“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (သို႔မဟုတ္) သဇင္နီ ...” အပိုင္း (၃)

မင္းဟန္

(၉)


၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ ဦးႏုက ျပည္ေထာင္စု ပါတီ ေထာင္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္သည္။ “ေဆြ၊ ၿငိမ္း” တုိ႔ ကမူ ဖဆပလ အေန ႏွင့္ပင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ၾက၏။ “ေဆြ၊ ၿငိမ္း” တုိ႔၏ ေၾကြးေၾကာ္သံက ….“႐ႈံးရင္လည္း ႏိုင္ရမည္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကား ….. မသမာမႈမ်ား၊ ဘက္လုိက္မႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား …. လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မႈမ်ား အ တြင္းမွာပင္ က်င္းပၿပီးစီးခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးသည့္ေနာက္ အာဏာရရွိခဲ့သည့္ ဦးနု၏ ပထစ အစိုးရက ေဒၚခင္ၾကည္အား အိႏၵိ ယ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သည္လည္း မိခင္ႏွင့္အတူပင္ အိႏၵိယသို႔ လိုက္ပါသြား မည္ျဖစ္ သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ မိသားစု အိႏၵိယသို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရ၏။ ယူသြားၾကမည့္ပစၥည္းမ်ား ထုပ္ပိုး ၾက၏။ အခ်ဳိ႕ပစၥည္းမ်ားက သေဘာၤႏွင့္ ပို႔ရမည့္ ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည္။ ပစၥည္းအမ်ားစုက စာအုပ္၊ စာတမ္းမ်ား ျဖစ္၏။

ထိုစဥ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အသက္သည္ ၁၅ ႏွစ္မွ်သာ ရွိေသးေသာ္လည္း ေက်ာင္းစာအျပင္ အျခားျပင္ပမွ စာအုပ္ စာတမ္း မ်ား အား ဖတ္႐ႈေနၿပီျဖစ္သည္။ စာဖတ္ဝါသနာက ထုိစဥ္ကတည္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တြင္ အျမစ္တြယ္ေနေလၿပီ။ ေဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္၏ အဓိက ဝါသနာက စာဖတ္ျခင္းဟုပင္ ဆိုရမည္။ ျပင္ပစာေပမ်ားအား အထူး ႏွစ္သက္မက္ေမာစြာ ဖတ္၏။ ႏွစ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ား ကိုလည္း တခုတ္တရ သိမ္းဆည္းတတ္၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အဖို႔ ဤသို႔ စာေပဝါသနာ ထက္သန္ ရင့္မာလာ ေစရန္ အတြက္ နည္းေပး၊ လမ္းညႊန္ခဲ့သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ရွိ၏။ တဦးက ….. ဦးအုန္းျဖစ္သည္။ ဦးအုန္းက တကၠသိုလ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ၏ ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေက်ာင္းေနဘက္ … ဖဆပလအတြင္း၌လည္း တြဲ၍လုပ္ကိုင္ခဲ့ဖူးသည့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တဦး..။ ေနာင္တြင္မူ …. သတင္းစာဆရာ၊ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီး….။ ဦးအုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ အား ဖတ္သင့္ဖတ္ထုိက္သည့္ စာအုပ္မ်ားအား ညႊန္း၏။

ဦးအုန္းကဲ့သို႔ပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား စာအုပ္လမ္းညႊန္မ်ားေပးခဲ့သူ ေနာက္တဦးကား …. အုိးေဝဦးညိဳျမ ျဖစ္သည္။ ဦးညိဳျမက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား “ဟားဗက္ဂႏၲဝင္” (Harvard Classics) စာအုပ္တြဲ တစံုလံုးအား လက္ေဆာင္ေပး၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ႏွစ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ားစာရင္းတြင္ “ဟားဗတ္ဂႏၲဝင္” စာအုပ္တြဲလည္း ပါ၏။ မၾကာခဏ ျပန္ျပန္ဖတ္သည္။ နယူးေဒလီသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သယ္ယူသြားမည့္ ပစၥည္းအမ်ားစုက စာအုပ္မ်ား ျဖစ္သည္။

နယူးေဒလီတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ေနရသည့္အိမ္က …. အကၠဘာလမ္း (Akbar Road) တြင္ ရွိသည္။ အိမ္နံပါတ္က ၂၄ ျဖစ္ သည္။ ၿခံက က်ယ္ဝန္း၏။ ပန္းပင္မ်ားႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ၾကီးတခုအလား ….။ အိမ္မွာလည္း ၾကီးမားခန္႔ျငား တင့္တယ္လြန္းလွ၏။ ေဒလီရွိ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေနအိမ္လမ္းထိပ္တြင္ သေျပပင္မ်ားရွိသည္။ သေျပသီး သီးခ်ိန္၌ ခရမ္းေရာင္ရင့္ရင့္ ရွည္ေမ်ာေမ်ာ သေျပသီး တုိ႔ က လမ္းေဘးတြင္ ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္ႏွင့္ ေဖြးေနသည္။ သေျပသီးအား ေဒလီတြင္က “ဇမၹဳ” ဟု ေခၚၾကသည္။ သေျပပင္မ်ား အ ၾကား ျဖတ္ေလွ်ာက္သြားမိသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ကဗ်ာဆရာၾကီး မင္းသုဝဏ္၏ ကဗ်ာတုိေလးအား သတိရ မိ၏။

“ဝါဆို ….. ဝါေခါင္

ေရေတြၾကီးလို႔ …..

သေျပသီးမွည့္ ေကာက္စို႔ကြယ္ …..”


(၁ဝ)


နယူးေဒလီ၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ “ဂ်ဳိးဇက္ႏွင့္ ေမရီ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္း” (Convent of Jesus and Mary) တြင္ ပညာဆက္ သင္ရ သည္။ က်စ္ဆံၿမီး တုတ္တုတ္ရွည္ရွည္ၾကီးႏွင့္ ၁၅ ႏွစ္သမီးအရြယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ေက်ာင္းသစ္၊ အတန္းသစ္၊ မိတ္ေဆြ အသစ္မ်ားအၾကား၌ ထူးဆန္းေနသည္။ “ဂ်ဳိးဇက္ႏွင့္ ေမရီ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္း” တြင္ တႏွစ္ခန္႔ ပညာသင္ၿပီးသည့္ေနာက္ …. ေဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္သည္ ေဒလီတကၠသိုလ္၊ ေလဒီရွယ္ရီရမ္ ေကာလိပ္ (Lady Shri Ram College) သို႔ ဝင္ခြင့္ရ၏။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ……။

ေလဒီရွယ္ရီရမ္ ေကာလိပ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸဘာသာ ရပ္အား အဓိက ဘာသာအျဖစ္ ယူခဲ့၏။ ေဒလီ တကၠသိုလ္တြင္ တတ္ေရာက္ေနစဥ္ … ရန္ကုန္မွ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ သတင္းမ်ားအား ဆက္တုိက္ဆိုသလိုပင္ ၾကားေနရ၏။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ေနဝင္း ဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က တုိင္းျပည္အာဏာအား သိမ္းယူလုိက္၏။ ၆၂ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းပြဲက ၅၈ ကဲ့သို႔ ကတၱီပါအာဏာသိမ္းပြဲမ်ဳိး မဟုတ္….။ ပစ္ခတ္မႈ ပါ၏။ သမၼတ၏ အိမ္ေတာ္အား ဝင္ေရာက္စီးနင္ရာတြင္ ပစ္ခတ္ဝင္ေရာက္၏။ သမၼတ စပ္ေရႊသိုက္၏ သားတဦး ေသဆံုးခဲ့ရ၏။ ေသြးႏွင့္စေသာ ခရီးအစ…..။ ျမန္မာျပည္က အေမွာင္နက္နက္အတြင္းသို႔ တိုးဝင္ကာ သြားေနေလၿပီဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေတြးထင္မိခဲ့၏။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေဒလီတကၠသိုလ္တြင္ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္အတြင္း ဗိုလ္ေနဝင္း၏ အာဏာသိမ္း တပ္မေတာ္အဖြဲ႔အေပၚ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားတုိ႔က ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပၾကသည့္ သတင္းမ်ား ၾကားရ၏။ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔စြာႏွင့္ပင္ နားစြင့္ေနမိသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကိုမူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သေဘာတူ၏။ ေက်ာင္းသားတုိ႔၏ ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ရဲဝ့ံ မႈအား သေဘာက်ႏွစ္သက္၏။ မိမိသည္လည္း ေဒလီတကၠသိုလ္၌ ပညာသင္ေနသည့္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူတဦး….။ “ေက်ာင္းသား” ဟူေသာ “ေသြး” က “ေဝး” ေသာ္လည္း “နီး” ေစ၏။ ရင္ခုန္သံခ်င္းက …. “ဟာမိုီနီ” ျဖစ္၏။ ဤသို႔ပင္ ….. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ခံစား မိ၏။ ၿပီးလွ်င္ ….. မိမိကိုယ္တုိင္က “အရပ္ဖက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ တပ္မေတာ္မွ လက္နက္ႏွင့္ ပါဝင္ပတ္သတ္သည္ကို မႏွစ္သက္…..။ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈအား နင့္နင့္သည္းသည္း ဆန္႔က်င္၏။”

၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၇ ရက္ …..။

မိခင္မွတဆင့္ ရန္ကုန္၏ သတင္းဆိုးၾကီးအား ၾကားရ၏။

“ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမဂၢအေဆာက္အအံုၾကီးကို ဗိုလ္ေနဝင္းက ယမ္းဘီးလူးနဲ႔ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးပစ္လုိက္ၿပီ……”

ေဒၚခင္ၾကည္၏ စကားသံက …. တိုး၍ တိမ္ဝင္သြား၏။ စကားလံုးတို႔က လည္ေခ်ာင္းအတြင္း တစ္ခံေနသည့္ အလား….။ ၿပီးမွ …. ေဒၚခင္ၾကည္၏ လည္ေခ်ာင္းဝမွ စကားလံုးတို႔သည္ ထစ္ထစ္ေငါ့ေငါ့ႏွင့္ အားယူ၍ ထြက္လာသည္။

“အထဲမွာရွိေနတဲ့ …. ေက်ာင္းသားေတြအားလံုးလည္း ….. က်ဆံုးကုန္ၾကတယ္……”

“အုိ …”

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တကိုယ္လံုး ေတာင့္တင္းသြား၏။ တဒဂၤအတြင္း ေသြးတို႔ လွည့္လည္မႈ ရပ္တန္႔ၿပီး ေအးခဲသြားသည့္ အလား…..။

နာၾကည္းမႈ….. ေၾကကြဲမႈ….. အ့့ံၾသမႈ….. ထိတ္လန္႔မႈ….. ဝမ္းနည္းမႈ…. ေဒါသ…။ ဤခံစားမႈေဝဒနာတုိ႔က တဒဂၤအတြင္း တၿပိဳင္တည္း စုၿပံဳ၍ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္လား……။ ဒါမွမဟုတ္….. တခုၿပီးတခု …. ပဥၥလက္ဆန္စြာႏွင့္ ျဖစ္ေပၚခံစားခဲ့ရသည္လား…..။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ မေဝခြဲတတ္……။ ခဏငယ္ေပါင္းမ်ားစြာအား လြန္ေသာ္ …. အသိတရားသည္ ခႏၶာႏွင့္ ျပန္၍ကပ္မိ၏။ ဤတြင္မွ …. သတိထား မိသည္မွာ …. ေမာပမ္းမႈၾကီးစြာႏွင့္ အသက္ရႉေနရျခင္း…..။ ရင္ထဲတြင္ ေမာေန၏။ အေမာက ….. ေဖာ္ျပ၍ မတတ္စြမ္းသာ။ တကိုယ္လံုး ႏံုးခ်ိေနသည္။

