သူတို႔အမွန္တရားကို ရင္မဆိုင္ရဲလို႔ဘဲ

NEJ

ေအာက္တုိဘာ (၂၃) ရက္တြင္ ထိုင္း ႏုိင္ငံ ဟြာဟင္ အပန္းေျဖ ကမ္းေျခၿမိဳ႕ ၌ က်င္းပသည့္ (၁၅) ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀း ပြဲႀကီးတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ အာဆီယံ အဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံ (၅) ႏုိင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက Civil Society ေခၚ လူထု အေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ တို႔ကို ေတြ႔ဆံုရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့ ပါသည္။ ယင္းကိစၥ နွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္စားျပဳ လူထု အေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း ကိုယ္စားလွယ္ မခင္ဥမၼာႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းခ်က္။

ေမး။ ။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ အာဆီယံ (၅) ႏိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ ေတြက လူထု အေျချပဳ ကိုယ္စား လွယ္ေတြကို ေတြ႔ဖို႔ ပယ္ခ်ခံ ရတယ္လို႔ သိရ ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အခုလို ပယ္ခ် ခံရ တာပါလဲ။

ေျဖ။ ။ ဖိလစ္ပိုင္၊ စင္ကာပူ၊ လာအို၊ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္ခြင့္မရိွတာကို ဘာေၾကာင့္ဆိုတာကို ထုိင္းႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက မေျပာပါဘူး။ (၅) ေယာက္ကို လက္မခံဘူးေပါ့။ စကားေျပာခြင့္ မေပးဘူးေပါ့။ သူတို႔လူေတြနဲ႔လည္း အစားထိုးတယ္၊ စကားလည္း ေျပာခြင့္မေပးဘူးဆိုေတာ့ ထိုင္း၊ မေလးရွားနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားက လူထုအေျချပဳ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကလည္း ဆက္မတက္ဘဲ ထြက္လိုက္တယ္။

ေမး။ ။ အခုလို လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အာဆီယံက ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေတြ႔ဆုံဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာပါလဲ။ ေတြ႔ဆုံၾကတ့ဲအခါ ဘာေတြ တင္ျပဖို႔ရိွပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လူထုကိုယ္စားျပဳကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၾကတာပဲ။ အာဆီယံက အခုလို အစည္းအေ၀းေတြလုပ္တိုင္း အစိုးရအရာရိွေတြပဲ ေတြ႔ၾကတာကိုး။ အခုဟာက လူထုပါ၀င္မႈကို ျမႇင့္တင္ဖို႔ လုပ္ငန္းစဥ္တခုပဲ ျဖစ္တယ္။ civil society ရဲ႕ အခန္းဂ႑က ေဒသတြင္းမွာ ႀကံဳေနတဲ့ျပႆနာေတြကို သူတုိ႔နဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေျပာတယ္ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တခုကို လူထုရဲ႕အသံ၊ လူထုရဲ႕ပါ၀င္မႈနဲ႔ ပိုၿပီးျမႇင့္တင္ဖို႔လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဘာအေၾကာင္းအရာေတြ တင္ျပေဆြးေႏြးဖို႔ သေဘာတူဆုံးျဖတ္ထားၾကသလဲ။

