က်ည္ဆံ၊ ေရနံ၊ အီရန္္နဲ႔ သမိုင္းနိဂံုး

ရဲႏြယ္မုိး

အီရန္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူထုအုံၾကြမႈေတြက တကယ့္ကုိ ထူးထူးျခားျခားပါ။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက ေရနံႏုိင္ငံတခုမွာ လူထုအုံၾကြတယ္ဆိုတာ ရွာမွရွား။ အေၾကာင္းက အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံအမ်ားစုရဲ႕ အာဏာက ေသနတ္ေျပာင္းဝနဲ႔ ေရနံစည္ကေန လာပါတယ္။ က်ည္ဆံနဲ႔ ေရနံ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ အာဏာကို လူထုျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ဖို႔ သိပ္ခက္ပါတယ္။

ေရနံဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းအတြက္ သယံဇာတက်ိန္ဇာျဖစ္သလို၊ ဒီမိုကေရစီ မေပၚထြန္းေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းတရားပါ။ ဘုရင္ေတြ၊ အာဏာရွင္ေတြက သူတို႔ပါဝါ (အာဏာ) ရၿပီဆုိတာနဲ႔ ေရနံစည္နဲ႔ အကာအကြယ္ယူၿပီး၊ ရန္သူၿပဳိင္ဘက္ေတြကို သတ္ျဖတ္ပါတယ္။ ေရနံကရတဲ့ ဓနနဲ႔ ျပည္တြင္းႏိွပ္ကြပ္ေရး ယႏၲရား တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ေငြနဲ႔ ေပးေလ်ာ္ထားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ေရနံစည္ေပၚ ခြထိုင္ထားတဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္မင္းကို စစ္အာဏာသိမ္းတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ၊ လူထုေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ျဖဳတ္ခ်ဖူးတဲ့ ဇာတ္လမ္းရွိတယ္ဆိုရင္ ဒါက တျခားမဟုတ္ပါ။ အီရန္ပဲဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ အီရန္လူထုက အယာတိုလာခုိေမနီရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ ရွားဘုရင္ကို ေတာ္လွန္ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ႔တယ္။ ေရနံက ရတဲ့ေငြနဲ႔ စစ္တပ္နဲ႔ ရဲအဖြဲ႔ကုိ ေကာင္းေကာင္းထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ရွားကို လူထုက ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း အာခံျပၾကတယ္။ က်ည္ဆံ အပစ္ခံသင့္သေလာက္ခံၿပီး ရွားအာဏာကို ႐ုိက္ခ်ဳိးပစ္ၾကတယ္။ အဆံုးမွာ ျမင္းစီးပုလိပ္ေတြက ရွားအစိုးရကုိ ေနာက္တၾကိမ္ အကာအကြယ္ မေပးႏုိင္ေတာ႔ပါ။

ရွားကိုျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့ အစၥလာမ္ ေတာ္လွန္ေရးအုပ္စုဟာ ကေန႔ထိ အာဏာကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ရွားရဲ႕ ေဖာ္ျမဴလာအတုိင္းပဲ ျပန္ယူထားခဲ့တာ။ ေရနံက ရတဲ့ ဓနနဲ႔ အာဏာကို ေကာင္းေကာင္းကုိင္ထားတယ္။ အီရန္ဟာ ကမၻာ့နံပါတ္ ၅ ပမာဏ အမ်ားဆံုး ေရနံစိမ္းတင္ပို႔သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ရတဲ့ပိုက္ဆံနဲ႔ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း အိမ္ယာေတြ ေဆာက္ေပးတယ္။ ရာထူးလစာ ေကာင္းေကာင္းေပးတယ္။ အစားအစာ၊ ဒီဇယ္၊ ဓာတ္ဆီ ပံ့ပိုးတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအေစာင့္တပ္ဖဲြ႔ (Revolutionary Guard) ေခၚတဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ ျပည္သူ႔စစ္ေတြအတြက္ ပံုေအာထည့္ထားတယ္။