မိခင္ေဒၚခင္ၾကည္သည္လည္း မိမိကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္၍ေနမည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထင္မိ၏။ ဗိုလ္ေနဝင္းက ေဖေဖ ထူေထာင္ခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္အား ပထမဖ်က္ဆီး၏။ ၿပီးလွ်င္…. ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဖေဖတို႔ စတင္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ေက်ာင္းသား သမဂၢအား ၿဖိဳဖ်က္ျပန္သည္။ ဗိုလ္ေနဝင္းသည္ ေဖေဖလက္ႏွင့္ လုပ္ခဲ့သမွ်အား ေျခႏွင့္လိုက္၍ ဖ်က္ေနေလ၏။ ဤသို႔ပင္…. ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ျမင္မိ၏။ ဤ အျမင္အား အကိုျဖစ္သူ ကိုေအာင္ဆန္းဦးအား ေျပာျပလွ်င္…. သူ မည္သို႔ဆိုေလမည္နည္း။ အကိုျဖစ္သူ ကို ေအာင္ဆန္းဦးက ကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ သူႏွင့္ အျမင္မတူ…..။ တခုခုဆိုလွ်င္ ….. ကိုေအာင္ဆန္းဦးက တဖက္…..။ သူတို႔ သားအမိက တဖက္ ….အၿမဲပင္ အျမင္မတူၾက….။


(၁၁)


အိႏၵိယႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ႏွင့္ နယူးေဒလီသို႔ ေဒၚခင္ၾကည္ တာဝန္က်သည့္အခ်ိန္တြင္ “ေန႐ူး” သည္ အိႏၵိယတြင္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဆဲျဖစ္သည္။ ပန္ဒစ္ေန႐ူးက သခင္ေအာင္ဆန္းအား….ေလးစား၏။ တူသားညီေနာင္သဖြယ္လည္း ခ်စ္ခင္၏။ ငယ္ရြယ္ပ်ဳိျမစ္သည့္ သခင္ေအာင္ဆန္းအား အေရွ႕အာရွအတြက္ပါ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး အားထားခဲ့၏။ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့၏။ ဤအတြက္ ပင္ ….. သခင္ေအာင္ဆန္း၏ ဇနီးႏွင့္ မိသားစု ေဒလီသို႔ ေရာက္လာသည့္အခါတြင္ ပန္ဒစ္ေန႐ူးက ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ တုိ႔အေပၚ၌ ဂ႐ုစိုက္၊ အေလးထား ဆက္ဆံျခင္းျဖစ္မည္။

ေက်ာင္းအားရက္မ်ားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ “အကၠဘာ”လမ္း ေနအိမ္မွာပင္ “ပီယာႏုိ” သင္၏။ ဂ်ပန္ ပန္းအလွျပင္ နည္းကို လည္း သင္ရ၏။ မိခင္ျဖစ္သူက စီစဥ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ေဒၚခင္ၾကည္က သမီးျဖစ္သူအား ဂီတ၊ အလွ၊ အႏုပညာတြင္လည္း ခံစား သက္ ဝင္ ေစလိုဟန္ တူ၏။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ငယ္စဥ္ကပင္…. စနစ္တက် ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္မႈေအာက္၌ ၾကီးျပင္းခဲ့ရသူဟု ဆိုရမည္။ မိခင္ ေဒၚခင္ၾကည္ သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ၾကံ႕ခိုင္၊ ျဖတ္လတ္ေစရန္လည္း ျမင္းစီးအတတ္အား သင္ေစျပန္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျမင္းစီး ေလ့က်င့္သင္ၾကား ရသည့္ ျမင္ကြင္းက…. အိႏၵိယႏိုင္ငံသမၼတၾကီး၏ ကိုယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႔ ျမင္းစီးေလ့က်င့္ရာ ျမင္းကြင္းျဖစ္သည္။ ထိုျမင္းကြင္း၌ပင္ ပန္ဒစ္ေန႐ူး၏ ေျမးမ်ားျဖစ္သည့္ ရာဂ်စ္ဂႏၵီ၊ ဆန္ေဂ်းဂႏၵီတို႔ႏွင့္အတူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျမင္းစီးေလ့က်င့္ခဲ့၏။

