ေပ်ာက္ကြယ္လုလုမြန္ရိုးရာမိေခ်ာင္းတူရိယာ

ကြန္းအိနု္

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ကတည္းက ေပၚထြန္း ခဲ့တဲ့ မြန္ရိုးရာ မိေခ်ာင္း တူရိယာဟာ မြန္လူမ်ိဳး တို႔ရဲ႔ အထြတ္ အျမတ္ ထားတဲ့ တူရိ ယာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ မြန္ လူမ်ိဳး တို႔ရဲ႔ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမွဳ ကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ အမ်ိဳး သားေရး လကၡဏာ တရပ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေရွးအစဥ္ အဆက္ ဆက္က အျမတ္ တနိုး တီးခတ္လာ ခဲ့တဲ့ ရိုးရာ မိေခ်ာင္း တူရိယာဟာ အခုခ်ိန္မွာ ကြ်မ္းကြ်မ္း က်င္က်င္ တီးခတ္ တတ္တဲ့ သူနည္း လာပါျပီးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ေခတ္ေရစီးေၾကာင္း ေျပာင္းလဲ သြားတာ နဲ႔အမ်ွ အေဟာင္း ေနရာမွာ အသစ္သစ္တို႔ အစားထိုး ဝင္ေရာက္ လာတာဟာ ဓမၼတာ တခုလို႔ ဆိုေပမဲ့ ေခတ္ဘယ္လို ေျပာင္းေျပာင္း မိမိ အမ်ိဳး သားရဲ႔ ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမွဳ မတိမ္ေကာ မပေပ်ာက္ သြားေအာင္ ထိန္းသိမ္း သြားဘို႔ဟာ လူမ်ိဳးတိုင္း ရဲ႔ သမိုင္းေပး တာဝန္ တခုပါ။ တကယ္လို႔ လူမ်ိဳး တမ်ိဳးရဲ႔ ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမွဳ အသြင္ လကၡဏာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားယင္ သည္လူမ်ိဳး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားတာ နဲ႔မျခား ဘူးလို႔ သမိုင္း သုေတသီ တို႔က ဆိုပါတယ္။

အဲဒီလိုရွည္လ်ားတဲ့သမိုင္းေၾကာင္းေတြနဲ႔ရွိလာခဲ့တဲ့ မိေခ်ာင္းတူရိယာရဲ႔ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္းရာဇဝင္ေတြကို မြန္ဂီတ သမိုင္းေလ့လာသူ နိုင္ေအာက္ပိုင္က အခုလိုရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။

“ဗုဒၾၶြျမတ္စြာဘုရားပြင့္ေတာ္မူတဲ့အခ်ိန္ ရာမညတိုင္း ဒဂုံျမိဳ႔မွာ ဥကၠလာပမင္း ထီးနန္းစိုးစံစဥ္ကာလမွာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္ သူ႔ရဲ႔သားေတာ္ မင္းနႏၵာဟာ သံလွ်င္ဘက္ကမ္းက ခ်စ္သူရွင္ေမြ႔ႏြန္းဆီသြားရာမွာ ငမိုးရိပ္ မိေခ်ာင္းကိုဘဲ စီးသြားေလ့ ရွိတယ္။ တေန႔ေတာ့ စီးေတာ္ မိေခ်ာင္းငမိုးရိပ္နဲ႔ ရန္သူမလက္တိုတို႔ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲျဖစ္ ခဲ့ရာမွာ မင္းသား မင္းနႏၵာ အႏၱရာယ္က်ေရာက္မွာစိုးလို႔ ငမိုးရိပ္မိေခ်ာင္းက အာခံ တြင္းထဲမွာငုံထားျပီး ဒဂုံဘက္ ကမ္းကိုကူးလာခဲ့တယ္။ ဒီဒဂုံ ဘက္ကမ္းလဲေရာက္ေရာ မိေခ်ာင္းရဲ႔ခံတြင္းမွာရွိတဲ့မင္းသားခင္မ်ာ အသက္ ရွဳမြန္းၾကပ္ျပီးအသက္ပါမလာေတာ့ဘူး။ အဲဒါနဲ႔ဥကၠလာပမင္းၾကီးဟာ သားေတာ္စိတ္နဲ႔ စိတ္ေထာင္းကိုယ္ေၾကျဖစ္ေန တယ္ေပါ့။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ နန္းေတာ္ထဲ မွာမိေခ်ာင္းရုပ္ၾကိဳးတပ္တူရိယာတီထြင္ေစျပီး သားေတာ္ကိုသတိရ လြမ္း ဆြတ္တဲ့အထိန္းအမွတ္အေနနဲ႔ မိေခ်ာင္းတူ ရိယာေပၚလာခဲ့တယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာ မိေခ်ာင္းတူရိယာပညာရွင္ နိုင္ထဝိုင္ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။”

