ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ထုတ္ျပန္ ေပးရန္ ေအးဆီယံႏိုင္ငံအပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ားက ျမန္မာစစ္အစိုးရအား ဖိအားေပးေျပာဆိုမႈမ်ား တစထက္တစ က်ယ္ေလာင္ စြာ ၾကားလာရသည္။
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ တည္ၿငိမ္ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးႏွင့္ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာေစေရးအတြက္ အဓိက အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္တခ်က္မွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈမရွိသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လူေနမႈဘဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ မလြယ္ကူလွေပ။ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈ ရွိေစရန္မွာလည္း ျပည္သူလူထု၏ အက်ိဳးစီးပြားကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ အစိုးရ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုအက်ဳိးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ အစိုးရတရပ္ျဖစ္ရန္ လိုသည္။ ထိုအစိုးရဆိုသည္မွာလည္း ဒီမိုကေရစီနည္းအရ ျပည္သူမ်ား၏ ဆႏၵသေဘာထား အမွန္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည့္ အစိုးရသာလွ်င္ ျဖစ္ရမည္ကို အထူးေျပာရန္ မလိုေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းမႈရရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈရွိေစရန္ အဓိကထား ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကရသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမွသာ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္ေနေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ေဒသတြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ျပည္တြင္းစစ္မ်ား၊ အေရးအခင္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္း အေျဖရွာသည့္ွနည္းကို ယခုအခါ ႏိုင္ငံအမ်ားက လက္ခံက်င့္သံုးလာၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္း အေျဖရွာရာတြင္ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆ မတူၾကသျဖင့္ လက္နက္စြဲကိုင္ ေတာ္လွန္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီး ဆံုးရံႈးမႈမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ကုစားမည္ဆိုသည့္ အခ်က္မွာ အဓိကျပႆနာတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေရးအယူအဆကို အေျခခံ၍ ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည့္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္္မ်ားအား အေရးမယူဘဲ ျပစ္ဒဏ္မွ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ျပဳမည္လား၊ သို႔မဟုတ္ အျပစ္ေပး အေရးယူမည္လား စသည့္ ျပႆနာမ်ားသည္ အဓိကေဆြးေႏြးရမည့္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ အဓိကအားျဖင့္ လူသတ္မႈ၊ မုဒိန္းမႈ စသည့္ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈၾကီးမ်ားကို က်ဳးလြန္သူမ်ားကိုပါ တရားစြဲဆို အေရးယူ အျပစ္ေပးျခင္းမွ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းခြင့္ ျပဳသင့္၊ မျပဳသင့္ စသည္တို႔ကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားလာရျပန္သည္။ ထိုသို႔ ႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းၾကရာတြင္ တရားစြဲဆို အျပစ္ေပးအေရးယူျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးရန္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္းသည္ အဓိက အခန္းက႑မွ ပါဝင္လာသည္။
လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ဆိုသည့္ စကားရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အဘိဓာန္တြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားအရ ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို အစိုးရက အာမခံ၍ ျပစ္ဒဏ္မွ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုကဲ့သို႔ေပးသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ၃ မ်ဳိး ေတြ႔ႏိုင္သည္။
