ကေလးစစ္သား သုံးစြဲမႈေၾကာင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို အေမရိကန္ စစ္ေရး မကူညီေသး

ဆမန္သာ မစ္ရွယ္

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ စစ္တပ္ခ်င္းဆက္သြယ္ပူးေပါင္းမႈကို တိုးျမွင့္ရန္ ကတိျပဳထားၿပီး ျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အစိုးရကို လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ားတြင္ ကေလးစစ္သားမ်ားသံုးစြဲခဲ့ျခင္းအတြက္ စစ္ေရး အကူအညီေပးျခင္းကို ဆက္လက္ပိတ္ဆို႔ထားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ယခင္အပတ္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။

ကေလးစစ္သား ကာကြယ္တားဆီးေရး ဥပေဒ (Child Soldiers Prevention Act) အရ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ ၏ စစ္ေရးအေထာက္အပံ့ကို ရရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္သည့္ ႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံစာရင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း ပါ၀င္ေနသည္။ ထို ဥပေဒသည္ ကေလးစစ္သား သံုးစြဲေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည့္ အစိုးရမ်ားကို လံုၿခံဳေရး အကူအညီေပးျခင္းႏွင့္ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္း၀ယ္ျခင္းကို တားျမစ္ကန္႔သတ္သည့္ ဥပေဒျဖစ္သည္။

တားျမစ္ကန္႔သတ္လိုက္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ျမန္မာ၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတႏိုင္ငံ၊ ဆူဒန္ႏွင့္ ဆီးရီးယား တို႔ ျဖစ္ၾကသည္ဟု အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Marie Harf က ဆိုသည္။

ကေလးစစ္သား ကာကြယ္တားဆီးေရး ဥပေဒ (Child Soldiers Prevention Act) အရ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ခံ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားတြင္ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္း သံုးစြဲမႈ ရွိ မရွိကို ေဖာ္ထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ လူကုန္ကူးမႈ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီအရင္ခံစာတြင္ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းအသံုးျပဳေနသည့္ ႏိုင္ငံ ၁၀ ႏိုင္ငံရွိသည္ဟု စာရင္းသြင္းေဖာ္ျပထားသည္။

သို႔ေသာ္လည္း သမၼတ အိုဘားမားက ၎ တို႔ထဲမွ ၅ ႏိုင္ငံကို ပိတ္ဆို႔ ကန္႔သတ္ျခင္းမွ အျပည့္အ၀ သို႔မဟုတ္၊ တပိုင္းတစ ကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳခဲ့သည္ဟု Marie Harf က ေျပာသည္။ ကင္းလြတ္ခြင့္ ရရွိခဲ့ေသာ ၅ ႏိုင္ငံမွာ ခ်တ္ဒ္၊ ဒီမိုကရက္တစ္ ကြန္ဂို သမၼတႏိုင္ငံ၊ ဆိုမာလီယာ၊ ေတာင္ဆူဒန္ ႏွင့္ ယီမင္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာ အပါအ၀င္ က်န္ ၅ ႏိုင္ငံမွာ ကင္းလြတ္ ခြင့္ မရရွိခဲ့ေပ။

ကန္႔သတ္မႈသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ သက္ေရာက္မည္ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ မွ ႏိုင္ငံျခားစစ္တပ္မ်ား ကို ကူညီေလ့က်င့္ေပးေသာ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ဖက္ ပညာေရးႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရး အစီအစဥ္ (IMET)ႏွင့္ အေမရိကန္ စစ္သံုးပစၥည္းမ်ားႏွင့္ နည္းပညာမ်ား ၀ယ္ယူရန္အတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့သည့္ ႏိုင္ငံျခားစစ္ဖက္ဆိုင္ရာ ဘ႑ာေရး ေထာက္ပံ့ေရး အစီအစဥ္ (FMF) ကဲ့သို႔ အေထာက္အပံ့မ်ားကို တားျမစ္ထားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဘာေၾကာင့္ကင္းလြတ္ခြင့္ မရရွိသနည္းဟု ေမးသည့္အခါ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက “ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကေလးစစ္သား ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စတင္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ေအာင္လို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ” ဟုေျဖသည္။

“ငါးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ညွိႏိႈင္းမႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ ေနာက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုလသမဂၢရဲ႕ ကေလးစစ္သား တား ဆီးကာကြယ္ေရး အစီအစဥ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ကလည္း ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သံတမန္ ေရးအရ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဆက္လက္တုိးျမွင့္ ေဆာင္ရြက္သြားပါမယ္” ဟု Marie Harf ကေျပာေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဌာန ၏ ၀က္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ မွတ္တမ္းတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။