ေျဖ။ ။ ေျပာမယ့္အေၾကာင္းအရာေတြက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လုံၿခံဳေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ စီးပြားေရး စတာေတြ ပါ၀င္တယ္။ စီးပြားေရးမွာလည္း လြတ္လပ္တဲ့ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ရာမွာ လူထုေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြကို တင္ျပဖို႔နဲ႔ ဘာလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ မခင္ဥမၼာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူထုအေျချပဳ ကိုယ္စားလွယ္တဦးအေနနဲ႔ ဘာေတြတင္ျပေျပာဆိုဖို႔ စီစဥ္ထားပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မေျပာဖို႔ လုပ္ထားတာက အာဆီယံ ပဋိညာဥ္စာတမ္းမွာပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကိစၥပါ။ ေဒသတခုလုံးအတြက္ အေရးႀကီးတယ္၊ အဓိကက်ပါတယ္။ အဲဒါကို သူတို႔အားလုံးလည္း စာတမ္းမွာ လက္မွတ္ထိုးၿပီး လက္ခံလိုက္တယ္။ အခု တကယ္လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ေဒသတြင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ အရမ္းအားနည္းေနေသးတဲ့အတြက္ ဒီမိုကေရစီအားေကာင္းဖို႔ စမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန စတာအေကာင္းဆုံးပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ဒီမိုကေရစီ ေပၚထြန္းဖို႔ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္ဖို႔၊ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ ဒီမိုကေရစီအရဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ ရိွရမွာမို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနာက္ႏွစ္ကို ျပင္ေနတဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက ဒီအခ်က္ေတြ အရင္ျဖစ္မွရမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအပါအ၀င္ ဒီအခ်က္ေတြကို အာဆီယံက ဘာလုပ္ေပးမလဲလို႔ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေျပာလည္းေျပာ၊ ေမးလည္းေမးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အခုလို ပယ္ခ်ခံရတဲ့ လူထုအေျချပဳကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အာဆီယံမွာပါတဲ့ သက္ဆုိင္ရာႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ မေတြ႔ရတဲ့အတြက္ အာဆီယံဟာ လူထုအေျချပဳ အဖဲြ႔အစည္းျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းပါမူဟာ ေအာင္ျမင္မႈ ရိွမရိွ ဆိုတာကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒါကေတာ့ အေျဖက ရွင္းရွင္းႀကီးထြက္သြားတယ္။ လုံး၀ကိုမရိွဘူး။ လူထုပါ၀င္မႈဆိုတာကို သူတို႔က ထုတ္ျပန္ထားၿပီးသားပဲ။ အခုက သူတို႔လူ သူတို႔ထည့္ၿပီးေတာ့မွ လုပ္တာကေတာ့ သူတို႔မွာ တာ၀န္ယူမႈ မရိွဘူးဆိုတာ လုံး၀ထင္ရွားတယ္။ အာဆီယံမူနဲ႔ အခုလုပ္ေနတာေတြဟာ လုံး၀ဆန္႔က်င္ဘက္ႀကီးပဲ။ စိတ္ပ်က္စရာ အရမ္းေကာင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာ အံ့ၾသသလားလို႔ေမးရင္ မအံ့ၾသဘူး။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းဟာ regional constitution ပဲေလ။ ေဒသႀကီးတခုလုံးရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံကို သူ႔ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတည္း အေလ်ာက္ေတာင္ ဒီမိုကေရစီ ဖြဲ႔စည္းပုံမရိွေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ဒီအာဏာရွင္ေတြ ပါ၀င္ေနရင္ ဘယ္လုိသြားလိုက္ႏိုင္မလဲ။ (၁၀) ႏိုင္ငံပါ၀င္တဲ့ ေဒသတြင္း အဖြဲ႔အစည္းႀကီးအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းက အင္မတန္နိမ့္က်ပါေသးတယ္။ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ရင္ စည္းကမ္းေတာ့ လိုက္နာရမယ္ဆိုတာကေတာ့ ရိွသင့္တဲ့ လိုက္နာသင့္တဲ့ က်င့္၀တ္ ၀တၱရားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဆီယံ ပဋိညာဥ္နဲ႔အညီ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္းမရိွတဲ့အျပင္ အာဆီယံအဖဲြ႔တြင္းက ဒီမိုကေရစီအစိုးရေတြ ကိုယ္တိုင္က လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕အား၊ ျပည္သူ႔အားကို သူတို႔မွန္မွန္ကန္ကန္ အသုံးမခ်တတ္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒီလို အေျခအေနေတြေအာက္မွာ အာဆီယံလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တယ္ဆိုေတာ့ ထိေရာက္မႈရိွႏိုင္ပါ့မလား။ ေဒသတြင္းညီၫြတ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္လာပါ့မလား။

ေျဖ။ ။ ထိေရာက္မႈရိွဖို႔က လုံး၀မလြယ္ဘူး။ ထိုင္းနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏွစ္ႏိုင္ငံကသာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ သိသာျမင္သာတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္နာကို ေရြးတာ။ က်န္တဲ့လူေတြက သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ေရြးတာပဲ။ အာဆီယံလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္မွာလည္း မလြတ္လပ္ပါဘူး။ လြတ္လပ္မႈရိွရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံပဋိညာဥ္နဲ႔အညီ ျပည္သူေတြရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးအက်ဳိးစီးပြားေတြကို ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေပးတာ ျဖစ္ရပါမယ္။