ႀကိဳးတပ္တူရိယာထဲမွာဆုိယင္ ႀကိဳးသုံးေခ်ာင္းသာရွိတဲ့ မြန္ရုိးရာမိေခ်ာင္း တူရိယာဟာတကယ့္ကုိထူးျခား ပါတယ္။ စူးရွ တဲ့အသံလြင္လြင္ ေလးနဲ႔ နဝင္ပီယံျဖစ္ေစျပီး နားေသာတအာရုံကုိလည္း ထူးထူးျခားျခားျမဴးႀကြေစပါတယ္။ ေရွးေဟာင္း မိေခ်ာင္းတူရိယာဟာ အျခားၾကိဳး တပ္တူရိယာနဲ႔မတူတဲ့ ထူးျခားမွဳေတြကို နိုင္ေအာက္ပုိင္ေျပာျပပါေသးတယ္။

“မိေခ်ာင္းတူရိယာနဲ႕အျခားတူရိယာ ကြာဟခ်က္ဆိုတာက မိေခ်ာင္းဆိုတာကသူက(Slite)လုပ္လို႕ရတယ္။ ဥပမာမြန္မွာ ဆိုလို႕႐ွိရင္ လျခမ္းသူကအသံေသ။ ပတၲလားအသံေသ။ မိေခ်ာင္းဆိုေတာ့(Slite )လုပ္လို႕ ရတယ္။ အသံေတြကအေ႐ြ႕ အေျပာင္းလုပ္လို႕ရတယ္။ ”

ပေဒသရာဇ္စံနစ္ရဲ႔ဆိုးေမြေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္ ဆုံးရွံဳးခဲ့တဲ့ မြန္လူမ်ိဳး ေတြအတြက္ အရင္ကထီးသုံးနန္းသုံးျဖစ္ခဲ့တဲ့ မြန္ရုိးရာမိေခ်ာင္းတူရိယာကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူမဲ့ျပီး လက္တဆုတ္စာ ပညာ ရွင္ေတြကဘဲ ရိုးရာအေမြအႏွစ္မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနၾကပါ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လက္ရွိမိေခ်ာင္းတူရိယာ ပညာရွင္နဲ႔ ပက္သက္ျပီး နိုင္ေအာက္ပိုင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။

“အခုဆိုယင္ကြ်န္ေတာ္သိသေလာက္ေပါ့ေနာ္။ မိေခ်ာင္းတူရိယာကိုကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္တီးတတ္တဲ့သူဆိုလို႔ ဆရာ နိုင္ထဝိုင္ရယ္ ဆရာနိုင္ခ်င္ရယ္ ဆရာနိုင္ေရႊျပည္ရယ္ ဆရာနိုင္ေထာပိုင္ရယ္ ဆရာနိုင္ဟံသာရယ္ ဒါဘဲက်န္ေတာ့တယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက ပညာရွင္အဆင့္ေရာက္ဘို႔ေတာ္ေတာ္ကိုၾကိဳးစားရအုံးမယ္။”

မိေခ်ာင္းတီးခတ္တဲ့လက္ကြက္ေတြဟာ အျခားတူရိယာေတြနဲ႔မတူပါဘူး။ နည္းပရိယာယ္အပိုင္းေတြမ်ားျပီးေတာ့ ကြ်မ္း က်င္မွဳရွိမွသာ အကြက္သံစဥ္ေတြကိုေဖၚနိုင္မယ္လို႔နိုင္ေအာက္ပိုင္ကဆိုပါတယ္။

