လြပ္လပ္စြာ ေတြေခၚေျပာဆိုမႈ

NEJ

ဗုဒၶ ၀ါဒသည္ ဒီမုိကေရစီ အက်ဆုံး အယူ အဆ ျဖစ္ ေသာ္လည္း ဗုဒၶ ဘာသာ ၀င္ဟု ဆုိသူ အမ်ား အျပား ေနထုိင္ရာ ေဒသ မ်ားတြင္ ဒီမုိ ကေရစီ အေျခခံ သေဘာ တရား မထြန္း ကားသည္ ကုိ ဆန္းစစ္ရန္ လုိသည္။ ဗုဒၶ ၀ါဒသည္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ ေစရန္ မိမိ ဖာသာ ႀကိဳးစား ရေသာ အယူ အဆျဖစ္ သျဖင့္ သူမ်ား ကုိ မွီခုိ အားထားၿပီး ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္ ပူေဇာ္ မႈကုိ အား မေပးပါ။ ဗုဒၶ ရွင္ ေတာ္ သည္ စိတ္ပုိင္း ဆုိင္ရာ လြတ္လပ္မႈကုိ တန္ဖုိး ထားသျဖင့္ ဗုဒၶ ဘာသာတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚမႈသည္ အလြန္ အေရး ႀကီး၏။


အဂုၤတၱရနိကယ္ သုတၱန္ပိဋကတ္ေတာ္လာ ေကသမုတၱိသုတ္သည္ လူသား၏ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လြတ္လပ္မႈကုိ တန္ဖုိးထားေသာ ေရွးအ က်ဆုံး သာဓကတခုျဖစ္သည္။ အိႏၵိယျပည္ ကာလမမ်ဳိးႏြယ္မ်ား ေနထုိင္ရာ ေကသမုတၱိ ရြာႀကီးသုိ႔ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ႂကြခ်ီလာ သည့္အခါ၌ ရြာသူရြာသားမ်ားက သမဏျဗဟၼဏမ်ားသည္ သူတုိ႔၏ အယူ၀ါဒကုိသာ ေကာင္းေၾကာင္း တဖက္သတ္ေျပာၾကၿပီး သူတပါးကုိ ပုတ္ခတ္ ေျပာဆုိေနသည့္အတြက္ ရြာသူရြာသားမ်ားသည္ အမွားအမွန္မသိႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားၾကပါသည္။

ထုိအခါတြင္ ဗုဒၶဘုရားက “ယုံမွားသင့္သည့္အရာကုိ ယုံမွားရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူမ်ားေျပာသည္ကုိ ၾကားဖူး႐ုံႏွင့္၊ သတင္း စကား ၾကားဖူး ႐ုံႏွင့္ ဟုတ္ၿပီမွန္ၿပီလုိ႔ မယူဆသင့္ေၾကာင္း၊ ပိဋကတ္စာေပႏွင့္ ကုိက္ညီသည္ဟူ၍လည္း ေကာင္း၊ ဆင္ျခင္တုံတရားႏွင့္ ကုိက္ညီ သည္ဟူ ၍လည္းေကာင္း၊ ျဖစ္ႏုိင္စရာရွိသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ မိမိဆရာ၏ အဆုိအမိန္႔ႏွင့္ ကုိက္ညီသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အေပၚ ယံ အသြင္ အျပင္ကုိၾကည့္၍လည္းေကာင္း မယုံၾကည္ေလ ႏွင့္” ဟု ေဟာၾကားခဲ့သည္။ မိမိကုိယ္တုိင္ မေကာင္းသည့္အကုသုိလ္တရားကုိ သိမွသာ လွ်င္ မေကာင္းမႈကုိ စြန္႔ၿပီး ေကာင္းသည့္တရားကုိ ယုံၾကည္ရန္ ဗုဒၶဘုရားက ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာအေတြးအေခၚသည္ အ လြန္ဒီမုိကေရစီက်ေၾကာင္း အဂုၤတၱရနိကယ္လာ ေကသမုတၱိသုတ္က သက္ေသျပ၏။ ဤသုတ္ကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ကုိး ကားတင္ျပဖူးပါသည္။

