ရန္ကုန္ကို အမိႈက္ပံုလို ထားရစ္ခဲ့ၿပီ

ေဝဆန္း

စစ္အစိုးရ က ရန္ကုန္ကို ပစ္ထား ခဲ့ေခ်ၿပီ။ လမ္းမမ်ားက အေပါက္အျပဲ အျပည့္၊ အမိႈက္မ်ားက ေတာင္လိုပံု ေနၿပီး လွ်ပ္စစ္မီး က လာတခ်က္၊ မလာတခ်က္၊ ေျမာင္းပုပ္ ေရမ်ားက လမ္းမေပၚ လွ်ံက်လာသည္။

မီးပြိဳင့္မ်ားကလည္း ပ်က္စီးခြ်တ္ယြင္း လွ်က္ ရွိေနေပၿပီ။

က်ေနာ့္အိမ္ေရွ႔က ၀ုန္းဒိုင္းကြဲရွသံမ်ားေၾကာင့္ မနက္ႀကီး ၆ နာရီတြင္ ႏိုးလာခဲ့ရသည္။ နံနက္လင္းအားႀကီးတြင္ ကားတိုက္ မႈ ျဖစ္ျပန္ ေလၿပီ။

က်ေနာ္က ျပဴတင္းေပါက္ကို အသာဖြင့္ၾကည့္လိုက္စဥ္ ကားမ်ားရွင္းေနသည့္ လမ္းမႀကီးေပၚတြင္ ကားႏွစ္စင္းတိုက္မိထား သည္ကို ျမင္ ရသည္။ ကားမ်ား ရႈပ္မေနပါဘဲႏွင့္ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ကားတိုက္မႈ ျဖစ္ရေလသနည္း။

က်ေနာ္က ကင္မရာတဖက္၊ မွတ္စုစာအုပ္တဖက္ဆြဲ၍ အခင္းျဖစ္ပြားရာေနရာသို႔ ေျပးဆင္းလာခဲ့သည္။ ကံေကာင္း ေထာက္မ၍ မည္သူတဦးတေယာက္မွ် ဒဏ္ရာရသည္ကို မေတြ႔ရေပ။

ကားႏွစ္စင္းက လမ္းမႀကီးအလယ္တြင္တိုက္မိထားၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ကားေမာင္းသူ ႏွစ္ဦးစလံုးကလည္း ရွက္ေနသည့္ပံု ေပၚသည္။ အကယ္၍ သူတို႔ကားႏွစ္စင္းသာလမ္းေၾကာမွန္အတိုင္းရွိေနပါက ကားတိုက္မႈလည္း ျဖစ္စရာအေၾကာင္းမရွိေပ။

"ေမးၾကည့္ပါဦး" အသက္ႀကီးႀကီး ရပ္ၾကည့္ေနသူတဦးက တိုက္တြန္းသည္။ "ဒီေလာက္ရူးတဲ့လူေတြ လမ္းမလယ္ေခါင္ႀကီး ကားေမာင္းရတယ္လို႔"ဟု လည္း ဆိုသည္။

"က်ေနာ္က လမ္းဟိုဘက္အျခမ္းက ခ်ဳိင့္ခြက္ကို ေရွာင္ေမာင္းလိုက္တာပါ"ဟု ကားေမာင္းသူတဦးက ေျပာသည္။

အျခား ကားေမာင္းသူတဦးကလည္း သူလည္း အျပစ္ကင္းေလဟန္ အလားတူအေျဖကိုပင္ ေပးသည္။ က်ေနာ္တို႔ၾကည့္ လိုက္ေသာ အခါ သူတို႔ႏွစ္ဦးစကားကလည္း မွန္ေနျပန္သည္။ ကားလမ္း၏ႏွစ္ဘက္ျခမ္းစလံုးတြင္ ခ်ဳိင့္ခြက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနသည္။ မည္သူ႔ကို အျပစ္ပံုရပါမည္နည္း။

