ျမန္မာျပည္မွာ Facebook ၏ ေတာ္လွန္ေရး အေသးစား

ထြန္းထြန္း

Mark Zuckerberg တည္ ေထာင္ ခဲ့သည့္ Facebook ဆိုရွယ္နက္ဝက္ဘ္ သံုးစြဲမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သံုးစြဲမႈ နည္းပါးေသးေသာ္လည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ အတြက္မွာ တစံုတရာ ေနရာယူေနၿပီ ျဖစ္သည္။

အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္ထားၾကတဲ့ အင္တာနက္ ကေဖးမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေနအိမ္မ်ားတြင္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ေနရာယူေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ယခုဆုိလွ်င္ GSM မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းေတြကေန တဆင့္ အၿမဲတမ္း အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ အတြက္လည္း ႀကိဳးစားေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ အပါအဝင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏွံ႔အျပားတြင္ Facebook သံုးစြဲမႈမွာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႀကီးထြားလာေနၿပီျဖစ္သည္။ Zuckerberg တည္ေထာင္ထားသည့္ ဆိုရွယ္နက္ဝက္ဘ္အား ကမၻာ့တဝန္းတြင္ သန္း ၅၀၀ ေက်ာ္ အသံုးျပဳၿပီ ျဖစ္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အင္တာနက္ သံုးစြဲသူ ဦးေရမွာမူ ယင္းတို႔ထဲမွာ ၁ဝဝ ပံု ၁ ပံုသာ ရွိသည္။

သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္တြင္း အင္တာနက္ သံုးစြဲသူ ငါးသိန္းအနက္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာမူ Facebook ကို သံုးစြဲေနသူမ်ားျဖစ္သည္။
“အရင္က G-mail ကို အရင္စစ္ၾကတယ္။ ခု Facebook အရင္ဖြင့္တယ္။ အင္တာနက္သံုးတဲ့ လူေတြရဲ႕ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သူမွာ ျပည္တြင္းအေျခစိုက္ အုိင္တီ ကုမၺဏီတခုမွ ကိုထက္ေအာင္ျဖစ္သည္။

သူက ဆက္ၿပီး “၁၀၀ မွာ ၈၀ ကို ေျပာခ်င္တာ။ ၁၀ ေယာက္ေလာက္က ႐ံုးေတြက ခြင့္မျပဳလို႔။ အလုပ္ပ်က္တယ္ဆိုၿပီး ပိတ္ထားၾကလို႔ေလ။ က်န္တဲ့လူေတြက မလုပ္တတ္တာနဲ႔ မသံုးတတ္တာနဲ႔ မသံုးၾကတာ” ဟု ဆိုသည္။

အီဂ်စ္ႏုိင္ငံတြင္ သမၼတ မူဘာရက္အား ျပဳတ္က်သြားေစခဲ့သည့္ “အာရပ္ လူထုလႈပ္ရွားမႈ” ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕ေပၚရွိ လမ္းမ်ား တြင္ ျဖစ္ပြား ေနခ်ိန္ကလည္း ျမန္မာျပည္ အင္တာနက္ သံုးသူမ်ား အၾကား “Just Do It Against Military Dictatorship” ဟူသည့္ စည္း႐ံုး လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား Facebook အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသးသည္။

သုိ႔ေသာ္ အာရပ္လူထု လႈပ္ရွားမႈအတြက္ Facebook မွတဆင့္ စည္း႐ံုးရာတြင္ အာရပ္ အင္တာနက္သံုးသူ စုစုေပါင္း၏ ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္မူ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ပါဝင္ခဲ့သည္။

“ဆက္သြယ္ေရးမွာ တိုးတက္မႈႀကီး အိုင္တီေတာ္လွန္ေရးႀကီးလည္း ျမန္မာျပည္ေရာက္ လာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ စာရင္ ေရွ႕တန္းေရာက္၊ မေရာက္ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ဒီဆက္သြယ္ေရး ေတာ္လွန္ေရးႀကီးက အတိုင္းအတာတခုအထိ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္လာခဲ့တာ ေသခ်ာပါတယ္” ဟု လူထု ေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မဇၥ်ိမႏွင့္ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခန္းတခု၌ ေျပာဆိုခဲ့သည္။