ေမး။ ။ မခင္ဥမၼာအေနနဲ႔ အာဆီယံထိပ္သီးစည္းေ၀းပြဲမွာ အခုလို လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ျငင္းပယ္ခံရတာ အခုအႀကိမ္ဟာ ဒုတိယအႀကိမ္ ျဖစ္တယ္လို႔သိရပါတယ္။ ဒီလို ျငင္းပယ္ခံရတဲ့အေပၚ ဘယ္လုိ ႐ႈျမင္ခံစားရပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မအတြက္ကေတာ့ အာဏာရွင္ဟာ ဒီလိုပဲလုပ္မယ္ဆိုတာ ပထမတေခါက္ကလည္း ႀကံဳထားၿပီးၿပီေလ။ ပထမ တေခါက္ကလည္း သူတို႔လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ မွန္းၿပီးသား။ မွန္းတဲ့အတိုင္းျဖစ္တယ္။ အခု ေနာက္တေခါက္လည္း အဲလိုပဲ သူတို႔ပယ္အုံးမယ္ဆိုတာ မွန္းလို႔ရတယ္။ အဲဒီအတြက္ေတာ့ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ အဓိက ကိုယ္ေပးခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို သူတို႔က မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ နားမေထာင္လို႔ရိွရင္ မီဒီယာကေန တဆင့္ေပးတာေပါ့။ အခုဆို ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာေတြေရာ၊ ျမန္မာမီဒီယာေတြေရာ ေမးၾကတယ္။ က်မတို႔ ေျပာဖို႔ရိွတာကို ေျပာတယ္။ ေသခ်ာတာက သူတို႔ဆီေရာက္မွာပဲ။ ဒီျပႆနာေတြက သူတို႔လႊဲေရွာင္လု႔ိရတဲ့ကိစၥေတြမွ မဟုတ္ဘဲ။ ဒီျပႆနာေတြကို သူတို႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ နားမေထာင္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔အမွန္တရားကို ရင္မဆိုင္ရဲလို႔ပဲ။ တျခားႏိုင္ငံေတြလည္း အခုလုိပဲ။ အာဆီယံရဲ႕ အစိုးရေတြက ကိုယ့္ျပည္သူေတြကို အတူတူလက္တြဲၿပီး လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အျဖစ္မျမင္ဘဲ သူတုိ႔အာဏာကို ထိပါးတဲ့ရန္သူလို ျမင္တာကိုး။
အခု က်မကို လက္မခံတာ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရေရာ၊ လႈပ္ရွားမႈအရေရာ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ အာဏာရွင္ရဲ႕တုံ႔ျပန္မႈက ဒါျဖစ္တယ္ဆိုတာ လူတုိင္းက မွန္းဆလို႔ရတယ္။

ေမး။ ။ လူထုအေျချပဳကိုယ္စားလွယ္ေတြအားလုံး ဟြာဟင္မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ၾကတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံက လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုယ္စားလွယ္ေတြ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆိုၾကပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ပယ္ခ်ခံခဲ့ရတဲ့ အာဆီယံ (၅) ႏုိင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ (၅) ဦးနဲ႔ စည္းေ၀းမတက္ဘဲ ထြက္လာတဲ့ အာဆီယံ (၃) ႏို္င္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ (၃) ဦးအပါအ၀င္ စုုစုေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ (၈) ဦးတုိ႔ ရွင္းလင္းေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အခုလို ဘာေၾကာင့္ ပယ္ခ်ခံရသလဲဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔အားလုံးျမင္တာက သူတို႔က အမွန္တရားကို ရင္မဆိုင္ရဲလို႔ဘဲ။ အာဆီယံအေနနဲ႔ ကတိေပးေျပာဆိုထားတဲ့အတိုင္း တာ၀န္ခံလုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔၊ အဲလိုမလုပ္ေဆာင္ရင္ေတာ့ က်မတို႔ ဒီကိုယ္စားလွယ္ေတြ အားလုံးဟာ စုစုစည္းစည္းနဲ႔ဆက္လက္ၿပီး အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြ အစည္းအေ၀းျပဳလုပ္ရာေနရာေတြမွာ သူတို႔နားေထာင္လာတဲ့အထိ ဆက္လက္ေျပာဆိုု လုပ္ကိုင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံအေနနဲ႔ အရွက္ရစရာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေမး။ ။ မခင္ဥမၼာအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုယ္စားျပဳ Civil Society ေခၚ လူထုအေျချပဳ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ကိုယ္စားလွယ္ အေရြးခံရတာ ဘယ္အဖြဲ႔ကို ကိုယ္စားျပဳတာပါလဲ။

ေျဖ။ ။ နယ္စပ္အေျခစိုက္ၾကတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အမ်ဳိးသမီးအေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးျမႇင့္တင္ေရးလုပ္ေနတဲ့ နယ္စပ္အေျခစိုက္ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေရြးတာပါ။ task force on ASEAN and Burma အဖြဲ႔က ေရြးတာပါ။