အီရန္ကို အုပ္စုိးထားတဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ရက္စက္ၿပီး အၾကင္နာေခါင္းပါးသူေတြ။ သူတို႔ရဲ႕ ႏွလုံးသားမဲ့မႈကုိ အမ်ားမျမင္သာေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္ေပးၿပီး ဖံုးဖိထားပါတယ္။ သူတုိ႔ က်င္းပေပးတဲ့ ‘ဟန္ျပ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ’ (faux elections) က ဝင္ၿပိဳင္မယ့္ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းကို အစကတည္းကိုက တင္းတင္းရင္းရင္း ၾကိဳးကုိင္ထားၿပီးသား။

အီရန္လူထုအဖို႔ ေရြးစရာႏွစ္လမ္းပဲရွိမယ္။ မာမြဒ္ အမာဒင္နီဂ်က္လုိ အစြန္းေရာက္ကို ေရြးမလား၊ အတိုက္အခံ မီယာဟူစိန္ မိုဆာဗီလို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူကို ယူမလား။ ဒီလုိအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေနအထားမွာပဲ လူထုရဲ႕ အစာမေၾက ေပါက္ကြဲသံစဥ္ေတြက တက္လာတယ္။

အလုပ္လက္မဲ့ ၂၀ ရာႏႈန္းနဲ႔ ေဖာင္းပြျမင့္တက္လာတဲ့ လူဦးေရက အယာတိုလာေတြ ကန္႔သတ္ေပးတဲ့ သူတို႔ဘဝစတိုင္ကို စိတ္ပ်က္ၿငီးေငြ႔ေနၿပီ။ မုိဇာဗီက သူတို႔ဘဝကို တစုံတရာ ေျပာင္းေပးႏိုင္မယ့္ ပံုေပၚလို႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အားေပးလုိက္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အမာဒီနီဂ်က္ အစိုးရလည္း ထိတ္ထိတ္ပ်ာပ်ာနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလာဒ္ကို အႏုၾကမ္းစီးေတာ့တာပါပဲ။

ပညာရွင္တေယာက္ ေျပာသလိုဆိုရရင္ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ မဲေပးတာမဟုတ္၊ မဲေရတြက္တာ (Democracy is not the voting, it’s the counting.)။ အီရန္ ေမာ္လဝီဆရာၾကီးေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေတြလုပ္ေပးၿပီး လူထုမဲေပးေအာင္ေတာ့ အၿမဲခြင့္ျပဳပါရဲ႕။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာက မဲေရတြက္ရင္ စပါၿပီ။ သူတို႔ကိုင္ထားတဲ့ လူပဲ အႏုိင္ရစၿမဲပါ။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုေမာ္လဝီေတြရဲ႕ ဟန္ျပေရြးေကာက္ပြဲက ဆႏၵျပလႈပ္ရွားႏုိင္ဖို႔ ’စေပ့ (space)’ ေတြ ပြင့္အာထြက္လာပါတယ္။ ရွားကိုျဖဳတ္ခ်ခဲ့တ႔့ အစၥလာမ္ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုကို တန္ျပန္ေတာ္လွန္ဖို႔ အစပ်ဳိးျခင္းပါ။

သမိုင္းေၾကာင္းအရ အီရန္အစိုးရဟာ သူ႔ရဲ႕ ’တရားဝင္မႈ’ ကို ရင္းျမစ္ ၄ ခုကေန ရရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့အေရးအရာ ကြ်မ္းက်င္္စြာ စီမံခန္႔ခဲြႏိုင္မႈ၊ တရားဝင္ ဘာသာေရးအာဏာ ျပ႒ာန္းႏုိင္မႈ၊ အခ်ဳပ္အျခာနဲ႔ လြတ္လပ္ေရး ကာကြယ္မႈ၊ လူထုကို တည္ၿငိမ္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ႏိုင္မႈ။ အခု ဒီ ၄ ခ်က္စလုံး ထိုးက်ဆင္းေနပါတယ္။