အမွားအမွန္ေ၀ဖန္ပုိင္းျခား၍ မိမိယုံၾကည္ခ်က္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ လြတ္လပ္မႈသည္ အလြန္အေရးႀကီးေၾကာင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ေဟာၾကား ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၂၅၀၀) ၾကာေသာအခါတြင္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာ တမ္း၌ လူသား၏လြတ္လပ္မႈကုိ ေဖာ္ျပျပန္ပါ သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းအပုိဒ္ (၁၈) နဲ႔ (၁၉) သည္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚေျပာဆုိ ေရးသားႏုိင္ခြင့္ကုိ ေဖာ္ျပပါသည္။

လူသား၏ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လြတ္လပ္မႈကုိ ဗမာစစ္အစုိးရ အမ်ဳိးမ်ဳိးဖိႏွိပ္ခ်ဳိးဖ်က္ေနသည္မွာ (၄၇) ႏွစ္ရွိေနပါၿပီ။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိ ေရးသားခြင့္ကုိ ဗမာစစ္အစုိးရ အေၾကာက္ဆုံးျဖစ္ပါသည္။ ဗမာစစ္အစုိးရသည္ မိမိနဲ႔ သေဘာထားခ်င္း မတူသူကုိ ရန္သူလုိ သေဘာ ထား ပါသည္။ ဒီမုိကေရစီဆုိသည္မွာ အယူအဆခ်င္း မတူသူမ်ား အတူတူေနႏုိင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးသည့္ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ ေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ဗမာစစ္အစုိးရသည္ ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္း ျဖစ္ေနသည္။

ဒီမုိကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကုိ အစုိးရက ဦးေဆာင္မည္ဆုိပါက ပထမဦးစြာ လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးရပါလိမ့္မည္။ အဂၤလိပ္လုိ Liberalization ဟု ေခၚပါသည္။ ဒီမုိကေရစီဆုိသည္မွာ အမိန္႔ေပးၿပီး ခုိင္းသည့္ကိစၥမဟုတ္ပါ။ ထုိေၾကာင့္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိ ေရးသား ႏုိင္ရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆုိေရးသားႏုိင္ေသာ အဆင့္သုိ႔ ေရာက္လာမွသာလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကုိ ပီပီသသလုပ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိ ေရးသားခြင့္သည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္၏ အႏွစ္သာရတခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဒီမုိကေရစီအသြင္ေျပာင္းရာတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိေရးသားသည့္ အေလ့အက်င့္ရွိရန္ လုိသည္။ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ခံရေသာ လူ႔အဖြဲ႔ အ စည္း၏ အေတြးအေခၚႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အေတြးအေခၚသည္ ကြဲျပား ျခားနားလွပါသည္။ အျပန္အလွန္ ေ၀ဖန္ျခင္း သည္ ဒီမုိကေရစီဓေလ့ ျဖစ္ပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္သူတုိင္း ေ၀ဖန္ခံႏုိင္ ရပါလိမ့္မည္။

ထုိေၾကာင့္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိေရးသားခြင့္ႏွင့္စုေ၀းခြင့္သည္ မဲဆႏၵေပးပြဲထက္ ပုိ၍ အေရးႀကီးသည္ဟု ေျပာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ လြတ္ လပ္စြာ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါက စစ္တပ္ေရာ၊ ျပည္သူလူထုေရာ အေတြးအေခၚ ေျပာင္းလဲ လာႏုိင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း ဂ်ပန္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ကို ဗမာစစ္တပ္က တုိက္ထုတ္လုိက္သျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရသည္ဟူ၍ ၀ုိင္း၀န္း လိမ္ညာ၀ါဒျဖန္႔ ထား သည့္ သမုိင္းလိမ္မႈကဲ့သုိ႔ အက်င့္ျဖစ္ေနေသာ ကိစၥမ်ားသည္တြင္မူ ျပည္သူ႔ အေတြးအေခၚသည္ ခ်က္ခ်င္း ေျပာင္းလဲသြားမည္မဟုတ္ပါ။ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ လက္ခံထားေသာ ယုံၾကည္ခ်က္ကုိ စတင္ေဆြးေႏြးပါက ပထမပုိင္းတြင္ လက္ခံႏုိင္ၾကမည္မဟုတ္ပါ။