လူထုေခါင္းေဆာင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္း ကြန္ယက္မ်ား ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ အျပင္ National League for Democracy အမည္ျဖင့္ Facebook ေပၚမွလည္း ပါတီလႈပ္ရွားမႈ သတင္းမ်ားကိုျဖန္႔ေဝခဲ့သည္။

ဆိုရွယ္နက္ဝက္ဘ္မ်ားကုိ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား ျဖန္႔ေဝျခင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအား အသိေပးျခင္း၊ မိတ္ေဆြမ်ား ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း အျပင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ စာမ်က္ႏွာ ဖြင့္၍ အခမဲ့ ေၾကညာႏိုင္ျခင္း၊ နည္းပညာမ်ား ဖလွယ္ ႏုိင္ျခင္း စသည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားေၾကာင့္ သံုးစြဲေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာမ်ား ကိုယ္တိုင္ Facebook အသံုးျပဳ၍ သတင္းမ်ား ျဖန္႔ေဝေနရျခင္းမွာ သက္ေသ သာဓက တခု ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္း၌ ျပည္ပမီဒီယာမ်ား၏ အင္တာနက္ ဝက္ဘ္ဆုိက္မ်ားကို ဝင္ေရာက္ မၾကည့္႐ႈႏုိင္ရန္ ပိတ္ပင္ထားသည့္ အျပင္ အမ်ားသုံး အင္တာနက္ဆိုင္မ်ားတြင္လည္း ဝင္ေရာက္ မၾကည့္႐ႈရန္ ဥပေဒျဖင့္ တားျမစ္ ထားသည္။

ကိုထက္ေအာင္က “ဂ်ီေတာ့စေတ့တပ္ Massage တခုေတာင္ ရွိတယ္ေလ။ “က်မ႐ုပ္ကို ျပစရာ မလို၊ ေဖ့ဘြတ္မွာသာ ၾကည့္ပါ အကို” ဆိုတာေလ။ ဓါတ္ပံုတင္စရာ မလိုေတာ့ဘူးေလ ဂ်ီေတာ့မွာ” ဟူ၍ Facebook အသံုးမ်ားမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာျပသည္။

“Facebook က ဒီက အင္တာနက္သံုးတဲ့ လူတိုင္းလိုလို သံုးၾကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ အသံုးဝင္တယ္ဗ်။ Donation အဖြဲ႔ ဖြဲ႔တာေတြ၊ သစ္ပင္တူတူ စိုက္ၾကတာေတြ။ ေနာက္ Tour Company ေတြက ေၾကာ္ျငာတာေတြ အထိပဲဗ်။ ပါတီမဲဆြယ္တာေတြ အထိဗ်ာ” ဟု ကိုထက္ေအာင္ကပင္ ဆိုသည္။

ယင္းအဆုိကို ေထာက္ခံခဲ့သူမွာ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ မတူကြဲျပားျခင္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီမွ ျဖစ္သည္။

“အင္တာနက္ မရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ပါတီ မေထာင္ဘူးဗ်။ ပါတီမွာ သူေဌးဆိုတာ တေယာက္မွ မပါဘူး။ ရန္ပံုေငြ
ရွိတဲ့သူ မပါဘူး။ ဥပမာ ဆုိလိုတာက ပါတီရဲ႕ တည္ေထာင္သူေတြေပါ့။ ပါတီ တည္ေထာင္သူေတြက ငမြဲေတြ
ခ်ည္းပဲ” ဟု ပါတီဥကၠ႒ ကိုေနမ်ဳိးေဝက ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သူသည္ ပါတီ၏ သေဘာထားႏွင့္ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ား
ကို Facebook အသံုးျပဳ၍ ျဖန္႔ေဝေနသူလည္း ျဖစ္သည္။

Facebook မွာ ျပည္တြင္း၌ Proxy ခံစရာ မလိုပဲ ဝင္ေရာက္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္လည္း လူသံုးမ်ားျခင္း ျဖစ္ကာ
အင္တာနက္ အြန္လိုင္းဂိမ္းမ်ား ျဖစ္သည့္ Farm Villa, City Villa ကဲ့သို႔ေသာ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဂိမ္းမ်ား၊ မာဖီးယားႏွင့္ Empire and Allies ကဲ့သို႔ေသာ စစ္ပြဲဂိမ္းမ်ား ထည့္သြင္းထားျခင္းေၾကာင့္လည္း အသံုးမ်ားၾကသည္။