ေဒလီ၏ ဆင္ေျခဖံုးဘက္တြင္ “ေမေရာ္လီ” (Mehrauli) အမည္ရွိ ရပ္ကြက္တခု ရွိသည္။ ထိုရပ္ကြက္တြင္ “အေသာက ဝိဟာရ” အမည္ရွိ ဗုဒၵသာသနိက အေဆာက္အအံုတခု ရွိ၏။ “အေသာက ဝိဟာရ” က ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းသူ မရွိသျဖင့္ ယုိယြင္းပ်က္စီးေန၏။ ေဒၚခင္ၾကည္ သည္ ဗုဒၵဘာသာကိုးကြယ္သည့္ သံတမန္တို႔၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈအား ရယူ၍ “အာေသာက ဝိဟာရ” အား ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ေနာင္ တြင္….. “အာေသာကဝိဟာရ” က ေဒလီရွိ ဗုဒၵဘာသာဝင္တို႔၏ ဗုဒၵဘာသာပြဲေတာ္ၾကီးမ်ား က်င္းပရာ…. ဝတ္ျပဳရာ…..။ ကမၼဌာန္း ဘာဝ နာ တရားစီးျဖန္းရာ….. သာသနိကအေဆာက္အအံုၾကီးတခု ျဖစ္လာခဲ့၏။ မိခင္ၾကီး၏ ဘာသာေရးရာေဆာင္ရြက္မႈ အဝဝတြင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္သည္လည္း အတူတြဲ၍ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ပင္….။


(၁၂)


၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ေဒလီတကၠသိုလ္ (Lady Shri Ram College) မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံအဓိကႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့၏။ ထုိစဥ္က….. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အသက္မွာ ….. ၁၈ ႏွစ္စြန္း႐ုံမွ်သာ ရွိေသး၏။ ပညာေရးအား ဆက္လက္သင္ၾကားရန္အတြက္ နည္းလမ္းရွာၾက၏။ ထုိစဥ္က….. အကိုျဖစ္သူ ကိုေအာင္ဆန္းဦးသည္ အဂၤလန္တြင္ ေက်ာင္းတက္ေန၏။ ေဒၚခင္ၾကည္က သမီးျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလည္း အဂၤလန္တြင္ပင္ ပညာဆက္၍ သင္ႏုိင္ရန္ စီစဥ္၏။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ေလာ(ဒ္)ဂိုးဘု(သ္) (Lord Gore Booth)ႏွင့္ ဇနီးျဖစ္သူ ပက္ႀတိရွာ (Patricia) တုိ႔က …. ေဒၚခင္ၾကည္၏ မိတ္ေဆြ ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရန္ကုန္တြင္ ေနစဥ္ကတည္းက ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္ သိကၽြမ္းခင္မင္ခဲ့သည့္ မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က …. ေလာ့(ဒ္)ဂိုးဘု(သ္)သည္ ရန္ကုန္တြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ႏွင့္ ေရာက္ရွိေနခဲ့၏။ ယခု….. ေဒလီတြင္ ေလာ့(ဒ္)ဂိုးဘု(သ္) ဇနီးေမာင္ႏွံႏွင့္ ေဒၚခင္ၾကည္တို႔ ျပန္လည္ဆံုေတြ႔ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလာ့(ဒ္)ဂုိးဘု(သ္)က ေဒလီသို႔ ၿဗိတိသွ်မဟာမင္းၾကီး တာဝန္ႏွင့္ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ မိတ္ေဆြေဟာင္းမ်ား ျပန္လည္ဆံုေတြ႔မႈကား ……. ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈအား တုိး၍ …..ခုိင္ၿမဲေစ၏။

၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ေအာက္စဖို႔တကၠသိုလ္၊ ဟူးခ်ိေကာလိပ္၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေက်ာင္းဝင္ခြင့္ ရ၏။ ေအာက္စဖို႔၌ ပညာသင္စဥ္ တေလွ်ာက္လံုး ေလာ့(ဒ္)ဂုိးဘု(သ္) ႏွင့္ ပက္ႀတိရွာသည္ မိသားစု အရင္း အျခာကဲ့သို႔ပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အား ေစာင့္ ေရွာက္၏။ ပက္ႀတိရွာတို႔၏ အိမ္သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ မိသားစုအိမ္ကဲ့သို႔….။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က..ပက္ႀတိရွာ တုိ႔၏ မိသားစုဝင္ သမီး တစ္ဦးကဲ့သို႔…..။ ေလာ့(ဒ္)ဂုိးဘု(သ္)ႏွင့္ ပက္ႀတိရွာတို႔တြင္ သား ၂ ဦးႏွင့္ သမီး၂ ဦး ရွိ၏။ သူတုိ႔ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္သည္လည္း ေမာင္ႏွမရင္းျခာမ်ားသဖြယ္….ရင္းႏွီးေႏြးေထြးခဲ့ၾက၏။ ဤအိမ္မွပင္ ….ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၿဗိတိန္ရွိ ႏိုင္ငံေရး သမားၾကီးမ်ား၊ ေတာ္ဝင္အစိုးရ အမႈထမ္းၾကီးမ်ားႏွင့္ သိကြ်မ္းခြင့္ ရခဲ့၏။