၁။ အၾကြင္းမဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (Blanket ammesty)
၂၊၊ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (General Amnesty)
၃။ ကန္႔သတ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (Limited Amnesty)
၁။ အၾကြင္းမဲ့လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (Blanket Amnesty)
အယူဝါဒမတူသူမ်ား ဆင္ႏဲႊၾကသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲမ်ားအတြင္း က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ မည္သည့္ျပစ္မႈမ်ိဳးကိုမဆို တရားစြဲဆို၍ ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျခင္းကို ဆိုလိုသည္။
ဥပမာ - လူသတ္မႈ၊ ဓားျပမႈ၊ မုဒိန္းမႈအပါအဝင္ အျခားျပစ္မႈၾကီးမ်ားကို က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ္လည္း လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။
၂။ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (General Amnesty)
အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ဆိုရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္စပ္ဆိုင္သည့္ ျပစ္မႈမ်ားကိုသာ အျပစ္ေပးအေရးယူျခင္းမွ
ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးၿပီး၊ အျခားနစ္နာသူမ်ားက တိုင္တန္းသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍မူ ျပစ္ဒဏ္မွ အလံုးစံု လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ မျပဳေပ။
၃။ ကန္႔သတ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ (Limited Amnesty)
ကန္႔သတ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ဟု ဆိုရာတြင္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ျခင္းတို႔ ပါဝင္သည္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ ထူးျမတ္သည့္ ေန႔ရက္မ်ားတြင္ ျပစ္မႈမ်ားျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္း ခံရသူမ်ား၏ ျပစ္ဒဏ္မ်ားက္ို ေလွ်ာ႔ေပါ့ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ေပးျခင္းမ်ဳိးကို ဆိုလိုသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ေပးခဲ့ေသာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီလက္ေအာက္တြင္ ေပးခဲ့သည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မ်ားကို ဥပမာအျဖစ္ ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။
လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မည္သည့္ကာလက အစျပဳခဲ့ပါသလဲဆိုသည့္ အခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍
ျမန္မာႏိုင္္ငံအတြင္း ဆရာစံဦးေဆာင္သည့္ ေတာင္သူလယ္သမား အေရးအခင္းမွ စတင္ခဲ့သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေတြ႔ရွိရသည္။
ဆရာစံဦးေဆာင္သည့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား၏ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈတြင္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရသည္ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ အတြင္းတြင္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႔တရပ္ ထုတ္ျပန္၍ -
၁။ ဟသၤာတ
၂။ ျပည္
၃။ သရက္
၄။ အင္းစိန္
၅။ သာယာဝတီ စေသာ ခ႐ို္င္မ်ားတြင္ ေၾကညာေလသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႔တြင္ အစိုးရ အမႈထမ္းအရာထမ္းမ်ား၊ အစိုးရသစၥာရွိေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားအား သတ္ရာတြင္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ပါဝင္ျခင္း မျပဳသူမွန္္သမွ် လက္နက္ခ် ဝင္ေရာက္ပါက လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ျပဳမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္တြင္ အစိုးရအေနျဖင့္ မည္သည့္သူပုန္ကိုမဆို တရားစြဲလိုက စြဲႏိုင္သည္ဟု ေဖာ္ျပကန္႔သတ္ထားသည္။ ထိုလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ၁၉၃၁ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္မွ ၁၉၃၂ ခု ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔အထိ ခ႐ိုင္အလိုက္ လက္နက္ခ်ဝင္ေရာက္ေသာ ဦးေရမွာ -
ခ႐ိုင္ လက္နက္
သာယာဝတီ ၄၇၅
