လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္ျဖစ္ရန္ လိုအပ္ေနၿပီဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနဆို

နန္းလြင္ႏွင္းပြင့္

တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ႏွင့္ ဥပေဒမ်ားကို ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ယံုၾကည္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္မွ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ မရွိသည့္ တရားစီရင္ေရးဥပေဒမ်ားျဖစ္လာရန္ လိုအပ္ေနၿပီဟု Independent of Judiciary မွ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေဌးဦးက ေျပာၾကားလုိက္သည္။

တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေဌးဦးက စက္တင္ဘာလ ၂၂ရက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္လမ္းရွိ International Business Center တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ Myanmar Legal Aid Network Workshop တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ တရားစီရင္ေရးက႑တြင္ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေတာက္ေလွ်ာက္ က်င့္သံုးခဲ့သည့္ နည္းစနစ္မ်ားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာမ်ား လႊမ္းမိုးလ်က္ရွိၿပီး ထုိစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေဌးဦးကေျပာသည္။

ဒီမုိကေရစီစနစ္က်င့္သံုးသည့္ တုိင္းျပည္တုိင္းတြင္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို က႑အလိုက္၊ မ႑ိဳင္အလိုက္ ခြဲေ၀က်င့္သံုး ရမည္ျဖစ္ၿပီး တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္မွ တရားမွ်တသည့္ဥပေဒျဖင့္ ျပည္သူအား အကာအကြယ္ေပးမွသာလွ်င္ တရားဥပေဒ စိုးမုိးေရးသည္ လံုၿခံဳမႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈရွိသည္ကို ျပည္သူက ယံုၾကည္မည္ဟုဆုိသည္။

“အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနေတြက အစိုးရေတြက တရား စီရင္ေရးဌာနေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြကို သူတုိ႔ရဲ႕ လက္နက္သဖြယ္ သံုးခဲ့ၾကတာကေန တရား ဥပေဒစိုးမုိးမႈေတြ ပ်က္ျပားခဲ့တာေတြက အဂၤလန္မွာ၊ အိႏ္ၵိယမွာလည္း ျဖစ္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ အေမရိကန္မွာလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးသလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ျဖစ္ခဲ့ၾကတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးသိၿပီး သားပါ”ဟု ဦးေဌးဦးက ေျပာသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ တရားသူႀကီးအားလံုးတို႔သည္ အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားကိုသာ လိုက္နာ၍ မိမိတို႔၏တရားစီရင္ေရးကို လြတ္လပ္စြာေဆာင္ရြက္ ႏုိင္သည္ဟု ပါရွိသည္။ ထုိအေျခခံဥပေဒအရ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ႏွင့္ ကင္းကြာစြာ ရပ္တည္ ႏုိင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း၌ အစိုးရသတ္မွတ္သည့္ စီမံခ်က္မ်ားကို ျပ႒ာန္းဥပေဒထက္ ေက်ာ္လြန္ကာ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားေပးထားသည္ဟု ေရွ႕ေနမ်ားက ဆုိသည္။

“အဲဒီ့အခ်ိန္က အာမခံေပးရမယ္လို႔ တရားဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းထားေပမယ့္လည္း စီမံခ်က္ဆုိတာနဲ႔ပဲ တရားသူႀကီးက အာမခံ မေပးရဲေတာ့ဘူး။ စီမံခ်က္ဆုိတာနဲ႔ပဲ အျပစ္မရွိတဲ့ သူကိုလည္း အျပစ္မရွိမွန္းသိလ်က္နဲ႔ လႊတ္မေပးရဲေတာ့ဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစိုးရကို မလြန္ဆန္ႏုိင္တဲ့ဘ၀ေတြ ေရာက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေပါ့” ဟု အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနတစ္ဦးက ေျပာသည္။

၁၉၈၈ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တရားစီရင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရား လႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေဌးဦးက “အစိုးရရဲ႕ တုိက္႐ိုက္အမိန္႔အတုိင္းပဲ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ အစိုးရရဲ႕ လမ္းၫႊန္ခ်က္အတုိင္းလုပ္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြဆုိရင္ သူတုိ႔မွာ ဘယ္လိုအျပစ္ေတြပဲ ရွိေနရွိေန ရာထူးေတြ တုိးတက္ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသလုိ အစိုးရလမ္းၫႊန္ခ်က္အတုိင္း မလုပ္ခဲ့တဲ့ တရားသူႀကီးေတြကေတာ့ အေရးယူ အျပစ္ေပးခံရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္က ယိမ္းယိုင္ ပ်က္စီးခံခဲ့ရ တယ္လို႔ ဆိုႏုိင္တယ္” ဟု ေ၀ဖန္ လုိက္သည္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္မွ အာဏာသက္ေရာက္ခြင့္ရွိေနသည့္ တရားဥပေဒမ်ား ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္သလို ေရွ႕ေနမ်ား အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ အခြင့္အေရးကို အေထာက္အကူျပဳသည့္ Bar Council ဥပေဒသည္လည္း ေရွ႕ေနမ်ားအား ကြပ္ကဲျခင္း၊ ကာကြယ္ေပးျခင္းစေသာ သိကၡာပိုင္းဆုိင္ရာ ထိန္းသိမ္းသင့္သည့္အခ်က္မ်ား မရွိေတာ့သျဖင့္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္ဟု Independent of Bar Council မွ ဦးလွကိုက ဆိုသည္။

အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ ပညာရွင္ Mrs. Rowan Ryrie (Professional Ethnics of Judges, Lawyer, and Legal Official) က "UK မွာဆုိရင္ ေရွ႕ေနေတြဟာ တရားခံဘက္ကေန ပို႔စ္စကတ္လို ပစ္ၥည္းမ်ိဳးေတာင္ ယူခြင့္မရွိပါဘူး၊ ယူမိလို႔ရွိရင္ ေရွ႕ေနလုိက္ခြင့္ကို ရပ္နားပစ္တာတို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း အမႈလိုက္ရာမွာ အေရးႀကီး အမႈေတြ၊ အမႈႀကီးေတြ မလုိက္ရေတာ့ဘဲ သာမန္ ေသးငယ္တဲ့အမႈေတြကိုသာ လုိက္ခြင့္ရွိေတာ့တယ္၊ အဲ့လို ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြရွိတယ္” ဟု ဆုိသည္။

UK တြင္ သာမက ႏုိင္ငံတကာတြင္ ေရွ႕ေန သက္တမ္းအား တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ တင္ရၿပီး တင္ခြင့္က်လာသည့္ သူမ်ားသာေရွ႕ေနလုပ္ပိုင္ခြင့္၊ အမႈလိုက္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အမႈလိုက္ကၽြမ္းက်င္သည့္ အႀကီးတန္းေရွ႕ေနမ်ားသာလွ်င္ တရားသူႀကီး အဆင့္သို႔ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ရွိၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္သည္ ထိုအခ်က္မ်ားႏွင့္ ကြာျခားေနကာ စာေမးပြဲေျဖၿပီးသည္ႏွင့္ ရာထူးမ်ားတန္းရၾကသည္ဟု ဆိုသည္။