“Game က အိမ္နဲ႔ ေဝးေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ အတြက္ေတာ့ ကိုယ့္ lonely ျဖစ္တာကို သူကေန တဆင့္
ေမ့ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္ဗ်ာ။ က်မက Facebook ကို အိပ္ယာက ႏုိးကတည္းက၊ စက္ဖြင့္ကတည္းက
ဝင္ထားတာ။ မ်က္ေစ့ပိတ္မွ ထြက္တာ” ဟု ထိုင္းႏုိင္ငံ၌ ဘြဲ႔လြန္တက္ေနသည့္ မစိမ့္က ဆိုသည္။

အိုင္တီ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ဘာသာျဖင့္ ဘြဲ႔လြန္တက္ေနသူ ကိုေမာင္ေမာင္ကလည္း “ ဆုိရွယ္နက္ဝက္ဘ္ေတြက သုံးစြဲသူေတြကုိ လြယ္ကူေအာင္ ႀကိဳးစားေပးေနတာရယ္။ သုံးစြဲသူေတြရဲ႕ အသုံးခ်ႏိုင္တဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြ လြယ္ကူလာေနတာက အခ်ိန္နဲ႔ တေျပး ညီေနတယ္လုိ႔ ဆုိႏိုင္တာပါ” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံလုိ ေနရာမ်ဳိးမွာေတာ့ေဖ့ဘုတ္တခုပဲ လြယ္လြယ္ကူကူ သြားလာေနႏိုင္လုိ႔သာ” ဟု ႐ႈျမင္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ Facebook အျပင္ Twitter, Friend Finder, Netlog အျပင္ Google မွ မၾကာေသးခင္က ျပဳလုပ္ လိုက္သည့္ Google + ႏွင့္ Person.com ကဲ့သို႔ေသာ ဆိုရွယ္ နက္ဝက္ဘ္မ်ားလည္း အသံုးျပဳၾကသည္။

မစိမ့္က “ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားနဲ႔ အစိုးရ ဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈ၊ ေနာက္ ဘယ္ဘက္ကမွ မဟုတ္တဲ့ သူေတြရဲ့ အားၿပိဳင္မႈ။ အဲဒါ က်မ သေဘာက်တယ္။ သတင္းမွန္သမွ် သိရတယ္ အတင္းေရာပဲ။ေနာက္ ကိုယ့္ျပည္တြင္းေရးေကာ ျပည္ပအေရးေကာ မ်က္ေျခမျပတ္ဘူးဗ်။ အဲဒီကေနလည္း လူေတြရဲ့ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေလ့လာႏိုင္တယ္” ဟု သူ၏ အျမင္ကို ေျပာျပသည္။

သို႔ေသာ္ ယခုကဲ့သို႔ ဆုိရွယ္နက္ဝက္ဘ္မ်ား သံုးျခင္းေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ ဆုိးက်ဳိးမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ဆိုရွယ္နက္ဝက္ဘ္ သေဘာတရား ႏုိင္ငံေပါင္းစံု၊ လူေပါင္းစံုမွ ဝင္ေရာက္ အသံုးျပဳသည့္ အတြက္ မလိုလားအပ္သည့္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္။

“ကိုယ့္ friend list ထဲက လူတိုင္းက ကိုယ္ေကာ သူေကာ အြန္လိုင္း ဝင္ေနရင္ စကားေျပာလို႔ ရေနတာကိုး။ အဲဒီကေန စေၾကာင္တာပဲ။ တခ်ဳိ႕ဆို စကားတခြန္းေလာက္ ျပန္ေျပာလိုက္တာနဲ႔ကို လင့္ေတြ ဘာေတြ ပို႔လိုက္ေကာ။ sex link ေတြ။ ဒါေၾကာင့္ ခ်က္ကို လံုးဝမဝင္ေတာ့ပဲ ပိတ္ထားလိုက္တာ” ဟု သူမ၏ အေတြ႔အၾကံဳကုိ ရွင္းျပသည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ ေတြ႔ၾကံဳမႈမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္သာ မဟုတ္၊ အမ်ဳိးသားမ်ားတြင္ပင္လွ်င္ ေတြ႔ၾကံဳေနရသည္ဟု ကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ဖူးသူ အင္တာနက္ ဆုိင္ပိုင္ရွင္တဦးက ဆုိသည္။

