အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲေရး

ေအာင္ေက်ာ္ခင္

စစ္မွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကတယ္။ သိပ္ဟုတ္ တာေပါ့။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ လူထြက္ေတြက ဒီမုိကေရစီ တည္ေဆာက္ ခ်င္တယ္ဆုိၿပီး သူမ်ားကုိ အမိန္႔ေပး ခုိင္းေစေန တာဟာ အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲတာ မဟုတ္ပါ။ စစ္တုိက္ရင္ စစ္ေခါင္း ေဆာင္က ေနာက္ဆုံး မွာေနတယ္။ စစ္ဗိုလ္ စစ္သားေတြက ေရွ႕ဆုံးက တုိက္ရတယ္။ ႏုိင္ငံေရးမွာ ဒါမ်ဳိးလာလုပ္ရင္ ဒီလုိ ေခါင္း ေဆာင္ ေနာက္ကုိ ဘယ္သူမွ လုိက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ႏုိင္ငံေရး တုိက္ပြဲမွာ ေခါင္းေဆာင္ဟာ ေရွ႕ဆုံးက ေနရတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ အဖမ္းခံရရင္ ေနာက္တေယာက္က သူ႔ေနရာကုိ ယူရတယ္။ ဒါႏုိင္ငံေရး ဓေလ့ပဲ။

ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီလုိခ်င္ရင္ အေတြးအေခၚေျပာင္းလဲဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးတယ္။ အရပ္သားက စစ္ဗုိလ္လုိက်င့္ႀကံေနရင္ ဒီမုိကေရစီအနားေတာင္ ကပ္ႏုိင္မွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပ႐ုံနဲ႔ ျမန္မာျပည္သားေတြ အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲမွာမဟုတ္ဘူး။ အေတြးအေခၚ မေျပာင္းလဲရင္ ေရြးေကာက္ပြဲအာဏာရွင္စနစ္ပဲရမယ္၊ ဒီမုိကေရစီကုိ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ လူဆုိတာ အက်င့္ဓေလ့အတုိင္းလုပ္တဲ့ သတၱ၀ါျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ စကားရွိတယ္။ အေတြးအေခၚမေျပာင္းရင္ အက်င့္ေဟာင္းကုိ မစြန္႔ႏုိင္ပါ။

ျမန္မာျပည္အလယ္ပုိင္းေဒသကုိ ဗုဒၶ၀ါဒေရာက္လာတာ အႏွစ္တေထာင္ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ ေပမယ့္ ႐ုပ္၀တၳဳကုိးကြယ္တဲ့ ဗမာ့ဓေလ့ဟာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာမဟုတ္ဘူး။ အဲနားမစ္ဇင္ (animism) ေခၚ ႐ုပ္၀တၳဳကုိးကြယ္တဲ့ဓေလ့ဟာ ဗုဒၶ၀ါဒနဲ႔ ေရာစပ္တဲ့အခါမွာ ပုိၿပီးေတာ့ အားေကာင္းသလုိျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶ၀ါဒရဲ႕ အႏွစ္သာရျဖစ္တဲ့ ‘ကုိယ္ထူကုိယ္ထသဘာ၀’ ကုိ ဗမာအမ်ားစုက နားမလည္ေတာ့ဘူး။ ကုိယ္တုိင္က်င့္ႀကံရတာဟာ ခက္ခဲပင္ပန္းၿပီး သူမ်ားကုိ ကုိးကြယ္ရတာက လြယ္တာကုိး။ တရားအားထုတ္တာက ပင္ပန္းခက္ခဲၿပီး ဆြမ္းကပ္ရတာက လြယ္ကူတဲ့သေဘာပါပဲ။

ဗမာဘုရင္ဟာ အာဏာရွင္ပဲ။ တုိင္းသူျပည္သားရဲ႕ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္မႈကုိေတာင္ ဗမာဘုရင္က ဆုံးျဖတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာစစ္အစုိးရဟာ ထင္သလုိ ေရးခ်င္တာေရးၿပီး ျပည္သူ႔ဆႏၵျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာေနတာပဲ။ ျပည္သူကုိ သတ္ျဖတ္ၿပီး ဘုရားတည္လုိက္ရင္ ျပည္သူရွိခုိးတာကုိ ခံရမယ္ဆုိတာ ဗမာစစ္ဗိုလ္နားလည္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ဗိုလ္ေန၀င္း၊ ဗိုလ္ခင္ၫြန္႔၊ ဗုိလ္သန္းေရႊတုိ႔က ဘုရားတည္ၾကတာ။ ခုိင္မာေအာင္ ဘိလပ္ေျမမ်ားမ်ား၊ အုပ္နီခဲမ်ားမ်ားထည့္ေပါ့။ ဘုရားျဖစ္မယ့္ အုပ္နီခဲဆုိတဲ့ ဗမာစကားရွိတယ္။ ဗုဒၶ၀ါဒအႏွစ္သာရကုိ ဗမာေတြနားမလည္ေတာ့ အုပ္နီခဲေတြ ဘုရားျဖစ္ကုန္တာေပါ့။

