ထိုင္းက ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြ ျပန္လာရင္ ဘာလုပ္မွာလဲ

ဝီလ်ံဘြတ္

ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ဆက္လက္ တိုးပြားလာေနေသာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ား ျပႆနာကို ေနျပည္ေတာ္ရွိ အစိုးရက သံတမန္နည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းရန္ႀကိဳးစားေနရျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း နည္းပါးမႈျပႆနာ အမွန္တကယ္ရွိေနသည္ကို မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

တသိန္းမွ်ရွိေသာ ျမန္မာေရႊေျပာင္းလုပ္သားမ်ား ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ ၄ ႏွစ္ သက္တမ္းရွိ အလုပ္ဗီဇာသည္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေတာ့မည္ ျဖစ္သလို အခ်ိဳ႕မွာ သက္တမ္းေက်ာ္လြန္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ထိုင္းအစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္မႈေတြကလည္း အလုပ္သမားမ်ား၏ ကံၾကမၼာကို မေရမရာျဖစ္ေစသည္။ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ အလုပ္ဗီဇာမ်ား ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

ဗီဇာမ်ား ထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ၂၀၀၉ ႏွင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မ်ား အတြင္းက စီမံခန္႔ခြဲမႈပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနမ်ားကလည္း ေရာေရာေထြးေထြး ျဖစ္ေနသည္။ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံ အလုပ္သမား ၀န္ႀကီး ဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကလည္း ေျပာင္းေရႊ႕အလုပ္သမား အေရအတြက္ မည္မွ် အက်ံဳး၀င္မည္ကို အတိအက် မေျပာႏိုင္ ဟု ဆိုၾကသည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဥပေဒမ်ားအရ ဗီဇာသက္တမ္း ကုန္ဆံုးသြားေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ၃ ႏွစ္အတြင္း ျပန္လာခြင့္မရွိဟု ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ေျပာင္းေရႊ႕လုပ္သားမ်ား အခြင့္အေရး ကြန္ယက္ (MWRN) ကေျပာသည္။

ေလးႏွစ္သက္တမ္း ဗီဇာကုန္ဆံုးရက္ နီးကပ္လာေသာ အလုပ္သမားအေရအတြက္ တိုးလာသည္ ဟု ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ၏ ၀က္ဆိုက္တြင္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ ျမန္မာသံ႐ံုးမွ အလုပ္သမားေရးရာသံမွဴး ဦးေက်ာ္ေက်ာ္လြင္ ၏ ေျပာၾကား ခ်က္ကို ကိုးကား၍ ေဖာ္ျပထားသည္။ “ဒီႏွစ္ကုန္မွာ ဗီဇာသက္တမ္းကုန္မယ့္ အလုပ္သမား ၁၀၀၀၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္” ဟု ဦးေက်ာ္ေက်ာ္လြင္က ေျပာသည္။

ဗီဇာသက္တမ္းကုန္ဆံုးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေသာ ျမန္မာအလုပ္သမား အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ တရားမ၀င္ဆက္လက္ေနထိုင္ သည့္ နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ၾကသည္။ အျခားေသာ မသိနားမလည္သည့္ အလုပ္သမားမ်ားသည္လည္း ဗီဇာသက္ တမ္း တိုးခြင့္ရရန္ အတြက္ ထိုင္းႏွင့္ ျမန္မာ ၾကားပြဲစားမ်ား၊ အလုပ္အကိုင္ ေအဂ်င္စီမ်ားကို ေငြေပးေနၾကရသည္ဟု (MWRN) ကဆိုသည္။

သူတို႔ေတြ ဘာအတြက္ေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ေနခ်င္ရသည္ကို အေျဖရွာရန္ မခက္ပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို အာရွ၏ ေနာက္ဆံုးေစ်းကြက္ ေနရာျဖစ္လာေနၿပီး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားေၾကာင့္ အလြန္တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမည္ ဟု ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားအားလံုးက ေရးသားေနၾကေသာ္လည္း “အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းက ႏိုင္ငံျခားက ျပန္လာမယ့္သူေတြကို ထည့္မတြက္ဘဲ ျပည္တြင္းက လက္ရွိ အလုပ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အသက္အရြယ္ရွိသူေတြ အတြက္ေတာင္ မလံုေလာက္ပါဘူး” ဟု Burma Economic Watch မွ တြဲဖက္အယ္ဒီတာ ႏွင့္ စီးပြားေရး ပညာရွင္ျဖစ္သူ ေရွာင္တာနဲလ္က ဧရာ၀တီသို႔ေျပာသည္။

အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးသည္ ဘက္စံု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာၿပီး ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ေသာ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ႏွင့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုတိုးတက္လာမည္ဆိုလွ်င္ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ား ျပန္ လည္ေရာက္ရွိလာျခင္းကို ႀကိဳဆိုရမည္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း သူကေျပာသည္။

“ျပန္လာတဲ့သူေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိသိသာသာ ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံက ဒီလိုမ်ိဳး အလားတူ လုပ္ငန္းခြင္ ေတြမွာ သူတို႔ ေလ့လာသင္ယူခဲ့တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂါတ္စီးပြားေရးမွာ အေရးပါပါတယ္” ဟု လည္း Turnell ကဆိုသည္။

သို႔ေသာ္လည္း လက္ရွိအေနအထားအတိုင္းဆိုလွ်င္ ျပန္ေရာက္လာၾကသည့္ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားသည္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရန္ သို႔မဟုတ္ ဘ၀ရပ္တည္မႈအတြက္ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ကုပ္ကပ္ၿပီး လုပ္ကိုင္ၾကရန္က အလားအလာမ်ား ေနသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ လက္မႈလုပ္သားႏွင့္ စြမ္းရည္နိမ့္လုပ္သား ရွားပါးသည့္ ျပႆနာႀကီးမားသည့္အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္မ်ားက ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ားကို ေနရပ္သို႔ အတင္းျပန္ပို႔မည္ မဟုတ္ဘဲ ေနာက္ဆံုးတြင္ အေပးအယူညွိႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္လာမည္ဟု သံတမန္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ ယူဆမႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