"က်ေနာ္ေတာ့ ယာဥ္ထိန္းရဲမေတြ႔ခင္ သြားၿပီ"ဟု ကားေမာင္းသူတဦးက ေျပာသည္။

"ဒီလမ္းကိုလည္း ၾကည့္ပါဦး"ဟု က်ေနာ့္ အိမ္နီးခ်င္းတဦးက လက္ညိႇဳးထိုး၍ ညည္းညဴေျပာသည္။ "ကတၱရာလမ္းခင္းထား တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာရင္ယံုမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီလမ္းကို ပစ္ထားလိုက္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ"ဟု သူက ဆက္ ေျပာသည္။

က်ေနာ္က ဓာတ္ပံုရိုက္ယူရန္ ကင္မရာကို 'အြန္' လိုက္သည္။ ပြင့္မလာ။ ဘက္ထရီက ကုန္ေနျပန္သည္။ က်ေနာ္က လြန္ခဲ့သည့္ညကတည္းက ကင္မရာဘက္ထရီအားျဖည့္ရန္ ပလပ္ေပါက္ထဲ တပ္ထားခဲ့ေသးသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း မီးအားက တညလံုးအားျပည့္သည့္ဟန္ မရွိေပ။

စစ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းရွိ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို လြန္ခဲ့သည့္ ၃ ႏွစ္ခန္႔က ေျပာင္းေရႊ႔ခဲ့ခ်ိန္မွစ၍ ယခင္ ၿမိဳ႔ေတာ္ႀကီး ရန္ကုန္ရွိ ၿမိဳ႔သူၿမိဳ႔သားမ်ားမွာ သူတို႔ၿမိဳ႔ႀကီးယုတ္ေလ်ာ့က်ဆင္းလာေနသည္ကို စိတ္မခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ ေတြ႔ျမင္ေန ခဲ့ၾကရသည္။ စစ္အစိုးရက လ်စ္လ်ဴရႈထားမႈေၾကာင့္ ၿမိဳ႔ေဟာင္းႀကီးပမာ ပို၍ ယိုယြင္းပ်က္စီးလာေနခဲ့သည္။

လမ္းမ်ားက မေကာင္းသလို၊ လွ်ပ္စစ္ကလည္း မည္သည့္အခါမွ် အားျပည့္လာသည္ဟူ၍ မရွိ။ ျပတ္တလွည့္ လာတလွည့္ ၾကံဳေနခဲ့ရၿပီး အမိႈက္မ်ားက ေတာင္လိုပံုလာခဲ့သည္။ ေရဆိုးေျမာင္းမ်ားကလည္း အညစ္အေၾကးမ်ားျဖင့္ ပိတ္ဆို႔ေနၿပီး လမ္းမမ်ားေပၚ ေရလွ်ံက်ဆင္းလာတတ္ေသးသည္။ မီးပြိဳင့္မ်ားကလည္း ပ်က္စီးခြ်တ္ယြင္းလ်က္ ရွိေျခၿပီ။

"အစပိုင္းမွာေတာ့ (ေနျပည္ေတာ္သို႔ ၿမိဳ႔ေတာ္ေျပာင္းေရႊ႔စဥ္က) အစိုးရက က်ေနာ္တို႔ဘ၀ေတြကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာ ခံရေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ သက္သာရာ ရေကာင္းရဲ႕လို႔ ယူဆခဲ့ၾကတယ္"ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေန တဦးက ထို အခ်ိန္က လူအမ်ားခံစားေနခဲ့ၾကရသည့္ အေျခအေနကို ျခံဳငံု၍ ေျပာသည္။

"ခင္ဗ်ား သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ က်ေနာ္တို႔က စစ္သားေတြ နည္းနည္းပဲ ျမင္ရရင္ ပိုေကာင္းေတာ့မယ္ ထင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းသိလာတာက က်ေနာ္တို႔ကို လံုး၀ စြန္႔ပစ္ထားၿပီး သြားၾကတာပဲ၊ အေျခအေနက ပိုဆိုးလာတယ္"ဟု သူက ဆုိ သည္။