(၁၃)


ေအာက္စဖို႔တကၠသိုလ္တြင္ တက္ေနစဥ္အတြင္း ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ား၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ မိခင္ရွိရာ နယူးေဒလီသို႔ ႏွစ္စဥ္ျပန္ၿမဲ…..။ တႏွစ္တြင္မူ ….ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္ မိခင္ရွိရာ ေဒလီသို႔ မျပန္ဘဲ …. မိခင္ထံတြင္ ခြင့္ေတာင္းၿပီး ေဒၚသန္း ေအးရွိရာ အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယား ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္၏။ ေဒၚသန္းေအး အား ရင္းႏွီးသူမ်ားက “ဒိုရာသန္းေအး” ဟုသာ ေခၚၾက၏။ အမ်ား ကမူ ….“ေလွကေလး” သီခ်င္းႏွင့္အတူတြဲ၍ အဆိုေတာ္ “ဘိလပ္ျပန္သန္း” ဟု သိၾက၏။ ေဒၚသန္းေအးက …. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ရွားပါးလွသည့္ မိန္းခေလး မိတ္ေဆြမ်ား ထဲမွ ရွားရွားပါးပါး မိတ္ေဆြတဦး…။

၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ၿဗိတိသွ်နန္းရင္းဝန္ အက္တလီႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ လန္ဒန္သို႔ သြားစဥ္က …. ဒိုရာသန္းေအးသည္ လန္ဒန္တြင္ ရွိေန၏။ လန္ဒန္ေဆြးေႏြးပြဲက တလမွ် ၾကာ၏။ ထိုကာလမ်ားတြင္ ဒုိရာသန္းေအးသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တို႔ အား အစစအရာရာ ကူညီခဲ့၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ သားအမိ ေဒလီတြင္ရွိစဥ္ ဒုိရာသန္းေအးသည္ ကုလသမဂၢ ျပန္ၾကားေရးဌာန ဝန္ထမ္းအျဖစ္ႏွင့္ နယူးေဒလီသို႔ တာဝန္က်၏။ ေဒလီတြင္ ေဒၚခင္ၾကည္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ႏွင့္ ဒိုရာသန္းေအးတုိ႔ ပုိမုိရင္းႏွီးခဲ့၊ ခင္မင္ခဲ့ၾက၏။ ဒိုရာသန္းေအးက အိႏၵိယမွ အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယားသို႔ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္းတာဝန္ႏွင့္ပင္ ေရႊ႔ေျပာင္းတာဝန္ထမ္းရ၏။ ဤတြင္ …. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မိခင္ထံ ခြင့္ေတာင္းၿပီး ဒိုရာသန္းေအးႏွင့္ သြားေနျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၅၆ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ဗိုလ္မႉးၾကီး ဟြာရီဘူမီဒီယန္ (Houari Bou Medienne) က သမၼတ အာမတ္ဘင္ဘဲလားအား ျဖဳတ္ခ်ၿပီး အာဏာ သိမ္း၏။ အယ္ဂ်ီးရီးယား အာဏာသိမ္းမႈက ေသြးထြက္သံယိုမႈ မရွိခဲ့….။ အယ္ဂ်ီးရီးယားက ၁၈၆၅ မွ စၿပီး ျပင္သစ္၏ ကိုလိုနီျဖစ္ခဲ့၏။ ကိုလိုနီသက္ရွည္၏။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ အယ္ဂ်ီးရီးယား အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္ဦးက ျပင္သစ္ကိုလိုနီအစိုးရအား လက္နက္ ကိုင္၍ ေတာ္လွန္သည္။ ဖိႏွိပ္သူႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားမႈ ပဋိပကၡက ၾကီးမား၏။ ေနာက္ဆံုး ….. ျပင္သစ္သမၼတ ဒီေဂါလက္ထက္ တြင္ “ေအဗီယန္စာခ်ဳပ္” (Treaty of Evian) အား ခ်ဳပ္ဆိုၿပီး အယ္ဂ်ီးရီးယား လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့၏။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၄ ရက္…..။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္….. အယ္ဂ်ီးရီးယား အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ အာမက္ဘင္ဘဲလား (Ahmed Ben Bella) သမၼတ ျဖစ္လာ၏။