အင္အားေကာင္းေနသည့္ ထိုင္းစီးပြားေရးသည္ အလုပ္သမားရွားပါးမႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမား ၃ သန္းခန္႔ ရွိမည္ဟု ခန္႕မွန္းရသည္။ သူတို႔ထဲမွ အမ်ားစုမွာ တရားမ၀င္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္သူမ်ား ျဖစ္ၿပီး အမ်ားဆံုးက ျမန္မာေတြျဖစ္သည္။

ဇူလိုင္လ တလအတြင္းမွာပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသား ၅၀၀၀၀ ခန္႔ ေရာက္ရွိလာသည္ကို ေတြ႔ရေၾကာင္း ထိုင္းႏိုင္ငံ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာန၏ အဆိုအရသိရသည္။

အျခားအလုပ္ရရွိရန္ ခက္ခဲေသာ္လည္း လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနဆိုးရြားမႈေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းမွ ျမန္မာ တရားမ၀င္ အလုပ္သမားမ်ား ထြက္ခြာလာမႈက မ်ားလာေနသည္။ ထိုင္းငါးဖမ္းလုပ္ငန္းသည္ ကမာၻ႔ စည္သြပ္ငါး လုပ္ငန္း ႀကီးမား စြာေထာက္ပံ့ေပးေနသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ပင္လယ္စာထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ၾကေသာ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားသည္ စက္႐ံုပိုင္ရွင္မ်ားက ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သည့္ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ဆက္ဆံရာတြင္ ၾကားလူ အျဖစ္အသံုးျပဳေသာ တဆင့္ခံ ကန္ထ႐ိုတ္မ်ား ၏ မတရားေခါင္းပံုျဖတ္ အႏိုင္က်င့္ျခင္းခံေနရသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက ေျပာၾကသည္။

ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ား ႏွင့္ အလုပ္လုပ္သည့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ထိုင္းကုမၸဏီႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ စက္႐ံုမ်ား ႏွင့္ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တည္ေထာင္ရန္ စီစဥ္ေနၾကသည္။ ထိုသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ စီစဥ္ျခင္းသည္ ၎တို႔၏ အသံုး စားရိတ္ကို ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ရန္ ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ပိုမိုဆိုး၀ါးလာေနေသာ အလုပ္သမားရွားပါးမႈကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္ဟု ေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္ၾကသည္။

ယခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ထိုင္းအစိုးရက တႏိုင္ငံလံုးအတြက္ အနိမ့္ဆံုးတေန႔လုပ္ခကို အေမရိကန္ ၁၀ေဒၚလာနီးပါးႏွင့္ ညီမွ် သည့္ ပမာဏအထိတိုးျမွင့္ေပးလိုက္ေသာ္လည္း တရားမ၀င္ျမန္မာ အလုပ္သမားမ်ား၏ လုပ္ခလစာမွာ နည္းပါး ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ယခုအပတ္အေစာပိုင္းက MWRN မွ ဧရာတီသို႔ေျပာၾကားရာတြင္ ထိုင္းအစိုးရက ဗီဇာသက္တမ္းကုန္ဆံုးသြားေသာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား အိမ္ျပန္ရမည့္ ကာလအတိုင္းအတာကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္ ၎၏ ဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ေတာ့ မည္ဟု ဆိုသည္။

အလုပ္သမားအခြင့္အေရး အဖြဲ႕တခုက ထိုင္းႏိုင္ငံအလုပ္သမားဌာန၏ အဆိုကို ကိုးကား၍ ထြက္ခြာရမည့္ကာလကို ၃ ႏွစ္မွ ၁ လ အထိေလွ်ာ့ခ်မည္ဟု ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ တရား၀င္ အတည္ျပဳ၍မရေသးေပ။

မည္ကဲ့သို႔ စီမံေဆာင္ရြက္မည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနရဆဲသာျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသား အေျမာက္အမ်ားကို အတင္းျပန္ပို႔ခဲ့ပါလွ်င္ ထိုင္းႏိုင္ငံသည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ကဲ့သို႔ပင္ အဆင္မေျပမႈ မ်ား ျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မည္ဟု ေရွာင္တာနဲလ္က ဆိုသည္။

“ျဖစ္ႏိုင္တာကေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံအတြက္ တကယ္ကို ဆံုး႐ံႈးသြားပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားပို႔ကုန္ က႑မွာ အလြန္အေရးပါပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္းေတြကို ထိခုိက္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံ ဆစ္ဒနီရွိ Macquarie တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡတဦးလည္း ျဖစ္သူ ေရွာင္တာနဲလ္ကေျပာသည္။

“တကယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကသာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပင္ဆင္ခင္းက်င္းထားႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အလုပ္သမားေတြ အေျမာက္ အမ်ား ျပန္ေရာက္လာတာဟာ တကယ္ကို အင္အားျဖစ္ေစမွာပါ” ဟု ဆိုေသာ္လည္း “ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မွန္ကန္တဲ့ မူ၀ါဒနဲ႔ အေျခခံ အေဆာက္ အဦးေတြ ရႏိုင္မွာလား၊ ေခတ္မီစီးပြားေရးရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြ အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ပညာေရးေတြ ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္မွာလား” ဟုလည္း ေရွာင္တာနဲလ္က ေမးခြန္း ထုတ္ခဲ့သည္။