နတ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကုိးကြယ္တဲ့ ဗမာ့ဓေလ့အစား နတ္ (၃၇) မ်ဳိးကုိသာကုိးကြယ္ဖုိ႔ သတ္မွတ္သူဟာ အေနာ္ရထာမင္းျဖစ္တယ္။ သီၾကားမင္းေခါင္းေဆာင္တဲ့ (၃၇) မင္းနတ္အုပ္စုဟာ ဗုဒၶဘာသာထက္ နိမ့္က်တယ္လုိ႔ အေနာ္ရထာမင္းက သတ္မွတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေနာ္ရထာေခတ္ကစၿပီး နတ္ကုိးကြယ္မႈနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ေရာေထြးယွက္တင္ျဖစ္လာတယ္။ ဘုရားရွိခုိးၿပီး နတ္ပူေဇာ္တာဟာ ဗမာဗုဒၶဘာသာဓေလ့ျဖစ္လာတယ္။ ဗုဒၶ၀ါဒရွိေနေပမယ့္ ေကာင္းေကာင္းနားမလည္ေတာ့ ဗမာ့အေတြးအေခၚ ေျပာင္းမသြားဘူး။

ၾကာလာတဲ့အခါမွာ နတ္ေတြရဲ႕ တန္ခုိးအာဏာအဆင့္အတန္းကုိ လူေတြေမ့ကုန္ၾကတဲ့အတြက္ ဗမာမင္းက သတ္မွတ္ေပးရျပန္တယ္။ (၃၇) မင္းနတ္အုပ္စုရဲ႕ တန္ခုိးအာဏာအနိမ့္အျမင့္ အထက္ေအာက္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ ဘုရင့္အမိန္႔ကုိ ၁၈၂၀ ခုႏွစ္မွာ ဘႀကီးေတာ္မင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ နတ္ကုိမင္းလုိ႔ေခၚၿပီး နတ္ကြန္းကုိ နတ္နန္းလုိ႔ေခၚတာဟာ နတ္ကုိမင္းေျမႇာက္တာပဲ။ ဘုရင္ကုိ အႏၲရာယ္ေပးႏုိင္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္တဲ့ နတ္ေတြကုိ နတ္နန္းေဆာက္ေပးၿပီး ပူေဇာ္ပသပါတယ္။ တနည္းဆုိရင္ေတာ့ ဘုရင့္အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ နတ္ကုိးကြယ္မႈကုိ ဘုရင္ကုိယ္တုိင္ အားေပးတာပဲ။ စစ္ဗိုလ္ထဲမွာလည္း ရာထူးႀကီးေလ နတ္ကုိးကြယ္ေလျဖစ္ေနတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆုိတဲ့ ဗမာလူမ်ဳိးဟာ နကၡတ္ေဗဒင္၊ ပေယာဂ၊ ေမွာ္အတတ္၊ ထုိးကြင္းမင္ေၾကာင္နဲ႔ အတိတ္နိမိတ္ကုိ ယုံၾကည္ၾကတာမ်ားတယ္။ အတိတ္နိမိတ္ဆုိးေပၚလာၿပီး မၾကာမီ ရွင္ဘုရင္ေသဆုံးရပုံကုိ ဗမာရာဇ၀င္က်မ္းေတြမွာ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္က ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲအမည္ခံတဲ့ ေဒါက္တာဘေမာ္ရဲ႕ ၿခံ၀န္းထဲကုိ လိပ္တေကာင္၀င္လာၿပီး မၾကာမီ ေဒါက္တာဘေမာင္ဟာ ဂ်ပန္နဲ႔အတူ ထြက္ေျပးရပုံကုိ မွတ္တမ္းတင္ထားတာရွိတယ္။ ‘လိပ္’ ဟာ အဂၤလိပ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ အတိတ္နိမိတ္မို႔ အဂၤလိပ္၀င္လာလုိ႔ ေဒါက္တာဘေမာ္ ထြက္ေျပးရတာကုိ နိမိတ္ေကာက္ထားတာပါပဲ။ ေဒါက္တာဘေမာ္ဟာ အဂၤလန္မွာ ေရွ႕ေနစာေမးပြဲေအာင္ၿပီး ျပင္သစ္မွာ ပါရဂူေဒါက္တာဘြဲ႔ရယူထားတဲ့ ေခတ္ပညာတတ္ျဖစ္ေပမယ့္ အဂၤလိပ္စစ္႐ႈံးေအာင္ ၀ုိင္းတုိက္ေပးၾကဖုိ႔ နတ္ေပါင္းစုံကုိ ပူေဇာ္ပသတယ္။ ပညာတတ္တုိင္း အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲသြားတာမဟုတ္ပါဘူး။