ေနျပည္ေတာ္သို႔ အလည္ေရာက္ခဲ့သူ အားလံုးလိုလိုက ခ်က္ခ်င္းသတိျပဳမိၾကသည္မွာ ရန္ကုန္ႏွင့္ ၿမိဳ႔ေတာ္သစ္ႏိႈင္းစာလွ်င္ လမ္းမမ်ား၊ တံတားမ်ား၊ ေရေျမာင္းမ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္မီး ရရွိမႈက တုမႏႈိင္းသာ ကြာျခားေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ေနျပည္ေတာ္ရွိ လမ္းမ်ားက က်ယ္ျပန္႔ၿပီး ေခ်ာေမြ႔ေနသည္။ ညအခ်ိန္တြင္လည္း လွ်ပ္စစ္မီးက အခ်ိန္ျပည့္ရေနေသးသည္။ ေရေျမာင္းမ်ားမွ ေရဆိုးမ်ား လွ်ံက်ေနသည္လည္းမရွိ။ ယခုၿမိဳ႔ေတာ္သစ္တြင္ ယခင္ရန္ကုန္တြင္ရွိခဲ့ဖူးေသာ ထိေရာက္ထက္ ျမက္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံမ်ား အားလံုးေတြ႔ေနၾကရသည္။

"အစိုးရက မိုးရာသီေရာက္လာတဲ့အခါ တေန႔ကို ၂၄ နာရီမီးရေစရမယ္လို႔ ကတိေပးခဲ့ တယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုေတြ အတြက္ ေႏြရာသီထက္စာရင္ မိုးကာလမွာ ေရပိုမိုသိုေလွာင္ထားႏိုင္မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကတိအတိုင္း မျမင္ၾကရေသးပါဘူး"ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႔သားတဦးက ေျပာသည္။

မီးပ်က္မႈက အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားေနသည့္အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တြင္းရွိ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ားက သူတို႔အလုပ္ခ်ိန္အတြင္း ကိုယ္ပိုင္မီးစက္မ်ား အသံုးခ်ေနၾကရသည္။ မည္သည့္ေနရာသြားသြား ဓာတ္ဆီျဖင့္ေမာင္းသည့္ မီးစက္အင္ဂ်င္ခုတ္သံ တဂ်ဳံးဂ်ဳံးကို ၾကားေနၾကရသည္။

လူအမ်ားစုကလည္း သူတို႔ ခ်က္ျပဳတ္သည့္အခ်ိန္ကို မီးလာသည့္အခ်ိန္ႏွင့္ ခ်ိန္ကိုက္၍ ေျပာင္းေရႊ႔လုပ္ေဆာင္ေနၾကရ သည္။ တခ်ဳိ႔က ညသန္းေခါင္ ထ၍ ေနာက္တေန႔အတြက္ ခ်က္ျပဳတ္ၾကရသည္။
အိမ္ရွင္မမ်ားက မီးပ်က္သည့္ အေျခအေနကို ရုန္းကန္ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္၌ လမ္းသြားလမ္းလာမ်ားႏွင့္ ဘတ္စ္ကား ဒရိုင္ဘာ မ်ားကလည္း လမ္းဆံုလမ္းခြမ်ားရွိ မီးပြိဳင့္အပ်က္မ်ား၊ လမ္းမေပၚရွိ ခ်ဳိင့္ခြက္မ်ား ေဘးအႏၱရာယ္မွ သတိႀကီးႀကီးထား ေရွာင္ ရွားေနၾကရေသးသည္။

"ယာဥ္အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ေတာ့ ခင္ဗ်ားမ်က္လံုးက အေကာင္းဆံုးလမ္းညႊန္ပဲ"ဟု ကားေမာင္းသူ တဦးကေျပာသည္။ တခါ တရံ မီးလာသည့္တိုင္ မီးပိြဳင့္က အစိမ္းႏွင့္ အနီ အေရာင္ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးကို တၿပိဳင္နက္ျပေနသည့္အတြက္ အခက္ေတြ႔ရ ေသးေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။