၆၅ အာဏာသိမ္းမႈက လြတ္လပ္ၿပီး ၃ ႏွစ္အၾကာ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္၏။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အယ္ဂ်ီးရီးယားသို႔ ေရာက္သည့္အခ်ိန္၌ အာဏာသိမ္းမႈက ျဖစ္ပြားၿပီးစ…..။ ရက္ပိုင္းမွ်သာ ရွိဦးမည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ …. အယ္ဂ်ီးရီးယားက …. နာလန္ထစ ၿမိဳ႕ေတာ္….။ ၈ ႏွစ္ၾကာ လက္နက္ကိုင္တုိက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ၾကံဳခဲ့ရသည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ….. အပ်က္အဆီးမ်ားႏွင့္….။ သံ႐ုံးမ်ား၊ ကုလ သမဂၢ႐ုံး မ်ားက ယခုမွ အေျချပဳစ….။ အေဆာက္အအံု ရွားပါးမႈက အဓိက အခက္အခဲ ျဖစ္ေနသည္။ ေရေပးေဝယူေရး၊ လွ်ပ္စစ္မီး ….. အားလံုး သည္ အစမွ ျပန္စရမည့္ အေျခ။ ကိုလိုနီ ျပင္သစ္အာဏာပိုင္တုိ႔ ထြက္ခြာသြားခဲ့ၾကၿပီးေနာက္…. ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အား လုပ္ေဆာင္ၾကရန္ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း လူငယ္မ်ား အယ္ဂ်ီးရီးယားၿမိဳ႕ပ်က္ၾကီးသို႔ တဖြဲဖြဲဝင္လာေနၾက၏။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အယ္ဂ်ီးရီးယားတြင္ ဖိတ္ၾကားခံရသည့္ ဧည့္ခံပြဲမ်ားထက္….. လမ္းေပၚမွ အယ္ဂ်ီးရီးယား လူမ်ဳိးမ်ား ႏွင့္ ေတြ႔၍ အယ္ဂ်ီးရီးယားတြင္ ျဖစ္ထြန္းေနသည့္ အေျခအေနမ်ားအား ေမးျမန္းေလ့လာရန္သာ စိတ္ထက္သန္လ်က္ ရွိသည္။ အယ္ဂ်ီးရီး ယားတြင္ NGO (အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖဲြ႔) တဖြဲ႔ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ဆက္သြယ္သည္။ ထုိ NGO က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လြတ္ လပ္ေရးတုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲခဲ့ရသည့္ဒဏ္မွ လြတ္ေျမာက္ကာစ လူထုအား ကူညီေထာက္ပံ့သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္သည့္ အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။ လတ္တေလာလုပ္ငန္းက ….. လြတ္လပ္ေရး တုိက္ပြဲအတြင္း က်ဆံုးခဲ့သည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၏ မိသားစုမ်ားအတြက္ ေနအိမ္ အ ေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ေနၾက၏။ စီမံကိန္းက ၾကီး၏။ အယ္ဂ်ီးရီးယား လူမ်ဳိးမ်ားအျပင္ ႏိုင္ငံစံုမွ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း လူငယ္မ်ား လည္း ပါ၏။ ႐ုရွား၊ ျပင္သစ္၊ ေဟာ္လန္၊ လက္ဗႏြန္၊ ဂ်ာမဏီမွ လူငယ္မ်ား….။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္လည္း ထုိလုပ္ငန္းတြင္ ဝင္ ၍ လုပ္အားေပး၏။ ျမန္မာျပည္မွ တဦးတည္းေသာ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း….။ ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္ခဲ့၏။ ပူျပင္းေသာ ရာသီဥတု အတြင္း ေဆာက္လုပ္ေရး ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္….။ ေက်ာင္းမ်ား ျပန္ဖြင့္မွပင္ အယ္ဂ်ီးရီးယားမွ ေအာက္စဖို႔သို႔ ျပန္သြားခဲ့ေတာ့၏။