာင္းစီးၾကဖို႔ Transit Room မွာ ေစာင့္ဆိုင္းၾကရတယ္ မဟုတ္လား။ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာလည္း ကိုယ္သြားလိုတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဆီ သြားဖို႔ရာ ေမွ်ာ္လင့္ရင္း ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ေစာင့္ၾကရတယ္။ သူတို႔လည္း တိုင္းျပည္မွ ျပန္လို႔မရၾကတာ ဒီမွာပဲ တျခားႏုိင္ငံသြားဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရင္း ေနေနၾကတာေပါ့။

ဒီလိုေစာင့္ရင္းနဲ႔မွ လိုအပ္တဲ့ စစ္ေဆးေမးျမန္းမႈကို ခံယူၿပီး ေအာင္ျမင္မွ တတိယႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ၾကတာပါ။ အဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္ေက်ာ္ရပါတယ္။ ဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းရန္ လက္ပတ္ေပးတဲ့အဆင့္၊ (အၾကိဳ) ဓာတ္ပံု႐ိုက္တဲ့အဆင့္၊ (IOM) ကေန ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ မွတ္ပံုတင္ရန္ အင္တာဗ်ဴးတဲ့အဆင့္၊ အဲဒီအင္တာဗ်ဴး ေျဖၾကားခ်က္ေတြကို (PAB) ဘုတ္အဖြဲ႔မွ စစ္မွန္ျခင္း ရိွ၊မရိွ ဆံုးျဖတ္တဲ့အဆင့္၊ ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံလုိက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတေယာက္အတြက္ ဆက္လက္ၿပီး ျဖတ္သန္းရတဲ့ အဆင့္ေတြလည္း ရိွပါတယ္။

အေမရိကန္သို႔ ခိုလံႈခြင့္ေလွ်ာက္ထားမယ့္သူ အတြက္ကေတာ့ OPE အင္တာဗ်ဴးကို ေစာင့္ဆိုင္းရၿပီး၊ ဒုတိယအၾကိမ္ OPE အင္တာဗ်ဴးၿပီးတဲ့အခါ ေနာက္ ၆ လအတြင္းမွာ DHS အင္တာဗ်ဴးကို သြားေရာက္ၿပီး အစစ္အေဆး ထပ္မံခံရပါတယ္။ အဲဒီလို အဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာကို ေအာင္ျမင္ႏိုင္မွ၊ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္မွ တတိယႏုိင္ငံေတြက ေခၚယူတာပါ။

ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔ၾကီးက ကမၻာမွာရိွတဲ့ ဆင္းရဲႏိုင္ငံေတြ၊ ဦးဇင္းတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက လူေတြကို ကူညီေပးေနတာပါ။ ဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္း လက္ခံေပးပါတယ္။ သူတို႔မွာက ဒုကၡသည္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့၊ အခ်က္အလက္ေတြေတာ့ ရိွတာေပါ့။ ဦးဇင္းလည္း အမ်ားၾကီး မသိပါဘူး..။ ေယဘုယ်သတ္မွတ္ခ်က္ ၃ ခ်က္ရိွတယ္လို႔ ဒီစခန္းထဲေရာက္ေတာ့မွ သိရတာပါ။

(၁) ဘာသာေရး ဒုကၡသည္
(၂) လူမ်ဳိးေရး ဒုကၡသည္
(၃) ႏိုင္ငံေရး ဒုကၡသည္ … ဆိုၿပီး ေယဘုယ်သတ္မွတ္ထားတယ္တဲ့။

ဦးဇင္းတို႔ ႏို႔ဖုိးစခန္းမွာေတာ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြကို လူမ်ဳိးေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ ဦးစားေပးထားတယ္။ နအဖ စစ္ေၾကာင္းကေန ထိုးစစ္ဆင္မႈေၾကာင့္ ကရင္ရြာေတြက ေဒသခံေတြ ဒီဘက္ျခမ္းကို ထြက္ေျပးလာၾကတယ္။ သူတို႔ဘဝေတြက ဆိုးမွဆိုးပဲ။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းထိလို႔ ျပတ္သတ္လာတဲ့ လူနဲ႔၊ မိသားစုလိုက္ကို အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတာတဲ့။ စစ္ေၾကာင္းက အမ်ဳိးသမီးမေရွာင္၊ အမ်ဳိးသားမေရွာင္ပါပဲ။ ဒါတင္ ဘယ္ကမလဲ။ တရြာလံုးပါ မီးရိႈ႔လို႔ ေနစရာ၊ စားစရာမရိွ ကေလးေတြ လက္ဆြဲၿပီး ဒီဘက္ကို ေျပးလာၾကတာ..။ ေခြးေတြ ဝက္ေတြေတာင္ ေခၚလာလိုက္ၾကေသးတယ္။ အင္မတန္မွ သနားစရာေကာင္းလွတဲ့ ဦးဇင္းတို႔ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဘဝေတြပါ။