ျပည္ ၃၄၈၆
သရက္ ၂ဝ၈၅
ဟသၤာတ ၁၅
အင္းစိန္ ၃ဝ၂
ပဲခူး ၂၈
စုစုေပါင္း ၆၃၉၁
လက္နက္ခ်ဝင္ေရာက္လာေသာ္လည္း အေရးၾကီးေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုမူ ခ်က္ခ်င္း ျပန္မလႊတ္ေသးဘဲ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထား၍ စစ္ေဆးၿပီးလွ်င္ အခ်ဳိ႕ကို ခံု႐ံုးတင္၍ တရားစြဲဆိုရာ လြတ္သူနည္းလွ၍ ေသဒဏ္၊ တသက္တကြ်န္းဒဏ္ စသည့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ားကို ခံခဲ့ၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အလံုးစံု လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (Blanket Amnesty) ႏွင့္ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (General Amnesty) ဟု မဆိုႏိုင္ေပ။
၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ေၾကညာသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မွာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ေပးသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (Limited Amnesty) ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၄၈ မွ ယေန႔အထိ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား။
၁၉၄၈ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ လြတ္လပ္ေရးေန႔အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ႏွစ္ၾကီးသမားမ်ား ၃ ပံု တပံု၊ က်န္ျပစ္မႈမ်ား ၆ လ ေလွ်ာ႔ရက္ေပးခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၁၉၄၈ ဇြန္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေၾကညာၿပီး၊ ဇြန္ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႔ု ထုတ္ျပန္သည္။
ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ အစိုးရလက္ထက္တြင္ ၁၉၅၅ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔မွ ၁၉၅၆ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔အထိ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေၾကညာသည့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက ၁၉၅၆ ေမလ ဆဌသံဃာယနာတင္ပြဲႏွင့္ သာသနာႏွစ္ ၂၅ဝဝ ျပည့္၊ အထူးေလွ်ာ့ရက္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာ၍ အက်ဥ္းသားမ်ားကို လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ေစာဟံသာေမႊး ဦးေဆာင္ေသာ ကရင္ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္သာ သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ ဧၿပီလ ၁ ရက္ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႔အရ ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္ရပ္ရွိ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားမွ အက်ဥ္းသား စုစုေပါင္း ၁၂ဝဝဝ ခန္႔ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ခံစားၾကရသည္။ ထိုျပစ္ဒဏ္မ်ားမွ လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး အက္ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူ ဖမ္းဆီးျခင္း ခံရသူမ်ား မပါဝင္ေပ။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္ တပ္မႉးမ်ား ညီလာခံႏွင့္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ ၂၃ ၾကိမ္ေျမာက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးက အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႔ကို အတည္ျပဳေၾကာင္း ေၾကညာသည္၊၊ ယင္းအမိန္႔အရ ဖမ္းဆီးထားသူ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား၂၃ ဦး၊ သတင္းစာဆရာ ၅ ဦး၊ ေက်ာင္းသား ၁၃ ဦး၊ ေကအင္ဒီအို ၅ ဦးႏွင့္ တရားစြဲဆိုျခင္းခံေနရသူ ၄ ဦးအား ရန္ကုန္ေထာင္၊ အင္းစိန္၊ မဂၤလာဒံုတို႔မွ လႊတ္လိုက္သည္။
အဆိုပါ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ေထာင္မွလြတ္ေျမာက္လာေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားတြင္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္မစၥတာ ရာဂ်န္၊ ေဆးမႉးေဒၚမိုးေဆြ ေခၚ ေဒၚကံရွိ၊ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေကာင္း၊ သခင္ေဖေဌး၊ သခင္စိုး၏ ဇနီးေဟာင္း ေဒၚႏွင္းေမ၊ ကရင္နီ အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ ဥကၠ႒ျဖစ္သူ မိုးေက်ာ္ ေခၚ ေက်ာ္ႏိုင္၊ ေကအင္ယူ ေပါလစ္ျဗဴ႐ိုအဖြဲ႔ဝင္ ဆရာသာၿမိဳင္၊ သတင္းစာဆရာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားလည္း လြတ္ေျမာက္လာၾကသည္။
