ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ အေမရိကန္ေတာင္းဆို

ပီတာေအာင္

ျမန္မာ နိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ဧျပီ ၁ ရက္ေန့ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လြတ္လပ္မွ်တမႈ ရွိ မရွိ နိုင္ငံတကာ​ ​ေလ့လာေရးအဖြဲ့ေတြကို​ ​ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးဖို့​ ​ျမန္မာအစိုးရကို အမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။

အေမရိကန္လက္ေထာက္နိုင္ငံျခားေရး မိုက္ကယ္ေပါ့စ္နာက ၀ါရွင္တန္မွာ အေမရိကန္ အမ်ုိးသားဒီမိုကေရစီ​ေထာက္ပ့ံေရးအဖြဲ့ NED က က်င္းပတဲ့ အလုပ္ရံု ​ေဆြးေနြးပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။

မိုက္ကယ္ေပါ့စ္နာက​ ​ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ နိုင္ငံတကာကို ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးဖို့ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ​ ​ျမန္မာအစိုးရနဲ ့ေဆြးေနြး ခဲ့ဖူးတဲ့​ ​အ​ေၾကာင္းနဲ့​ ​ျပည္တြင္းက​ ​ေစာင့္ၾကည့္​ ​ေလ့လာသူေတြကိုေရာ​​ ​ျပင္ပနိုင္ငံေတြက​ ​ေရြးေကာက္ပြဲ​ ​ေစာင့္ၾကည့္​ ​ေလ့လာ သူေတြ အတြက္ပါ​ ​လမ္းဖြင့္ေပးလိမ့္မယ္လို ့​ ​အရမ္းကို ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္လို ့ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲရဲ ့ရလဒ္ဟာ စစ္တပ္ၾကီးစိုးတဲ့ လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို ေျပာင္းလဲပစ္နိုင္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒါဟာ လာမယ့္ ၂၀၁၅ မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ဆီ ဦးတည္တဲ့ ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရး လမ္းေပါက္သြားမယ္လို့လည္း အေမရိကန္ လက္ေထာက္ နိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးက ေျပာပါတယ္။

လႊတ္ေတာ္ အသီးသီးမွာ လစ္လပ္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာ ၄၈ ေနရာအတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန့ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းမယ္လို့ ျမန္မာေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေၾကညာထားတာပါ။

မၾကာခင္က ျမန္မာနိုင္ငံ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်ြန္မက္ကိန္းကေတာ့ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ လြတ္လပ္တရားမွ်တမႈ ရွိရင္ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို့ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားမႈေတြ ပယ္ဖ်က္ေပးဖို့ ျပႆနာ မရွိနိုင္ ဘူးလို့လည္း ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။

အာရွနိုင္ငံေတြရဲ ့ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ (ANFREL) ေခၚ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားဆိုင္ရာ အာရွ ကြန္ ရက္ အဖြဲ့ကေတာ့ ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ့ အေမရိကန္ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို သေဘာတူတဲ့အေၾကာင္း ဒါေပမယ့္ ျပည္ ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က နိုင္ငံတကာေလ့လာသူေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း တရား၀င္ ၾကိုဆိုမယ့္ လကၡဏာ မေတြ႕ရေသး ဘူးလို ့ဒီဗီြဘီကို ေျပာပါတယ္။

ANFREL ရဲ့ အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမႉး မစၥက္စြမ္ဆရီဟာနန္အန္တစြခ္က “ျမန္မာအုပ္ခ်ူပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ့ နိုင္ငံျခား မီဒီယာ ေတြနဲ ့သံတမန္ေတြ အပါအ၀င္ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြကို ခြင့္ျပုလိမ့္မယ္လို့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အရင္က ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို ဆက္ သြယ္ဖို့ ၾကိုးစားေပမယ့္ တုံ့ျပန္တာမရွိပါဘူး။ ခြင့္ျပုမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဘယ္ေလာက္ပြင့္လင္းလြတ္လပ္မႈ ရွိသလဲ သြားၾကည့္ခ်င္တဲ့ ဆနၵရွိပါတယ္” လို ့ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ မဲဆြယ္မႈေတြအတြက္၊ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို့အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲအၾကိုကာလဟာ အရမ္းကို အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္း၊ မြန္နဲ့ကခ်င္တို့လို လူနည္းစုေတြအတြက္ အစိုးရက ဘယ္ေလာက္လမ္းဖြင့္ ေပးထားတယ္ဆိုတာ ၾကည့္ခ်င္တဲ့အေၾကာင္းနဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ဒီတေခါက္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ယွဉ္ျပိုင္မွာျဖစ္လို့ သူဘယ္ေလာက္ လြတ္လပ္ခြင့္ရလဲဆိုတာလည္း နိုင္ငံ တကာ အသိုင္းအ၀ိဳင္းက မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနမွာပါလို ့ ANFREL အဖြဲ ့ကဆိုပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ျပည္တြင္းျပည္ပ ေလ့လာသူေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ျပုဖို့ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ နိုင္ငံတကာ အ သိုင္း အ၀န္းက ေတာင္းဆိုခဲ့ဖူးေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္ျပုခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။