ဘာသာေရးဒုကၡသည္ကေတာ့၊ ဦးဇင္းတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ တျခားဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရိွၾကတယ္ မဟုတ္လား။ ၿမိဳ႕ကလူေတြ ဘယ္သိပါ့မလဲ..။ နယ္ေတြ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြမွာ ဘာသာေရး ႏိွပ္ကြပ္မႈေတြကို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ၿပီး စစ္အစိုးရက ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွေနပါတယ္။ ဘုရားရွစ္ခိုးေက်ာင္းေတြ မီးရိႈ႔ဖ်က္ဆီးတာတို႔၊ ဘာသာေရး အခမ္းအနားေတြမွာ ဝင္ေရာက္ဖမ္းဆီးတာတို႔၊ လူေရွ႕သူေရွ႕ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပါး႐ိုက္နား႐ိုက္တာမ်ဳိး။ အဲဒီလို ဖိႏွိပ္မႈ ခံၾကရတဲ့ ဘာသာေရးသမားေတြကို ကုလ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းၾကီး႐ံုး - UNHCR က ဘာသာေရး ဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းလက္ခံ ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ အၾကမ္းမ်ဥ္း ေရးျပတာပါ။ အရွည္ေျပာရရင္ ဆံုးေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။

လူမ်ဳိးေရးဒုကၡသည္ကလည္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ၾကတဲ့ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ရွမ္း စတဲ့ ေဒသေတြမွာ စစ္အစိုးရက လူမ်ဳိးၾကီးဝါဒနဲ႔ ႏွိမ္နင္း၊ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း ေသြးကြဲေအာင္ ဖန္တီးျပဳလုပ္၊ တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ၿပီး၊ နအဖ ရဲ႕ ရက္စက္မႈေတြ ခံၾကရတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြကို UNHCR က လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈေၾကာင့္ လူမ်ဳိးေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္း လက္ခံေပးပါတယ္။

အဲဒီမွာ ဦးဇင္းအေတြ႔အၾကံဳေလး နည္းနည္းေျပာျပခ်င္တယ္။ ဦးဇင္းက အခုလို ရဟန္းမဝတ္ခင္က ဒုကၡသည္စခန္းထဲ စေရာက္စက ကရင္ရပ္ကြက္အတြင္းမွာ ေနရေသးတယ္။ ဗမာဆိုလို႔ ဦးဇင္းသူငယ္ခ်င္း တေယာက္ရယ္၊ ဦးဇင္းရယ္။ ႏွစ္ေယာက္ပဲ ရိွတယ္..။ တရပ္ကြက္လံုး ကရင္စကားေျပာၾကတာ။ သူတို႔လည္း ကရင္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြပဲ။ ေနစက ဦးဇင္းတို႔ကို စကားေတာင္ မေျပာၾကဘူး။ ဗမာေလးေတြမို႔လို႔တဲ့။ ဦးဇင္းတို႔က ေရာရတာေပါ့။ ၾကာေတာ့ သူတို႔က ခင္လာတယ္။ သူတို႔ကို စစ္အစိုးရတပ္က ဗမာေကာင္ေတြက ႏိွပ္စက္လိုက္လို႔ ဒီလိုထြက္ေျပးလာရတယ္ဆိုၿပီး ဗမာေတြကို မုန္းေနတာ၊ … ဘယ္ေလာက္ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းလည္း … တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း ေသြးကြဲေအာင္ တမင္ဖန္တီးလႊတ္လိုက္တာ..။ အဲဒါနဲ႔ ဦးဇင္းက တဖက္လွည့္နဲ႔ ရွင္းျပရတာေပါ့။