ယင္းအျပင္ သတင္းအမွားမ်ား ေရးသားျခင္း၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ထိခိုက္ ေရးသားျခင္းမ်ား အျပင္ ဒီမိုကေရစီ လိုလား သူမ်ားအား တန္ျပန္ ထုိးႏွက္ တိုက္ခိုက္ေရးသားျခင္းမ်ား ရွိေနသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ပုဂၢိဳလ္ေရး ထိခိုက္ေရးသားျခင္း၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး သမားမ်ား ဆႏၵျပမည္ႏွင့္ ထိုသူမ်ားမွာ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ပံ့ေငြျဖင့္ ၾကြယ္ဝေနသူမ်ားအျဖစ္ သတင္းအမွားမ်ား ေရးသား ျဖန္႔ေဝၾကျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ယင္းကဲ့သို႔ ေရးသားသူမ်ားမွာ မိမိအမည္ရင္း၊ ကိုယ္ေရး အခ်က္အလက္ တင္ထားသူမ်ားလည္း မဟုတ္ၾက
သည့္အျပင္ စစ္အစိုးရ၏ မီဒီယာကို မီဒီယာျဖင့္ တန္ျပန္မည္ဟူသည့္ မူဝါဒအရ လုပ္ကိုင္ေနသူ မ်ားဟုလည္း ယူဆရသည္။

ယင္းအျပင့္ Facebook ေပၚရွိ အြန္လုိင္းဂိမ္းမ်ားေၾကာင့္ လုပ္ငန္းလစ္ဟင္းမႈေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ Facebook မသံုးစြဲႏုိင္ရန္ ပိတ္ပင္မႈမ်ား ရွိသည္ဟု သိရသည္။

ဆိုရွယ္နက္ဝက္ဘ္ကို တေနကုန္ ဖြင့္ထားေလ့ရွိသည့္ မိစိမ့္ကေတာ့ “အကုန္လံုးကို only friend ပဲေပးထားတယ္။ တခု၊ ႏွစ္ခုပဲ friends of friends ေပးထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါကလဲ safe မျဖစ္ပါဘူး။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ကိုယ့္ list ထဲကသူအားလံုး ကိုယ္မွ မသိတာ။ တကယ္ ကေတာ့ ကိုယ္ေသေသခ်ာခ်ာ သိတဲ့သူေလာက္သာ ဖြင့္ေပးထားတာ အေကာင္းဆံုး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလုပ္ရင္လည္း social network နဲ႔ မတူေတာ့သလိုပဲ” ဟု မိမိအေနျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္ သေလာက္ ကာကြယ္ထားေၾကာင္းကို မစိမ့္က ေျပာျပသည္။

ကိုေမာင္ေမာင္ကမူ “အဓိက တရားခံဟာ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ ပညာေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေပၚ မူတည္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ေနာက္ မ်ဳိးတူရာ၊ အျမင္တူရာ စုတတ္တဲ့ လူ႔သေဘာအရ မေကာင္းတဲ့ေနရာမွာ ပုိၿပီးစိတ္ဝင္စားတာ မဆန္းဘူး လုိ႔ ျမင္မိပါတယ္။ ပညာေရးစနစ္၊ လူေနမႈစနစ္သာ အတုိင္းအတာတခုထိ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာရင္ အလုိလုိ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာပါ” ဟု ႐ႈျမင္သည္။

ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းက ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွစ၍ GSM ဖုန္းမ်ားတြင္ အင္တာနက္ သံုးစြဲႏိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည့္အတြက္ ေလွ်ာက္ထားသူ တသိန္းခန္႔ ရွိသည္ဟု သိရသည္။

မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ Zuckerberg တည္ေထာင္ထားတဲ့ Facebook ကေတာ့ တတိုင္းျပည္လံုး ရွိေနသည့္ လူဦးေရ သန္း ၆ဝ ႏွင့္ယွဥ္ပါက နည္းပါးေနေသးသည္ဟု ေစာဒကတက္ဖြယ္ ရွိေနသည္။

( Tun Tun ၏ Facebook’s mini-revolution in Burmaကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုပါသည္။)