"က်ေနာ္တို႔ ထင္တာက မိုးရာသီေရာက္ရင္ေတာ့ အခုမီးျပတ္ေနတာေတြ ေကာင္းသြားမယ္ ထင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေရႀကီးတာသာ ၾကံဳရတယ္။ မီး ၂၄ နာရီရဖို႔ေတာ့ ျဖစ္မလာဘူး"ဟု ၿမိဳ႔ေနလူတဦးက ေျပာျပန္သည္။

မိုးရာသီက ဇြန္လတြင္စ၍ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကုန္ဆံုးသည္။ မိုးရြာသည့္အခါ မိုးေရမ်ား ျပည့္လွ်ံေနသည့္အတြက္ ေၾကာင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေပၚရွိ လမ္းအမ်ားမွာ နာရီအတန္ၾကာ ကားမ်ားမသြားႏိုင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကရျပန္သည္။ လူဆင္းရဲအမ်ားစု သံုးေလ့ရွိၾကသည့္ ၿမိဳ႔ပတ္ရထားမ်ားမွာလည္း လမ္းမ်ားေပၚ ေရေက်ာ္ေနေသာေၾကာင့္ မၾကာခဏဆိုသလို အခ်ိန္ဇယား ေျပာင္းၾကရေသးသည္။

သက္ႀကီးပိုင္း ၿမိဳ႔ေနလူတဦး၏ အဆိုအရ ယခင္ၿမိဳ႔ေတာ္ေဟာင္းရန္ကုန္တြင္ ယခင္အတိတ္က ယခုလို ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ား ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရျခင္း မရွိဟု ဆိုသည္။ ေရႏွင့္ မိလႅာပိုက္မ်ားက ပံုမွန္ စနစ္တက် အလုပ္ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

မည္သို႔ျဖစ္ေစ ယခုအခါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ႀကီး၏ အေျခခံ အေဆာက္အဦလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ တာ၀န္ရွိေနေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မီတီအေပၚၿမိဳ႔ေနလူထုအမ်ားက ခ်စ္ျခင္း မုန္းျခင္းမရွိေတာ့။စိတ္ကုန္လက္ေလ်ွာ့ထားလိုက္ၾကၿပီ ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေတာ္၀န္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္သိန္းလင္းႏွင့္ အပတ္စဥ္ထုတ္ဂ်ာနယ္တေစာင္က မၾကာေသးမီက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ခဲ့ရာတြင္ မိုးကာလအတြင္း ရန္ကုန္လမ္းမ်ားအေပၚ ေရလႊမ္းသည္မွာ ျဖစ္ေနၾကကိစၥမဟုတ္ဟု ေျဖၾကားခဲ့သည္။ ဖတ္ရသူ ရန္ကုန္သားအမ်ားစုကေတာ့ မယံုၾကည္မႈအျပည့့္ျဖင့္ ေခါင္းကို ခါယမ္းမိၾကေတာ့သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မီတီ (YCDC) ၀န္ထမ္းမ်ားက ၿမိဳ႔၏ ေရေျမာင္းမ်ားႏွင့္ မိလႅာစနစ္ကို သူတို႔ အေကာင္းဆံုး၊ အစြမ္းႏိုင္ဆံုး ထိန္းသိမ္းေနၾကသည္ဟု ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿမိဳ႔ေနလူထုအမ်ားစုက ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိၾက၊ ေရေျမာင္းမ်ား၊ အေပါက္မ်ားအတြင္းသို႔ အမႈိက္မ်ားကို ထင္သလိုသြန္ခ်ေနၾကသည္၊ သို႔အတြက္ ေၾကာင့္ ေရေျမာင္းမ်ား ပိတ္ဆို႔ရသည္ဟု ဆိုသည္။


ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေနလူထုက ေစာဒကတက္ၾကရာတြင္ ရန္ကုန္စည္ပင္က အေရးႀကီးပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ ရပ္ကြက္မ်ားတြင္သာ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ေနသည္။ ဆင္းရဲသားရပ္ကြက္မ်ားႏွင့္ ဆင္ေျခဖုန္းေဒသမ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈထားသည္။ ယခင္ ယိုယြင္းပ်က္စီးေနသည့္ အေျခအေနမွ မျပင္၍ ပိုဆိုးရြားလာေျခၿပီဟု ဆိုၾကသည္။