မိေခ်ာင္းတီးကြက္ဆိုတာက ပထမဦးဆုံးစတီးတာနဲ႔ မြန္ေတြက ဇယ္နဲ႔စတီးတယ္။ ဇယ္ဆိုတာက စီစေကးေပါ့။ ဗမာသံနဲ႔ ဆိုရင္သံမွန္ေပါ့။ ေနာက္ျပီးေတာ့ တန္းပြန္း(တင္ပန္) ဆိုတာက ဗမာမွာ(၅)ေပါက္သံနဲ႔သြားကိုက္ ညီတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဗမာသံ ငါးေပါက္နဲ႔ ကိုက္ညီ သလဲ ဆိုယင္ ဗမာက ေအာက္ဘက္ ကေန စေရတြက္ လာတယ္။ မြန္မွာ က်ေတာ့ အေပၚဘက္ ကေရ တြက္တယ္။ အဲဒါေတာ့ ကြာတယ္။ မြန္မွာ က်ေတာ့ တစ္ ႏွစ္ သုံး ေလး ငါး ဘယ္ဘက္ ကေရတယ္။ ျမန္မာ ဂီတမွာ က်ေတာ့ ညာဘက္ အျခမ္း ကေရတယ္။ ဗမာက ေရတြက္ေတာ့ ငါးေပါက္ နဲ႔သြား ကိုက္ျပီး မြန္က်ေတာ့ ေလးေပါက္နဲ႔ ကိုက္ေတာ့ တနး္ပြန္ (တင္ပန္) လို႔ေခၚတယ္။

ေရွးေဟာင္းႀကဳိးတပ္တူရိယာထဲမွာဆိုယင္ ဆရာခင္ေမာင္ေလးရဲ႔ေလ့လာခ်က္အရ (၇)မ်ိဳးရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မြန္ရိုးရာမိေခ်ာင္းတူရိယာက ေစာင္းအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါတယ္ လို႔လဲဆိုပါတယ္။
(၁) ရစ္ေခါင္းပုံေစာင္း
(၂) မိေက်ာင္းေခါင္းေစာင္း
(၃) နဂါးေခါင္းဗ်ပ္ေစာင္း
(၄) မုိးသားေခါင္းဗ်ပ္ေစာင္း
(၅) ဗူးႀကီးဗ်ပ္ေစာင္း
(၆) ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းတပ္ ဗူးဗ်ပ္ေစာင္း
(၇) ဗူးကေလးဗ်ပ္ေစာင္း။
ထန္မင္းဆက္လက္ထက္ တရုတ္ျပည္ေရာက္မိေခ်ာင္းေစာင္းဟာ ယခုမြန္တုိ႔အသုံးအျပဳေနတဲ့ မိေက်ာင္း ေစာင္းမ်ဳိး ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာႀကီးဒဂုန္နတ္ရွင္ကဆိုထားပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ေရာက္ မိေက်ာင္းေစာင္း(၂)ခုအနက္္ တစ္ခုရဲ႔ပုံ သ႑ာန္ဟာ အခုမိေက်ာင္းကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနပါတယ္။ (၄)ေပရွည္ျပီးေတာ ့ေျခေလးေခ်ာင္းရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဝမ္းဗုိက္ ေဟာင္းေလာင္းရွိေနျပီး ေက်ာဘက္မွာမိေက်ာင္းေရနဲ႔တန္ဆာဆင္ထားပါတယ္။ ႀကဳိး(၉)ေခ်ာင္းကို ဆန္႔တန္းရန္္အကန္႔ ထားရွိထားပါတယ္။ လက္ဝဲဘက္ႏွင့္ လက္ယာဘက္မွာ ေရႊ႔ေျပာင္းႏုိင္တဲ့ ခလုတ္ (၁၂) ခုရွိပါတယ္။ အျခားထူးျခားခ်က္ တစ္ခုကေတာ့ မိေက်ာင္းေစာင္းႏွင့္ မတူေအာင္ေရာင္စုံျခဴးပန္းျခဴးႏြယ္တို႔နဲ႔ တန္ ဆာဆင္ထားျပီး ေျမြသားေရနဲ႔ ဖုံးအုပ္ ထားပါတယ္။