ေနာင္ကို ေထာင္ထဲျပန္မေရာက္ေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထိန္းၾကပါ၊ စိတ္တိုင္းက် အားလံုးမရေစကာမူ၊ စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ဘဝ မေရာက္ေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် လုပ္ေပးသြားမည္၊ ေထာင္မွလြတ္သူမ်ား အျပင္တြင္ ၿငိမ္ၿငိမ္ မေနလွ်င္ အစိုးရ အလုပ္တိုးမည္၊ အလုပ္မတိုးပါရေစနဲ႔ဟု ရန္ကုန္ေထာင္မွ အက်ဥ္းသားမ်ားအား မလြတ္ေပးမီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက မိန္႔ၾကားသည္။
၁၉၆၃ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလားအလာမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္လ်က္ရွိသည္ကို ပ်က္ျပားေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အားထုတ္ေဆာင္ရြက္လာၾကသည့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊ သခင္ခံျမင့္၊ ဗိုလ္ၾကာညြန္႔၊ ဗိုလ္ထြန္းတင္၊ ဦးၾကီးခ်ိဳင္၊ ဦးဝင္း၊ ဦးမင္းေခါင္၊ ဦးခ်မ္းသာ၊ ဦးခ်န္ထြန္းႏွင့္ ဦးေလာ႐ံုတို႔ကို ထိန္းသိမ္းလိုက္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုင္ရာမွ ေၾကညာသည္။
ထိုေန႔တြင္ပင္ အထိန္းသိမ္းခံေနရေသာ သခင္တင္၊ ဗိုလ္မႉးေအာင္ႏွင့္ သခင္တင္ေမာင္တို႔ကို လႊတ္လိုက္သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီႏွင့္ မဒညတတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ပ်က္သြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီမွ ေက်ညာသည္။ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ေဆြးေႏြးပြဲပ်က္ၿပီးေနာက္ ၿမိဳ႕ေပါင္း ၂၇ ၿမိဳ႕မွ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ စာေရးဆရာမ်ား၊ သတင္းေထာက္မ်ား စုစုေပါင္း ၂၇၁ ဦးကို ထိန္းသိမ္းလိုက္သည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္အဖြဲ႔ဝင္ ဗိုလ္လက်္ာအား ဖမ္းဆီးရမိသည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ပထစ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒အသစ္ျဖစ္သူ ဗိုလ္မႉးေအာင္အား ဆိုင္ရာမွ ဖမ္းဆီးသည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေျမေပၚ၊ ေျမေအာက္အပါအဝင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပိုင္း၌၎ ႏိုင္ငံေရးအပိုင္း၌၎ တၾကိမ္တခါ မွားယြင္းခဲ့ေသာ ျပစ္မႈမ်ားအတြက္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႔ကို ေနာက္ဆံုးရက္အျဖစ္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔ အထိသာ တည္ရွိရမည္ဟု ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေနဝင္းက ေၾကညာသည္။
ထိုသ္ို႔ ေၾကညာၿပီးေနာက္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔ ပုပၸားတြင္က်င္းပသည့္ ေတာင္သူလယ္သမား ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ေနာက္ဆံုးေန႔တြင္ မိမိတို႔၌ အေတြ႔အၾကံဳ ျပည့္ျပည့္စံုစံုမရွိ၊ ဆိုရွယ္လစ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးကို မၾကိဳက္ေသာ အစိတ္အပိုင္းကလည္း ရွိေန၍ အခက္ေတြ႔ေနရသည္။ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလတြင္ အခက္အခဲေတြ႔ရဦးမည္။ ကုန္သည္ႏွင့္အစိုးရ ဘတျပန္ က်ားတျပန္ ျဖစ္ေနသည္။ တေန႔တြင္ အစိုးရပဲ ႏိုင္ရမည္။ ကန္တေကာဇ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဆက္ဒုကၡေပးေနလွ်င္ ယခင္ကကဲ့သို႔ ျငင္ျငင္သာသာ လုပ္ေနေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု ေၾကညာလိုက္သည္။