ဇြန္လ ၁၂ ရက္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲ, ကုလားဖန္ထုိးမႈက သမၼတ အမာဒင္နီဂ်က္ကို တရား႐ုံးေတာ္ ၾကားနာဆံုးျဖတ္မႈ ယူရတဲ့အထိ ဖိအားေပးႏုိင္ခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံ့ဥေသွ်ာင္နဲ႔ ပါလီမန္တို႔ဟာ ‘အလာရွင္ျမတ္’ ဆီက မဟုတ္ဘဲ၊ ‘လူထုမဲ’ ဆီကပဲ လာသင့္တယ္ဆိုၿပီး အေျခခံဥပေဒမွာ ရွင္းရွင္းလုပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုလာၾကတယ္။

ေမာ္လဝီမ်ားလက္က အာဏာဟာ စစ္တပ္ဆီ တျဖည္းျဖည္းေရြ႔ေနၿပီး၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အာဏာရွင္ ပံုစံသစ္တခု ေပၚထြက္မယ့္ ပံုပါ။ အေမရိကန္နဲ႔ အစၥေရးတို႔ထင္တဲ့ အယာတုိလာေတြက ႏ်ဴနဲ႔ ကမၻာဖ်က္မယ့္ အတိသယဝုတၱိက လက္ေတြ႔မက်လွပါ။ တကယ္ေတာ့ အယာတုိလာေတြရဲ႕ ဩဇာက က်ဆင္းလာေနပါတယ္။

အခ်ဳပ္အျခာပိုင္ခြင့္ အေၾကာင္းျပတဲ့ ဆင္ေျခဆင္လက္ေတြလည္း ေလ်ာ့လာတယ္။ အရင္ အေမရိကန္ သမၼတေဂ်ာ႔ဘုရွ္ သက္တမ္းမွာ စစ္ေရးၿခိမ္းေျခာက္မႈနဲဲ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြက အီရန္အစိုးရ လူထုကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ အမ်ားၾကီး အက်ဳိးျဖစ္ေစပါတယ္။ အခု သမၼတ အုိဘားမားရဲ႕ ထိပ္တိုက္မတုိးေရး ခ်ည္းကပ္မႈက အီရန္အစိုးရအဖုိ႔ လူထုေရွ႕ သူရဲေကာင္းလုပ္ျပဖို႔ေတာ့ ခက္ေနပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးေတာ႔ အမာဒင္နီဂ်က္က တရား႐ုံးဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ဩဂုတ္လဆန္းမွာ သမၼတ ျပန္ျဖစ္လာၿပီး၊ ဆႏၵျပသူေတြကေတာ႔ အသတ္ခံရ၊ အဖမ္းခံရ ႐ုံးတင္ခံရပါပဲ။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ အီရန္အေရးဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတခုလုံုးရဲ႕ ဒီမုိကေရစီအေရးနဲ႔ အစၥလာမ္အေရးမုိ႔ တကမၻာလုံးက ေစာင့္ၾကည့္ေနရပါတယ္။

အခု အီရန္ကိစၥကလည္း ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမားရဲဲ႕ ‘သမုိင္းနိဂုံး’ အဆုိကုိ စိန္ေခၚေနျပန္ပါတယ္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွာ ဖရန္စစ္ ဖူကူယားမားက လစ္ဘရယ္ဝါဒ မက္စ္ဝါဒအေပၚ ေအာင္ပြဲခံၿပီး သမုိင္းနိဂုံး ခ်ဳပ္ၿပီလုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ပါတယ္။ အိုင္ဒီအုိေလာ္ဂ်ီ ပဋိပကၡ မရွိေတာ့၊ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီမွတပါး ေရြးစရာလမ္း မရွိေတာ့။ ေသးေသးမႊားမႊား ျပႆနာေလးေတြပဲ က်န္ေတာ့မယ္ ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ရဝမ္ဒါႏုိင္ငံ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈကေန အၾကမ္းဖက္ဝါဒ၊ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး၊ ကမၻာ့စီးပြားေရးက်ဆင္းမွႈနဲ႔ အခု အီရန္အေရးအထိ အေသးအဖြဲေတြ မဟုတ္ပါ။ အေမရိကန္ ေပၚလစီကုိယ္တုိင္ေတာင္ အာဏာရွင္တုိ႔ကို ထိေတြ႔ဆက္ဆံလာရမွေတာ့ ‘သမုိင္းနိဂုံး’ အဆုိဟာ အျငင္းပြား ေနရဦးမွာပါပဲ။ ။