သုိ႔ေသာ္လည္း ယင္းအယူအဆကုိ အဆက္မျပတ္ အေလးအနက္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးတင္ျပႏုိင္ပါက ျပည္သူ တရပ္လုံး လက္ခံ စဥ္း စားေသာအဆင့္သုိ႔ ေရာက္ရွိသြားႏုိင္ပါသည္။ တဖက္သတ္ ေျပာဆုိမႈကုိသာ နားေထာင္သည့္ ဓေလ့ အားနည္းလာသည့္အခါတြင္ အျပန္ အလွန္ေဆြးေႏြး၍ အေျဖရွာေသာဓေလ့ ထြန္းကားလာမည္ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္သူလူထုကုိယ္တုိင္ အမွားအမွန္ကုိ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ရန္အတြက္ ပထမဦးစြာ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္မႈ ရွိရပါ လိမ့္မည္။ အစုိးရ (သို႔ မ ဟုတ္) ပုဂၢလိက အဖြ႔ဲအစည္း အုပ္စုမ်ား၏ ေႏွာင့္ယွက္မႈကင္းရွင္းစြာ အယူအဆအေတြး အေခၚႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ သတင္းစာ၊ စာအုပ္၊ ေရဒီယုိ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာ ကြန္ခ်ာမ်ားမွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိ ေရးသားပုိင္ခြင့္ ရွိရပါလိမ့္မည္။

စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္မႈ Freedom of the press ကုိ ပုံႏိွပ္စက္ေပၚေပါက္သည့္ (၁၅) ရာစုမွာစ၍ အျပင္းပြား လာခဲ့ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ စာေရးျခင္းအတတ္သည္ လူသား၏ စိတ္ကုိ ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုေခတ္တြင္ ပုံႏွိပ္သတင္းစာသာမကေတာ့ဘဲ နည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ သတင္းျဖန္႔ခ်ိႏုိင္သျဖင့္ သတင္းမီဒီယာ ပုိ၍ အားေကာင္းလာပါသည္။ ထုိေၾကာင့္ သတင္းမီဒီယာကုိသုံး၍ အစုိးရ ဆန္႔ က်င္ေရးလုပ္မည္ကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ေသာ အစုိးရမ်ား ရွိလာပါသည္။

သတင္းမီဒီယာ၏ စြမ္းအားကုိသိေသာ အာဏာရွင္အစုိးရမ်ားသည္ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္မႈကုိ ပိတ္ပင္ထားၾကပါ သည္။ ဗမာ စစ္အစုိးရ ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ အစုိးရ သည္ သတင္း မီဒီယာကုိ အစုိးရ ပုိင္လုပ္ၿပီး ၀ါဒျဖန္႔ ရာ၌ အသုံးျပဳေန၏။ လြတ္လပ္ေသာ သတင္း မီဒီယာ ရွိပါက အာဏာရွင္ စနစ္ သက္ဆုိး ရွည္မည္ မဟုတ္ပါ။

ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ အျပည့္အ၀ က်င့္သုံးေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္သာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္မႈရွိပါသည္။ အယူအဆခ်င္း ဖလွယ္ရန္ႏွင့္ အ စုိးရ ထင္သလုိမလုပ္ႏုိင္ရန္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္မႈ ရွိရပါလိမ့္မည္။ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးကိစၥတြင္သာမကဘဲ စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်း မႈ၊ ဘာသာေရးႏွင့္ သိပၸံေရး ရာမ်ားတြင္ပါ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚ ေျပာဆုိ ခြင့္ရွိရန္ လုိအပ္ပါသည္။