စြန္႔ပစ္လ်စ္လ်ဴရႈထားသည့္ အေျခအေနကို အျမင္သာဆံုးမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ရွိ ပလက္ေဖာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ျမင္မေကာင္း ေအာင္ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၿပီး အမ်ားစုမွာ လမ္းေလွ်ာက္၍ မရႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကသည္။ လူအမ်ားက လမ္းေပၚဆင္း ေလွ်ာက္ေနၾကရၿပီး၊ ခ်ဳိင့္ခြက္မ်ား ေရွာင္တိမ္းေမာင္းႏွင္လာေသာ ကားႏွင့္ အတိုက္ခံရႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္လည္း ရွိေန ေသး သည္။

ရာဇ၀တ္မႈမ်ား ပိုမိုတိုးမ်ားလာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ၿမိဳ႔ေနလူထုအတြက္ ပို၍ စိတ္ဖိစီးစရာ အေၾကာင္း ျဖစ္လာေစ သည္။ လံုျခံဳေရးေလ်ာ့လ်ည္းလာသည့္အတြက္ လုယက္မႈမ်ား သိသိသာသာ တိုးပြားမ်ားျပားလာသည္ဟု ဆိုသည္။

"ရာဇ၀တ္မႈ အမ်ားစုရဲ႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈပဲ"ဟု သက္ႀကီး ၿမိဳ႔လူထုတဦးက ေ၀ဖန္မွတ္ခ်က္ခ် သည္။ "လူေတြက စားစရာမရွိေတာ့၊ သူတို႔က်န္းမာေရးအတြက္ သံုးစရာေငြမရွိေတာ့ လုယက္တာ၊ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္ တာေတြ ျဖစ္လာမွာပဲ။ ျပႆနာက ဆင္းရဲေနတဲ့ၿမိဳ႔ႀကီးမွာ ခင္ဗ်ားမိသားစုကို လံုျခံဳေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ထားႏိုင္ဖို႔ပဲ"ဟု လည္း သူက ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႔လူထုက အခက္အခဲမ်ား တင္းၾကမ္းျပည့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္အေပၚ တဦးႏွင့္ တဦး သည္းညည္းခံႏိုင္စိတ္လည္း နည္းပါးလာၾကသည္။ မိမိကိုယ္ကို လံုျခံဳေရးအတြက္ ပို၍ ကာကြယ္လာေနၾကသလို၊ ေၾကာက္ရြံ႔စိတ္လည္း ပို၍ႀကီးထြား လာေနသည္။

သက္ႀကီးပိုင္း အမ်ဳိးသမီးႀကီးတဦးက ေျပာျပရာတြင္ ရန္ကုန္က အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေန ေရာက္ေနၿပီဟု ဆိုသည္။ သို႔တိုင္ေအာင္ အစိုးရက လူအမ်ားေျပာဆို၊ ျပဳမူေနၾကသည္ကို လ်စ္လ်ဴရႈထားသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

"ရွင္.. က်မ ေျပာတာ မယံုၾကည္ဘူးဆိုပါေတာ့၊ ေရႊတိဂံုဘုရားေပၚတက္လိုက္။ ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏိုင္ငံ ေရး အက်ဥ္းသားေတြ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။ မၾကာခင္ ျပန္လြတ္ေျမာက္ၾကပါေစ လို႔သာ အသံက်ယ္က်ယ္နဲ႔ ဆု ေတာင္းၾကည့္"ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။ "က်မတို႔ လံုျခံဳေရးကို နည္းနည္းမွ ဂရုစိုက္မေပးေပမယ့္ က်မတို႔ကို အာဏာပိုင္ ေတြက ဘယ္ေလာက္အထိ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားမယ္" ဟု မေက်မခ်မ္း ေျပာဆိုခဲ့ ေလသည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လထုတ္ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းမွ ေ၀ဆန္းေရးသားသည့္ Left to Rot ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပ ပါသည္။