ရ၀မ္ဒါ အပါအ၀င္ တားဆီးကန္႔သတ္မႈစာရင္း၀င္ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕သည္ (IMET) ႏွင့္ (FMF) အကူအညီ အနည္းငယ္ရရွိခဲ့ ဖူး ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ယင္းကဲ့သို႔ အကူအညီမ်ိဳး ရရွိမည္ဟု သူ မယံုၾကည္ေၾကာင္း Marie Harf က ေျပာသည္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ကေလးစစ္သား ကာကြယ္တားဆီးေရး ဥပေဒ (Child Soldiers Prevention Act) စတင္ သက္ ေရာက္ခဲ့သည့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ကထဲက ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တားဆီးကန္႔သတ္မႈစာရင္း၀င္ ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစိုးရတက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ သည့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳသည့္ အေနျဖက့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္ မႈမ်ား အားလံုးနီးပါးကို ဆိုင္းငံ့ေပးထားလိုက္ေသာ္လည္း ျမန္မာစစ္တပ္၏ လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ သတင္းမ်ားက ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနဆဲျဖစ္သည့္ အတြက္ လက္နက္ကုန္သြယ္မႈကို ဆက္လက္ပိတ္ဆို႔ထားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း တိုက္ခိုက္ေရး မဟုတ္သည့္ စစ္ေရးသင္တန္းမ်ားေပးျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကူညီလိုေၾကာင္း သမၼတ အိုဘားမား အစိုးရက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရက ဒီမိုကေရစီ အေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုသူမ်ားကို ရက္စက္စြာၿဖိဳခြဲခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္က စစ္ေရးအကူအညီ ေပးျခင္းမ်ားကို ရပ္တန္႔ ျဖတ္ေတာက္ခဲ့သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ၈ ႏွစ္ကာလအတြင္းတြင္ အေမရိကန္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို စစ္လက္နက္ပစၥည္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄.၇ သန္းဖိုး ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ၿပီး ျမန္မာ စစ္အရာရွိ ၁၆၇ ဦးကို အေမရိကန္ စစ္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ ခြင့္ေပးခဲ့သည္ဟု ေအပီ သတင္းဌာန၏ အဆိုအရသိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာ စစ္တပ္ကို ပို၍ အတတ္ပညာကၽြမ္းက်င္သည့္ စစ္တပ္ ျဖစ္လာေစရန္ စစ္တပ္ခ်င္းဆက္ဆံေရးကို ပိုမို တိုးတက္ လာေအာင္ လုပ္ ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ကူညီလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အေမရိကန္ စစ္တပ္မွ ဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံ သို႔ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ၂ လတာကာလအတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ အျဖစ္ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္ကို လူ႔အခြင့္ အေရး ႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ဆိုင္ရာေလ့က်င့္ေရး သင္တန္းမ်ားေပးရန္ ျဖစ္ႏိုင္မႈ အေျခအေနမ်ားကို ေလ့လာ သံုး သပ္ခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ကလည္း ျမန္မာစစ္တပ္ အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေတြ႔ဆံုၿပီး စစ္တပ္အတြင္း ဥပေဒလိုက္နာ က်င့္သံုးမႈ အေျခ အေနမ်ားကို ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

အေမရိကန္အစိုးရ၏ ကူညီေရး အစီအစဥ္မ်ားသည္ ေျဖးေျဖးမွန္မွန္သြားေနၿပီး လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ေရး ႏွင့္ မသက္ ဆိုင္ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက စစ္တပ္ခ်င္းဆက္ဆံ ေရးကို တည္ေထာင္ျခင္းအားျဖင့္ ကေလးစစ္သားမ်ားကို ဆက္လက္အသံုးျပဳေနကာ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္တာကာလအတြင္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားကို ဆက္လက္တိုက္ခိုက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူ ၁၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ကို အိုးအိမ္စြန္႔ကာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရေစေသာ ျမန္မာစစ္တပ္ကို နိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳလိုက္သလို ျဖစ္သြားမွာကို စိုးရိမ္ ကန္႔ ကြက္မႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ အကူအညီေပးမႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႔သတ္လိုက္ျခင္းသည္ အေမရိကန္က လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနေသာ စစ္တပ္ခ်င္း ဆက္ဆံေရး အေပၚတြင္ မည္သို႔သက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳေပးႏိုင္ရန္ ယခင္အပတ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အေမရိကန္ သံ႐ံုးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေသာ္လည္း ျပန္လည္ေျဖၾကားမႈ မျပဳခဲ့ပါ။

ယခင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္က ျမန္မာစစ္တပ္သည္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ပြားသည့္ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ကေလးစစ္သားမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းအတြက္ နာမည္ပ်က္ခဲ့ရသည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္သို႔ ေရာက္သည့္ အခါ အဆိုပါ ပံုရိပ္ဆိုးကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားသည့္ အေနျဖင့္ အသက္ မျပည့္ ေသး သည့္ စစ္သား ဒါဇင္ႏွင့္ ခ်ီ၍ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ၾသဂုတ္လအတြင္းက စစ္တပ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္တြင္ ေၾကာ္ျငာ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးမ်ား စိုက္ထူ၍ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ကို ျပသခဲ့သည္။

ၾသဂုတ္လ အတြင္းတြင္ ျမန္မာစစ္တက္က ကေလးစစ္သား ၆၈ ဦးျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သည္ဟု ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၏ အဆိုအရ သိ ရသည္။ ဇူလိုင္လအတြင္းတြင္လည္း စစ္မႈထမ္းရန္ႏွင့္ အျခားတာ၀န္မ်ား ထမ္းေဆာင္ရန္ အတြက္ စုေဆာင္းထားေသာ ကေလးငယ္ ႏွင့္ အသက္မျပည့္ေသးသည့္ လူငယ္ ၄၂ ဦးကို ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ကေလးစစ္သားမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေၾကာင္းအရာ အသစ္မ်ားလည္း ဆက္လက္၍ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းတြင္ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီး စိုက္ထူခဲ့သည့္ ၾသဂုတ္လ အတြင္း တခ်ိိန္ထဲေလာက္မွာပင္ မိသား စု ႏွစ္စုက ၎တို႔၏ ကေလးငယ္ ႏွစ္ဦးကို စစ္တပ္က ကေလးစစ္သား အျဖစ္ေခၚေဆာင္သြားသည္ဟု သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္၍ လူသိရွင္ၾကား စြပ္စြဲခဲ့ ေသး သည္။