၁၉၆၄ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္းကာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ျဖင့္ ခ်ီတက္မည့္ ဆိုရွယ္လစ္ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဦးေဆာင္မည့္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၇ ရက္၊ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ၏ ပထမအၾကိမ္ ညီလာခံအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္းဆိုင္ရာ ေၾကညာခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၈၇ ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၉ ရက္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ႐ံုး၊ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ (၁) ႏိုင္ငံေတာ္အား လက္နက္စြဲကိုင္ ေတာ္လွန္ေသာင္းက်န္းေနသူမ်ားအား လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးျခင္းႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနသူမ်ားအား ျပစ္ဒဏ္ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္းတို႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ ၁၉-၃-၇၄ မွ ၁၆-၆-၇၄ ေန႔အတြင္း တရားဥပေဒေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္လွ်င္ ယင္းတို႔က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ျပစ္မႈမ်ားအတြက္ ျခြင္းခ်က္မ်ားျဖင့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ျပဳလိုက္သည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ အထက္ပါ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ခြန္ဆာ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည္။
၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔၌ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အလံုလမ္း သမၼတအိမ္ေတာ္ဝင္းအတြင္း၌ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီႏွင့္ ဗဟိုအာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အစည္းအေဝးတရပ္ က်င္းပသည္။ ပထမအၾကိမ္ ဂိုဏ္းေပါင္းစံု သံဃာ့အစည္းအေဝးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတဝွန္းလံုးမွ တက္ေရာက္လာၾကေသာ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ၾသဝါဒမ်ား၊ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားသည္ အလြန္ထူးျခားမြန္ျမတ္ေသာ၊ အလြန္ၾကည္ညိဳေလးစားဖြယ္ျဖစ္ေသာ လုပ္ငန္းရပ္ၾကီးျဖစ္သျဖင့္ ၾကံဳေတာင့္ၾကံဳခဲလွေသာ အခါသမယျဖစ္၍ ယင္းပြဲၾကီး ေအာင္ျမင္စြာၿပီးေျမာက္သည္ကို ႏွစ္ေထာင္းအားရစြာ ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ စိတ္ဓာတ္ကို ျဖစ္ေစသည့္ မဟာသမယေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေရးျပစ္မႈမ်ားႏွင့္ အျခားျပစ္မႈမ်ား က်ဳးလြန္သူမ်ားကို လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးသင့္ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ပထမအၾကိမ္ ဂိုဏ္းေပါင္းစံု သံဃာ့အစည္းအေဝးၾကီးကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္တရပ္ ထုတ္ျပန္ရန္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီက ထုတ္ျပန္ရန္ တညီတညြတ္တည္း သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေရးစိတ္ဓာတ္ကို ပြားမ်ားစိမ့္ေသာငွာ အမိန္႔အမွတ္၂-၈ဝ ကို၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႔တရပ္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
အဆိုပါ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အရ ျပည္ေျပးအဖြဲ႔မွ ဦးႏုႏွင့္ ဇနီး ေဒၚျမရီ၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေစာၾကာဒိုး၊ ဗိုလ္ရန္ႏိုင္၊ ဇာလီေမာ္၊ စခန္းမႉးဦးလႈိင္ႏွင့္ မိသားစုဝင္ ၁၁ ဦး၊ သခင္သင္းၾကည္၊ ေဒါက္တာမန္းျမင့္ဆိုင္၊ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္ မိသားစု၊ က်ားနက္တပ္ရင္းမႉး ထြန္းၿမိဳင္ႏွင့္ ၁ဝ ဦး၊ အလယ္ပိုင္းတိုင္းမွ ျပည္သိမ္းတပ္ရင္းမႉး ေဖတင္၊ တပ္မမႉး တင္ေငြ၊ ဒုတိယတပ္ရင္းမႉး ေအာင္ႏိုင္၊ တပ္ရင္းမႉး ေဖသိန္းႏွင့္ ၁၄ ဦး၊ အလယ္ပိုင္းတိုင္း ဒုတိယတိုင္းမႉး ဗိုလ္ေက်ာ္ဒင္၊ လူငယ္ဥကၠ႒ ျမဝတီ ဦးရဲေခါင္၊ တြဲဖက္အတြင္းေရးမႉး ဦးသုေဝႏွင့္ ဇနီးအပါအဝင္ ျပည္ေျပးအဖြဲ႔မွ ၄၈၅ ေယာက္။
ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ျပည္သူ႔ျပည္ခ်စ္ပါတီမွ ဦးသက္တင္ႏွင့္အဖြဲ႔ဝင္ ၃၉ ဦး၊ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔၊ ဦးေမာင္ကေလးႏွင့္ ဦးတင္ျမင့္တို႔သည္ ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔၊ ယင္းပါတီမွ အလယ္ပိုင္းတိုင္း႐ံုး တိုင္းမႉး ဗိုလ္ေအာင္ျမင့္ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္ ၈ ဦးသည္ ဇြန္လ ၁၈ ရက္၊ ဗိုလ္မႉးေအာင္ႏွင့္ ၂ ဦးသည္ ဇြန္လ ၂၁ ရက္၊ ဗကပ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ အေနာက္ေျမာက္တိုင္းမႉး ဗိုလ္သက္ထြန္းႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္ ၆၄ ဦးသည္ ဇူလိုင္လ ၁၈ ရက္၊ ရခိုင္ျပည္ ကြန္္ျမဴနစ္ပါတီ ဥကၠ႒ ေက်ာ္ဇံရြီးႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္ ၅ ဦးသည္ ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္၊ ေမ ၂၈ ရက္မွ ရက္ေပါင္း ၉ဝ အတြင္း ျပည္တြင္းျပည္ပမွ အလင္းဝင္သူစုစုေပါင္း ၂၁၈၉ ဦး ရွိခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္တဝွန္းရွိ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးႏွင့္ ရဲဘက္စခန္းမ်ားမွ အက်ဥ္းသား အမ်ဳိးသား ၃၆ဝ၁ ဦီးႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး ၃၄၃ ဦးတို႔ကို လႊတ္ေပးခဲ့သည္။
၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ႏွင့္အတူ ဘိန္းဘုရင္ ဦးေလာ္စစ္္ဟန္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလံုးအံုၾကြမႈၾကီး ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံအျပားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားမွ အက်ဥ္းသားမ်ားကို ေထာင္ဖြင့္၍ လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေရးအခင္းကာလမ်ားအတြင္း လြတ္ေျမာက္သြားသူမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာဏာသိမ္း စစ္အစိုးရက ၁၉၈၈ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ အမႈမ်ား ပိတ္သိမ္းျခင္း၊ ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနရသူမ်ားအား ျပစ္ဒဏ္ေျပာင္းလဲေလွ်ာ့ေပါ့ျခင္းႏွင့္ ၾကားနာစစ္ေဆးဆဲ ျပစ္မႈဆိုင္ရာအမႈမ်ား ပိတ္သိမ္းျခင္း၊ စသည္တို႔ကို ထုတ္ျပန္ၿပီး ကန္႔သတ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
၁၁/၉၂ တြင္ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရသည့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၃ ဦးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၃ဝဝ ခန္႔ ျပန္လည္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသား ညီလာခံ တက္ေရာက္ေစရန္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက ခ်မွတ္မည့္ အေျခခံမူမ်ား ေရးဆြဲရန္ ရည္ရြယ္၍ လႊတ္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသား ညီလာခံ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပႏိုင္ေရးကို ရည္ရြယ္၍ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာင္ေရး အဖြဲ႔အမိန္႔၊ အမိန္႔အမွတ္ ၁/၉၃ ျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ေျပာင္းလဲေလွ်ာ့ေပါ့ သတ္မွတ္ျခင္းဆိုင္ရာ အမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာ၍ ကန္႔သတ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးေကာင္စီသို႔ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းသည့္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ၁/၉၇ ျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္သည့္ ကန္႔သတ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မ်ား ျပဳခဲ့သည္။
ေထာက္လွမ္းေရးမွ တရားစြဲဆိုၿပီး ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ထားသည့္ သူမ်ားအတြက္ တရားဥပေဒႏွင့္အညီ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးထားျခင္း ခံရ သူမ်ားအား ျပစ္ဒဏ္မွကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳသည့္အမိန္႔ကို ၂ဝဝ၅ တြင္ထုတ္ျပန္ေက်ညာခဲ့သည္။နအဖလက္ထက္တြင္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္း သာ ခြင့္ေပးရာတြင္ ကန္႔သတ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ားေျပာင္း လဲသတ္မွတ္ျခင္းတို႔ကိုသာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရသည္။ အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကိုမူ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရေပသည္။
No comments:
Post a Comment