အယူသီးတဲ့ဗမာေတြဟာ ပုဏၰားနဲ႔ေဗဒင္ဆရာမပါရင္ ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ (၁၉) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းထုတ္ အစုိးရျပန္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥဆုိရင္ ရက္ေကာင္းရက္ျမတ္ ေရြးရတာကလည္း အလုပ္ႀကီးတခုလုိျဖစ္ေနတယ္။ ဇန္န၀ါရီလ (၄) ရက္ေန႔ မနက္ (၄) နာရီ၊ မိနစ္ (၂၀) မွာ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာတာကလည္း ေဗဒင္ဆရာ့ လက္ခ်က္ပါပဲ။ အိႏၵိယမွာေတာ့ ေဗဒင္ဆရာက ည (၁၂) နာရီမွာ လြတ္လပ္ေရးယူခုိင္းတယ္။ မနက္ (၄) နာရီမွာ လြတ္လပ္ေရးရတာမုိ႔ အခမ္းအနား တက္သူေတြအားလုံး အေစာႀကီးထၾကရတယ္။ ဒါကုိမေက်နပ္တဲ့ အဂၤလိပ္အရာရွိတဦးက ႀကိဳက္သလုိ လုပ္ၾကေပါ့ကြာ။ ငါတုိ႔ ဒီတခါပဲ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ မင္းတုိ႔ကေတာ့ အၿမဲတမ္းအိပ္ေရးပ်က္မွာပါလုိ႔ ကုိယ္ေရးမွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းကစၿပီး ေဗဒင္ဆရာေျပာတဲ့အတုိင္း ယုံၾကည္ေနရင္ ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႔အညီ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ဖုိ႔ ခက္ခဲသြားပါလိမ့္မယ္။

၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု စီးလာတဲ့ေမာ္ေတာ္ကား ေခြးတေကာင္တုိက္မိတာကုိ နိမိတ္မေကာင္းဘူးလုိ႔ ယူဆၿပီး ခရီးဆက္မသြားေတာ့တာကုိလည္း ၾကားဖူးတယ္။ ဆရာ၀န္အပါအ၀င္ ေခတ္ပညာတတ္ေတြထဲမွာ ကေလးေနမေကာင္းတာကုိ ေဗဒင္ေမးၿပီး ယၾတာေခ်သူေတြရွိတယ္။ စစ္ဗိုလ္ေတြကလည္း အၾကားအျမင္ရသူနဲ႔ ေဗဒင္ဆရာကုိ အားကုိးၾကတယ္။ ဘုရားကုိးဆူဆုိတဲ့ ၿဂိဳဟ္ပူေဇာ္ပြဲကုိ က်င္းပေနၾကတုန္းပါပဲ။ ရည္ရြယ္ခ်က္က မေကာင္းတာေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ဖုိ႔တဲ့။

ဒီလုိအယူသီးၿပီး အစြဲအလမ္းႀကီးတဲ့ဗမာေတြမွာ အာဏာရွင္ဓေလ့ကုိလုိလားတဲ့ အေတြးအေခၚရွိတယ္လုိ႔ ကြယ္လြန္သူ သမုိင္းဆရာ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ႀကီးက ယူဆတယ္။ အႂကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ရတဲ့ ဗမာေတြဟာ (၂၀) ရာစုေရာက္လာေတာ့လည္း အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ေတာင့္တေနတုန္းပဲလုိ႔ ဆရာေမာင္ေမာင္ႀကီးက ဆုိတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္မတုိင္မီက အဂၤလိပ္ကုိ ၿပိဳင္ဆုိင္ႏုိင္တဲ့ နာဇီဂ်ာမဏီ၊ ဖက္ဆစ္အီတလီနဲ႔ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကုိ ဗမာေခါင္းေဆာင္ေတြ သေဘာက်ၾကၿပီး ေဒါက္တာဘေမာ္က သူ႔ကုိယ္သူ အာဏာရွင္လုိ႔ ေၾကညာခဲ့တယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္က က်င္းပတဲ့ လြတ္လပ္ေရးအခမ္းအနားမွာ ေဒါက္တာဘေမာ္ကုိ ရွင္ဘုရင္အျဖစ္ ရည္ၫႊန္းၿပီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္းက က်မ္းက်ိန္ပြဲမွာ ေျပာဆုိသြားတယ္တဲ့။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းငယ္စဥ္ကလည္း အဂၤလိပ္ကုိ တန္ျပန္ႏုိင္တဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ အားက်ဖူးတယ္။ “ေခါင္းေဆာင္မႈ မွန္ကန္ရင္ အားလုံးေကာင္းမြန္ၿပီး၊ ေခါင္းေဆာင္မေကာင္းရင္ အားလုံးကေမာက္ကမျဖစ္ကုန္တယ္လုိ႔ ဗမာေတြက ယုံၾကည္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ဆုိတာ ျပ႐ုပ္သာမဟုတ္ဘဲ တကယ္စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစုိးရတခု၊ ပါတီတခုနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္တဦးသာ ရွိသင့္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကုိ လူတုိင္းနာခံရမယ္လို႔ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ဂ်ပန္ျပည္မွာ ေရးခဲ့တယ္။

ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္ကုိ အကူအညီေတာင္းဖုိ႔အသြား ဂ်ပန္မွာေရးတဲ့ လြတ္လပ္ေရးစီမံကိန္း စာတမ္းျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေရပန္းစားေနတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ အမႊန္းတင္တာပဲ ျဖစ္ဖုိ႔မ်ားပါတယ္။ ဂ်ပန္စစ္႐ႈံးလုိ႔ ဒုတိယကမာၻစစ္ ၿပီးဆုံးသြားတဲ့ေနာက္ပုိင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေျပာတဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကုိသာ ေထာက္ခံေျပာဆုိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ‘ေဒးဗစ္စတုိင္းဘတ္’ ဆုိတဲ့ အေမရိကန္ပညာရွင္ကလည္း ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကုိေအာင္ဆန္း ဂ်ပန္ျပည္မွာေရးခဲ့တဲ့ စာတမ္းေလးကုိ ေထာက္ျပၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိ အာဏာရွစ္စနစ္လုိလားသူအျဖစ္ မဆင္မျခင္ စြပ္စြဲခဲ့ဖူးတယ္။

ဗမာေတြမွာ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ အက်င့္ဓေလ့ရွိေနတာမုိ႔ ကြဲလြဲတဲ့သေဘာထားကုိ လက္မခံႏုိင္တာလုိ႔ ဆရာေမာင္ေမာင္ႀကီးက ယူဆတယ္။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ ‘ရပုိင္ခြင့္ေတြ’ မဟုတ္ဘဲ ေလ့က်င့္ယူရမယ့္ အက်င့္ဓေလ့သာျဖစ္တယ္လုိ႔ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ သမုိင္းပါေမာကၡေဟာင္း B.R.Pearn က ေျပာဖူးပါတယ္။ မိမိရထားတဲ့အာဏာနဲ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္ကုိ ထင္သလုိအလြဲသုံးစား လုပ္တာဟာ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ဗမာစ႐ုိက္ျဖစ္တယ္တဲ့။ အထက္ေအာက္ ဆက္ဆံေရးပုံဆံေဟာင္း အပုိးက်ဳိးေနတာကလည္း အာဏာအလြဲသုံးစားလုပ္တဲ့ စ႐ုိက္ဆုိးကုိ အားေပးသလုိျဖစ္ေနပါတယ္။ အဂၤလန္မွာေတာ့ မတရားလုပ္တဲ့ အစုိးရအမႈထမ္းကုိ ခံခ်တဲ့အစဥ္အလာႀကီးမားတာမုိ႔ အာဏာအလြဲသုံးစားလုပ္မႈ နည္းပါးတယ္။

ဗမာျပည္မွာေတာ့ ဒီလုိမဟုတ္ပါဘူး။ ရာထူးနဲ႔ၾသဇာအာဏာရွိၿပီဆိုတာနဲ႔ မာနႀကီးေမာက္မာၿပီး ႏုိင္ထက္စီးနင္း လုပ္ေတာ့တာပါပဲ။ ရာထူးျပဳတ္သြားေတာ့မွ မေနတတ္မထုိင္တတ္ ရွက္သလုိလုိ ေၾကာက္သလုိလုိနဲ႔ ဟိတ္ဟန္မထုတ္ ႐ုိး႐ုိးကုပ္ကုပ္ ျပန္ျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။ အာဏာကုိ အထင္ႀကီးလြန္းတာေၾကာင့္ အာဏာရွိသူေရွ႕ေရာက္ရင္ ဗမာေတြဟာ ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ခခယယလုပ္ေတာ့တာပဲလုိ႔ အဂၤလိပ္ကုိလုိအနီအရာရွိတဦးက မွတ္ခ်က္ခ်ဖူးတယ္။ အာဏာရွိသူကုိ ေၾကာက္ၿပီး အာဏာမရွိသူကုိ အထင္ေသးတာဟာ ဗမာ့အက်င့္ဓေလ့လုိျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေတြးအေခၚေျပာင္းလဲဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။