ဒုကၡသည္မ်ား၏ ဘ၀လံု ၿခံဳေရးအတြက္ ကရင္လူ ထုအေျချပဳအဖြဲ႕ စိုးရိမ္ေန

ေစာခါးစူးညား

ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာလ ၂၃ရက္ေန႔က မယ္လဒုကၡသည္စခန္းမွ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး ေသဆံုးမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ ကရင္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အပါအ၀င္ ဒုကၡသည္မ်ား၏ လံုၿခံဳေရးအတြက္ အထူး စိုးရိမ္ရေၾကာင္း ဒုကၡသည္မ်ားကို အကူအညီေပးေနသည့္အဖြဲ႔မ်ားက ေျပာဆိုလိုက္သည္။

မယ္လစခန္းမွ ဒုကၡသည္အမ်ဳိးသမီး ေနာ္စိန္လွေအးဆိုသူ စခန္းျပင္ပတြင္ ရင္ဘတ္ဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ လည္ပင္းက်ဳိးကာ ေသဆံုးမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ နယ္စပ္အေျခစိုက္ ကရင္လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔မ်ားက ထိုသို႔ ေျပာဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ကရင္ဒုကၡသည္ေကာ္မတီ(KRC) တြဲဘက္အတြင္းေရးမႉး(၁) ေနာ္ဘလူးမင္းႏိုက္ဇန္က “မယ္လစခန္းအမ်ဳိးသမီး ေသဆံုးတဲ့အ ေပၚမွာ ဒုကၡသည္စခန္းထဲက အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ အခုထိ လံုၿခံဳမႈမရွိေသးသလို ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ဆက္ရွိေနေသးတာကို ျပသ တာပါပဲ”ဟု ေကအိုင္စီသို႔ ေျပာသည္။

နယ္စပ္တေလွ်ာက္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးလံုၿခံဳေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ကာကြယ္ရမည့္ နည္းလမ္းမ်ားအတြက္ စည္း မ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား မြမ္းမံတိုးခ်ဲ ႔ကာ အသိပညာေပးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ယခင္ထက္ ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္ဟုလည္း သူမက ဆက္ေျပာသည္။

ထိုင္းအမႈစစ္ ဆရာ၀န္ သံုးဦး၏ စစ္ေဆးခ်က္အရ ၎မယ္လဒုကၡသည္အမ်ဳိးသမီး ေသဆံုးသည့္အမႈမွာ အေျဖအတိအက် မသိ ရေၾကာင္း ထြက္ဆိုခဲ့ၿပီး တိက်သည့္ လက္ေဗြရာမ်ား သိလိုပါက ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕သို႔ ပို႔ရမည္ျဖစ္သလို ေငြေၾကးအျပင္ အခ်ိန္ လည္းၾကာမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရး ဆက္လက္စစ္ေဆးရန္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ အေရးယူမႈ တစံု တရာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ စခန္းအတြင္းရွိ ဒုကၡသည္မ်ားသည္ ၎တို႔၏ လံုၿခံဳေရးမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြား ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။

မယ္လစခန္းရွိ ကရင္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအ႐ံုး(KWO)၏ လူမႈေရးတာ၀န္ခံ နန္းေအးေအးက “ဒီေသဆံုးမႈမွာ ဒဏ္ရာေတြကို ၾကည့္ရင္ ႐ိုးသားတဲ့ ေသဆံုးမႈ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ေသဆံုးမႈမ်ဳိးကို အျဖစ္မွန္ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္သေရြ ႔ ဒုကၡသည္စခန္းက အမ်ဳိး သမီးေတြအျပင္ က်န္ဒုကၡသည္ေတြအားလံုးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္ေစပါတယ္”ဟု ေကအိုင္စီသို႔ ေျပာသည္။

ထိုေသဆံုးမႈကို အမႈမွန္ေပၚေပါက္ရန္ မယ္လစခန္း KWO တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားရွိ ျဖစ္ပြားသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို တရားမွ်တေရး၊ အမႈမွန္ ေပၚေပါက္ေရး ကူညီေပးေနသည့္ The Legal Assistance Center (LAC)တို႔က စက္တင္ဘာ ၂၇ရက္ေန႔၌ မယ္လစခန္းတြင္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ေသဆံုးသူ၏ ႐ုပ္အေလာင္း ကို မီး႐ိႈ႕သၿဂႋဳလ္လိုက္ၿပီျဖစ္သည့္အတြက္ အမႈမွန္ ဆက္လက္ေဖာ္ထုတ္ရန္ ခက္ခဲသြားေၾကာင္း LAC က ဆိုသည္။

“ဒီအမႈက အျဖစ္မွန္ေပၚေပါက္ဖို႔ က်မတို႔က ဆက္လုပ္ခ်င္ေပမယ့္ တစ္အခ်က္က အမႈကို တဆင့္ခံတင္လို႔ မရဘူး။ ေနာက္ တစ္ခ်က္က ေသဆံုးသူအေလာင္းလည္း မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ဆက္လုပ္ရတာ ခက္တယ္။ သူ႔ေဆြမ်ဳိးေတြက ဒီအမႈကိုတင္မ တင္ မေသခ်ာဘူး။ တကယ္လို႔ တင္မယ္ဆိုရင္ LAC ေျပာတာကေတာ့ တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္ကေန ကူညီေပးမယ္လို႔ ဆိုတယ္”ဟု နန္းေအးေအးက ေျပာဆိုသည္။

မယ္လစခန္းဒုကၡသည္မ်ားသည္ စခန္းျပင္ပတြင္ ကားတိုက္မႈ၊ ဆိုင္ကယ္တိုက္မႈအျပင္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအတြက္ စခန္း အျပင္ထြက္ကာ အလုပ္လုပ္သူအခ်ဳိ ႔ အသတ္ခံရျခင္း စသည္ျဖင့္ လူေသဆံုးမႈ သံုးခုထက္ မနည္းရွိခဲ့ၿပီး ၎အမႈမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ ထိုင္းတရား႐ံုးမ်ားသို႔ တိုင္ၾကားျခင္း မလုပ္ႏိုင္ဘဲ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေက်ေအးကာ အဆံုးသတ္ရသည္ကမ်ားသည္။