ငါတို႔က ဘာလူမ်ဳိးမွ မဟုတ္ဘူးလို႔ .. ေက်ာင္းသားေတြပါလို႔ ေျပာရတယ္..။ နအဖ ကို ေတာ္လွန္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဆိုတာ ဗမာလူမ်ဳိးတမ်ဳိးတည္းအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုအတြက္ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲဝင္ေနၾကတဲ့ သူေတြပါဆိုၿပီး ရွင္းျပရတယ္။ ငါတို႔ရဲ႕ ေသြးေတြမွာ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနရတာျဖစ္လို႔ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုရဲ႕ ေသြးေတြနဲ႔ လည္ပတ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ မင္းက ကရင္ဆိုရင္ ငါလည္း ကရင္ပဲ။ မင္းက ခ်င္းဆိုရင္ ငါလည္းပဲ ခ်င္းပဲေပါ့လို႔ ေျပာခ်လိုက္မွ .. သူတို႔က နားလည္ေပးတယ္။ ဒါေတာင္ ဦးဇင္းကို ေျပာလိုက္ေသးတယ္..၊ အခုဆိုရင္ မင္းက ကရင္ေတြၾကားမွာေနတာ မင္းလည္း ကရင္ပဲတဲ့။ အေတာ္ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ စကားေလး။ တိုင္းရင္းသားေတြ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း အရမ္းရိွတယ္။ ကဲထားပါေတာ့ …. ႏိုင္ငံေရး ဒုကၡသည္အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာရေအာင္။

ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းေပးျခင္း ခံရသူေတြကေေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း နအဖ အာဏာရွင္ စစ္အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီအေပၚ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ၊ ဒီမိုကေရစီကို လိုလားၾကတဲ့ ျပည္သူေတြဟာ မတရားတဲ့ အမိန္႔ဟူသမွ် ဖီဆန္ၾကရင္း၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြကို ေတာ္လွန္ၾကရင္း..၊ စစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္တဲ့သူတိုင္း ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကပါေလေရာ။ သူတို႔ေတြဟာ မတရားမႈေတြကို ဆန္႔က်င္ရင္း၊ ျမန္မာျပည္သူေတြ ဒီမိုကေရစီရရိွေအာင္ ၾကိဳးစားၾကလို႔၊ အာဏာရွင္ရဲ႕ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈေတြကို ေရွာင္ၾကတိမ္းၾကနဲ႔ ဒီဘက္ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအမႈနဲ႔ ေထာင္က်ၾက၊ ေထာင္ကထြက္ၿပီး အၿမဲတမ္း ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္ခံရ၊ အခါၾကီးရက္ၾကီး အထိမ္းအမွတ္ေန႔ေတြ ေရာက္တိုင္း အထိန္းသိမ္းခံၾကရနဲ႔ ဘယ္လိုမွ ျပည္တြင္းမွာ ဆက္ေနလို႔ မရေတာ့လို႔ ဒီဘက္ကို ေရာက္လာၾကတာပါပဲ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျမန္မာႏိုင္ငံေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထြက္ခြာလာခဲ့ သူေတြကိုေတာ့ သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ခံယူခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ UNHCR က ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းေပးတယ္။

ဦးဇင္းအျမင္ကေတာ့ ၅၆ သန္းေသာ ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြပဲလို႔ ဦးဇင္း ျမင္မိပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ နအဖ ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ျပည္သူျပည္သားတို႔ ဒုကၡေရာက္ေနၾကလို႔ပါပဲ။

အဲဒီေတာ့ ဦးဇင္းရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အျခားေသာ သူပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒုကၡသည္စခန္းထဲကို ေရာက္ေအာင္လာခဲ့ပါ။ ကူညီႏိုင္တာရိွလို႔ကေတာ့ သိသိ၊ မသိသိ အားလံုးကို အကူအညီေပးပါ့မယ္။ ဦးဇင္းတို႔ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္း ဝင္လာဖို႔ေတာ့ ဦးဇင္း မတတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဦးဇင္းတို႔ကိုလည္း UNHCR ကေန စခန္းသြင္းလိုက္တာပါ။

…..`` သူငယ္ခ်င္းရယ္ မင္းဝင္လာမွ ငါကူညီပါ့မယ္´´……..`` ေရာက္ေအာင္သာ .. လာပါ´´ လို႔ ေျပာလိုက္ခ်င္ပါေတာ့တယ္။ ။