ထုိစဥ္က တရုတ္မိေက်ာင္းေစာင္းျပဳလုပ္ထားပုံကေတာ့ အခုမြန္္တုိ႔အသုံးအျပဳေနတဲ့ မိေက်ာင္းတူရိယာ နဲ႔အေျခခံအား ျဖင့္ တူညီေပမဲ့လည္း ယခုမြန္မိေက်ာင္းမွာ ႀကဳိး(၃)ေခ်ာင္းသာပါရွိျပီး လက္ဝဲလက္ယာမွာ ေရႊ႔ေျပာင္းႏုိင္ေသာ ခလုတ္ မ်ားမပါရွိဘဲ ထိပ္တစ္ဘက္တစ္ခ်က္မွာ ႀကဳိးညွိဘို႔အတြက္ ဒလက္သုံးခုပါရွိပါတယ္။ ယင္းမိေက်ာင္းပုံစံကေနယခုေခတ္္ မိေက်ာင္းပုံစံသုိ႔ ေျပာင္းလဲခဲ့သလားလို႔ေတြးေတာစရာပါ ။ မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ ယခုအခါမိေက်ာင္းတူရိယာကုိ မြန္တုိ႔က သာအသံုးျပဳေနႀကလို႔ ထန္မင္းဆက္လက္ထက္ တရုတ္နန္းေတာ္ ေရာက္ေနခဲ့တဲ့ မိေက်ာင္းေစာင္းဟာ ယခုမြန္မိ ေက်ာင္းတူရိယာမ်ဳိးျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာႀကီးဒဂုန္နတ္ရွင္ရဲ႔အဆုိကို လက္သင့္ခံရမယ္လို႔ ဆရာခင္ေမာင္ေလးက သုေတ သနျပဳေရးသားထားပါတယ္။

ယေန႔လက္ရွိအေနအထားကေတာ့ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းအေနအထားအရေသာ္၄င္း မြန္ အမ်ိဳးသားတို႔ အေနနဲ႔ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ဆုံးရွဳံးေနလို႔ မြန္ရုိးရာမိေခ်ာင္းတီးခတ္မွဳအတတ္ပညာဟာ တိမ္ေကာလုနီးပါးျဖစ္ ေနပါျပီး။ မြန္ဂီတပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကို လက္ဆင့္ကမ္း သင္ၾကားေနေပမဲ့ အတိုင္းတာတခု အထိဘဲလုပ္ေဆာင္နိုင္ပါေသးတယ္။

အခုေခတ္မြန္လူငယ္အဆိုေတာ္ေတြထဲမွာ ေခတ္ေပၚေတးဂီတနဲ႔ ရိုးရာမိေခ်ာင္းဒူရိယာတီးလုံး ေတးသြားေတြကို တြဲဖက္ အသံုးျပဳတာ တခ်ဳိ႔တေလေတာ့ ရွိေနပါေသးတယ္၊ ဒါေပမဲ့လည္း မိေခ်ာင္းဒူရိယာကုိ တကယ္ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ တီး ခတ္ႏိုင္တဲ့သူကေတာ့ သိပ္ကို နည္းသြားပါၿပီးလို႔ နိုင္ေအာက္ပိုင္ကအခုလို ေဆြးေျမ႔စြာ ေျပာျပပါတယ္။ သူ႔ရဲ႔မ်က္လုံး ေတြဟာ အနာဂါတ္ရဲ႔ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္အတြက္ လင္းတခါ မိွန္တလွည့္ျဖစ္ေနေလရဲ႔။

အခုေခတ္လူငယ္ေတြဆိုတာေတြက အခုေခတ္သစ္တူရိယာေတြဝင္လာတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕႐ိုးရာယဥ္ေက်းမွဳ တူရိယာေတြ ကုိ သူတို႕ခ်စ္ျမတ္ႏိုးမွသာ သူတို႕ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ႏိုင္မယ္။ ဒီထိန္းသိမ္းတဲ့ေနရာမွာ ေလ့လာ လိုက္စားတဲ့ ေနရာမွာ အရင္ကထက္နည္းပါးလာတယ္။

လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရအေနနဲ႔ရိုးရာအဆိုအကအေရးအတီးျပိဳင္ပြဲေတြ က်င္းပျပီး ျမန္မာ့ယဥ္ ေက်းမွဳအသြင္ လကၡဏာေတြမေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနတယ္ဆိုေပမဲ့ တိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႔ ဂီတ၊ယဥ္ေက်း မွဳေတြကို ထိန္းသိမ္း မႈမရွိေသးတာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား ယဥ္ေက်းမႈေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားကို စိုးရိမ္မိ တယ္လို႔ ႏိုင္ေအာက္ပိုင္က ေျပာပါ တယ္။ သူ႔ရဲ႔ေဘးနားမွာရွိေနတဲ့မိေခ်ာင္းတူရိယာေလးဟာ သိမ္ငယ္တဲ့မ်က္လုံးနဲ႔ တီး ခတ္နိုင္မဲ့ပိုင္ရွင္သစ္ကို ေမ်ွာ္လင့္ ေနသေယာင္ေယာင္ရွိေနပါတယ္။